Αξιότιμοι συμμέτοχοι της έκθεσης και του συνεδρίου!

Αξιότιμες κυρίες και κύριοι!

Σας συγχαίρω για την έναρξη της όγδοης Διεθνούς έκθεσης και του συνεδρίου "Χαζαρνεφτγκάζ". Σας εύχομαι κάθε επιτυχία της έκθεσης και του συνεδρίου. Ήδη επί 8 χρόνια στο Αζερμπαϊτζάν διεξάγεται η διεθνής έκθεση πετρελαίου-αερίου, το συνέδριο. Η γνωριμία με την έκθεση εξασφαλίζει την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των εταιρειών που ασχολούνται με τη βιομηχανία πετρελαίου-αερίου όλου του κόσμου και οι συζητήσεις που γίνονται στα συνέδρια οι ιδέες που εκφράζονται είναι εξαιρετικά χρήσιμες για τον κάθε συμμέτοχο της έκθεσης και για την κάθε χώρα που ασχολείται με την βιομηχανία πετρελαίου-αερίου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο Αζερμπαϊτζάν διεξάγεται η όγδοη διεθνής έκθεση πετρελαίου-αερίου της Κασπίας. Όπως είναι γνωστό το Αζερμπαϊτζάν είναι μια αρχαία χώρα πετρελαίου. Στο Αζερμπαϊτζάν, στο Μπακού το πετρέλαιο εξορυσσόταν για πρώτη φορά με τον βιομηχανικό τρόπο. Συνεπώς η εξόρυξη του πετρελαίου στο Αζερμπαϊτζάν, στο Μπακού έθεσε τα θεμέλια της εκμετάλλευσης αυτού του φυσικού πλούσιου που τον έχει τόση ανάγκη η ανθρωπότητα σε όλο τον κόσμο. Σ` αυτά τα χρόνια το Αζερμπαϊτζάν διήνυσε έναν μεγάλο δρόμο. Και στο παρελθόν οι ομάδες των μεγαλοεπιχειρηματιών όλου του κόσμου και ύστερα οι οργανισμοί που μεταμορφώθηκαν σε εταιρείες πετρελαίου πραγματοποιούσαν τη δραστηριότητα εξόρυξης πετρελαίου στο Αζερμπαϊτζάν. Και αυτό πιστεύω έπαιξε κάποιο ρόλο σε όλο τον κόσμο.

Στη αρχή το πετρέλαιο στο Αζερμπαϊτζάν εξορυσσόταν μόνο στη ξηρά. Δεν είναι τυχαίο ότι το Αζερμπαϊτζάν ονομάζουν "Χώρα των φωτιών". Δεν θέλω τώρα να επεξηγώ την καταγωγή της λέξης αυτής. Όμως σύμφωνα με τους ιστορικούς μας, η εμφάνιση του αερίου από τα έγκατα της γης, το κάψιμό του στο Αζερμπαϊτζάν από την αρχαιότητα χωρίς την παρέμβαση του ανθρώπου μετέτρεψε το Αζερμπαϊτζάν στη χώρα των φωτιών και το Αζερμπαϊτζάν ήταν ιστορικά γνωστό ως Χώρα των φωτιών.

Σήμερα ακόμα μια φορά μπορώ να πω ότι κατά την περασμένη περίοδο το αζερμπαϊτζάνικο πετρέλαιο έχει ασκήσει επίδραση στην ανάπτυξη της βιομηχανίας στον κόσμο, στην εμφάνιση και ανάπτυξη της βιομηχανίας πετρελαίου σε διάφορες χώρες.

Γι`αυτό στο Αζερμπαϊτζάν πάντα ήμασταν περήφανοι για την βιομηχανία πετρελαίου, για τους εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου, για τους μηχανικούς και επιστήμονες. Γιατί αυτοί μελετώντας τους υπόγειους πλούτους του Αζερμπαϊτζάν συνέβαλαν στην συνεχή εξερεύνηση των καινούριων κοιτασμάτων πετρελαίου και στην εκμετάλλευσή τους.

Βλέπω ότι εδώ στο συνέδριό μας βρίσκεται ένας από τους παλιότερους εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου, κάτοικος του Μπακού γεννημένος στο Αζερμπαϊτζάν ο Νικολάι Κονσταντίνοβιτς Μπαιμπακόβ. Πρόσφατα όλοι μας γιορτάσαμε την 90 επέτειο του Νικολάι Κονσταντίνοβιτς Μπαιμπακόβ. Δεν είναι εύκολο να ζήσεις 90 χρόνια, να κάνεις τόσο πολλά σε έναν από τους πιο δύσκολους τομείς και τώρα στις αρχές του ΧΧΙ αιώνα χωρίς να παρατήσεις το επάγγελμά σου να έρθεις στο Μπακού και συμμετέχεις στην έκθεση πετρελαίου-αερίου.

Σας χαιρετώ, Νικολάι Κονσταντίνοβιτς. Σας έστειλα το συγχαρητήριο τηλεγράφημα για την 90 επέτειό σας. Σήμερα εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία θέλω ακόμα μια φορά να σας ευχηθώ για την επέτειό σας. Είμαι σίγουρος πως μαζί με σας θα γιορτάσουμε και την 100^η επέτειό σας.

