Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν Γκαϊντάρ Αλίγιεφ στη Σύνοδο των χωρών της Κασπίας - 24 Απριλίου 2002

Αξιότιμε Σαπαρμουράδ Ατάγιεβιτς!

Αξιότιμοι αρχηγοί των κρατών!

Εγκάρδια χαιρετώ τον Πρόεδρο του Τουρκμενιστάν, Σαπαρμουράδ Ατάγιεβιτς Νιγιάζωφ, τον Πρόεδρο της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Σεϊέδ Μοχαμμάδ Χαταμί, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας του Καζαχστάν, Νουρσουλτάν Αμπίσσεβιτς Ναζαρμπάϊεφ και τον Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Ρωσίας, Βλαδιμίρ Βλαδιμίροβιτς Πούτιν.

Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς τον Σαπαρμουράδ Ατάγιεβιτς για την οργάνωση της συνάντησης των αρχηγών των κρατών της Κασπίας, για την καλή φιλοξενία και για το θερμό καλωσόρισμα.

Ως πριν λίγο καιρό η Κασπία θάλασσα ήταν επικράτεια της Σοβιετικής Ένωσης. Ύστερα από την διάσπαση της Ένωσης τα ανεξάρτητα κράτη γύρω από την Κασπία συνεχίζουν να πραγματοποιούν τα αναγκαία οικονομικά, τεχνικά και επιστημονικο-τεχνικά μέτρα. Όμως η ανάγκη της διαφύλαξης του ιδιαίτερου χαρακτήρα της Κασπίας θάλασσας, η διαφύλαξη του φυσικού πλούτου της, θέτει μπροστά μας τον στόχο της συνεργασίας ανάμεσα σε όλα κράτη γύρω από την Κασπία.

Σε σχέση μ`αυτό η Σύνοδος του Ασχαμπάδ, των κρατών γύρω από την Κασπία, έχει σπουδαία σημασία. Η πρωτοβουλία του Προέδρου του Τουρκμενιστάν Σαπαρμουράδ Νιγιάζωφ αξίζει την απόλυτη υποστήριξη και την έγκρισή μας. Πιστεύω πως η Σύνοδος αυτή θα είναι αρχή μιας στενότερης συνεργασίας των χωρών στο τομέα της Κασπίας.

Οι νέες συνθήκες γέννησαν την ανάγκη του προσδιορισμού της νομικής κατάστασης της Κασπίας θάλασσας. Οι χώρες μας έκαναν πολλές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή. Σημαντική εργασία πρόσφεραν οι ομάδες εμπειρογνωμόνων, υπό την αιγίδα των Υφυπυργών Εξωτερικών των κρατών γύρω από την Κασπία. Ήταν πολλές οι διαβουλεύσεις μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών, των Αρχηγών Κρατών και των Κυβερνήσεων. Νομίζω ότι κερδίθηκε πολύτιμη πείρα, δημιουργήθηκε η βάση για τις συζητήσεις και αποφασίστηκε τελικά το σπουδαίο ερώτημα της νομικής κατάστασης της Κασπίας Θάλασσας.

Θέλω να θυμίσω ότι η Σοβιετική Ένωση, κατέχοντας την Κασπία θάλασσα, πολλά χρόνια μελετούσε τα μεταλεύματά της και εξερευνούσε τα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου της. Το Υπουργείο Βιομηχανίας, Πετρελαίου και Αερίου της Σοβιετικής Ένωσης πραγματοποιούσε αυτή δουλειά με βάση την βιομηχανίας πετρελαίου και επιστημονικά ερευνητικά ιδρύματα του Αζερμπαϊτζάν.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η εξερεύνηση και η εκμετάλλευση όλων των κοιτασμάτων του πετρελαίου και αερίου της Κασπίας πραγματοποιήθηκε από εργάτες της βιομηχανίας πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν που ασχολούνταν ήδη από τα 40 του περασμένου αιώνα με αυτή την εργασία. Οι εργάτες της βιομηχανίας πετρελαίου, οι επιστήμονες και οι γεωλόγοι του Αζερμπαϊτζάν έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μελέτη της Κασπίας.

Το 1949 στο κοίτασμα "Πέτρες του πετρελαίου" στη Κασπία θάλασσα και σε απόσταση 100 χιλιομέτρων από την αζερμπαϊτζανική ακρογιαλιά, οι εργάτες πετρελαίου άρχισαν την εξόρυξη του πετρελαίου και του αερίου. Από τότε είχε αρχίσει η βιομηχανική επεξεργασία των πρώτων υλών υδατανθράκων της Κασπίας.

Από το 1949 οι εργάτες του Αζερμπαϊτζάν εξήγαγαν 480 εκατομμύρια τονους. πετρελαίου και 337 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου.

Από την κατάκτηση της ανεξαρτησίας του το Αζερμπαϊτζάν ασχολείται με την εξόρυξη των μεταλλευμάτων της Κασπίας, που υποστηρίζονται από εξωτερικές επενδύσεις. Όλη αυτή η δραστηριότητα πραγματοποιείται στον αζερμπαϊτζανικό τμήμα της Κασπίας, που καθορίστηκε από το Υπουργείο Βιομηχανίας Πετρελαίου της Σοβιετικής Ένωσης το 1970 για τις δημοκρατίες γύρω από την Κασπία. Ταυτόχρονα,ο χωρισμός της Κασπίας θάλασσας σε τμήματα ανάμεσα στις δημοκρατίες της ΕΣΣΔ γύρω από την Κασπία αντιστοιχεί με την αρχή της μέσης γραμμής, στο διεθνές δικαίωμα.

Ταυτόχρονα εργαζόμαστε εντατικά με όλα τα κράτη γύρω από την Κασπία για τον προσδιορισμό των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης της Κασπίας. Σαν αποτέλεσμα υπογράφηκαν συμφωνίες με την Ομοσπονδία της Ρωσίας και το Καζακστάν για τις αρχές της συνεργασίας στη Κασπίας και του χωρισμού του βυθού της Κασπίας θάλασσας. Στη βάση αυτών των συμφωνιών τοποθετήθηκε η παγκοσμίως αναγνωριζόμενη αρχή του χωρισμού τέτιου είδους νερών σε τμήματα μεταξύ συγκεκριμμένων και αντικειμένων κρατών κατά την μέθοδο της ισαπέχουσας μεσαίας γραμμής .

Ελπίζουμε ότι σήμερα μπορούμε να βρούμε τις δυνατότητες για την επίτευξη της ομόνοιας μεταξύ όλων των κρατών γύρω από την Κασπία.

Η απουσία της νομικού πλαισίου δεν πρέπει να εμποδίζει στα παράκτια κράτη την πραγματοποίηση των κυριαρχικών δικαιώματων τους στη Κασπία θάλασσα και δεν μπορεί να είναι βάση για τη μη εκμετάλλευση και την χρήση των φυσικών πόρων της στα καθορισμένα τμήματα.

Ο καθορισμός του νομικού καθεστώτος της Κασπίας ανάμεσα στα παράκτια κράτη πρέπει να γίνει σε πνεύμα σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων τους, της συνεπικερδούς συνεργασίας, με ειρηνικούς τρόπους και μέσω διαπραγματεύσεων. Είναι απαράδεκτη η χρησιμοποίηση οποιωνδήποτε μορφών και μεθόδων πίεσης, βίας και απειλών ανάμεσα στα παράκτια κράτη.

Η Κασπία θάλασσα πρέπει να γίνει μια θάλασσα της καλής γειτονίας, αμοιβαίας συνεργασίας των χωρών της Κασπίας, φιλίας, ειρήνης και ασφαλείας.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.