Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in ABD Kongre heyetiyle yaptığı görüşmeden - 12 Ağustos 1999


Haydar Aliyev: Sayın konuklar, Amerika Birleşik Devletleri Kongre Heyeti! Azerbaycan`a hoş geldiniz! Ben sizi selamlıyorum ve Azerbaycan`da bulunduğunuz şu kısa süre içerisinde, birkaç sattlik süre içinde - galiba, yarın sabaha kadar burada olacaksınız - ülkemizi daha iyi tanıyacağınızı umuyorum.

Bizim tercüman bana sizlerden birinin basın mensuplarının burada bulunmasından memnun kalmadığını söyledi. Fakat endişelenmeyin, biz basın mensuplarının katılımı olmadan da konuşacağız. Amerika Birleşik Devletleri`nin Azerbaycan Büyükelçiliği şunu iyi biliyordur, benim yabancı heyetlerle yaptığım tüm görüşmeler basın mensuplarının katılımıyla ile gerçekleşiyor.

Sanırım, Amerika Birleşik Devletleri Kongresi`nden bir grup kongre üyesinin Azerbaycan`ı ziyareti Amerika ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin gelişmesine katkıda bulunacaktır.

Siz biliyorsunuz ki, ülkemiz bağımsızlığını kazandıktan sonra biz Azerbaycan ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkileri düzenli olarak geliştirmeye, yaygınlık kazandırmaya çalışıyoruz. Ben şunu memnuniyetle kaydetmek istiyorum, Amerika Birleşik Devletleri hükümeti de Azerbaycan ile sıkı işbirliği yapıyor ve Amerika Birleşik Devletleri-Azerbaycan ilişkilerinin gelişmesi için çaba gösteriyor. Kongrede de birçok kişi bunu istiyor. Ben birkaç kez Amerika Birleşik Devletleri`ni ziyaret ettim, Kongre`de görüşmeler yaptım. Amerikan Kongresi`ndeki son görüşmelerim bu sene Nisan ayında oldu. Ben NATO`nun 50.kuruluş yıldönümüne katıldığım sırada orada çok sayıda senatör, kongre üyesi ile biraraya geldim. Benim görüşmede bulunduğum kişilerin hemen hemen hepsi, yahud büyük çoğunluğu Azerbaycan`a çok büyük ilgi duyuyor ve Azerbaycan-Amerikan ilişkilerinin gelişmesini gereklibuluyor.

Tabii ki, herhangi ülke, onun halkı ve orada yaşanan süreçler hakkında yakından bilgi edinmek için kısa ziyaret pek fayda sağlamaz. Biz her zaman ABD`nin hem hükümet, hem Kongre, hem de iş dünyasından çok sayıda temsilcinin Azerbaycan`a gelmesini, ülkemizi görmesini temenni ediyoruz. Onların hepsi, öncelikli olarak, Azerbaycan`ın Amerika Birleşik Devletleri`nde daha iyi tanınmasını sağlayacak, ikincisi, Amerika ile Azerbaycan`ın işbirliği olanaklarını net bir biçimde ortaya koyacak, üçüncüsü ise, tabii ki, Azerbaycan ile Amerika Birleşik Devletleri arasında bulunan ilişkileri daha da geliştirecekler.

Azerbaycan genç bağımsız bir ülkedir. Bildiğiniz üzere, eski Sovyetler Birliği üyesi diğer cumhuriyetler gibi, Azerbaycan da 70 sene totaliter rejim altında varlığını sürdürmüştür ve bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkemizde demokratik, laik hukuk devletinin kurulması süreci uygulanmaktadır. Azerbaycan`da tüm alanlarda reformlar gerçekleştiriliyor. Azerbaycan kendi bağımsızlığını koruma, sürdürme, geliştirme kararlılığı içinde çalışıyor.

