Sayın bayanlar ve baylar!

Sayın konuklar!

Birkaç yılda hazırlanmış ve artık imzalanmış bulunan petol anlaşmasının-yüzyılın büyük anlaşmasının yaşama geçirilmesi yönünde bugün pratik çalışmalara başlanıyor. Bu anlaşmanın yapılması için gerçekleştirilen görüşmeler, yapılan hazırlık çalışmaları ve onun imzalanacağı sıralarda gerçekleşen süreçlerin hepsi, birkez daha kesinlikle diyebiliriz ki, pürüzsüz ve kolay olmamıştır. Bu tarihi gelişme büyük emeğin ve aynı zamanda kararlılıkla yaşama geçirilen çalışmanın bir sonucu olmuştur.

Azerbaycan bir petrol ülkesidir. Eski zamanlarda bizim ülkemize, Vatanımıza "Odlar Ülkesi" derlerdi ve biz bu adla büyük gurur duyuyorduk. Bellidir ki, 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren bizde, belki de, dünyada ilk kez petrol üretimine başlanmıştır. Azerbaycan petrol endüstrisi büyük bir tarihe sahiptir. O birçok önemli aşamalardan geçmiştir. Petrolün sanayi usulü ile üretimine başlandığı dönemlerde Batılı ülkelerin petrol şirketleri Azerbaycan'da faaliyette bulunarak, petrolün çıkarılması ve işlenmesi alanında ortak çalışmalar yapmışlar. Sonraları söz konusu bu şirketlerin Azerbaycan'da faaliyetleri durdurulmuş petrol endüstrisi Sovyet Devleti tarafından ulusallaştırılmış, üretilen petrol uzun yıllar boyunca Sovyetler Birliği'nin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullanılmıştır.

Üç yıl önce halkımız kendi bağımsızlığına, ulusal özgürlüğüne kavuşmuştur. Azerbaycan halkı, Azerbaycan devleti kendi zenginliklerinin sahibi olmuştur. Tüm bunlar bağımsız Azerbaycan devletinin petrol yataklarını özgür bir biçimde, kendi istediği şekilde kullanması için olanaklar sağlamıştır. Belli ki, Azerbaycan petrolcüleri petrolün üretilmesi alanında hem bilimsel, hem teknik, hem de pratik çalışmaların gerçekleşmesinde büyük deneyime, potansiyele sahipler. Azerbaycan bilim adamlarının, uzmanlarının, jeologlarının, petrolcülerin, petrol ustalarının yoğun çalışmaları ve büyük girişimleri sonucunda 45 seneden fazladır Hazar Denizi'nde petrol üretilmektedir.

Tüm bunlar bağımsız Azerbaycan devletinin kendi zenginliklerini, bunun yanı sıra zengin kaynaklara sahip petrol yataklarını kullanması açısından çok güzel bir temel oluşturmuştur. Ancak, aynı zamanda, biz şimdiki aşamada bu petrol yataklarının etkin olarak kullanımı için dünyanın büyük deneyime, büyük birikime sahip petrol şirketleri ile işbirliği yapmayı önemli ve gerekli buluyoruz. İşte bunların sonucunda Hazar Denizi'nin Azerbaycan'a ait kesiminde bulunan petrol yataklarının yabancı ülkelerin büyük petrol şirketleri ile ortak işletilmesine ilişkin üç yıldan fazla süre boyunca görüşmeler yapılmıştır. Büyük memnunluk duygusu ile belirtmeliyim ki, bu görüşmeler ne kadar zor olsa bile başarıyla sonuçlanmış ve petrol yataklarının ortak işletilmesi için büyük petrol anlaşması imzalanmıştır.

