Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in ABD`nin Bakü Büyükelçisi Ross Wilson`u kabul ederken yaptığı görüşmeden - Cumhurbaşkanlığı Sarayı, 27 Ekim 2000


Haydar Aliyev: Nasılsınız? Azerbaycan`daki ortama alıştınız mı?

Ross Wilson: Çok iyiyim ve bugün akşam benimle görüşmeye zaman ayırdığınız için son derece mutluyum.

Üç haftadır çok yoğun iş temposu altında çalışıyorum. Azerbaycan hükümet yetkilileri, halkınızın temsilcileri ile pek çok görüşmeler yaptım. Görüşmelerin hepsinde bana çok sıcak davrandılar. Bu yüzden de çok iyiyim ve Size teşekkürlerimi sunuyorum.

Haydar Aliyev: Çok iyi.

Ross Wilson: Ülkenizde herşeyi tam sonuna kadar anlamış değilim, fakat çok iyi bir çıkış yaptım ve umarım mükemmel başlangıç beni başarılı bir çalışmaya götürecektir.

Haydar Aliyev: Tabii ki, götürecektir.

Ross Wilson: Sayın Cumhurbaşkanı, önümüzdeki bir kaç hafta içinde Amerika-Azerbaycan ilişkilerinin ticari yönü gelişme kaydedecektir. Şu anlamda söylüyorum, bizim ülkemizden pek çok ziyaretçi Azerbaycan`a gelecektir. Bu ziyaret sırasında biz Amerika Birleşik Devletleri`nin Hazar ile ilgili enerji stratejisine ilişkin müzakerelerimizi ve görüşmelerimizi sürdüreceğiz. Bizim askeri yetkililerle Azeri askeri yetkililer arasında başlayan diyalog sürdürülecektir. Aynı zamanda Dağlık Karabağ anlaşmazlığı ile ilgili görüşmeleri sürdüreceğiz.

Geçen hafta Sizinle birlikte Azerbaycan`ın enerji rezervlerinin ortak kullanımı ve onların dünya piyasalarına ihracı ile ilgili çalışmada büyük bir aşamayı oluşturan bir gelişmeye tanık olduk. Bu da bizim Azerbaycan`a ve Hazar`a yönelik enerji stratejimizin bir parçasıdır. Başkan Bill Clinton da bu olayı duyduğunda çok sevindi. O, kendi memnunluğunu ifade etmek için Size bir mektup gönderdi. Ben bugün şu mektubu Size vermek için geldim.

Başkan Clinton Bakü-Tiflsi-Ceyhan petrol boru hattı ile ilgili son sözleşmelerin imzalanmasından dolayı hem Sizi, hem Azerbaycan halkını kutluyor. Sayın Bill Clinton şu mektubunda geçen sene İstanbul`da herkesin duyduğu bu sevinci iyi hatırladığını ve Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının geleceğine yönelik büyük umutlar beslediğini söylüyor. Başkan mektubunda yazıyor: "Transit bölgelere sahip ülkelerde hükümetlerarası sözleşmelerin imzalanması Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye`nin, keza dünyanın önde gelen bir dizi petrol şirketlerinin ilham verici bir düşüncenin gerçeğe dönüştürülmesine bağlılıklarını yansıtan önemli bir aşamadır". Başkan Clinton bu mektubunda Sizin önderliğinizin altını özellikle çiziyor.

O, şunu yazıyor: "Gürcistan`ın da bu projeye katılımını sağlamak için bu sene yazın bizzat attığınız adımlar da dahil olmak üzere defalarca kez yaptığınız önderlik için Size özel şükranlarımı sunuyorum". Size gönderdiği mektupta Başkan bizim ileride yapacağımız daha çok büyük işler olduğunu bildiriyor. Özellikle Kazakistan`ın bu projeye katılması konusunda onu teşvik etmek, motive etmek için ortak çabalarda bulunmamıza ihtiyaç vardır.

Başkan mektubunda Amerika Birleşik Devletleri`nin Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattına tamamen bağlı kaldığını ve hep birlikte önem verdiğimiz alanlarda ve diğer konularda Sizinle ortaklığı bundan böyle de sürdürme kararlılığı içinde olduğunu beyan ediyor.

Haydar Aliyev: Sağ olun, teşekkür ederim. Mektup sizde mi, yoksa bende mi kalacak?

Ross Wilson: Hayır, Sizde kalacak.

Haydar Aliyev: Teşekkür ederim. Öncelikli olarak, Sn. Bill Clinton`un yaptığımız işleri çok takdir etmesini ben büyük bir gelişme olarak değerlendiriyorum.

Biliyorsunuz, Azerbaycan Eylül 1994`te ilk anlaşmayı imzaladığında, o sırada biz üretilen petrolün dünya piyasalarına ulaştırılması konusunu düşünüyorduk ve anlaşmada Bakü-Ceyhan, -ki şimdi ona Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı diyorlar,- boru hattının döşenmesi öngörülüyordu. Biz o sırada bu anlaşmayı imzaladıktan sonra Başkan Bill Clinton bana kutlama mektubu gönderdi. O, ilk mektubunda bu anlaşmayı "Yüzyılın anlaşması" diye isimlendirdi. Nitekim, bu anlaşmaya "Yüzyılın anlaşması" ismini veren Başkan Bill Clinton`dur. O dönemden şimdiye kadar biz bu konuda Amerika Birleşik Devletleri ile çok yoğun işbirliği yaptık ve beraber çalışmalar yapıyoruz. Hatırlıyorum, Bakü-Novorossisk petrol boru hattı tekrar işletmeye alındıktan sonra Başkan Bill Clinton ile biz diğer bir güzergahın - Bakü-Supsa petrol boru hattının yapımı ile ilgili çok geniş kapsamlı görüş alışverişi yaptık. Bakü-Supsa petrol boru hattını da döşedik. Biz 1997 yılında petrolü iki güzergahtan ihraç etmeye başladık.

