Αξιότιμε πρόεδρε!

Αξιότιμοι συνάδελφοι!

Κυρίες και κύριοι!

Εμείς δίνουμε σημασία στη εκτέλεση της τελευταίας διάσκεψης του ΟΑΣΕ αυτόν τον αιώνα στη μεγαλοπρεπή Κωνσταντινούπολη, ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του παγκόσμιου πολιτισμού. Σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία και την υπέροχη οργάνωση της συνάντησης για τον πρόεδρο της Δημοκρατίας της Τουρκίας της εξοχότητάς του Σουλειμάν Ντεμιρέλ και για την κυβέρνηση της Τουρκίας. Συμπονούμε και συλλυπούμαστε μαζί με τον αδελφικό λαό της Τουρκίας, ο οποίος με αξιοπρέπεια, θάρρος και αντοχή αντιμετώπισε αυτή τη δοκιμασία -τον καταστρεπτικό σεισμό που πήρε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Μοιραζόμαστε τον πόνο σας και λέμε \"ας μείνει αυτός ο πόνος στο παρελθόν\".

Κύριε πρόεδρε!

Στο τέλος του ΧΧ αιώνα, που έζησε τη φρίκη των δύο παγκόσμιων καταστρεπτικών πολέμων και τη δύσκολη δοκιμασία του \"ψυχρού πολέμου\" μπροστά στην Ευρώπη άνοιξε ο δρόμος στην πραγματική ειρήνη και σταθερότητα. Όμως δυστυχώς ακόμα δεν πετύχαμε την πλήρη υλοποίηση των στόχων και των που κηρύχτηκαν σχεδόν πριν από ένα τέταρτο του αιώνα στο Ελσίνκι.

Έγιναν σκληρή πραγματικότητα οι απειλές στην κυριαρχία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια των κρατών-μελών της ΟΑΣΕ που προκαλούν δυστυχίες και πόνο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Αναγκά- ζομαι για άλλη μια να κάνω τη διεθνή κοινότητα να προσέξει πόσο αφόρητη είναι η κατάσταση, όταν πάνω από έξι χρόνια το εν πέμπτο του εδάφους του ανεξάρτητου Αζερμπαϊτζάν βρίσκεται υπό κατάληψη των ένοπλων δυνάμεων της Αρμενίας και ένα εκατομμύριο των Αζερμπαιτζανών εξ` αιτίας των \"εθνικών καθαρισμών\" διώχτηκε απ` τα σπίτια τους.

Δυστυχώς, από τον καιρό της τελευταίας διάσκεψής μας η ειρηνική διαδικασία δεν έφερε επιθυμητά αποτελέσματα.Οι συμπρόεδροι της ομάδας του Μινσκ δεν έδειξαν την απαραίτητη ενεργητικότητα και συνέπεια για την πραγματοποίηση των αρχών που αποδέχτηκαν στη διάσκεψη της ΟΑΣΕ στη Λισσαβώνα και η διαδικασία του Μινσκ πέρασε σε παθητική κατάσταση. Υπό αυτές τις συνθήκες προέκυψε η η ανάγκη της πραγματοποίησης των άμεσων συναντήσεων και των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους προέδρους του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας. Έλαβαν χώρο μερικές συναντήσεις που δίνουν ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να πετύχουμε την ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης.

Βέβαια έναν σημαντικό παράγοντα της διευθέτησης αποτελεί η ετοιμότητα και των δύο πλευρών για συμβιβασμούς. Όμως ένας συμβιβασμός αναμφίβολα περιορίζεται από τα όρια, τις καθορισμένες αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.

Η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν μπορεί και πρέπει να γίνει μια περιοχή της ειρηνικής και ασφαλούς συμβίωσης των Αρμένιων και των Αζερμπαϊτζάνων που θα συμβάλει στην εγκαθίδρυση ειρήνης και καλών γειτονικών σχέσεων μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας. Γι` αυτό πρέπει να απελευθερωθούν οι υπό κατάληψη περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, γι` αυτό πρέπει να καθοριστεί η κατάλληλη ιδιότητα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως μέλους της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.