Ο Νικολάι Μπαιμπακόβ επί 40 χρόνια ήταν υπουργός πετρελαίου ενός τόσο μεγάλου κράτους όπως η ΕΣΣΔ. Ύστερα κατείχε τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Έχει κάνει πολλά. Όμως για μας το σημαντικότερο είναι ότι αυτός είναι δικός μας, γεννημένος στο Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν. Είναι απόφοιτος του Ινστιτούτο πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν. Η μακρά και ένδοξη ζωή του άρχισε στο Αζερμπαϊτζάν- στο Μπαλαχανί, στο Σαμπούντσι. Ύστερα έγινε διάσημος παγκοσμίως. Πιστεύω πως αυτή η μικρή πινελιά για ακόμα μια φορά δείχνει σ` όλους τους συμμέτοχους του συνεδρίου, της έκθεσης πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε το Αζερμπαϊτζάν στο παρελθόν στον τομέα εξόρυξης πετρελαίου.

Φυσικά δεν θέλω να πω πως το Αζερμπαϊτζάν πάντα εξορυσσόταν περισσότερο πετρέλαιο από άλλες χώρες. Όχι. Όμως λόγω του ότι τα θεμέλια αυτής της εξόρυξης, της γεωλογίας πετρελαίου τέθηκαν στο Αζερμπαϊτζάν το Αζερμπαϊτζάν και σήμερα αισθάνεται μεγάλη υπερηφάνεια.

Μετά την απόκτηση της κρατικής ανεξαρτησίας άρχισαν οι καινούριες σελίδες της ζωής του Αζερμπαϊτζάν. Θέλω να αναφέρω την πολιτική πλευρά αυτού του ζητήματος. Ο κάθε άνθρωπος - σήμερα εδώ μαζεύτηκαν οι πολίτες των μεγάλων χωρών του κόσμου, διάφορων χωρών - φυσικά, θέλει να ζήσει στην ελεύθερη, ανεξάρτητη χώρα. Ο λαός του Αζερμπαϊτζάν επίσης ήθελε να ζήσει στην ελεύθερη, ανεξάρτητη, δημοκρατική χώρα και πριν από 10 χρόνια κατά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το Αζερμπαϊτζάν απέκτησε την κρατική του ανεξαρτησία. Αυτό είναι ένα ιστορικό γεγονός για το λαό του Αζερμπαϊτζάν και ταυτόχρονα η αρχή του καινούριου σταδίου στον τομέα εξόρυξης πετρελαίου και αερίου στο Αζερμπαϊτζάν. Μπήκαμε σ` αυτό το στάδιο τους δύσκολους καιρούς διότι στο παρελθόν όταν το Αζερμπαϊτζάν ήταν μέλος της Σοβιετικής Ένωσης, όλη η βιομηχανία πετρελαίου-αερίου διευθυνόταν από ένα ενιαίο κέντρο και τώρα εμείς που γίναμε ανεξάρτητοι παράλληλα με άλλες υποθέσεις πρέπει να εξασφαλίσουμε την εξόρυξη πετρελαίου και αερίου, των πιο πλούσιων φυσικών πόρων του Αζερμπαϊτζάν.

Σήμερα τολμώ να πω πως κατά τα περασμένα χρόνια το Αζερμπαϊτζάν ως μέλος της Σοβιετικής Ένωσης πάντα βρισκόταν μπροστά σ` αυτόν τον τομέα. Θέλω να αναφερθώ σε ένα άλλο γεγονός. Το Αζερμπαϊτζάν ήταν όχι μόνο η χώρα που πρώτη εξορυσσόταν το πετρέλαιο με βιομηχανικό τρόπο άλλα και η χώρα που πρώτη εξορυσσόταν το πετρέλαιο από το βάθος της θάλασσας, από τον πυθμένα. Αυτή η δουλεία έχει αρχίσει περίπου τη δεκαετία του 20. Όμως δεν πήρε αρκετά μεγάλη ανάπτυξη. Το 1949 οι γεωλόγοι του Αζερμπαϊτζάν, οι εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου έχοντας κτίσει τους πύργους διατρήσεων στις θρυλικές "Πέτρες πετρελαίου" για πρώτη φορά άρχισαν να εξορύσσονται το πετρέλαιο από τα βάθη της θάλασσας, από τον πυθμένα της.

Το Αζερμπαϊτζάν και εδώ κατέχει την πρωτιά στον κόσμο. Όλα αυτά σημαίνουν ότι το Αζερμπαϊτζάν έχει μεγάλη πείρα, μεγάλη ιστορία, μεγάλες παραδόσεις στον τομέα πετρελαίου και αερίου. Όμως φυσικά αργότερα σε διάφορες περιοχές του κόσμου είχαν βρεθεί μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου όπου σε σύγκριση με το Αζερμπαϊτζάν είχε εξορυχτεί πολύ πετρέλαιο. Είχαν δημιουργηθεί νέες τεχνολογίες. Με τη χρήση αυτών των τεχνολογιών φυσικά αυξήθηκε η αποδοτικότητα εξόρυξης πετρελαίου και αερίου.

