Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, BM Uyuşturucu Kontrol Programı çerçevesinde Yakın ve Ortadoğu Yasadışı Uyuşturucu Ticareti alt komisyonu 32. dönem toplantısında konuşması - Gülistan Sarayı,17 Şubat 1997

Sayın bayanlar ve baylar, sayın konuklar!

Ben sizleri - Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı çerçevesinde Yakın ve Ortadoğu ülkeleri toplantısının - 32.dönem toplantısının katılımcılarını selamlıyor ve bu önemli çalışmanızda size başarılar diliyorum.

Uyuşturucu maddelerin denetimi, uyuşturucu bağımlılığı, uyuşturucu ticareti ile mücadele yüzyılımızın son yıllarında dünyada tüm insanları ilgilendiren beşeri bir soruna dönüşmüştür. Bu mücadele her ülkenin, her halkın, her ulusun fiziksel ve ruhsal sağlığı için yapılan bir mücadeledir. Bunu göz önünde bulundurarak, Azerbaycan Cumhuriyeti`nde uyuşturucu maddelerin kontrolü, uyuşturucu bağımlılığı ve uyuşturucu ticareti ile mücadele son yıllarda ulusal program çerçevesinde yapılmaktadır ve biz buna özel bir özen gösteriyoruz. Bu açıdan biz söz konusu sorunlar üzerine düzenlenmiş olan uluslararası toplantının, dönem toplantısının Azerbaycan`ın başkenti Bakü`de yapılmış olmasını değerlendiriyor, buna özel bir önem veriyoruz. Düşünüyoruz ki, bu dönem toplantısının düzenlenmesi Yakın ve Ortadoğu ülkelerinde bu soruna karşı mücadelenin verilmesine katkıda bulunacaktır.

Bu sorun her ülkeyi, her devleti kaygılandırdığı gibi, bunun yanı sıra ülkeler arası, devletler arası bir soruna dönüşmüştür. Bu nedenle toplantı çerçevesinde yapacağınız müzakerelerin, öne sürülen görüşlerin ve aldığınız kararların her ülkede, özellikle Yakın ve Ortadoğu`da, dünyada bu sorunun çözüme kavuşturulması, uyuşturucu bağımlılığı, uyuşturucu ticaretine karşı mücadelenin güçlendirilmesi açısından yararlı olacağını düşünüyorum.

Bu sorun birkaç unsurdan oluşmaktadır. Biz ülkemizde, Azerbaycan`da bu sorunun bütün unsurlarıyla ilgili gerekli önlemleri alıyoruz. Biz Azerbaycan`da şöyle düşünüyoruz, uyuşturucu bağımlılığının önüne geçilmesi için ilk önce her ülkede çok ciddi örgütsel, koruyucu önlemler alınmalı, gereken çalışma yapılmalı, sağlık kuruluşları, propaganda kurumları uyuşturucu bağımlılığının insan için, insanlık için, toplum için ne kadar tehlikeli, trajedik olduğunu tüm yönleriyle gözler önüne sermeli ve insanları bu hastalığa yakalanmamaları için uyarmalılar.

Uyuşturucu bağımlılığı hastalığı artıyor. Bu soruna karşı ilginin artmasına, alınan önlemlere karşın, bu hastalık daha geniş alanlara yayılıyor. Dünya istatistik verilerine göre bu, böyledir. Keza Azerbaycan`da son yıllar bu hastalığın artmasına, yaygınlaşmasına tanık oluyoruz. Eskiden bizim ülkelerde, Azerbaycan da dahil, bu hastalığın hangi oranda, ne kadar olduğu belli bir düzeyde gizli tutuluyordu. Fakat şimdi biz bu tür yaklaşımlardan vazgeçmiş bulunuyoruz ve düşünüyoruz ki, her negatif durum, tehlikeli hastalık hakkında gerçekleri olduğu gibi bilmek ve onu kamuoyuna olduğu gibi aktarmak gerekir. Bu tür yaklaşımla, bu yolla uyuşturucu bağımlılığı gibi tehlikeli bir hastalığı önleyici tedbirleri etkin bir biçimde uygulamak mümkün. Bu yüzden de biz sorunla ilgili bu tür bir yaklaşım sergileyerek ülkemizin bütün kuruluşlarını uyuşturucu bağımlılığına karşı mücadeleye seferber etmişiz, ulusal program düzenlemişiz. Onun yaşama geçirilmesi için tüm gerekli devlet kuruluşlarına, sosyal örgütlere talimatlar verilmiş, onlara görevler yüklenmiştir. Bugün Azerbaycan`ın tüm devlet kuruluşlarına, kamuoyuna uyuşturucu bağımlılığı hastalığına karşı ciddi mücadele için bir kez daha çağrıda bulunuyorum. Sanıyorum, bu sorunun çözümü, uyuşturucu bağımlılığı ile mücadele alanında uyuşturucu bağımlılığı hastalığının yaygınlaşmasına karşı önlemlerin güçlendirilmesi sizin bugünkü dönem toplantısının gündeminde de kendine uygun önemli bir yer tutacak ve kabul edeceğiniz belgelere de yansıyacaktır.

