Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Azerbaycan`da Amerikan Ticaret Odası`nın açılış töreninde konuşması - Hyatt-Regensy-Nahçıvan Oteli, 13 Aralık 1996


Sayın Bayanlar ve Baylar!

Sayın konuklar!

Ben sizin hepinizi yürekten selamlıyorum ve "Azerbaycan'a hoşgeldiniz" diyorum, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası'nın Azerbaycan'da düzenli çalışmalara başlaması Amerikan-Azerbaycan ilişkilerinin tarihinde önemli bir gelişmedir.

Azerbaycan Cumhuriyeti, bağımsızlığını kazandıktan sonra dünyanın bütün ülkeleri ile ekonomik işbirliği için çaba gösteriyor ve bu ülkeler arasında özel yeri Amerika Birleşik Devletleri alıyor. Son yıllarda Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasında işbirliği başarılı bir şekilde gelişmektedir. Biz Azerbaycan'da bunu çok takdir ediyoruz ve bu ilişkilerin bundan böyle de gelişmesi için elimizden geleni yapmaya çalışacağız. Bu işbirliği bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ekonomi alanındaki stratejik politikasıyla tam uyumlu bir işbirliğidir.

Azerbaycan, bağımsızlığına kavuştuktan sonra ülkede demokratik, laik hukuk devletini kurma ve cumhuriyetin ekonomisinde reformlar yapma, kendi ekonomisini dünya ekonomisi ile bütünleştirme ilkelerini benimsemiştir. Biz cumhuriyetin sosyo-ekonomik durumunu geliştirmek için dış ülkelerle ve dünyanın bütün şirketleri ile sıkı işbirliğini, Azerbaycan ile dış ülkeler, yabancı şirketler arasında ortak çalışmaların yapılmasını ekonomi alanının temel yönlerinden biri olarak görüyoruz. Tüm bunlar Azerbaycan'da ekonominin piyasa ekonomisi doğrultusunda geliştirilmesi ve yabancı yatırımın cumhuriyetimize düzenli girişinin sağlanması yönünde yapılan temel çalışmalardır.

Biliyorsunuz, Azerbaycan zengin doğal kaynaklara sahiptir. Ülkemizin büyük sanayi, tarım potansiyeli vardır. Cumhuriyetimiz uluslararası topluluk ile ekonomik işbirliğinin yapılması için kendi coğrafi konumu bakımından da büyük olanaklara sahiptir. Uluslararası deneyim şunu birçok kez kanıtlamıştır ki, hiçbir ülke, en büyük ülke olsa dahi, yalnız başına ekonomisini gerekli düzeyde geliştiremez. Dünya ekonomisine entegrasyon, ekonomi alanında ülkelerin birbiriyle işbirliği yapması her devletin yararınadır ve genellikle, dünyada ekonomiyi daha yüksek düzeylere taşımak için bu, tek yoldur.

Biz bağımsızlığımızı kazandıktan sonra bu birikimi esas alarak Azerbaycan'a yabancı yatırımın uzun vadeli girişinin sağlanması için ve cumhuriyetimiz ekonomisini dünya ekonomisi ile bütünleştirmek için çabalar gösterdik ve gösteriyoruz. Azerbaycan ile Amerika Birleşik Devletleri şirketleri arasında ortak çalışmaların yapılması alanında son yıllarda kazanılan başarılar bu çalışmalarımızın çarpıcı örneğidir.

Bilindiği üzere, Amerika Birleşik Devletleri şirketlerinin, keza öteki ülkelerin şirketlerinin Azerbaycan'a gelmesini teşvik eden temel etkenlerden biri ülkemizin petrol ve gaz yataklarıdır. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında, Hazar Denizi'nin Azerbaycan sektöründe ülkemize ait zengin petrol ve gaz yataklarının bulunması artık tüm dünyaca bilinmektedir. Azerbaycan eski ve büyük bir petrol ülkesidir. Cumhuriyetimizin bu alandaki başarıları da bütün dünyaca bilinmektedir. Fakat biz şimdi Azerbaycan petrol ve gaz sanayiinde yeni bir döneme, aşamaya gelmiş bulunuyoruz. Bu aşama Azerbaycan'ın petrol ve doğal gaz yataklarının dünyanın büyük petrol şirketleri ile ortak işletilmesi ile ilgilidir.