Παραδείγματος χάριν στην χτεσινή συζήτηση μαζί μου και σήμερα επίσης η αναπληρωτής υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας της Νορβηγίας, αυτή η εξαίσια γυναίκα έλεγε ότι η Νορβηγία είναι ακόμα μια νέα χώρα στη βιομηχανία πετρελαίου διότι ασχολείται με την εξόρυξη του πετρελαίου μόνο 30 χρόνια. Αυτό είναι αλήθεια. Όμως στάθηκαν τυχεροί ότι στη Βόρεια Θάλασσα βρέθηκαν πολύ πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και το σημαντικότερο είναι ότι χρησιμοποιώντας την πιο σύγχρονη τεχνολογία που υπάρχει στον κόσμο κατάφεραν να εξορύσσουν το πετρέλαιο και το αέριο σε πολύ μεγάλο όγκο. Τώρα μια μικρή χώρα όπως η Νορβηγία μεταμορφώθηκε σε μια μεγάλη χώρα πετρελαίου. Το ίδιο ισχύει και για κάποιες άλλες χώρες σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Θέλω να υπογραμμίσω ότι τώρα στον κόσμο υπάρχουν περιοχές με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Ο κόσμος χρειάζεται το πετρέλαιο και το αέριο. Τώρα οι επιστήμονες και οι ειδικοί εκφράζουν τη γνώμη που η ανάγκη πετρελαίου και αερίου στον κόσμο αυξάνεται. Όμως πιθανόν η εξόρυξη πετρελαίου και αερίου δεν μπορεί να ανταποκριθεί πλήρως σ` αυτή την αυξημένη ανάγκη. Όλα αυτά δείχνουν ότι η εξερεύνηση καινούριων κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου και η αποδοτική τους εκμετάλλευση είναι χρήσιμες όχι μόνο γι` εκείνη την περιοχή ή χώρα αλλά για όλο τον κόσμο, για όλη την ανθρωπότητα.

Ίσως αυτή η γνώμη μου είναι εσφαλμένη, οι ειδικοί μπορούν να την διορθώσουν. Αλλά νομίζω ότι για την ανθρωπότητα, για τη ζωή του ανθρώπου και σήμερα και στο μέλλον από όλους τους φυσικούς υπόγειους πλούτους δεν υπάρχει πιο πολύτιμος και χρήσιμος πλούτος όπως το πετρέλαιο και το αέριο. Για παράδειγμα το σίδερο και άλλα μέταλλα σήμερα αντικαθιστούνται από τα υλικά που παράγονται με χημικό τρόπο. Αλλά και αυτά τα υλικά παρασκευάζονται από τα προϊόντα πετρελαίου και αερίου. Αν δεν θα υπάρχει το πετρέλαιο και το αέριο δεν θα είναι δυνατόν να παραχθούν αυτά τα υλικά. Εφευρέθηκε η ατομική ενέργεια. Όμως δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τα καλά και τα κακά της. Γι` αυτό αυξάνεται η ανάγκη του κόσμου για το πετρέλαιο και το αέριο. Έτσι η ανακάλυψη και η εκμετάλλευση καινούριων κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου σε οποιαδήποτε περιοχή είναι αναγκαία για την ανθρωπότητα και για το μέλλον του κόσμου.

Μετά την απόκτηση από το Αζερμπαϊτζάν της ανεξαρτησίας του εννοείται πως πρώτα απ` όλα σκεφτόμασταν τον εαυτό μας, την οικονομία της χώρας μας, του λαού μας. Σκεφτόμασταν την ευημερία του λαού μας. Και γι` αυτό θέσαμε το στόχο- με ακόμα πιο μεγάλη αποδοτικότητα να εκμεταλλευόμαστε τους φυσικούς μας πόρους σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Και γι` αυτό υπήρχαν λόγοι. Διότι στο αζερμπαϊτζάνικο τομέα ακόμα υπάρχουν τα ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα πετρελαίου.

Όταν το Αζερμπαϊτζάν απέκτησε την κρατική ανεξαρτησία ήδη γνωρίζαμε καλά ότι η Κασπία θάλασσα είναι μια περιοχή που έχει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου. Αυτό δεν είναι μόνο εικασίες. Οι επιστήμονες, οι γεωλόγοι, οι μηχανικοί και οι εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν επί πολλά χρόνια ασχολούνταν με την ανακάλυψη καινούριων κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου στη Κασπία θάλασσα. Πολλοί απ` τους σήμερα δεν είναι μαζί μας, έφυγαν από τη ζωή. Είναι μεγάλη τύχη που οι άνθρωποι σαν τον Νικολάι Κονσταντίνοβιτς Μπαιμπακόβ είναι ακόμα μαζί μας. Όμως δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή οι φίλοι και οι συνάδελφοί του που δούλευαν μαζί του στο Μπακού και ανακάλυψαν τα κοιτάσματα της Κασπίας θάλασσας.

Όπως πάντα και σήμερα λέω πως πρέπει να τους θυμόμαστε με μεγάλη ευγνωμοσύνη. Πρέπει να τους είμαστε ευγνώμονες διότι αυτοί εκμεταλλευόμενοι τις γνώσεις τους, την επιστήμη και το έργο τους συνέβαλαν στην ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου στη Κασπία θάλασσα..

Κατά την απόκτηση της κρατικής ανεξαρτησίας βλέπαμε ένα πανόραμα. Όμως δεν παύει να είναι μόνο ένα πανόραμα. Όμως πώς να χειρίζεται κανείς αυτό το πανόραμα, πώς να ενεργεί- είναι πολύ δύσκολη ερώτηση. Δηλαδή πάρα πολύ δύσκολη ερώτηση. Το πανόραμα πάντα φαίνεται ωραίο.

Και γι` αυτό το 1994 εκπονήσαμε τη στρατηγική πετρελαίου, την θεωρία του Αζερμπαϊτζάν, του ανεξάρτητου κράτους του Αζερμπαϊτζάν. Και η θεωρία αυτή είχε ως εξής: το Αζερμπαϊτζάν δεν θα μπορέσει να εκμεταλλεύεται τα πιο πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου και να εξορύσσει το πετρέλαιο και το αέριο χρησιμοποιώντας μόνο τις δυνατότητές του. Έτσι θα έπρεπε να εκμεταλλευτεί την παγκόσμια πείρα, να ρυθμίσει τις σχέσεις του με τις χώρες, με τις εταιρείες του κόσμου που έχουν μεγάλες δυνατότητες, μεγάλα μέσα, σύγχρονα μηχανήματα και τεχνολογίες. Και το κάναμε.

