Arama

ÇALIŞMALARI / DIŞ POLİTİKA / Azerbaycan - Asya

- Azerbaycan`a hoş geldiniz. Yanılmıyorsam, Siz daha önce Azerbaycan`ı ziyaret etmiştiniz. Siz aynı zamanda Hindistan`ın hem Ankara hem Bakü büyükelçiliği görevini yürütüyordunuz. Onun için bizim ülkeyi muhtemelen tanıyorsunuzdur. Ankara`da, Azerbaycan`da çalıştıktan sonra siz terfi ettirildiniz. Sizinle biraraya gelmekten çok memnunum. 

Rajendra Madhukar Abhyankar: Zatıaliniz çok teşekkür ederim. Kendimi Azerbaycan`da bir yabancı olarak görmüyorum. Burayı iyi bildiğim için ülkemin cumhurbaşkanı ve başbakanı beni buraya gönderdiler ve en iyi dileklerini, tebriklerini Size iletmemi ve şu on sene zarfında başkanlığınız altında cumhuriyette elde edilen başarılardan dolayı Sizi kutlamamı istediler.

On senelik bağımsızlığın her yılı çok gereklidir, çok önemlidir ve değer ifade etmektedir. Biz kendimiz sizden önce bağımsızlık kazandık. Biz bağımsızlığın ne zorluklarla kazanıldığını biliyoruz. Bunun sonucudur ki, bağımsızlığa bu kadar önem verdiğiniz, ona bu kadar büyük değer biçtiğiniz için bizim cumhurbaşkanımız ve başbakanımız Sizi ve Azerbaycan halkını kutlamam için beni buraya gönderdi.

Ben dün Cumhuriyet Sarayı`nda Sizin konuşmanızı dinledim. Sizin konuşmanız, ülkede hem yurtiçi, hem uluslararası alanla ilgili çizilen planlar bizi çok etkiledi. Siz konuşmanızda çok doğru vurguladınız, köktendincilik, terör laik toplumları son derece olumsuz yönde etkiliyor. Sanırım, bu sorunla tüm dünya ilgilenmelidir. Düşünüyoruz ki, bizim gibi ülkelerin, uzun süredir terörle yaşayan, ona karşı mücadele veren ülkelerin sesini super güç devletler de sonunda duydular ve terörle mücadeleye kalktılar.

Sayın Cumhurbaşkanı, hatırlıyorsanız, ben Azerbaycan`da büyükelçi görevinde çalıştığım sırada Hindistan Cumhurbaşkanı`nın davetini Size ilettim. Siz bizim önceki liderlerimizle de görüştünüz ve biz bunu iyi biliyoruz. Ben bu daveti Size tekrar iletiyorum ve umarız, bu sene, yahut gelecek yıl Siz Hindistan`ı ziyaret edeceksiniz.

Dün Sizin konuşma yaptığınız törende dikkat ettim, Azerbaycan`ın müzik aletleri, şiiri Hindistan`a öylesine yakın ki, bizim o kadar çok ortak değerimiz var ki, Siz Hindistan`a mutlaka gelmelisiniz, tüm bunlar size gösterilmelidir. Bununla birlikte biz siyasi irademizi de tüm dünyaya sergilemeliyiz.

Sayın Cumhurbaşkanı, eski günleri hatırlayalım, Size birkez daha şükranlarımı sunmak istiyorum, ben burada büyükelçi olarak görev yaptığımda hükümetiniz ve bizzat Siz hep bana destek oluyordunuz. İyi hatırlıyorum, Bakü`de Hindistan ticaret ürünlerinin sergisi düzenlendiğinde, Siz bizzat orayı ziyaret ettiniz. Sizin ziyaretiniz bizim geniş işbirliğimizin potansiyelini gösterdi. Uluslararası alanda yaşanan olaylarla ilgili ülkelerimizin benzer görüşlere sahip olduğundan eminim. Biz Birleşmiş Milletler bünyesinde iyi bir işbirliği yapıyoruz. Terörle mücadeleye dair uluslararası sözleşmenin maddelerini yerine getirmek için ileride de beraber çalışacağımızı düşünüyorum.

Söylemek istediğim şudur ki, Sizinle görüşmekten çok memnunum. Siz her zamanki gibi çok dinç, çok iyi görünüyorsunuz. Dün sizin yaptığınız iki saatlik konuşma benim yaşta insanların bile harcı değildir.

