Αγαπητοί αδερφοί και αδερφές!

Στον 20^ο αιώνα οι Αρμένιοι κατ’ επανάληψη διέπραξαν την επίθεση, τη γενοκτονία εναντίου του λαού του Αζερμπαϊτζάν. Το πιο φρικτό γεγονός είναι η τραγωδία του Χοντζαλί, η γενοκτονία.

Πριν επτά χρόνια εκείνη τη φρικτή νύχτα του Φεβρουαρίου οι αρμενικές ένοπλες δυνάμεις με την υποστήριξη και συμμετοχή του 366^ου συντάγματος του στρατού της Σοβιετικής Ένωσης διέπραξαν μια φρικτή γενοκτονία εναντίον των κατοίκων το Χοτζαλί, μιας καταπληκτικής γωνιάς του Αζερμπαϊτζάν. Αυτή η γενοκτονία που διαπράχτηκε με ιδιαίτερη αγριότητα έγινε μια από τις πιο φρικτές τραγωδίες του 20^ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια μιας νύχτας καταφέρθηκε ένα μεγάλο χτύπημα στους άοπλους κατοίκους του Χοντζαλί. Από τη γενοκτονία σκοτώθηκαν εκατοντάδες γυναίκες, άνδρες, ηλικιωμένοι και νέοι άνθρωποι, νεογνά, παιδιά. Εκατοντάδες κάτοικοι του Χοντζαλί τραυματίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν, έγιναν ανάπηροι. Εκατοντάδες άνθρωποι αιχμαλωτίστηκαν.

Αυτή η τραγωδία είναι το πιο βαρύ χτύπημα που δέχτηκε ο λαός του Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν. Οι κάτοικοι του Χοντζαλί αντιμετώπισαν αυτή την τραγωδία με γενναιότητα και ηρωισμό. Εκείνοι που ηρωικά υπεράσπιζαν το σπίτι, την πόλη, την οικογένειά τους σκοτώθηκαν, έγιναν σεχίντ. Λόγω του πυρός που άνοιξαν οι Αρμένιοι το έδαφος του Χοντζαλί βάφτηκε με αίμα.

Αυτή η τραγωδία συντάραξε το λαό του Αζερμπαϊτζάν, κατάφερε στους κατοίκους του Χοντζαλί ένα δυνατό ηθικό χτύπημα. Όμως η βούλησή τους δεν κλονίστηκε, οι άνθρωποι ηρωικά θυσίαζαν τον εαυτό τους δείχνοντας αφοβία. Ξεπέρασαν την τραγωδία με μεγάλη γενναιότητα. Οι υπερήφανοι κάτοικοι του Χοντζαλί και σήμερα το 7^ο έτος της τραγωδίας και πάλι ζουν την ηρωική ζωή.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν θα τελειώσει, ότι θα απελευθερωθούν τα κατεχόμενα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν οι συμπατριώτες μας που εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους θα επιστρέψουν στα σπίτια τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Χοντζαλί θα απελευθερωθεί από την κατοχή και οι κάτοικοί του θα επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη και θα ζουν και πάλι εκεί.

Όμως η πληγή του Χαντζαλί θα μείνει για πάντα στην καρδιά μας. Εκείνοι που διέπραξαν τη γενοκτονία του Χοντζαλί θα καταδικαστούν από τη δικαιοσύνη. Οι πρώην επικεφαλής του Αζερμπαϊτζάν που ευθύνεται για την τραγωδία στο Χοντζαλί και άλλα υπηρεσιακά πρόσωπα επίσης θα τιμωρηθούν. Το δίκαιο δικαστήριο θα αποφασίσει για την τιμωρία.

Ο λαός μας κατά τη διάρκεια της ιστορίας του πέρασε μεγάλους πολέμου υπερασπίζοντας τη γη του, τη δική του αξιοπρέπεια, έκανε θυσίες. Όμως κάθε φορά μετά τους πολέμους, τις μάζες ο λαός γινόταν ακόμα πιο δυνατός και αποφασιστικός. Είμαι σίγουρος ότι και σήμερα ο λαός μας συμπεριλαμβανομένων και των κατοίκων του Χοντζαλί έγινε πιο αλύγιστος στο ανεξάρτητο κράτος και σκοπεύει να συνεχίζει τον αγώνα μέχρι το τέλος για να υπερασπίσει και να διατηρήσει την ανεξαρτησία του κράτους, να απελευθερώσει τα κατεχόμενα εδάφη.