Όμως τότε αυτό αντιλαμβανόταν με αμφιβολία. Και στο Αζερμπαϊτζάν μερικοί πίστευαν γιατί εμείς πρέπει να εκμεταλλευόμαστε τα κοιτάσματα μας μαζί με ξένες εταιρείες, γιατί πρέπει να τους προσκαλούμε εδώ; Φυσικά ήταν άνθρωποι που δεν είχαν την αντίληψη του πως πρέπει να αναπτύσσεται ο κόσμος. Και δεν έπρεπε να τους υπολογίζουμε καθόλου. Εμείς ξέραμε για τις διαδικασίες που γίνονται στον κόσμο και για τα μεγάλα επιτεύγματα στον τομέα πετρελαίου και αερίου. Και γι` αυτό η πρόσκληση των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου στο Αζερμπαϊτζάν, η επενδύσεις τους εδώ, η ροή των επενδύσεων, η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τους, των μηχανημάτων και των τεχνολογιών τους ήταν αναγκαίο. Αυτό ακριβώς αποτελούσε την κύρια γραμμή στην οποία βασιζόταν η στρατηγική μας. Τώρα κιόλας μετά από οχτώ χρόνια, επιβεβαιώνεται αυτό για το οποίο ήμουν βέβαιος ακόμα το 1994: η στρατηγική πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν καθορίστηκε σωστά και ήδη υπάρχουν ορατά αποτελέσματα.

Το πρώτο βήμα σ` αυτό το δρόμο αποτέλεσε η υπογραφή τον Σεπτέμβριο το 1994 της συμφωνίας για την από κοινού με μερικές εταιρείες εκμετάλλευση στο Αζερμπαϊτζάν των κοιτασμάτων "ΑΖΕΡΙ", "ΤΣΙΡΑΓΚ" και του μέρους του κοιτάσματος "ΓΙΟΥΝΕΣΛΙ" που βρίσκεται βαθιά στη θάλασσα. Το κάναμε. Θυμάμαι σαν σήμερα την 20^η Σεπτεμβρίου του 1994. Ήταν μια από τις πιο λαμπρές σελίδες στην ιστορία του Αζερμπαϊτζάν. Έθεσε τα θεμέλια, την αρχή της πρακτικής πραγματοποίησης της δικής μας στρατηγικής πετρελαίου την οποία ετοιμάσαμε θεωρητικά. Δεν κάναμε λάθος. Βρισκόμασταν στο σωστό δρόμο και από τότε ακολουθούμε το σωστό δρόμο.

Όμως είναι γνωστό ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο να το πραγματοποιήσουμε. Εκείνο τον καιρό υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που μας εμπόδιζαν. Μερικά κράτη διαφώνησαν υποστηρίζοντας πως ακόμα δεν έχουν οριστεί οι τομείς στη Κασπία θάλασσα και οι αρχές της εκμετάλλευσής τους. Διαπράξαν σαμποτάζ. Αυτό είναι γνωστό. Ως αποτέλεσμα είχε η τρομοκρατική ενέργεια στο Αζερμπαϊτζάν και η απόπειρα ένοπλου πραξικοπήματος στο Αζερμπαϊτζάν. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε και άλλα φρικτά γεγονότα και η πίεση ασκούταν κάθε χρόνο. Ακόμα και σήμερα υπάρχει. Όμως το ανεξάρτητο κράτος του Αζερμπαϊτζάν όχι μόνο δεν παραστράτησε αλλά ούτε καν αμφέβαλε. Το κράτος με συνέπεια ακολουθεί αυτό το δρόμο.

Μαζί με ξένες εταιρείες -τώρα τις ονομάζουν Διεθνή εταιρεία συναλλαγών - το 1997 αποκτήσαμε το πρόωρο πετρέλαιο από το κοίτασμα "ΤΣΙΡΑΓΚ". Εξορύσσοντας αυτό το πετρέλαιο είχαμε ήδη εμείς ήδη χαράξει τη γραμμή του αγωγού για την εξαγωγή πετρελαίου στη βόρεια κατεύθυνση. Ύστερα μέχρι το 1999 χτίσαμε τον καινούριο αγωγό για την εξαγωγή πετρελαίου στην δυτική κατεύθυνση, τον αγωγό Μπακού - Σουψά μέχρι το λιμάνι της Γεωργίας στη Μαύρη θάλασσα. Όλες αυτές οι εργασίες πραγματοποιούνταν από κοινού. Ξέραμε ότι αν εξορύσσοντας το πετρέλαιο δεν θα μπορέσουμε να το εξάγουμε αυτό το πετρέλαιο δεν θα έχει αξία. Πραγματοποιήσαμε όλα αυτά.

Μέχρι σήμερα από το κοίτασμα πετρελαίου "ΤΣΙΡΑΓΚ" εξορύχτηκαν και εξάχθηκαν 14 εκατομμύρια τόνους πετρέλαιο. Οι εταιρείες που είναι μέλη αυτής της τώρα εισπράττουν κέρδη απ` αυτή τη συμφωνία και το Αζερμπαϊτζάν εισπράττει κέρδη - η κρατική του εταιρεία πετρελαίου του και το αζερμπαϊτζάνικο κράτος.