Zatıaliniz, hükümetimiz ve halkımız adına en iyi dileklerimi sunuyorum. Halkınızın sürekli gelişmesini diliyorum. Umarım, ilişkilerimiz daha yoğun olacaktır.

Haydar Aliyev: Teşekkür ederim.

Azerbaycan`ın bağımsızlığının onuncu yıldönümü vesilesiyle tebrikleriniz ve ülkenizin cumhurbaşkanı, başbakanı adına ilettiğiniz tebrikler için teşekkür ediyorum.

Ben de sizin Azerbaycan`da büyükelçi sıfatıyla yaptığınız çalışmaları zevkle hatırlıyorum ve düşünüyorum ki, siz burada büyükelçi olduğunzu dönemde Hindistan ile Azerbaycan arasında ilişkiler bir hayli gelişmiştir. Sizin demin bahsettiğiniz o sergi, çok geniş yelpazede Hindistan ürünleri sergisi de asıl bizim ilişkilerimizin geliştiğinin özel bir göstergesidir.

Ben anlıyorum, siz bağımsızlığın kaznılması ve sürekli kılınmasının ne kadar zor olduğunu diğerlerine oranla daha iyi biliyorsuuz. Tarihte de yazıyor, biz kitaplarda da okuduk ve ben birçok olaylara, uluslararası alanda yaşanan gelişmelere bizzat tanık olan birisi olarak biliyorum ki, Hindistan bağımsızlığını kazanmak için ne denli mücadele vermiştir.

Tarihi şahsiyetiniz Gandi`nin, Hindistan halkının geleceğine ilişkin düşüncelerini ve mücadelesini artık tüm dünya biliyor. Nihayet, Cevahirlal Nehru`nun başkanlığında Hindistan halkının verdiği çok şiddetli mücadele sonucunda Hindistan kendi bağımsızlığını kazandı. Bu, o sırada dünyada büyük bir gelişme olarak değerlendirilmişti. Zira ikinci dünya savaşından sonra sömürgeci imparatorlukların çökmesi ve sömürgelerin bağımsızlık kazanması süreci başlandı. Hindistan, dünyanın büyük ülkelerinden biri olduğu için onun verdiği mücadele uluslararası alemin çok ilgisini çekti.

O sırada sizin ülkeniz, özellikle sizin lideriniz Cevahirlal Nehru dünyada büyük ün kazandı. Hatırlıyorum, daha sonra onlar diğer birkaç ülke lideri ile birlikte hiçbir bloğa bağlı olmayan geniş bir Bağlantısız Ülkeler Hareketi'ni kurdular. Bunun lideri Cevahirlal Nehru ve Hindistan oldu. Nehru, Chou Enlai, Josip Tito - galiba, başlıca olarak bu üç isim hareketi organize etti ve ona pekçok ülke üye oldu. Hindistan bunun önderliğini yapıyordu. O dönemden bu yana Hindistan bağımsızdır ve 50 seneyi aşkın bir süre geçmiştir.

Bağımsız bir devlet olarak siz de gençsiniz. Zira sizin halkın tarihi çok eskidir. Uzun yüzyıllar sömürge ortamında yaşayan bir ülke, esaret altında yaşayan bir halk bağımsızlığın ne denli değerli olduğunu bu seneler zarfında anlamıştır ve Hindistan dünyada hem büyük bir devlet olarak, hem büyük ekonomiye sahip bir ülke olarak önemli bir gelişme kaydetmiştir.

Ben sizin cumhurbaşkanının ve başbakanın davetini tekrar seve seve kabul ediyorum. Kısa sürede bunu gerçekleştirmeye, yani sizin ülkenizi ziyaret etmeye çalışacağım. Fakat biliyorsunuz, şimdi dünya çok karışıktır, çok süreçler yaşanıyor, çok sorunlar var. Bunlar da bu tür gezilerin yapılmasına bir anlamda engel oluşturmaktadır. Fakat, buna rağmen, biz kendi işimizi yapmalıyız.