Σήμερα το 7^ο έτος της τραγωδίας του Χοντζαλί σκύβω το κεφάλι μου μπροστά στο πνεύμα των γιών μας, των σεχίντ που σκοτώθηκαν ηρωικά στο Χοντζαλί. Παρακαλώ να τους τιμήσετε με ένα λεπτό σιγής.

Ας αναπνεύσει ο θεός τις ψυχές των σεχίντ!

Και τώρα θέλω να απονέμω στους γονείς, στα μέλη των οικογενειών των συμπατριωτών μας που έδειξαν τον ηρωισμό και έγιναν σεχίντ κατά την υπεράσπιση του εδάφους του Χοντζαλί και σ’ αυτούς τους ίδιους τα παράσημα του κράτους του Αζερμπαϊτζάν.

Τελικός λόγος

Αγαπητοί αδερφοί, αδερφές, φίλοι!

Σήμερα στην πατρίδα μας, στη χώρα μας είναι η μέρα του πένθους. Ο λαός μας, οι πολίτες του Αζερμπαϊτζάν τιμώντας την 7^η επέτειο της γενοκτονίας του Χοντζαλί με μεγάλη θλίψη θυμούνται την τραγωδία του Χοντζαλί και τη γενοκτονία που έγινε εκεί. Σήμερα εκφράζουμε βαθύ σεβασμό σ’ όλους που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν, αιχμαλωτίστηκαν και αγνοείται μέχρι τώρα, και δηλώνουμε σε όλους τους κατοίκους του Χοντζαλί ότι είμαστε μαζί τους.

Η τραγωδία του Χοντζαλί είναι το δυστύχημα, η θλίψη όχι μόνο των κατοίκων του Χοντζαλί αλλά και όλου του λαού του Αζερμπαϊτζάν. Γι’ αυτό σήμερα σ’ όλη τη χώρα είναι η μέρα της θλίψης, του πένθους. Παρακαλώ το θεό άλλη μια φορά να αναπαύσει τις ψυχές όλων των σκοτωμένων και εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στους κατοίκους του Χοντζαλί, σε όλο τον λαό του Αζερμπαϊτζάν. Γιατί ο κάθε σκοτωμένος συμπατριώτης μας είναι γιος όχι μόνο της οικογένειάς του αλλά και του Αζερμπαϊτζάν, και αυτό είναι το πένθος του αζερμπαϊτζάνικου λαού.

Ταυτόχρονα σημερινή συνάντηση μ’ Εσάς μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Έχετε υπογραμμίσει εδώ ότι μετά την εκλογή μου ως Προέδρους το 1993 άρχισα να αναλύω βαθιά τα δυστυχήματα του αζερμπαϊτζάνικου λαού και έλαβα τα απαραίτητα μέτρα. Επίσης το Φεβρουάριου 1994 έχει επικριθεί η γενοκτονία του Χοντζαλί και η σημερινή μέρα ανακοινώθηκε η μέρα του πένθους.

Όμως κάθε φορά συναντώντας τους κατοίκους του Χοντζαλί νιώθω και υπερηφάνεια. Οι άνθρωποι που έζησαν τόσα δυστυχήματα, που έζησαν τόσο φρικτές μέρες και έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους είναι τόσο υπερήφανοι και γενναίοι. Ο καθένας τους νοιάζεται για την πατρίδα του, ζει με την αγάπη στη γη. Αυτό αποδεικνύει πόσο υψηλή είναι η ηθικότητα του λαού μας. Και τα υψηλά ηθικά χαρακτηριστικά των κατοίκων του Χοντζαλί καθρεφτίζουν τα υψηλά ηθικά χαρακτηριστικά του αζερμπαϊτζάνικου λαού. Οι κάτοικοι του Χοντζαλί αποτελούν πρότυπο ηρωισμού, γενναιότητας, αντοχής και πατριωτισμού.

