Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε!

Κυρίες και κύριοι!

Χαιρετώ τους αρχηγούς των κρατών και κυβερνήσεων και όλα τα μέλη της Συνόδου. Ελπίζω ότι αυτή η συνάντηση θα αποτελέσει ένα σημαντικό στάδιο στο έργο της ενδυνάμωσης της ασφαλείας και της συνεργασίας στην Ευρώπη.

Έχουν περάσει ήδη περισσότερα από 20 χρόνια από τη μέρα της υπογραφής της τελικής πράξης του Ελσίνκι, που καθώρισε τα κριτήρια των νομικών και ανθρωπιστικών αρχών στις σχέσεις μεταξύ των λαών και των χωρών της ευρωπαϊκης ηπείρου.

Κατά την περίοδο αυτή στον κόσμο έγιναν σοβαρές αλλαγές, εμφανίστηκαν νέα ανεξάρτητα κράτη και οι ιδέες της ελευθερίας και της δημοκρατίας έγιναν κυρίαρχες όχι μόνο σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Η δράση του ΟΑΣΕ έπαιξε μεγάλο ρόλο στη δημιουργία της διεθνούς ασφάλειας, της εθνικής κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας, της ασφάλειας των συνόρων, της ειρηνικής διευθέτησης των συγκρούσεων και της υπεράσπισης των δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου.

Ο χρόνος απέδειξε ότι ο ΟΑΣΕ είναι ένας ζωντανός και γόνιμος οργανισμός, και εμείς δίνουμε την υψηλή εκτίμηση της πορείας του οργανισμού μας, βλέπουμε την πλούσια συμβολή του στην πορεία των χωρών.

Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν, αφού έχει κατακτήσει την ανεξαρτησία του, έχει ακολουθήσει τον δρόμο της δημιουργίας ενός δημοκρατικού, δικαίου κράτους και μιας εμπορικής οικονομίας, συνεχώς δέχεται την βοήθεια του ΟΑΣΕ.

Παρά τα αντικειμενικά προσκόμματα της μεταβατικής περιόδου και τα αποτελέσματα ενός πολέμου στον οποίο βρεθήκαμε να συμμετέχουμε βίαια και παρά τη θέλησή μας, ενδυναμώνουμε την κρατική μας ανεξαρτησία και κάνουμε σοβαρές πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Στο Αζερμπαϊτζάν αποκαταστάθηκαν οι βασικές αρχές της δημοκρατίας, όπως η ελευθερία του λόγου, της θρησκείας και το πολυκομματικό σύστημα. Με βάση το πανεθνικό δημοψήφισμα αποκτήσαμε το πρώτο δημοκρατικό Σύνταγμα του Αζερμπαϊτζάν και εκλέξαμε την δημοκρατική βουλή που είναι θεμελιωμένη πάνω στο πολυκομματικό σύστημα. Εφαρμόζεται πια με επιτυχία ο φιλελευθερισμός της οικονομίας, η ιδιοτικοποίηση της κρατικής ιδιοκτησίας, η μεταρρύθμιση στον αγροτικό τομέα και η παροχή των κρατικών εδαφών στη ατομική ιδιοκτησία με το δικαίωμα της αγοραπωλησίας.

Έχουν ανοιχτεί ευρύτατες δυνατότητες για επενδύσεις εξωτερικών κεφαλαίων στη οικονομία του Αζερμπαϊτζάν. Υπογράφηκαν, επίσης, συμβόλαια δισεκατομμυρίων με τις μεγαλύτερες εταίρειες του κόσμου για την κοινή άντληση πετρελαίου και αερίου στον αζερμπαϊτζανικό τομέα της Κασπίας .

Είμαστε βέβαιοι ότι η ενωποίηση του Αζερμπαϊτζάν, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά με τη διεθνή κοινότητα των ανεξάρτητων δημοκρατικών κρατών, απαντάει απόλυτα στα ενδιαφέροντα του λαού του. Και ελπίζουμε στη βοήθεια του ΟΑΣΕ και των αλλών διεθνών οργανισμών και σωμάτων σ` αυτή τη στρατηγική γραμμή μας.

Κυρίες και κύριοι!