Hindistan`ı Azerbaycan`da çok seviyorlar. Siz burada büyükelçi olarak görev yaptığınız sırada muhtemelen bunu izlemişsinizdir. Hindistan bağımsızlık kazandıktan sonra Cevahirlal Nehru birçok ülkeyi ziyaret etti ve Azerbaycan`a da geldi. Ben bizzat bunu hatırlıyorum. Hindistan ürünleri geçen yüzyılın 50`li, 60`lı yıllarında eski Sovyetler Birliği`nde, bilhassa Azerbaycan`da çok yaygındı. Azerbaycan`da bizim müzik ile sizin müzik birbirine çok yakın olduğu için çok yaygındı.

Tabii, Hindistan`ı çoğu insan tanımıyordu. Zira uzak bir ülke idi. Fakat siz ezgilerinizle ve Sovyetler Birliği`nde ilk defa gösterime sunulan “Avare” filminizle, Raj Kapoor ile Hindistan`a ün kazandırdınız. Bilmem, bunu hatırlıyor musunuz, belki o sırada siz henüz doğmamış olabilirsiniz.

Rajendra Madhukar Abhyankar: Ben artık o zaman doğmuştum.

Haydar Aliyev: Biz bugünlerde Azerbaycan`ın büyük şarkıcısı Reşit Behbudov`un 85.doğum yıldönümünü kutladık. O dönemlerde Reşit Behbudov ile Raj Kapoor arkadaşlardı. Raj Kapoor Azerbaycan`a geldi, Reşit Behbudov Hindistan`a gitti. Ben hatırlıyorum, o dönemlerde geniş meydanlarda Reşit Behbudov`un şarkıları Hindistan vatandaşları tarafından, Hindistanlılar tarafından çok büyük beğeniyle dinleniyordu.

Şimdi siz bunları filimlerde izliyorsunuz. Fakat ben bunlara canlı tanık oldum. Bizzat ben sizin ülkeyi çok seviyorum. 1978 yılında sizin ülkede oldum. O dönemden bu yana uzun zaman geçmiştir. Fakat hiçbir şey unutulmamıştır. Tüm gördüklerimi şimdiki gibi hatırlıyorum. Çok güzel hatıralarım var. Racastan`a da gittim, orada file bindim. Birkaç etkinliğe katıldım. Ünlü Taj Mahal`ı ziyaret ettim. Tabii ki, Delhi`de bulunan dev anıtları seve seve ziyaret ettim. En başlıcası, sizin halkla, liderlerle görüşmelerim oldu. Ben oraya gittiğimde Morarji Desal başbakandı. Onu hatırlıyor musunuz?

Rajendra Madhukar Abhyankar: Hatırlıyorum.

Haydar Aliyev: O da Azerbaycan`ı ziyaret etmişti.

Sizin terörle ilgili söylediğiniz kelimeler ile bizim düşüncelerimiz tamamen aynı. Bilindiği üzere, Hindistan hem yurtdışı, hem yurtiçinde pekçok terör olayını yaşadı. İndira Gandhi ve oğlu Rajiv Gandhi`ye karşı yapılan terör eylemleri tüm dünyayı çalkaladı. Bu olay şimdi tekrarlanıyor, izliyorsunuz. Rajiv Gandi`yi öldüren teröristin kendisi de öldü, benzer biçimde New York`ta büyük terör saldırılarını gerçekleştiren kişilerde kendi canlarına kıydılar.

Benim hem İndira Gandhi hem Rajiv Gandhi ile görüşmelerim oldu. Bunlar da benim için güzel anılardır. O sırada ben Moskova`da yaşıyordum, orada çalışıyordum. Hatırlıyorum, bir keresinde Rajiv Gandhi Avrupa`dan kendi ülkesine gidiyordu. Onun uçağı arıza yapmıştı. Moskova`da mecburi iniş yaptı. Gece saat 12 idi. Bana haber verdiler, yani bizim hükümete haber verdiler. Ben o sırada başbakan birinci yardımcısı olarak çalışıyordum. Benim oraya gitmeme ve bu işleri çözmeme karar verildi.

Kendisiyle birkaç saat görüşme yaptık, biz öylesine uçağın onarılmasını bekliyorduk. Fakat uçağı tamir edemediler. Sovyet hükümeti kendisine yeni bir uçak tahsis etti ve ben onu uğurladım. Ben kendisiyle daha önce Moskova`da da bir araya gelmiştim. Çok iyi bir insandı, hem Hindistan`da, hem dünyada büyük itibar sahibiydi. Fakat onların hepsi terörün kurbanı oldular. O sırada birçok ülkede bunu sıradan bir olay gibi değerlendirildi.

