ÇALIŞMALARI / DIŞ POLİTİKA / Azerbaycan - Avrupa

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev´in Fransız Büyükelçisi Chantal Poiret ile görüşmesinden - 20 Ekim 2001


Chantal Poiret: Sayın Cumhurbaşkanı. Ben Fransa Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından kabul edildim ve Sayın Cumhurbaşkanı imzaladığı güven mektubunu bana verdi. Ben şimdi büyük onurla bu güven mektubunu ve önceleri burada çalışmış büyükelçinin geri çağrılması ile ilgili mektubu Size sunuyorum.

Bizim kısa görüşmemiz sırasında Sayın Cumhurbaşkanı kendisinin en iyi dileklerini Size iletmemi rica etti. Ben bu iyi dilekleri memnuniyetle Size iletiyorum.

Bunun dışında, Size belirtmek istediğim şudur ki, Fransa Azerbaycan'ın bağımsızlığının pekiştirilmesini çok istiyor ve bu alanda tüm çabalarını göstermeye hazırdır.

Bir zamanlar, iki kutuplu dünya ortamında bile Fransa'da General De Gaulle şunu söylemiştir: "Biz her ülkenin bağımsızlık kazanmasını ve sonra da bu bağımsızlığını pekiştirmesini istiyoruz".

Halihazırda Fransa, Avrupa bölgesini güçlendirmeye çalışıyor ve bu alanda tüm Avrupa ülkeleri ile, keza sizin ülkenizle işbirliği yapmak için elinden gelen tüm çabayı harcıyor.

Sayın Cumhurbaşkanı, biz sizin Dağlık Karabağ anlaşmazlığı ile ilgili trajedinizi biliyoruz ve bu acıyı paylaşıyoruz. Minsk Grubu eşbaşkanlığını üstlenen bir ülkenin temsilcisi olarak ben de bu doğrultuda sizin ülkenize gerekli yardımı yapmaya çalışacağımı belirtmek isterim.

Biz eminiz, bilhassa Sizin çabalarınız sonucunda ülkeniz bu alanda bir gelişme sağlanması için yeni adımlar atacaktır. Bu konuda ben de şunu söyleyebilirim, Fransa sorunun çözümünde tüm nüfuzunu kullanarak bu alanda Size kendi yardımlarını sürdürecektir.

Sayın Cumhurbaşkanı, genel olarak, ben şunu belirtmek isterim ki, ülkelerimiz arasında yakınlaşmayı sağlamak için biz siyasi, özellikle de ikili ekonomik ilişkileri geliştirmeliyiz. Bu alanda bir takım adımlar atılıyor. Bu sene 18 ve 19 Kasım'da karma ekonomik komisyon kendi toplantısını yapacaktır. Ülkelerimiz arasındaki kültürel ilişkiler de her yönüyle gelişmektedir. Oluşturduğumuz bu birliğin hazırladığı Azerice Öğrenim Kitabı'nı bastırdık. Halihazırda bu alandaki çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, sonuç olarak şunu söylemek istiyorum ki, 11 Eylül'de yaşanan korkunç olayın ardından biz hepimiz terörle mücadele alanında kendi çabalarımızı birleştirmeliyiz. Bu çalışmada da bizim aynı yolu izlediğimizi düşünüyorum.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben burada laik bir devletin temsilcisiyim ve devletimizi burada temsil ederek sizin ülkenizde de farklı dünlere karşı aynı tutumun sergilendiğini söylemek istiyorum. Bu bakımdan ülkelerimiz arasında bir benzerlik bulunmaktadır ve Fransa asla dini veya etnik azınlıklar arasında herhangi bir ayrım yapmamaktadır. Şu anda Fransa'da 5 milyon Müslüman yaşadığını söyleyebilirim.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben Size teşekkür ediyorum ve kendi güven mektubumu Size sunuyorum.

Haydar Aliyev: Sayın Büyükelçi!

Sizi Fransa'nın Azerbaycan Büyükelçisi olarak atanmanızdan dolayı kutluyorum ve bu onurlu görevinizde size başarılar diliyorum.

Benim değerli dostum - Fransa Cumhrubaşkanı Sayın Jacques Chirac'ın bana yollamış olduğu selamlar ve iyi dilekler için teşekkür ediyorum. Lütfen benim içten selamlarımı, en iyi dileklerimi cumhurbaşkanına iletiniz.

Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra Fransa ile Azerbaycan arasında hemen diplomatik ilişkiler kuruldu. Bunun ardından ise Fransa'nın ilk Azerbaycan Büyükelçisi atandı. Azerbaycan da kendi büyükelçisini atadı. Böylece, biz ülkelerimizin işbirliği yapması için çok iyi olanaklar sağlamış olduk.

Geçtiğimiz yıllarda Fransa ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler sürekli gelişme kaydetti ve şimdi bu ilişkilerin en yüksek düzeyde olduğunu düşünüyorum. Ben Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk yurtdışı gezimi Aralık 1993'te Merhum Cumhurbaşkan François Mitterand'ın daveti üzerine Fransa'ya yaptım. Bunun üzerine bizim ilişkilerimiz daha da gelişti. O sırada biz birkaç belge imzaladık. Sonra ise Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın daveti üzerine ben Fransa'yı ziyaret ettim. Biz ilişkilerimizi genişletmeye başladık.

Fransa 1997 yılının başlarından itibaren Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının barışçıl yoldan çözüme bağlanması ile ilgili oluşturulan AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlarından biridir. Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri'nin yanı sıra Fransa'da onun eşbaşkanlığını yürütüyor. Geçtiğimiz yıllarda AGİT Minbsk Grubu ve onun eşbaşkanları, keza Fransa bu sorunun çözüme kavuşması için çok çabalar harcamıştır. Birçok ülkelerde düzenlenen uluslararası etkinliklere katıldığımız sırada Jacques Chirac ile yaptığımız özel görüşmelerde biz her defasında bu sorunu ele alıyorduk. Cumhurbaşkanı Jacques Chirak'ın bu sorunun kısa sürede barışçıl yoldan, adil bir biçimde çözümlenmesine gerçekten ne kadar büyük önem verdiğini ben hep hissettim.

Nihayet, Fransa ve bizzat Fransa Cumhurbaşkanı Sayın Jacques Chirac Azerbaycan'ın Avrupa Konseyi'ne tam üye olmasına çok yardım etmişler.

Bu senenin başında ben iki kere Paris'i ziyaret ettim ve Jacques Chirac ile bir araya geldim. Bizim için en önemli konu olan Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının çözümü ile ilgili görüşmeler yaptık, onun katılımıyla ve onun girişimi üzerine benim orada Ermenistan Cumhurbaşkanı Koçaryan ile de görüşmelerim oldu.

Geçtiğimiz yıllarda bizim ülkelerimiz arasındaki ekonomik ilişkiler de gelişti. Büyük Fransız petrol şirketleri "Elf Aquitaine", "Total" Azerbaycan'a büyük ilgi gösterdiler. Biz onlarla işbirliği yapıyoruz. Hatırlıyorum, Ocak 1997'de Paris'te, Elysee Sarayı'nda biz Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile Fransa'nın "Total" şirketi arasında yeni bir anlaşma imzaladık.

Biz Fransa ile tüm alanlarda işbirliğimizi geliştirme kararlılığı içindeyiz. Özellikle Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının çözümlenmesi için ileride de çaba göstereceğini umuyoruz.

Uluslararası örgütlerde biz çok yararlı işbirliği yapıyoruz. Keza Avrupa Konseyi'ndeki işbirliğimizi ben olumlu buluyorum.

Azerbaycan'da sizin, yani Fransa Büyükelçisi'nin faaliyeti için, Fransa-Azerbaycan ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik çabalarda bulunması için tüm olanaklar mevcuttur ve bundan böyle de sağlanacaktır, bundan emin olabilirsiniz.

Umarım, şimdiye kadar oluşmuş iyi ilişkileri sizin çabalarınızla ve tabii ki, bizim çabalarımızla bundan böyle de daha hızlı geliştireceğiz.

Ben birkez daha sizi kutluyorum ve sorumluluk gerektiren bu işinizde başarılar diliyorum.

***

(Ardından Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile Fransa Büyükelçisi arasında samimi bir görüşme gerçekleşti).

Haydar Aliyev: Siz Rusça biliyor musunuz?

Chantal Poiret: Ben Rusça konuşulanları anlayabiliyorum.

 

Haydar Aliyev: Burada da Azerice öğrenirsiniz diye düşünüyorum.

Chantal Poiret: Evet, öyle. Ben memnuniyetle bizim ulusal bayramımızda konuşmamı Azerice yapmaya çalışacağım.