Οι τοπικές συγκρούσεις, η διάδοση του μαχητικού εθνικισμού και των αποσχιστικών κινημάτων, η διεθνής τρομοκρατία, είναι κίνδυνο της ειρήνης, της προόδου και της ανάπτυξης στη περιοχή μας. Πολλοί λαοί, και μεταξύ τους οι λαοί, που μενουν στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ, στο Καυκάσο, σύρθηκαν σε αιματώδεις πολέμους. Αυτοί οι πόλεμοι φέρνουν τον θάνατο στους ανθρώπους, το εθνικό ξεκαθάρισμα, την μετατροπή εκατομμυρίων πολιτών σε πρόσφυγες, την κατοχή των εδαφών των ανεξάρτητων κρατών. Γι`αυτό ο ΟΑΣΕ έχει να κάνει ακόμη πολλά για την βελτίωση της κοινής ασφάλειας στην Ευρώπη. Όπως γνωρίζετε, η Δημοκρατία της Αρμενίας οργάνωσε την επίθεση εναντίον της χώρας μας για να κατέχει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που από πολλά χρόνια ανήκει στον Αζερμπαϊτζάν. Σαν αποτέλεσμα αυτής της επίθεσης, το 20% του έδαφους του Αζερμπαϊτζάν έχει καταληφθεί από τις ένοπλες δυνάμεις της Δημοκρατίας της Αρμενίας. Περίπου 20 χιλιάδες πολίτες μας σκοτώθηκαν, 100 χιλιάδες τραυματίστηκαν ή έμειναν ανάπηροι και 6000 χιλιάδες άνθρωποι αιχμαλωτίστηκαν. Περίπου ένα εκατομμύριο Αζέροι, δηλαδή περίπου το 15% των κατοίκων της χώρας μας έγιναν πρόσφυγες. Εδώ και 4 χρόνια είναι αναγκασμένοι να ξεχειμωνιάζουν σε σκηνές υπό τις ανυπόφορες συνθήκες. Στα κατεχόμενα έδαφη καταστράφηκαν περίπου 700 πόλεις και χωριά καθώς επίσης και χίλιες νοσοκομεία, σχολεία, σπίτια και ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία μας. Οι 4 αποφάσεις που πήρε το Συμβούλιον Ασφαλείας του ΟΗΕ και οι 6 δηλώσεις του προέδρου του ΟΗΕ ζητούν άμεση και πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων της Αρμενίας από όλα κατεχόμενα έδαφη του Αζερμπαϊτζάν και η επιστροφή των προσφυγών στη πατρίδα τους. Αυτά τα έγγραφα επιβεβαιώνουν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Δημοκρατίας μας της οποίας το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι μέρος του εδάφους της. Όμως η Δημορατία της Αρμενίας δεν συμορφώνεται μ`αυτά τα διατάγματα.

Η ομάδα Μινσκ του ΟΑΣΕ ιδρύθηκε το 1992 και κατέβαλε προσπάθειες για την ειρηνική τακτοποίηση αυτής της σύγκρουσης. Λόγω της δράσης της και με την βοήθεια της Ρωσίας, τον Μαΐο του 1994 υπογράφηκε το σύμφωνο για την κατάπαυση του πυρός.

Η μακρόχρονη διαδρομή μέχρι το σύμφωνο κατάπαυσης του πυρός είναι σπουδαία επιτυχία που δηλώνει την επιδίωξη μας προς την ανακωχή. Το σύμφωνο της κατάπαυσης του πυρός επέτρεψε την συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την επίλυση της κρίσης, πορεία που βασίσθηκε στο στέρεο θεμέλιο των προσπαθείων τις οποίες η αζερμπαϊτζανική πλευρά έχει σκοπό να συνεχίσει μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας ειρήνης. Τον στόχο μας για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός την δημιουργία μιας πολυεθνικής δύναμης του ΟΑΣΕ τον κάναμε γνωστό με δηλώσεις μας στη Σύνοδο της Βουδαπέστης το 1994.

Ύστερα από τη Σύνοδο της Βουδαπέστης, η διαδικασία των διαπραγματεύσεων συνεχίσθηκε εντατικά στο πλαίσιο της ομάδας Μινσκ. Δημιουργήσαμε απ` ευθείας δίαυλο διμερών διαπραγματεύσεων με την Αρμενία σε επίπεδο αντιπροσώπων των Προέδρων, για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου και των ομήρων.

Η κοινή δήλωση των Προέδρων της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και της Δημοκρατίας της Αρμενίας τον Απρίλιο αυτού του έτους στο Λουξεμβούργο υπήρξε ένα σπουδαίο βήμα προς την επίλυση της σύγκρουσης. Αυτή η δήλωση υπήρξε το πρώτο έγγραφο μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας που δείχνει την επιθυμία των μερών να θέσουν τέρμα στην σύγκρουση βάσει διεθνών αρχών και κανόνων. Κατά τη δίαρκεια των συναντήσεων μου σε άλλο επίπεδο με τους αρχηγούς των κυβερνήσεων του ΟΑΣΕ, διεξάγαμε συζητήσεις ψάχνοντας τους βέλτιστους τρόπους για την παύση των συγκρούσεων μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας.