Siz dün bizim törene katıldığınızı söylediniz. Bunun için size teşekkür ederim. Ben konuşmamda Azerbaycan`a yönelik yapılan terör saldırılarıyla ilgili detaylı bilgiler verdim. Hindistan`da yapılan terör eylemlerini, Azerbaycan`a yönelik yapılan terör olaylarını diğer ülkeler pek önemsemediler. İşte bu yüzüdendir ki, terör giderek tırmandı. Sonunda, öyle korkunç bir düzeye ulaştı ki, 11 Eylül`de New York`ta ve Washington`da eşi görülmemiş terör saldırıları gerçekleştirildi. Şimdi tüm dünya terörün ne kadar tehlikeli bir şey olduğunu anlamıştır. Bu, halk için, ulus için, insanlık için bir felakettir, aynı zamanda bu olay sizin, bizim gibi ülkelerin uğradığı terör saldırısının ne denli acılı olaylara neden olduğunu akıllara getiriyor. Onun için biz - hem Hindistan, hem Azerbaycan, hem diğer ülkeler teröre karşı ortak bir savaş vermeliyiz. Ben dün bildirdim - ki daha önce de ifade etmiştim, - terörün kökünü tamamen kazımak için bu mücadelede etkin yer almaya hazırız.

Düşünüyorum ki, sizin bu gezinizin temel amacı ülkelerimiz arasındaki ilişkileri daha da genişletmektir. Ben buna değer veriyorum. Bana sizin bikraç görüşme yaptığınızı bildirdiler. Azerbaycan`da bazı alanlarda çok verimli işbirliği yapabiliriz. Hindistan`da ise olanaklar daha geniştir.

Ben hatırlıyorum, büyük bir petrol şirketiniz Azerbaycan`a gelmişti. Burada düzenlenen uluslararası petrol fuarına katılıyordu. Azerbaycan`da, Hazar Denizi`nde bulunan petrol rezervlerinin işlenmesi ile ilgilendiğini bildirmişti. Biz o zaman buna karşı çıkmadık. Fakat sonra bu konu nedense pek gündeme gelmedi. Yalnız petrol alanında değil, diğer birçok alanda da sizin ülke ile işbirliği yapmaya hazırız. Hem siz - eski büyükelçi, hem şimdiki büyükelçi biliyorsunuz ki, burada Hindistan vatandaşları birçok alanlarda ticaret yapıyorlar. Biz buna karşı değiliz. Doğru, bunlar küçük ve orta ölçekli girişimlerdir. Fakat ülkelerimiz arasında büyük projeler de gerçekleştirilebilir. Onun için ben bu gezinizin hem Hindistan için, hem Azerbaycan için büyük önemi olduğunu düşünüyorum. Sanırım, bizim ilgili makamlar, o makamlarla ki siz görüşmeler yaptınız, bu konuda fiili adımlar atabilirler. Aynı şekilde siz de.

Size Hindistan`ın bağımsızlığının 10. yılını görmek nasip olmamıştır. Fakat şimdi siz gelip Azerbaycan`ın bağımsızlığının 10.yılında nasıl olduğunu gördünüz. Bizim on yıl zarfında ne kadar zorlu bir yoldan geçtiğimizi görüyorsunuz. Fakat başarılı bir yol aldık. Pekçok kaybımız oldu. İşte bir tek Ermenistan-Azerbaycan sorunu, Ermenistan`ın Azerbaycan topraklarını işgal etmesi bizim için en büyük yaradır.

Hindistan`ın bağımsız bir devlet olarak yaşı bizimkinden bir hayli fazladır. Fakat sizin de bağımsız bir devlet olarak hâlâ genç bir ülke olduğunuzu düşünüyorum. Bağımsızlığı sonsuza dek sürdürmek için daha fazla çalışmak gerekir. Biz bunun ilk dönemlerini yaşıyoruz. Fakat siz çok büyük bir mesafe almışsınız. Hem Hindistan hem Azerbaycan`ın hep bağımsız olmalarını temenni ederim.