Αυτό το βήμα μας τράβηξε προσοχή στην Κασπία θάλασσα. Αυτό το βήμα μας και τα αποτελέσματά του έπεισαν πολλές εταιρείες πετρελαίου στον κόσμο ότι στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχουν πραγματικές δυνατότητες και στο Αζερμπαϊτζάν άρχισαν να έρχονται καινούριες προτάσεις. Την περασμένη περίοδο υπογράψαμε 21 συμφωνίες. Έχουμε συμφωνίες με 30 εταιρείες πετρελαίου από 14 χώρες. Συνολικός όγκος των επενδύσεων ήδη υπολογίστηκε και θα αποτελέσει περίπου τα 60 δισεκατομμύρια δολλάρια.

Πρόσφατα ακούσαμε την έκθεση της αζερμπαΐτζάνικης διεθνούς εταιρείας συναλλαγών που διευθύνεται από τη "BP" όπως επίσης και των ανθρώπων που διευθύνουν τις εργασίες που διεξάγονται στο κοίτασμα "Σαχντενίζ", έχουν παρουσιάσει το έργο που πραγματοποίησαν.

Έχουν δηλώσει ότι η εταιρεία "BP" που είναι μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο αποφάσισε να επενδύσει εδώ 8 δισεκατομμύρια δολάρια και επίσης υπογράμμισαν πως η "BP" ποτέ δεν έκανε επενδύσεις αυτού του μεγέθους. Αυτό έγινε και αυτό δείχνει πόσο πετυχημένη θα είναι η εργασία μας στο εξής.

Η δεύτερη μας συμφωνία αφορά το κοίτασμα "Σαχντενίζ". Εκεί βρέθηκε τόσο πολύ αέριο που δεν το περιμέναμε. Θυμάμαι καλά αυτό που έγινε στις 4-5 Ιουνίου το 1996. Τη δεύτερη μέρα που κάναμε αυτή την έκθεση υπογράψαμε τη συμφωνία για το κοίτασμα "Σαχντενίζ". Τότε πολλοί ήθελαν να μας εμποδίσουν. Μερικοί άνθρωποι από μας που δεν επιθυμούσαν την ανάπτυξη της οικονομίας του Αζερμπαϊτζάν προσπάθησαν να εμποδίσουν. Όμως οι εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου, οι γεωλόγοι μας και ειδικοί της "BP" και άλλων εταιρειών που μαζί μας ήδη πραγματοποίησαν κάποια εργασία σ` αυτόν τον τομέα επιβεβαίωσαν πως μπορούμε να ξεκινήσουμε την εργασία εκεί.

Πιστεύω πως δεν χρειάζεται να πούμε πως έμπειρες εταιρείες πετρελαίου γνωρίζουν καλά που πρέπει να επενδύουν. Αν έχουν έστω παραμικρή αμφιβολία για την επένδυση δεν θα επενδύσουν ποτέ. Και αυτοί και εμείς είχαμε την ίδια γνώμη. Όμως τότε ούτε εμείς ούτε αυτοί δηλαδή η "BP" και άλλες εταιρείες μπορούσαμε να φανταστούμε ότι εκεί υπάρχει πολλές φορές περισσότερο αέριο απ` ότι υπολογίζαμε.

Θυμάμαι όταν επανειλημμένα ρωτούσα τον πολύ έμπειρο γεωλόγο Χοσμπάχτ Γιουσιφζαδέ - τώρα αυτός βρίσκεται κάπου εδώ - "Πες μου πόσο αέριο είναι στο "Σαχντενίζ"; Εκείνος μου απάντησε: "Περίπου 400 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα". Ρώτησα: "Μήπως παραπάνω"; Εκείνος είπε: "Όχι, δεν μπορεί να είναι παραπάνω αλλά τόσο έχει". Όμως η εργασία που πραγματοποιήθηκε και οι πηγές έδειξαν ότι εκεί υπάρχει περισσότερο από ένα τρισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αερίου. Και δεν είναι ακόμα ο τελικός αριθμός. Συνήθως οι εταιρείες που κάνουν αυτή τη δουλειά μιλάνε με επιφύλαξη. Πάντα προσπαθούν να ανακοινώσουν τον αριθμό ο οποίος είναι μικρότερος από τις προγνώσεις για να μην τους κατηγορούν στο μέλλον ότι εξορύσσουν λιγότερο απ` ότι υποσχέθηκαν. Δεν βλέπουμε διαφορά. Μακάρι να είναι ένα τρισεκατομμύριο. Αν και δεν υπάρχουν αμφιβολίες για ένα τρισεκατομμύριο. Πιστεύω πως θα είναι και περισσότερο από ένα τρισεκατομμύριο.

Και στα άλλα κοιτάσματα. Για παράδειγμα τώρα η εταιρεία "Σεβρόν" πραγματοποιεί ένα μεγάλο έργο στο κοίτασμα "Αμπσερόν". Οι διευθυντές της "Σεβρόν" μου υποσχέθηκαν: Θα σας παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα που θα υπερβαίνουν τα αποτελέσματα του κοιτάσματος "Σαχντενίζ". Κι εγώ τους λέω: Περιμένω αυτή την έκθεσή σας.

Έτσι μέσα σε σύντομο χρόνο στον αζερμπαϊτζάνικο τομέα της Κασπίας θάλασσας ανακαλύφτηκαν εξαιρετικά μεγάλες δυνατότητες. Πιστεύω πως ένα από τα κυριότερα επιτεύγματα του Αζερμπαϊτζάν όπως επίσης και της όγδοης έκθεσης "Χαζαρνεφτγκάζ" που διεξάγεται είναι το ότι δείξαμε πόσο πολλά κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου υπάρχουν όχι μόνο στον αζερμπαϊτζάνικο τομέα, αλλά και σε άλλους τομείς της Κασπίας θάλασσας που ανήκουν σε όλες τις άλλες χώρες Κασπίας.