Bilindiği üzere, iki sene önce - Eylül 1994'te biz ilk büyük anlaşmayı imzaladık. Bu anlaşma "Asrın Mukavelesi" olarak dünya tarihine geçti. Söz konusu sözleşme Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile yabancı ülkelerin petrol şirketlerinin oluşturduğu konsorsiyum arasında imzalanmış bir anlaşmadır. Bu konsorsiyumda ise Amerika Birleşik Devletleri'ne ait petrol şirketleri daha fazla yer alıyorlar. Şunu büyük memnunlukla kaydederim ki, bu anlaşmanın geçtiğimiz iki seneyle ilgili sonuçları olumludur ve anlaşmada öngörülen program tutarlı bir biçimde geciktirilmeden gerçekleştiriliyor. İki sene önce sözleşme imzalandığı sırada bazıları buna kuşku ile yaklaşmalarına rağmen, çoğu kimse anlaşmanın olumlu sonuçlar sağlamasını temenni ediyordu, şimdi artık bu sonuçlar gerçeğe dönüşmüştür. Kuşku duyanlar ise, sanırım, artık kendi kuşkularını yenmeliler.

Biliyorsunuz, ardından iki büyük petrol anlaşması daha imzalandı. Bir sene önce imzalanmış olan petrol anlaşmasında yine de Amerika Birleşik Devletleri şirketleri yer alıyorlar. Yarın Bakü'de yeni bir petrol anlaşması imzlanacaktır ve bu anlaşmanın başlıca katılımcıları yine de Amerika Birleşik Devletleri petrol şirketleri olacaktır.

Bu anlaşmalar ve onların fiilen yaşama geçirilmesi yalnız ABD petrol şirketlerinin değil, aynı zamanda birçok başka şirketlerin de Azerbaycan'a gelmesini sağlamıştır. Ben şunu memnunlukla belirtiyorum ki, Azerbaycan'da sadece petrol şirketlerinin değil, hem de başka alanlarda faaliyette bulunan birçok ABD şirketinin şubeleri açılmıştır. Bunlar hepsi Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasında ekonomik işbirliğinin güzel sonuçlarıdır, bizim sağlamış olduğumuz büyük bir potansiyeldir.

Bu sonuçların, potansiyelin önemi şu ki, bunlar ileride daha güzel sonuçlar sağlayacaktır. Asıl bunlardan dolayı Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası'nın Azerbaycan'da faaliyete başlaması, bugünkü açılış töreni, düşünüyorum ki, pekçok gerekçelere dayanmaktadır ve gelecek açısından yeni bir aşamadır. Biz sadece ABD şirketlerine değil, Amerika'yı temsil eden ve Azerbaycan'a gelen her kişiye ülkemizde çalışmaları yapması için elimizden gelen yardımı gösterdik ve gerekli olanakları sağladık. Fakat şimdi, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası'nın Azerbaycan'da düzenli bir biçimde faaliyete geçmesinin ardından bizim bu çalışmaları daha başarılı bir şekilde yaşama geçireceğimizi düşünüyorum.

Ben biliyorum ki, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası, ABD'nin cumhuriyetimizdeki tüm şirketlerinin ve burada bulunan bütün iş adamlarının faaliyetini sağlamak, onlara yardım göstermek, yönlendirmek, onlar için geleceğe dönük bir takım tahminlerde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Ben bu girişimi takdirle karşılıyorum ve büyük değer veriyorum. Sanıyorum, Ticaret Odası bağımsız ve çok başarılı bir şekilde faaliyetini sürdürecektir.

Emin olabilirsiniz, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası'nın ülkemizde başarılı faaliyeti için Azerbaycan'ın devleti, hükümeti ve tüm devlet kuruluşları tarafından her türlü yardım gösterilecektir. Bu, sizin için ne kadar önemli ise, bizim için de en az o kadar önemlidir. Biz buna çok ilgi duymaktayız. Zira tekrar söylüyorum, biz daha fazla ABD şirketinin Azerbaycan'a gelmesini istiyoruz.

Biz Azerbaycan'da piyasa ekonomisi ilkelerini, ekonomik reformları, özelleştirme programını yaşama geçirerek, kuşkusuz ki, bu yolda ilerliyoruz ve ilerleyeceğiz. Siz de, Azerbaycan kamuoyu da, son dönemlerde ekonomik reformların, özelleştirme programının yaşama geçirilmesinin artık pozitif sonuçlar verdiğini görüyorsunuz. Yabancı ülkelerin şirketlerinin şubeleri, onların burada oluşturdukları ortak şirketler, özel şirketler, büyük ve güzel dükkanlar Azerbaycan'ın, özellikle Bakü'nün görünüşünü büyük çapta değiştirmiştir. Bunlar hepsi bizde memnunluk duygusu uyandırıyor.