Petrol yataklarının işletilmesine ilişkin dünyanın büyük petrol şirketleri ile üç seneden fazla bir sürede yapılan görüşmeler Azerbaycan'ın ve diyebiliriz ki, dünya kamuoyunun dikkatinde olmuştur. Bu anlaşmanın hazırlanmasına ve görüşmelerin gerçekleşmesine her zaman büyük ilgi duyulmuştur. Azerbaycan halkı, kamuoyu bu görüşmelere, nihayet, anlaşmanın hazırlanıp imzalanmasına büyük umutla bakmış. Dünya kamuoyunun birtakım çevrelerinde bu çalışmaya çok büyük kıskançlık duyan ve olumsuz tutum sergileyen güçler de olmuş, bu anlaşmanın düzenlenmesine ve imzalanmasına çeşitli yönlerde engel çıkaran çok büyük güçler de olmuştur. Fakat bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti devletinin iradesi ve yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile sağlam temellere dayanan işbirliğimiz bütün bu engellerin kaldırılmasına olanak sağlamıştır. Nihayet, 20 Eylül 1994 tarihinde petrol anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma imzalandıktan sonra da yabancı ülkelerin ayrı ayrı çevrelerinde bu belgeyi bozma girişimleri olmuş, saldırılar bile yapılmıştır. Bunlar artık herkese bellidir. Biz tüm bunların hepsinin önledik. Anlaşma düzenlenirken ben emindim ki, biz kendi irademizle tüm bu engellerin, saldırıların, baskıların önüne geçecek onlara direniş göstereceğiz ve biz bunu yaptık. Anlaşma artık yürürlüktedir, "Yüzyılın anlaşması" olarak dillere, tarihe geçmiştir.

Varılan anlaşma Azerbaycan Parlamentosu'nda görüşülmüş, Ulusal Parlamento tarafından onaylanmıştır. 2 Aralık 1994 tarihinde ben bu anlaşmanın onaylanmasına ilişkin özel bir yasa imzaladım. Böylece, anlaşmanın fiilen uygulanması için siyasal, ekonomik ve hukuki zeminler oluşturuldu. Şimdi artık pratik işler yapılmalıdır. Önceleri gerçekleşmiş tüm çalışmalara yüksek değer vererek bugün ben emin olduğumu ifade istiyorum, artık bu anlaşma hızla uygulanmalıdır. Bunun için özel çalışma grupları, anlaşma uyarınca yürütme komitesi oluşturulmuş, pratik çalışmaların gerçekleşmesi için öteki organizasyon çalışmaları da yapılmıştır. Ben tüm bunları beğeniyorum ve pratik çalışmalara başlamanız nedeniyle sizleri ve bu anlaşma ile ilgili olarak faaliyetlerde bulunacak kişilerin hepsini kutlarım.

Şunu belirtmek gerekiyor, bu anlaşmanın hazırlanma süreci ne kadar güç, zor yollardan geçse de, onun gerçekleşmesi bundan daha güç olacaktır. Önümüzde çok yoğun, çok önemli çalışmalar duruyor. Ben eminim ki, anlaşmaya katılan konsorsiyumun, şirketlerin temsilcileri ve başkanları Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile birlikte bu sorunların tutarlı bir biçimde, gecikmeksizin çözüme kavuşmasını sağlayacaklar.

Anlaşma süresi 30 yıl olarak öngörülmüştür. Kuşkusuz ki, ilk yıllar daha zor, güç olacaktır. Bizi- Azerbaycan tarafını, bir Cumhurbaşkanı olarak bizzat beni ilk senelerdeki çalışmalar özellikle ilgilendiriyor. Sanıyorum, ilk yıllar için öngörülen program zamanından önce yerine getirilmelidir. Bugün siz burada 1995 yılı programını, bütçesini belirleyecek, öngörülen çalışmalara ilişkin görüşmelerde bulunup kararlar alacaksınız. Ben birinci yıl – 1995 yılı için öngörülen çalışmaların en iyi düzeyde yapılmasını ve her geçen gün, her geçen ay onların devamlı olarak yaşama geçirilimesi yönünde gerekli önlemlerin alınmasını dilerim.

Biliyorsunuz, bu anlaşma hakkında, onunla ilgili çeşitli çevrelerde, basında, farklı ülkelerde müzakereler şimdi de yapılmaktadır. Şöyle fikirler dolaşıyor, anlaşma imzalanmış olsa bile, Batılı şirketler onun uygulanması için o kadar da acele etmeyecekler. Bazıları diyor ki, anlaşmanın gerçekleşmesi ilk yıllarda 1995-1998 yıllarında Azerbaycan ekonomisi açısından o kadar da faydalı olmayacaktır. Bu güçler anlaşmanın imzalanmasına engel olamasalar da, onun yaşama geçirilmesi ile ilgili çalışmalara çeşitli darbeler vurmak istiyorlar. Sanıyorum, Batılı petrol şirketleri, konsorsiyuma katılan petrol şirketlerinin başkanları tüm iftiralara, yalanlara, bu anlaşmaya karşı çıkan güçlerin hepsine direnmek için kendi çabalarını esirgemeyecekler. Bunları göz önüne alarak sizden bir ricada bulunmak istiyorum, anlaşmanın yaşama geçirilmesi ile ilgili olarak ilk yılların, 3-4 yılın programı çok kesin bir şekilde tespit edilsin ve onun öngörülenden daha erken bir zamanda yerine getirilmesi için gerekli önlemler alınsın.