Tabii ki, bu yol sadece bizim için değil, diğer cumhuriyetler için de kolay bir yol değildir. Biz bir çok zorluklarla kaşılaşıyoruz. Ancak bunların üstesinden geliyoruz ve bundan böyle de geleceğimizi düşünüyorum. Zorlukların yanı sıra bizim başarılarımız da vardır. Zamanınızı alıp bu konuda size daha geniş bilgi verme düşüncesinde değilim. Eğer ilgi duyuyorsanız, gerekli bilgileri edinebilirsiniz. Fakat bizim başarılarımızın en büyük kısmı bir de şudur ki, biz kapılarımızı dünyaya açtık, yabancı yatırımın Azerbaycan`a gelmesini teşvik ediyoruz. Azerbaycan`ın doğal kaynaklarının, özelliklle petrol ve doğal gaz yataklarının Batının, yani Avrupa`nın, Amerika`nın büyük petrol şirketleri ile ortak işletilmesi alanında bir hayli iş gördük. Bunlar artık sonuçlarını veriyor.

Siz biliyorsunuz ki, Amerika Birleşik Devletleri Azerbaycan devletinin yeni petrol stratejisinde önemli yer tutuyor. Amerika Birleşik Devletleri`nin büyük petrol şirketklerinin yaklaşık olarak büyük çoğunluğu artık Azerbaycan`da bizimle ortak çalışmalar yapıyorlar.

Önceki yıllarda Amerika Birleşik Devletleri şirketleriyle imzaladığımız anlaşmalar dışında, 1997 yılı Temmuz-Ağustos aylarında Amerika Birleşik Devletleri`ni ziyaretim sırasında sizin ülkenin büyük petrol şirketleri ile dört yeni anlaşma daha imzalandı. Biliyorsunuz ki, aynı anlaşmalar Beyaz Saray`da hükümet yetkililerininin katılımıyla imzalandı. Bu sene Nisan ayında benim Washington`a ziyaretim sırasında üç yeni anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalar Amerikan Parlamentosu`nda imzalandığı için çok memnunum. Sizin bu konuda hem Amerika`da, hem Azerbaycan`da geniş bilgi edinme olanağınız var. Her halde bunlar şunu gösteriyor ki, Azerbaycan Amerika Birleşik Devletleri ile uzun vadeli stratejik işbirliği ilişkileri kuruyor ve bunu daha da geliştirmeye çalışıyor.

Ülkemizin en acılı sorunu bağımsız Azerbaycan`a geçmişten miras kalan bir sorundur. Biliyorsunuz ki, 1988 yılında, hem Azerbaycan, hem Ermenistan daha Sovyetler Birliği üyeleri oldukları sırada Ermenistan`ın Azerbaycan`a karşı toprak iddiası üzerine Dağlık Karabağ sorunu ortaya çıktı. Bu, askeri ihtilafa dönüştü, çatışmalar yaşandı. Bunların sonucunda Azerbaycan topraklarının yüzde 20`si Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal edildi ve işgal altındaki topraklardan bir milyonu aşkın Azeri yerinden, yurdundan kovuldu, şu anda onlar çadırlarda zorlu koşullar altında yaşıyorlar.

Sayın kongre üyeleri, siz bu sorunu iyi biliyorsunuz. Bu nedenle de geniş bir açıklama yapmaya gerek yoktur. Fakat, maalesef, siz bu soruna tek taraflı yaklaşıyorusnuz. Azerbaycan`a ziyaretinizin kısa süreli olmasına rağmen sizin bugün helikopterle çadır kamplarından birine gidip 6 seneyi aşkın bir süredir orada yaşayan kişilerin bir kısmı ile görüşmenizden dolayı büyük memnuniyet duydum.

Bana Sayın Pallone`nin helikopterle çadır kampına gitme fırsatının olmadığını söylediler. Fakat Bakü`de birçok yerlerde de mületciler yerleşmişler. Bana verilen bilgilere göre, Sayın Pallone Bakü`de mültecilerin barındıkları yerlerden birini ziyaret etmiştir.

Düşünüyorum ki, siz onları gördükten sonra Azerbaycan topraklarının işgal edilmesinin ardından ülkemizin ne kadar zor bir durumda olduğunu tasavvur edebilirsiniz.