Bugün size şunu söylemek istiyorum ki, biz ekonomik reformlar yolunda kararlı bir şekilde ilerliyoruz ve bundan sonra da ilerleyeceğiz. Biz özelleştirme programını hızla uyguluyoruz, bu alanda çok ciddi adımlar atıyouz. Örneğin, Azerbaycan'da uzun süre faaliyette bulunan Tahıl Ürünleri Devlet Şirketini iki gün önce tasfiye ettim ve bu şirkete bağlı bütün tesislerin, kuruluşların özelleştirilmesi için onları Devlet Emlak Komitesi'ne devrettim.

Bu ayrı ayrı müesseselerin özelleştirilmesi şeklinde değil, büyük bir devlet strüktürünün tüm sisteminin özelleştirilmesi için yaşama geçirilen bir etkinliktir. Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen konuklarımız için bu belki de sıradan bir olaydır. Fakat bizim için bu hiç de sıradan değil. Zira uzun seneler boyunca devlete bağlı olan büyük kuruluşların birdenbire tasfiye edilmesi ve onların özelleştirilmesi kararının alınması, ki şunu bilmenizi isterim, çok büyük cesaret istiyor ve biz cesur bir şekilde bunu yaşama geçiriyoruz. Bu önlemlerin uygulanması için ülkemize yabancı sermayenin gelmesi, Amerika Birleşik Devletleri şirketleriyle işbirliğinin sağlanması gerekir.

Amerika Birleşik Devletleri şirketleri, Azerbaycan'daki özelleştirme sürecine katılmaya, piyasa ekonomisi sürecinin yaşama geçirilmesinde yer almaya çalışmalıdırlar. Ben sizi buna çağırıyorum.

Size ve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan bütün ortaklarımıza birkez daha beyan ediyorum ki, Azerbaycan Cumhuriyeti Devleti ve Cumhurbaşkanı, ülkemiz ekonomisini piyasa ekonomisi, ekonomik reformların uygulanması, özelleştirme yoluyla bundan böyle de kararlı bir biçimde geliştirecektir. Bu yüzden de ben her zaman yabancı şirketlere, aynı zamanda Amerikan şirketlerine söylüyorum, geç kalmayın. Azerbaycan'a ne kadar erken gelirseniz, o kadar da iyi bir yer edinmiş olursunuz.

Azerbaycan'da verimli bir iş yapmak için iyi bir sosyo-politik ortamın oluştuğunu bilmeniz gerekiyor. Biz yabancı yatırımın Azerbaycan'a girişi için bir takım çok etkin yasalar kabul ettik. Bu tür yasaları bundan böyle de kabul edeceğiz. Eğer bugün bu çalışmaların yapılmasına herhangi bir alanda engel oluşturan unsurlar mevcut ise, biz onları da mutlaka ortadan kaldıracağız. Eğer herhangi bir yasanın herhangi bir bölümü bu işlerin başarıyla yaşama geçirilmesine engel oluşturuyorsa, biz bu yasaları da değiştireceğiz, yeni yasalar da kabul edeceğiz. Bundan emin olabilirsiniz.

Biz bütün bu önlemleri yaşama geçirmek için Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği ile yoğun işbirliği içindeyiz. Ben bu işbirliğinden memnun kaldığımı belirtiyorum ve düşünüyorum ki, bu işbirliği Azerbaycan'da ekonomik reformların uygulanması, ülkemiz ekonomisinin büyümesi için çok iyi bir araçtır.

Ben bugünkü görüşmeden memnun kaldığımı birkez daha vurgulamak istiyorum. Sizin hepinize ve Amerika Birleşik Devletleri'nin tüm iş adamlarına, şirketlerine başarılar diliyorum. Şundan umutlu olduğumu belirtmek istiyorum, Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasındaki ekonomik işbirliği şimdiye dek kazandığımız başarıların temelinde daha hızlı gelişecektir.

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı, Sayın Bill Clinton ile önceki görüşmelerimde, Başkan Yardımcısı Albert Gor ile birkaç gün önce Lizbon'da yaptığımız görüşmede, müzakerelerde biz Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin bütün alanlarda geliştirilmesi konusunda fikir alış verişinde bulunduk, aynı tutumu paylaştığımızı teyit ettik. Ben Azerbaycan'ın bu alandaki tutumlarını çok açık bir biçimde ortaya koydum.

Amerika Birleşik Devletleri üst düzey yöneticileri, Başkanı ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı arasında oluşmuş bu dostluk, işbirliği ilişkilerini çok takdir ediyorum. Azerbaycan'ın bu dostluk, işbirliği ilişkilerine hep bağlı kalacağından emin olabilirsiniz.

Azerbaycan'da Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası'nın bugünkü açılış töreni vesilesiyle sizi birkez daha yürekten kutlarım. Sizin hepinize çalışmanızda başarılar, yaşamınızda mutluluk, esenlikler dilerin. Teşekkür ederim.

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - ABD ekonomik ilişkileri

Bilgi notu

EKONOMİ