Haydar Aliyev: Burada zor birşey yok. Sizin ulusal bayramınıza daha çok var. 14 Temmuz, ben o tarihi iyi hatırlıyorum. Zira 14 Temmuz 1969 tarihinde ben Azerbaycan Başkanı seçildim. 1969 yılında... Bu yüzden de bana hep söylerlerdi, ne mutlu sana ki, Bastille Günü'nde yeni önemli bir göreve atanmışsın. Bu nedenle de ben bu bayramın tarihini hep hatırlıyorum, unutmuyorum. İnşallah, o döneme kadar Azerice öğrenirsiniz. Bu, zor değildir.

Chantal Poiret: Sayın Cumhurbaşkanı, genel olarak, söylemek istediğim şudur ki, bu tarih, bu bayram bizim hepimiz için çok büyük önem taşımaktadır. Sizin iktidara gelmenizi de biz çok takdir ediyoruz, bunun sonucunda Azerbaycan'ın bağımsızlığı daha da pekişti ve bu, bizim için çok önemlidir. Bağımsızlığın temel etkeni de yabancı dil öğrenimidir. Biz Frankofoni politikasına çok bağlıyız, bu da politikamızın bir parçasıdır. Sizin ülkenizin de bu doğrultuda aynı adımları atması gerektiğini düşünüyorum.

(Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Fransa'nın Bakü Büyükelçiliği'nin Azerice öğrenmek isteyen Fransızlar için hazırlayıp basmış olduğu öğrenim kitabına bakarak söyledi)

- Bu kitap Temel Azericenin öğrenimine yöneliktir.

Chantal Poiret: Genel olarak, Doğu dillerinin öğrenilmesi alanında Fransa'nın en nüfuzlu enstitüsünde - Paris'teki Doğu Dilleri Enstitüsü'nde bu kitabı biz başlıca kılavuz olarak kullanıyoruz.

Haydar Aliyev: Siz bunu kendiniz Azerice öğrenmek için mi yaptınız?

Chantal Poiret: Benim kültür konularından sorumlu danışmanım ben de Azerice öğreneyim diye bunu hazırladı.

Haydar Aliyev:  O, kendisi Azerice biliyor mu?

Chantal Poiret: Pek değil, birkaç kelime biliyor. Bu kitabı da Azerice öğrenmek için hazırladık.

Haydar Aliyev: Çok iyi yapmışsınız. Bakıyorum da, dili öğrenmek için burada çok iyi, pratik bilgiler bulunuyor.

Çok güzel bir kitaptır. Ben sizin bu girişiminizi çok takdir ediyorum.

Chantal Poiret: Çok teşekkür ederim.

Haydar Aliyev: Biz Fransa ile tüm alanlarda işbirliği yapıyoruz. 11 Eylül'de Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan korkunç terör saldırısını önlemek için tüm terör karşıtı operasyonlarda biz de kendi hizmetlerimizi önerdik. Bu nedenle de biz bu konuda hem Amerika Birleşik Devletleri ile birlikteyiz, hem onun NATO'da bulunan muttefikleri ile birlikteyiz, hem de Fransa ile birikteyiz.

Ben birkaç defa bu konuyla ilgili açıklamalarda bulundum. En son bağımsızlığımızın 10. yıldönümünde yaptığım konuşmada bu konuya açıkça değindim. Sanırım, ortak çabalarla terörün kökünü kazımak mümkün. Biliyorum, sizin ülke de bir zamanlar benzer terör olaylarıyla karşı karşıya gelmiştir. Özellikle Cezayir konusunda. Bizim ülke terör olayları ile çok karşılaştı, şimdi de karşılaşıyor. Bu nedenle şimdi terör karşıtı operasyonların evrensel bir boyut kazanması bizi çok sevindiriyor. Zira önceleri bunu ayrı ayrı ülkeler kendi çıkarlarına uygun olarak, yani kendi güvenliklerini sağlamak için yapıyorlardı, fakat şimdi ortak bir birlik söz konusudur. Biz bu terör karşıtı operasyonlara katılıyoruz.

Chantal Poiret: Sayın Cunhurbaşkanı, Sizin bu konuyla ilgili aktarmış olduğunuz görüşler, Sizin tutumunuz tüm uluslararası kamuoyu tarafından çok büyük takdirle karşılanmış ve ona çok büyük önem verilmiştir.

"AZERBAYCAN" Gazetetsi 21 Ekim 2001 yılı.