Böylece, Azerbaycan devletinin yeni petrol stratejisi ortaya çıktı ve onun yaşama geçirilmesi düzenli bir biçimde sağlandı. Başkan Clinton mektubunda,- ki Siz demin okudunuz ve ben anladığım kadarıyla,- bilhassa Azerbaycan`ın Hazar havzası petrol ve doğal gaz yataklarını işletmeye başlaması Amerika Birleşik Devletleri`nin uluslararası petrol stratejisine büyük bir katkı sağladı diyor. Fakat 1994 yılından bu yana Bakü-Ceyhan petrol boru hattının inşası, neredeyse, büyük bir soruna dönüşmüştü. Buna engel olanlar, buna inanmayanlar çoktu. Tabii ki, bizim için çeşitli zorluklar çıkarıyorlardı. Fakat biz - Azerbaycan hep bu çalışmaya bağlı kaldık. Kendi bağlılığımızı geçen sene Kasım ayında İstanbul`da Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı sözleşmesinin imza töreninde sergiledik.

Siz geçen sene Kasım ayından şimdiye kadar bu projenin gerçeğe dönüşmesi için çok yoğun ve zorlu çalışmalar yapıldığını söylediniz.

Gürcistan bizim müttefikimiz olmasına rağmen bunun yanı sıra çok gerçekçi olmayan transit geçiş ücreti istiyordu ve bu projenin gerçekleşmesine engel oluyordu. Başkan Bill Clinton kendi mektubunda bunu da vurgulamayı unutmadığı için ben memnunluk duydum. Ben projenin gerçeğe dönüşmesi için Azerbaycan`ın geçiş ücretini Gürcistan`a, tabiri caizse, hediye ettim. Biz kendi bağlılığımızı sonuna kadar gösterdik ve Bakü`de, Azerbaycan`da sözleşme imzalandı. Bunun ardından sözleşme Tiflis`te, Ankara`da da imzalandı. Şimdi ise biz pratik çalışmalara başlıyoruz.

Ben bugün şu büyük, tarihi olayda bilhassa Azerbaycan önayak olduğu için çok gurur duyuyorum. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti ile bu konudaki işbirliğimiz ve Türkiye hükümeti, özellikle, bu ülkenin dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel`in bu konuya yönelik tutarlı politikası da bize çok yardım etti.

Gürcistan bizim için dost, komşu bir ülkedir ve bu boru hattının geçtiği transit ülkedir, onların da çabaları, Cumhrubaşkanı Şevardnadze`nin bu konuda yaptığı hizmetleri de ben çok takdir ediyorum.

Hatırlarsanız, bu konuda anlaşma imzalandığı sırada benşunları söyledim, eğer Amerika Birleşik Devletleri`nin, bizzat Başkan Bill Clinton`un bu çalışmaya yönelik düzenli ilgisi ve desteği olmasaydı bunu gerçekleştirmek benim için çok zor olurdu. Bu yüzden de ben Amerika Birleşik Devletleri`ne ve özellikle Başkan Bill Clinton`a bir kez daha teşekkür ediyorum. Bu mektuptan sonra ben de Sn. Bill Clinton`a kutlama mektubu göndereceğim.

Kazakistan İstanbul`da bizim anlaşmamızı imzalamıştır. Fakat, Başkan Bill Clinton`un mektubunda belirttiği üzere, Kazakistan`ın bu çalışmaya fiili katılımı çok gerekir. Bu konuda biz Amerika Birleşik Devletleri`ne, Başkan Bill Clinton`a çok umutlar bağlıyoruz. Biz de kendi adımıza bir takım işler yapıyoruz ve yapacağız.

Nitekim, bizim 6 yılda yaptığımız işler iyi sonuçlar veriyor. Bu, bugünün gerçekleridir. Bu, Azerbaycan ile Amerika Birleşik Devletleri`nin dostluğunun ve işbirliğinin güzel örneğidir. Ben bir kez daha teşekkür ediyorum.

Ross Wilson: Biz bu projeyi destekliyoruz ve kuşkusuz ki, öncelikli olarak şu nedenden dolayı destekliyoruz, bu, Amerika Birleşik Devletleri`nin çıkarlarına uygundur, onun çıkarlarına hizmet ediyor. Azerbaycan`ın gönençli ve güçlü bir devlete dönüşmesi ABD`nin de çıkarınadır. Ülkenizin uluslararası piyasalara entegrasyonlarının yaygınlık kazanması Azerbaycan`ın güçlü bir devlet olmasına, gönençli bir devlete dönüşmesine çok büyük katkıda bulunacaktır. Biz bundan böyle de bu proje üzerinde çalışmamızı sürdüreceğiz.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben Sizinle bu alanda sürekli çalışmalar yapacağımız beklentisi içindeyim. Sizi birkez daha kutluyorum.

Haydar Aliyev: Çok teşekkür ederim. Ben de sizi kutluyorum.

"AZERBAYCAN" Gazetesi, 28 Ekim 2000 yılı.

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - ABD

Bilgi notu

Azerbaycan - ABD