Πρέπει να μιλάμε ανοιχτά, πριν δεν το ήξεραν πολλοί. Όμως η εργασία που πραγματοποιήθηκε στο Αζερμπαϊτζάν, τα αποτελέσματα τους ενθουσίασαν και καταπιάστηκαν μ` αυτή την εργασία. Ήρθαν ξένες εταιρείες, άρχισαν να συνεργάζονται με τις χώρες αυτές. Για παράδειγμα τώρα στον τομέα του Καζαχστάν της Κασπίας θάλασσας ανακαλύφτηκε ένα τόσο μεγάλο κοίτασμα όπως το "Κασαγκάν". Χαίρομαι πολύ γι` αυτό. Αυτό σημαίνει πως χάρις στη γνώμη που εκφράστηκε κάποτε από τους επιστήμονές μας για το ότι στην Κασπία θάλασσά μας υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου και ύστερα χάρις στη γνώμη του αζερμπαϊτζάνικου κράτους και στα ληφθέντα απ` αυτό μέτρα, η Κασπία θάλασσα αναγνωρίστηκε ως μια από τις μεγαλύτερες περιοχές πετρελαίου στον κόσμο.

Τώρα διάφορες δυνάμεις σε κάποιες χώρες δημοσιεύουν διάφορα άρθρα με σκοπό να βλάψουν το Αζερμπαϊτζάν ή άλλες χώρες της Κασπίας για το ότι οι προηγούμενες προγνώσεις δεν δικαιώθηκαν.

Ας φωνάζουν, μας είναι αδιάφορο. Μόνοι μας ξέρουμε τι υπάρχει και τι όχι, τι πέτυχε και τι όχι, Φυσικά μπορεί να μην πετύχουν όλα. Για παράδειγμα μπορεί να διατρυπήσουμε πετρελαιοπηγή αλλά εκεί δεν θα υπάρχει πετρέλαιο. Όμως αν διατρυπήσουμε λίγο πιο πέρα από την πηγή εκεί θα βγει το πετρέλαιο. Το βασικότερο είναι να ορίσουμε σωστά τις περιοχές αυτές. Αν στη μια μεριά δεν θα υπάρχει πετρέλαιο θα υπάρχει στην άλλη. Οι εργάτες βιομηχανίας πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν και οι επιστήμονες το καθόρισαν πολύ σωστά.

Συνεπώς όπως ήδη υπογράμμισα πριν αυτή η όγδοη έκθεση δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Διότι πρώτον, το λεκανοπέδιο της Κασπίας ήδη είναι γνωστό στον κόσμο ως περιοχή με πλούσια αποθέματα πετρελαίου και αερίου. Δεύτερον, το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε αυτή τη δουλειά και δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η έκθεση άρχισε στο Αζερμπαϊτζάν, διεξάγεται για όγδοη φορά και θα διεξάγεται στο μέλλον. Το δεύτερο μέρος του ζητήματος αφορά την εξαγωγή πετρελαίου και αερίου που εξορύσσονται. Σας πληροφόρησα ότι εγκαίρως δημιουργήσαμε τη δυνατότητα εξαγωγής πρόωρου πετρελαίου: ο πετρελαιαγωγός Μπακού - Σουψά και ο πετρελαιαγωγός Μπακού-Νοβοροσσίγισκ. Όμως αυτοί προορίζονται για πρόωρο πετρέλαιο. Απ` αυτούς δεν μπορεί αν περάσει μεγάλο πετρέλαιο. Γι` αυτό κατά την υπογραφή το 1994 της συμφωνίας γράψαμε ότι χρειάζεται η κατασκευή του πετρελαιαγωγού που ονομάσαμε Μπακού-Τζεϊχάν, και τώρα τον ονομάζουμε Μπακού-Τυφλίδα -Τζεϊχάν.

Από τότε έως τώρα κάναμε μια πολύ μεγάλη δουλειά για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϊχάν. Αν από τη μια μεριά υπήρχαν δυνάμεις που ήθελαν να εμποδίσουν την πραγματοποίηση της στρατηγικής πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν ακόμα περισσότεροι ήταν αυτοί που ήθελαν να εμποδίσουν την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϊχάν. Επειδή αν στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχει πετρέλαιο το εξορύσσουμε εμείς. Υπήρχαν αυτοί που εμπόδισαν. Αλλά εξορύσσουμε αυτό το πετρέλαιο και αέριο. Όμως η αξία πετρελαίου και αερίου που εξορύχτηκε δεν είναι μόνο στο ότι το εξόρυξες αλλά πρέπει να έχεις τη δυνατότητα να το εξάγεις. Αυτοί που μας εμπόδισαν δεν ήθελαν το πετρέλαιο να εξάγεται με το δρομολόγιο που επιλέχτηκε από μας αλλά ήθελαν να εξάγεται με διαφορετικό δρομολόγιο. Όμως από την αρχή η απόφασή μας ήταν ως εξής: ο αγωγός εξαγωγής πετρελαίου Μπακού-Τυφλίδα -Τζεϊχάν πρέπει να υπάρχει. Εμείς λάβαμε αυτή την απόφαση. Η Τουρκία έλαβε αυτή την απόφαση. Αυτήν την απόφαση έλαβε η Γεωργία. Με την αίσθηση ικανοποίησης θέλω να πω ότι οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου που δουλεύουν στο Αζερμπαϊτζάν και οι χώρες στις οποίες ανήκουν - οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και άλλες χώρες, οι ευρωπαϊκές χώρες - υποστήριξαν την πραγματοποίηση αυτού του δρομολογίου. Αν δεν υπήρχε η δικιά τους υποστήριξη πρέπει να σας πω θα ήταν δύσκολο για μας να αποπερατώσουμε αυτό το σχέδιο. Θα το αποπερατώναμε αλλά με μεγάλη δυσκολία.

Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϊχάανν πέρασε μεγάλες δοκιμασίες. Επιτέλους το 1999 στην Κωνσταντινούπολη υπογράψαμε το τελικό έγγραφο. Ύστερα διεξάχθηκαν μεγάλες μηχανικές και οικονομικές εργασίες. Τώρα ήδη άρχισαν οι πρακτικές εργασίες και σύμφωνα με τις προγνώσεις και βάσει του προετοιμασμένου σχεδίου πιστεύω πως το αζερμπαϊτζάνικο πετρέλαιο, το πετρέλαιο της Κασπίας που εξορύσσουμε από κοινού, το 2004, περνώντας μέσω της Γεωργίας, της Τουρκίας θα φτάσει στο λιμάνι Τζεϊχάν στη Μεσόγεια θάλασσα.

Νομίζω ότι εδώ δεν πρέπει πια να υπάρχει κανένα πρόβλημα διότι και η Τουρκία και η Γεωργία έχουν μια αποφασιστική θέση και θεωρούν ότι σχέδιο Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϊχάν πρέπει να πραγματοποιηθεί εγκαίρως.

Βλέπετε ότι η ζωή είναι γεμάτη καινούρια γεγονότα. Αρχίζοντας την εργασία στο κοίτασμα "Σαχντενίζ" γνωρίζαμε ότι εκεί υπάρχει πιο πολύ αέριο απ` ότι πετρέλαιο. Αλλά δεν γνωρίζαμε ότι υπάρχει τόσο πολύ αέριο. Τώρα έχουμε μπροστά μας το ζήτημα περί εξαγωγής αερίου. Τώρα το ξέρουμε. Η Τουρκία έχει μεγάλη ανάγκη αερίου. Η Ευρώπη έχει μεγάλη ανάγκη αερίου, η Γεωργία έχει ανάγκη αερίου. Και γι` αυτό λάβαμε απόφαση περί αναγκαιότητας να περάσουμε από το Μπακού τον αεριαγωγό παράλληλα τον πετρελαιαγωγό Μπακού-Τυφλίδα-Τζεϊχάν ως τα σύνορα της Τουρκίας. Και αρχίσαμε αυτή τη δουλειά. Εδώ ο αξιότιμος υπουργός σημείωσε ότι όταν εγώ τον Μάρτιο έκανα επίσημη επίσκεψη στη Τουρκία, στη Άγκυρα υπέγραψα συμφωνία μεταξύ του αζερμπαϊτζάνικου κράτους και του κράτους της Τουρκίας περί πώλησης και εξαγωγής στη Τουρκία των 6 δισεκατομμυρίων κυβικά μέτρα φυσικό αέριο που θα εξορυχτεί στο πρώτο στάδιο από το κοίτασμα "Σαχντενίζ". Τώρα αυτή η συμφωνία πρέπει να υπογραφεί με τη Γεωργία. Πιστεύω πως αυτό θα γίνει σύντομα γιατί πρέπει να ξεκινήσουν οι εργασίες. Υποσχεθήκαμε ότι το 2002 από το κοίτασμα "Σαχντενίζ" θα έρχεται το αέριο στη Τουρκία. Γι` αυτό δεν πρέπει να χάνουμε χρόνο. Πρέπει να εξασφαλιστεί η υπογραφή των συμφωνιών και η επίλυση άλλων ζητημάτων για να ξεκινήσουν σύντομα οι οικοδομικές εργασίες.

Αυτά είναι τα πρώτα μας επιτεύγματα. Όμως βλέπετε πόσο μεγάλες ελπίδες μας δίνουν. Βλέπετε τι προοπτικές ανοίγουν. Και όχι μόνο για το Αζερμπαϊτζάν, όχι μόνο για όλες χώρες της Κασπίας, αλλά και για όλο τον κόσμο.

Εδώ με μεγάλη ικανοποίηση ακούσαμε το συγχαρητήριο γράμμα του προέδρου των ΗΠΑ του κυρίου Τζορτζ Μπους.

Ακούσαμε το συγχαρητήριο γράμμα του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας του κυρίου Τόνι Μπλερ. Δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον γι` αυτή τη δουλειά, δίνουν μεγάλη σημασία στη δουλειά αυτή, την υποστηρίζουν. Γνωρίζω καλά για την υποστήριξη που μας παρέχεται ως σήμερα όχι μόνο από τους-εδώ μίλησε και ο αναπληρωτής υπουργός της Γαλλίας- γνωρίζω καλά τη γνώμη γι` αυτή τη δουλειά όλων των χωρών που συνεργάζονται μαζί μας, γνωρίζω πάρα πολύ καλά.

Στο κοίτασμα "Σαχντενίζ" έχει μερίδιο και το Ιράν. Το Ιράν θα έχει κέρδη. Ο πρέσβης του Ιράν παρευρίσκεται εδώ. Γι` αυτό πρέπει να προσπαθήσει ο αεριαγωγός να κατασκευαστεί το συντομότερο δυνατόν για να πάρετε τα κέρδη σας. Το Ιράν έχει μερίδιο και σε άλλες συμφωνίες.