Biz Ermenistan ile Mayıs 1994`te ateşkesin sağlanmasına ilişkin bir anlaşma imzaladık ve artık beş seneyi aşkın bir süredir bu sözleşmeyi uyguluyoruz. Bugün size birkez daha beyan ederim ki, Azerbaycan sorunu sadece barış yoluyla çözmek istiyor. Biz bundan böyle de bu yönde çabalarımızı sürdüreceğiz.

Sanırım, çadırlarda yaşayan insanları gördükten sonra siz bizim neden yedi senedir Amerikan Kongresi`nde Azerbaycan`a karşı kabul edilmiş adaletsiz 907. maddenin kaldırılmasına çalıştığımızı anlarsınız.

Herhalde bizim önümüze ne denli sıkıntılar çıksa bile, Amerika Birleşik Devletleri`nde, Kongre`de, yahud toplumsal örgütlerde bizden yana olanlar - çok değil, azıcık da olsa - bizi anlayacaklardır. Biz kendi haklı davamızı sürdürüyoruz. Biz Kafkasya`da, bölgede barışın, huzurun sağlanması için çalışıyoruz. Tabii ki, bu nedenle de Azerbaycan`ın işgal edilmiş toprakları boşaltılmalı ve yerinden, yurdundan zorla göç ettirilmiş vatandaşlarımız kendi evlerine geri dönmeliler.

Bu kadar. Ben size kısa bilgi verdim. Sizi dinlemeye hazırım.

Connie Morella (Maryland Eyaleti`nden Cumhuriyetçi Kongre Üyesi): Sayın Cumhurbaşkanı, çok teşekkür ederim. Sizinle görüşmemiz bugünkü toplantıların en üst noktasını oluşturuyor. Bu fırsat için çok teşekkür ederim.

Sayın Cumhrubaşkanı, bugün bizim hepimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederim. Benim sağımda oturan kişi Sayın Frank Pallone`dir. O, Demokrat partili, New Jercey eyaleti milletvekilidir, buraya hanımıyla birlikte gelmişler. Benim solumda oturan Sayın Maurice Hinchey`dir. O, New York eyaletini temsil ediyor, Demokrat partilidir. Diğer kongre üyesi Sayın Michael Capuano`dur. O, Massachusetts eyaletini temsil ediyor, buraya eşiyle birlikte gelmiştir. Benim ismim ise Connie Morella`dır, Maryland Eyaletinden Cumhuriyetçi kongre üyesiyim.

Sayın Cumhurbaşkanı, biz hepimiz geçenlerde Sizin bir kalp ameliyatı geçirdiğinizi biliyoruz. Size şunu söylemek isterim ki, benim eşim 13 sene önce dört defa aynı ameliyatı oldu. O, şimdi çok iyi.

Haydar Aliyev: Çok güzel, ben çok sevindim. Bu, benim için çok güzel bir haberdir.

Connie Morella: Sayın Cumhurbaşkanı, sizin sağlığınız bizim için çok önemlidir. Zira biz Sizin barış sürecini daha ileriye götürmenizi istiyoruz. Biraz sonra ben sizin söylediklerinizi cevaplamak istiyorum.

Basın mensuplarına gelince ise, ben Size ve onlara şunu söylemek istiyorum, saat 18.30`da biz özel bir basın toplantısı düzenleyeceğiz. Biz Sizinle yaptığımız görüşme ile ilgili bilgilerden onları mahrum bırakmayacağız.

Haydar Aliyev: Yani ne söylemek istiyorsunuz? Amerika Birleşik Devletleri`nden gelen heyetlerle ilgili bazen bu konu ortaya çıkıyor. Kuşkusuz ki, ben sizin ricanızı yerine getireceğim, fakat şunu bilmenizi isterim ki, Azerbaycan`da saydamlık, basın özgürlüğü en üst düzeydedir.

"AZERBAYCAN" Gazetesi, 13 Ağustos 1999.

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - ABD

Bilgi notu

Azerbaycan - ABD