Αξιότιμοι αρχηγοί των κρατών και κυβερνήσεων, την παραμονή της Συνόδου της Λισσαβώνας, σας κοινοποίησα επιστολή με προτάσεις για την κατάπαυση της σύγκρουσης βάσει των αρχών του ΟΑΣΕ, του κανονισμού του ΟΗΕ και κανόνων του διεθνούς δικαίου. Στις προτάσεις αυτές συνυπολογίστηκαν τα συμφέροντα όλων των μερών. Αυτός ο συμβιβαστικός τρόπος επίλυσης αποτελείται από τα κάτωθι συνθετικά μέρη: εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και εγγύηση της ασφάλειας όλων των κατοίκων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ που είναι μέρος της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν.

Αυτές οι προτάσεις, που έτυχαν της υποστήριξης των διεθνών διαμεσολαβητών, αντικατοπτρίζουν τις θέσεις του ΟΑΣΕ, τις οποίες πρότεινε ο Πρόεδρος του ΟΑΣΕ στη διάρκεια της επίσκεψής του στη περιοχή της σύγκρουσης το 1996.

Δυστυχώς όμως η Δημοκρατία της Αρμενίας συνεχίζει να αποφεύγει την λήψη οιασδήποτε απόφασης, που βασίζεται στον κανονισμό του ΟΗΕ, στις αρχές του ΟΑΣΕ και στο διεθνές δίκαιο.

Η Αρμενία αρνείται να αναγνωρίσει την εδαφική ακεραιότητα της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και προσπαθεί να νομιμοποιήσει τις επιπτώσεις της επίθεσης και να κηρύξει καθεστώς της ανεξαρτησίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με την αφαίρεσή του από την Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν και την προσάρτησή του στις περιοχές της Αρμενίας. Από την αρχή της αρμενικο-αζερμπαϊτζανικής σύγκρουσης για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στο κόσμο έλαβαν χώρα μεγάλα γεγονότα. Ύστερα από την κατάρρευση της Σοβετικής Ένωσης εμφανίστηκαν νέες, ανεξάρτητες χώρες, ανάμεσά τους και η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Την ανεξαρτησία των κρατών μας, το απαραβίαστο των συνόρων τους και την εδαφική ακεραιότητά τους επιβεβαίωσε η διεθνής κοινότητα. Κάθε παράβαση αυτών των αρχών εμποδίζει την δημιουργία, την ειρήνη και την σταθερότητα και δυναμώνει τις αντιθέσεις αφαιρεί από τους λαούς την ελπίδα για ένα ήρεμο και ευτυχές μέλλον.

Οι άνομες απαιτήσεις όσον αφορά το Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν αντιστοιχούν στις κοινές θέσεις του διεθνούς δικαίου. Δεν θα δεχθούμε ποτέ αυτές τις απαιτήσεις, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την εμφάνιση ενός δευτέρου αρμενικού κράτους στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν.

Επί τέλους η αρμενική πλευρά πρέπει να καταλάβει ότι η 8ετής πλέον σύγκρουση μπορεί να φέρει μεγάλη τραγωδία και πάθη όχι μόνο τον λαό του Αζερμπαϊτζάν, αλλά και να επιβαρύνει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο αρμενικός λαός. Είμαστε βέβαιοι ότι η επίλυση της κρίσης πάνω στις αρχές του κανονισμού του ΟΗΕ, των αρχών του ΟΑΣΕ και των κανόνων του διεθνούς δικαίου, θα δώσει την δυνατότητα να συναφθεί μακροχρόνια, δυνατή ειρήνη μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, να αποκατασταθούν οι καλές σχέσεις μεταξύ των λαών και να δημιουργηθούν αποδεκτές συνθήκες συνύπαρξης για όλους τους πληθυσμούς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η επίλυση της σύγκρουσης θα εξασφαλίσει την επιτυχή οικονομική συνεργασία στον Καύκασο και θα βελτιώσει τις δυνατότητες για την επιτυχή αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών προβλήματων στην Δημοκρατία μας ώστε να μπορούμε να δρέψουμε όλες τις ωφέλειες και τους καρπούς της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

Δεν θέλουμε τον πόλεμο, θέλουμε την ειρήνη. Απευθύνομαι προς τον πρόεδρο της Αρμενίας κ. Λεβόν Τερ-Πετροσιάν, προς όλον τον λαό της Αρμενίας και τους καλώ προς την ειρήνη και την συνεργασία. Απευθύνομαι στους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων που παίρνουν μέρος στη Σύνοδο του ΟΑΣΕ στη Λισσαβώνα και τους ζητώ να κάνουν ότι είναι δυνατό για την λήξη αυτής της σύγκρουσης που γίνεται μια από τις μακρόχρονες και καταστρέπτικότερες περιοχικές συγκρούσεις στη Ευρώπη.

Η λήψη όλων των μέτρων εν ονόματι της ειρήνης στην ήπειρο μας, η σταθερότητα και η ευημερία των λαών μας είναι το ιερό καθήκον μας.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.