Επαναλαμβάνω ότι εδώ αποφασίζεται όχι μόνο για τα οικονομικά συμφέροντα του Αζερμπαϊτζάν αλλά και τα στρατηγικά συμφέροντα όλης της περιοχής, δημιουργείται μια μεγάλη εγγύηση για την εξασφάλιση της ασφάλειας στην περιοχή και επίσης τέθηκε η βάση για την εξασφάλιση της αυξημένης από χρόνο σε χρόνο ανάγκης πετρελαίου και αερίου μερικών χωρών, δυτικών χωρών.

Η πραγματοποίηση του προγράμματος στις αρχές του ΧΧΙ αιώνα από το 2001 περίπου επί 10-15-20 χρόνια φυσικά θα συμβάλει στη δημιουργία πολλών καινοτομιών. Όλα αυτά αφορούν τις χώρες και τους λαούς που παίρνουν μέρος σε όλες αυτές τις συμφωνίες και σ` αυτή τη δουλειά. Και γι` αυτό σήμερα ακόμα φορά δείχνουμε κατά πόσο είναι σωστή η κρατική στρατηγική πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν.

Δηλώνουμε ότι και ύστερα απ` αυτό (φυσικά το κάθε στάδιο έχει τις απαιτήσεις του) θα κάνουμε τη δουλειά μας σύμφωνα μ` αυτές τις απαιτήσεις. Οι σχέσεις μας με τις εταιρείες και χώρες που συνεργάζονται μαζί μας θα γίνουν ακόμα πιο στενές, πιο κοντινές. Φυσικά η κάθε χώρα δίνει προτεραιότητα στα οικονομικά της συμφέροντα. Και εμείς σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Όμως δεν είναι μόνο τα οικονομικά συμφέροντα.

Αν οι οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στις χώρες παίζουν μεγάλο ρόλο τότε και οι πολιτικές, οι ανθρωπιστικές και άλλες σχέσεις μεταξύ αυτών των χωρών πρέπει να είναι αντίστοιχες. Δεν πρέπει ποτέ να βρίσκονται σε αντιπαράθεση μεταξύ τους! Αυτή είναι η άποψή μας και πιστεύω πως όλα αυτά που ειπώθηκαν σήμερα από τους καλεσμένους και τα συγχαρητήρια που διαβάστηκαν επίσης το αποδεικνύουν.

Κάθε χρόνο η έκθεση μεγαλώνει. Στην πρώτη έκθεση αν θυμάμαι καλά πήραν μέρος 150 εταιρείες από 12 χώρες. Τώρα είναι 340 εταιρείες από 25 χώρες. Βλέπετε πόσο πολύ! Όταν έφτασα εδώ, η αξιότιμη κυρία που έχει οργανώσει αυτήν την έκθεση είπε ότι το 1/3 των παρευρισκόμενων στην έκθεση εταιρειών παίρνει μέρος σ` αυτήν για πρώτη φορά. Στο Αζερμπαϊτζάν δουλεύουν όχι μόνο οι εταιρείες πετρελαίου. Υπάρχουν και πολλές άλλες εταιρείες. Παραδείγματος χάριν θέλω να αναφέρω τη Νορβηγία. Η Νορβηγία έχει την εταιρεία "Στατόιλ" η οποία δουλεύει πολύ εδώ. Όμως και άλλες νορβηγικές εταιρείες πραγματοποιούν εδώ πολύ σημαντικές ενέργειες - είναι η εταιρεία "Κβέρνερ" και άλλες. Η αξιότιμη κυρία τις ανέφερε εδώ. Εδώ επίσης δουλεύουν οι αμερικανικές εταιρείες, οι εταιρείες της Μεγάλης Βρετανίας οι οποίες δεν είναι εταιρείες πετρελαίου. Όμως πόσες τεχνικές εργασίες πρέπει να πραγματοποιηθούν για την εξόρυξη του πετρελαίου, πόσα πολλά άλλα πρέπει να γίνουν. Υπάρχουν εξειδικευμένες εταιρείες η καθεμία από τις οποίες το κάνει.

Έτσι τώρα στο Αζερμπαϊτζάν δουλεύει απίστευτα μεγάλος αριθμός των εταιρειών από διάφορες χώρες του κόσμου και οι πολίτες αυτών των χωρών δουλεύουν το ίδιο με μας. Και αυτό διευρύνει και ενισχύει τις οικονομικές, πολιτικές και ανθρωπιστικές σχέσεις μας, μας φέρνει πιο κοντά, εξασφαλίζει την ανταλλαγή εμπειριών και φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Διότι ο ΧΧΙ αιώνας πρέπει να γίνει ένας αιώνας όταν οι άνθρωποι θα ζουν υπό συνθήκες ειρήνης και ηρεμίας. Τον ΧΧI αιώνα οι άνθρωποι πρέπει να κτίσουν πιο θερμές σχέσεις μεταξύ τους. Τον ΧΧΙ αιώνα οι άνθρωποι δεν πρέπει να κάνουν διάκριση σε κανένα έθνος, καμία χώρα που έχει διαφορετικό θρήσκευμα. Διότι αυτό απαιτεί ο πολιτισμός. Για να εξασφαλιστεί αυτό οποιαδήποτε χώρα, οργανισμός, πολίτης πρέπει να συμβάλουν σ` αυτό.

Ευχαριστώ τους οργανωτές αυτής της έκθεσης. Συγχαίρω τις εταιρείες που πήραν μέρος στην έκθεση επειδή κατέκτησαν το δικαίωμα να επιδείξουν σ` αυτή την έκθεση το έργο τους. Εύχομαι στην έκθεση και στο συνέδριο που θα διεξαχθεί μετά την έκθεση καινούριες επιτυχίες. Ευχαριστώ.

Εφημερίδα "Εργάτης του Μπακού", 7 Ιουνίου 2001.