Θέλω να υπογραμμίσω ότι οι διαπραγματεύσεις μας με τον πρόεδρο της Αρμενίας δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη δραστηριότητα της ομάδας του Μινσκ του ΟΑΣΕ που φέρει ευθύνη για τη διευθέτηση της σύγκρουσης Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας. Καλώ τους αρχηγούς των κυβερνήσεων και των κρατών των χωρών - συμπροέδρων της διάσκεψης του Μινσκ να καταβάλλουν απαραίτητες προσπάθειες για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων πολύ σύντομα στα πλαίσια της ομάδας του Μινσκ. Η παγκόσμια κοινότητα πρέπει αποφασιστικά και με συνέπεια να υπερασπίζει τις αρχές της διευθέτησης της σύγκρουσης που δηλώθηκαν.

Μέσω των προβλημάτων αυτών εξετάζουμε τον ρόλο του ΟΑΣΕ κατά τον επόμενο αιώνα. Ο ΟΑΣΕ πρέπει να ενεργεί αποφασιστηκά με σκοπό την υπεράσπιση των αρχών του και να αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητές του, πρώτα απ` όλα να αναπτύξει τις πολυεθνικές ειρηνευτικές δυνάμεις του. Θεωρώ απαραίτητη την αύξηση της αποτελεσματικότητας της συμφωνίας περί των συνήθων ένοπλων δυνάμεων στη Ευρώπη. Το Αζερμπαϊτζάν υπό τις συνθήκες της επικίνδυνης για την ασφάλεια του στρατιωτικοποίησης της περιοχής και της παράνομης εγκατάστασης των ξένων ένοπλων δυνάμενων στα υπό κατάληψη εδάφη του Αζερμπαϊτζάν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του στο μέγιστο βαθμό κατά τη συμφωνία.

Όμως οι ενέργειες μερικών κρατών υποσκάπτουν και την συμφωνία και την ασφάλεια των κρατών - μέλων.

Το αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης αποτελεί η περιοχή του Νότιου Καύκασου. Καλώ τους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων των ΗΠΑ, της Ευρωπαικής Ένωσης, Ρωσίας, Τουρκίας, Γεωργίας, Αρμενίας και όλων των άλλων μελών του ΟΑΣΕ προς τις αποφασιστικές ενέργειες που αποσκοπούν την επίλυση των προβλημάτων της περιοχής μας.

Προτείνω να δημιουργηθεί ένα σύμφωνο ασφαλείας και συνεργασίας στο Νότιο Καύκασο. Τέτοιο σύμφωνο πρέπει να στερεώσει τις βάσεις των διακρατικών σχέσεων και της διευθέτησης των συγκρούσεων.

Τέτοιο σύμφωνο πρέπει να αποκλείσει την ξένη στρατιωτική παρουσία και διαχωριστικές γραμμές στην περιοχή, να παρεμποδίσει τη βία και τους εθνικούς καθαρισμούς, το χωριστικό κίνημα και την τρομοκρατία, τις ενέργειες βάσει του γεγονότος και τα διπλά πρότυπα. Τέτοιο σύμφωνο πρέπει να οδηγήσει στην εγκαθίδρυση της ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, στην οικονομική ευημερία και συνεργασία των ανεξάρτητων, δημοκρατικών κρατών του Νότιου Καύκασου.

Οι αποτελεσματικές ενέργειες της διεθνούς κοινότητας στο Νότιο Καύκασο στο κατώφλι του εικοστού πρώτου αιώνα θα αποτελέσουν την ουσιαστική συμβολή στη δημιουργία της ελεύθερης, ακέραιας και ασφαλούς Ευρώπης.

Ευχαριστώ για την προσοχή.

Το κείμενο μεταφράστηκε από την εφημερίδα \"Εργάτης του Μπακού\", 19 Νοεμβρίου 1999.