Ben sizin ülkeyi ziyaret etmeyi çok istiyorum. Sadece gidip olağanüstü bir ülkeyi görmek için değil. Nitekim şimdi Azerbaycan`ın bağımsız bir devlet olarak Hindistan ile hem ekonomik, hem siyasi, hem bilimsel, hem kültürel anlamda çok yoğun ilişkiler sağlamasını istiyorum.

Onun için birkez daha söylüyorum, lütfen benim içten selamlarımı, saygı ve sevgimi cumhurbaşkanına ve başbakana iletiniz. Benim bu ziyareti yapmaya çalışacağımı bildirin. Tabii ki, biz de Hindistan Cumhurbaşkanı'nın, Başbakanı`nın Azerbaycan`a gelmelerini isteriz. Lütfen benim bu davetimi kendilerine iletin. Eğer Cevahirlal Nehru ülkemiz henüz bağımsız değil iken Azerbaycan`ı ziyaret etmişse, şimdi, Azerbaycan bağımsız olduğu bir dönemde, bence, Hindistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Azerbaycan`a gelmeliler. Teşekkür ederim.

Rajendra Madhukar Abhyankar: Zatialiniz, bizim ülkemiz ve halkımız ile ilgili söylediğiniz güzel kelimeler için size çok teşekkür ederim. Bu arada ben Sizin en küçük detaylara bile değinerek yaptığınız konuşmaya ve hatıralarınıza, hafızanıza hayran kaldım. Bu hatıralarınıza yeniden hayat vermeyi ve Sizi Hindistan`da görmeyi çok isteriz.

Buradaki büyükelçilik görev süremin bitmesinden sonra işte o Hindistan şirketi Mingeçevir Enerji Santrali`nde büyük bir projeyi gerçekleştiriyordu. Hatırlarsanız, o sırada bizim petrol şirketi Kürdaşı Sahası ile ilgileniyordu. Ancak onlar bu çalışmayı tamalayamadılar. Son üç yıldır Rusya`da - Sibirya`da, Sahalin`de çalışmalar yapıyorlar. Aynı zamanda onlar Irak`ta bir yatak bulmuşlar. Karada veya denizde herhangi bir projede kendilerini ıspatlamaları için onlara bir şans daha tanımanızı isterim.

Haydar Aliyev: Böyle birşey mümkündür.

Rajendra Madhukar Abhyankar: Çok teşekkür ederim. Tabii ki, biz bu işi çok sıkı takip edeceğiz.

Sizin Ekonomik Kalkınma Bakanı ile çok ilginç, verimli bir görüşmemiz oldu. Sanırım, ilaç sanayisinde pek çok ortak iş yapabiliriz. Bu, halka son derece büyük yararı olacak bir alandır.

Haydar Aliyev: Evet, Hindistan`ın bu alanda çok büyük başarıları vardır.

Rajendra Madhukar Abhyankar: Her ülkede belli sayıda poliomyelit, şeker hastası insanlar vardır. Hindistan bu alanda büyük bir deneyime sahiptir. Biz ilaç sektöründe hem hap, hem aşı üretiminde önemli bir gelişme kaydetmişiz.

Bilindiği üzere, Hindistan nüfus sayısı bakımından büyük bir ülkedir. Onun için bizde küçük ve orta ölçekli ticari alanlar iyi gelişmiştir. Düşünüyorum ki, bu alanın temsilcilerinin Azerbaycan`da bulunması bir hayli yarar sağlamaktadır. Zira burada da kişiler çalışma becerisi ediniyor, bu alanda ticaret yapmayı öğreniyorlar.

Biz bir takım yollar bulmayı ve olası alanlarda sizin ülke ile işbirliğimizi genişletmeyi, bunu ülkelerimize yarar sağlayacak bir şekilde geliştirmeyi çok isteriz.

Haydar Aliyev: Biz de bunu isteriz.

Rajendra Madhukar Abhyankar: Tabii ki, ilişkilerimizin iyi düzeyde gelişmesini istiyoruz. Fakat en başlıcası şudur ki, benim burada bulunmamın nedeni yalnız ikili ilişkileri geliştirmek değildir, ben buraya kendi ülkemin temsilcisi olarak bağımsızlığınızın 10.yıldönümü törenine katılmak için geldim. Bu, benim için son derece büyük, manidar bir olaydır. Birkez daha teşekkür ederim.

Haydar Aliyev: Teşekkür ederim.

Çeviri 20 Ekim 2001 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır.

© aliyev-heritage.org