Είπατε πολλά καλά λόγια και σας ευχαριστώ γι’ αυτά. Στα λόγια του καθένα από σας κρύβεται ένα πολύ βαθύ νόημα. Το νόημα αυτό είναι: αν και χάσατε τα παιδιά, τον αρχηγό της οικογένειας, τον αδερφό, τους συγγενείς, σήμερα ζείτε με αισιοδοξία, βλέπετε το μέλλον με την ελπίδα. Συμμερίζομαι πλήρως τη διάθεσή σας. Είναι αλήθεια ότι από την έναρξη της επίθεσης της Αρμενίας εναντίον του Αζερμπαϊτζάν από το 1988 ζήσαμε δύσκολες μέρες, χρόνια, υποστήκαμε μεγάλες ζημιές. Τα εδάφη μας είναι υπό κατοχή από ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας εδώ και μερικά χρόνια. Είναι το δυστύχημά μας, το δυστύχημα του λαού μας.

Ταυτόχρονα το 1994 σταματήσαμε το πυρ και αιματοχυσία και θέλουμε να απελευθερώσουμε τα εδάφη μας με ειρηνικό τρόπο, με τη βοήθεια των διαπραγματεύσεων θέλουμε να αποκαταστήσουμε την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας.

Όμως είναι δύσκολο διότι μετά που ο εχθρός κατέλαβε τα εδάφη είναι δύσκολο να διωχθεί αποκεί. Εμείς όμως ακολουθούσαμε και ακολουθούμε αυτό το δρόμο. Πιστεύω πως η ειρηνική πολιτική που ακολουθούμε και τα ληφθέντα μέτρα θα αποφέρουν καρπούς.

Επίσης θεωρώ σωστές και τις δικές σας ομιλίες εδώ, είναι μια μεγάλη ηθική υποστήριξη για μας. Αν όλα μας τα ειρηνικά βήματα, οι πρωτοβουλίες και τα μέτρα που λαμβάνουμε τελικά δεν θα εξασφαλίσουν την απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών θα απελευθερώσουμε τα εδάφη μας με κάθε αντάλλαγμα, με κάθε θυσία. Θα επιστρέψετε στα μέρη σας, θα αποκατασταθεί η εδαφική ακεραιότητα του Αζερμπαϊτζάν. Είναι το ιερό μας καθήκον απέναντι στους προγόνους μας, απέναντι στη σημερινή γενιά και στις μελλοντικές γενιές.

Ως πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν συνέχεια αισθάνομαι την ευθύνη μου. Δηλώνω ότι το κύριο μέρος της δραστηριότητάς μου ως προέδρου του Αζερμπαϊτζάν είναι αφιερωμένο στην εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας του Αζερμπαϊτζάν, στην απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών.

Τα προηγούμενα χρόνια μέρα νύχτα ασχολούμουν μ’ αυτό. Ασχολούμαι και σήμερα, θα ασχολούμαι και στο μέλλον. Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι είμαι πάντα μαζί σας, με τις οικογένειες των σεχίντ, με τους συμπατριώτες που έγιναν πρόσφυγες. Είστε οι πιο αγαπητοί μου πολίτες του Αζερμπαϊτζάν, θα είμαι πάντα μαζί σας. Πιστεύω ότι όλοι μαζί θα απελευθερώσουμε τα κατεχόμενα εδάφη. Το Χοντζαλί θα απελευθερωθεί, το έδαφος του Χοντζαλί θα περάσει και πάλι στους κατοίκους του, θα γίνετε και πάλι κυρίαρχοί του.

Σας εύχομαι υγεία. Σήμερα ακόμα μια φορά παρακαλώ το θεό να αναπαύσει τις ψυχές των σεχίντ. Εύχομαι στον καθένα σας επιμονή, αντοχή, επιτυχίες.

Στην ελληνική γλώσσα το κείμενο μεταφράστηκε από τη ρωσική γλώσσα βάσει της εφημερίδας "Εργάτης του Μπακού", 2 Μαρτίου 1999