Bu anlaşmanın uygulanması için Azerbaycan Devlet Petrol Şirketine, petrolcülerimize, bilim adamlarımıza çok büyük ve onurlu görevler düşmektedir. Emin olduğumu ifade etmek istiyorum, Azerbaycan petrolcüleri, Devlet Petrol Şirketinde çalışan tüm sorumlu şahıslar, bilim adamlarımız, bu belgenin yaşama geçirilmesine yönelik çalışmalara katılmış tüm kişiler anlaşmanın Azerbaycan'ın bugünü ve geleceği açısından ne kadar büyük önem taşıdığını birkez daha anlayacak ve onun gerçekleşmesine çalışacaklar.

Ben bugün birkez daha vurgulamak istiyorum, biz bu anlaşmayı hazırlarken, onu imzalarken ve ben bir Cumhurbaşkanı gibi hukuksal olarak onun yürürlüğe girmesi için yasa imzaladığıma Azerbaycan'ın bugünü ve geleceğini düşünmüşüm. Herkes bilmeli ki, biz bu dileklerle, temennilerle anlaşmanın uygulamaya konmasını istiyoruz. Anlaşmanın yaşama geçirilmesi cumhuriyetimizin kriz içinde bulunan ekonomisinde önümüzdeki yıllarda büyük değişikliklerin yapılması açısından çok büyük önem taşımaktadır. Anlaşmanın uygulanması aynı zamanda Azerbaycan'ın gelecek kalkınma perspektifi açısından da çok önemlidir. Bu anlaşmayı imzaladığımızda da biz Azerbaycan'ın gelecek kuşaklarının yaşamını düşünüyorduk. Anlaşmanın uygulanması yönünde yapılan çalışmalar Azerbaycan Cumhuriyeti'nin petrol endüstrisinin diğer alanlarını da etkileyecektir.

Azerbaycan topraklarında yerin altında daha kullanılmamış çok büyük petrol ve doğal gaz zenginliklerimiz bulunmaktadır. Hazar Denizi'nin Azerbaycan sektöründe bilim adamlarımız, jeologlarımız tarafından keşfedilmemiş başka zengin petrol ve gaz yatakları da bulunmaktadır. Biz bu anlaşmayı uygulayarak, deneyim kazanarak o yatakların da - hem denizde, hem karada olan petrol yataklarının işletilmesi için gerekli önlemleri alacağız. Bu sorunların çözümü için yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile de işbirliği yapmaya hazırız. Şu bakımdan, anlaşmanın yaşama geçirilmesi yönünde kazanacağımız deneyim gelecek çalışmalarımız açısından daha önemli olacaktır. Düşünüyorum ki, konsorsiyuma katılan petrol şirketleri, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi tüm bu perspektifleri dikkate alarak çalışmaları iyi bir şekilde organize edecekler.

Konsorsiyuma üye yabancı ülkelerin petrol şirketlerinin şu toplantıya katılan temsilcilerini bu anlaşmanın yaşama geçirilmesine başlanmasından dolayı yürekten kutlarım. Onları temin ederim ki, devlet tarafından, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak benim tarafımdan bu anlaşmanın uygulanması hem iç denetim altında olacaktır, hem de bu çalışmaların zamanında gerçekleşmesi için gerekli önlemlerin alınması sağlanacaktır.

Azerbaycan Devlet Petrol Şirketini, onun başkanlığını, petrolcüleri, halkımızı bu anlaşmanın fiilen uygulanmasına geçilmesi dolayısıyla kutlarım.

Sayın bayanlar ve baylar!

Sayın konuklar!

Bu büyük önemlilik arzeden çalışmanızda sizin hepinize başarılar dilerim! Hayırlı uğurlu olsun!