Uyuşturucu bağımlılığının yaygınlaşmasının nedenleri açıktır. Uyuşturucu maddelerin gizli, yasadışı üretimi, onların yasadışı trafiği, satışı, üretiminin yapıldığı ülkelerden öteki ülkelere gizli bir biçimde, yasadışı yollardan taşınması ve benzeri durumlar uyuşturucu maddelerin, uyuşturucu bağımlılığı hastalığının yaygınlaşmasına neden olan temel etmenlerdir.

Nitekim her ülkede uyuşturucu maddelerin üretimine, onların yasadışı kullanımına karşı ciddi bir biçimde mücadele verilmesi gerekir. Şu da bilinmektedir ki, uyuşturucu maddelerin sınırlı miktarlarda üretimi sadece ve sadece tıbbi, tedavi amaçlarla ilgilidir. Bu durumlar dışında, öteki amaçlar için uyuşturucu üretimi tamamen yasaklanmalı, ciddi bir biçimde önlenmeli ve yasadışı üretimle uğraşan kişilerin, grupların, örgütlerin kendileri de ciddi bir sorumluluğa tabi tutulmalılar. Biz cumhuriyetimizde sorunu bu tarzda ortaya koymuşuz. Ben sorunun böylesine kesin bir biçimde ortaya konulduğunu bugün şu uluslararası toplantıda birkez daha beyan ediyorum ve Azerbaycan Cumhuriyeti`nin bütün kuruluşlarından söz konusu görevlerin yerine getirilmesi talebinde bulunuyorum.

Aynı zamanda şunu kaydetmek isterim ki, bizim ülkemizde uyuşturucu maddelerinin yasadışı üretimi daha küçük boyutlarda gözlemlenmektedir, yaygınlaşmamıştır ve bu hastalığın, yani yasadışı üretim hastalığının bazı öteki cumhuriyetlere oranla cumhuriyetimizde çok az bir yer kaplamış olmasından çok memnunum. Fakat ne kadar az bir yer tutmuş olsa bile, bu tür durumların kökü tamamen kazınmalıdır.

Aynı zamanda şu da bellidir ki, uyuşturucu maddelerin yasadışı trafiği, yani bir ülkeden başka ülkelere taşınması, yayılması durumları son yıllarda yaygın bir hal almıştır. Burada demin aktarılmış olan olgular, bilgiler şunu kanıtlamaktadır. Eğer Afganistan`da bir yılda 2500 ton afyon üretiliyorsa, bu çok tehlikeli bir durumdur. Sadece Afganistan halkı açısından değil, bütün başka ülkeler açısından çok tehlikeli bir durumdur ve Afganistan Yakın ve Ortadoğu ülkesi olduğu için, bizim bölgeye yakın olduğu için bu ve benzeri bilgiler konusunda çok ciddi bir tutum sergilememiz gerekir. Fakat sadece Afganistan değil, Yakın ve Ortadoğu`nun birkaç ülkesinde uyuşturucu maddelerin yasadışı üretimi ve kaçak yollardan başka ülkelere taşınması, satışı büyük bir ticarete dönüşmüştür. Ne yazık ki, bu ticarete - uyuşturucu ticaretine hem söz konusu ülkelerin bir takım grupları, ekipleri girişmişler, hem de öteki ülkelerin grupları, ekipleri kol koymuşlar. Şu bir gerçek, şunu itiraf etmeliyiz ve böyle bir durumla mücadele etmeyi, sanıyorum, sizin dönem toplantısı kendi temel görevlerinden biri olarak belirlemelidir.

Azerbaycan kendi coğrafi konumu itibariyle Doğu ile Batı arasında, Kuzey ve Güney arasında bulunan bir ülkedir. Bizim ülkemizden birçok yollar geçmektedir, birçok ulaşım araçları başka ülkeleri bizim ülkemizle bağlıyor. Bunlar hepsi zorunluluk gereği ortaya çıkan durumlardır ve ülkemizin, bize komşu ülkelerin birbiriyle sıkı ilişkiler içinde olması açısından çok önemlidir.

Fakat bu yolların, bu ulaştırma araçlarının, olanakların uyuşturucu maddelerin bir ülkeden öteki ülkeye taşınmasının ve Azerbaycan topraklarının bu amaçla kullanımının kabul edilemez olduğunu ben bugün bir kez daha kesin olarak belirtiyorum. Azerbaycan Cumhuriyeti`nde tüm ilgili kuruluşlarından bir kez daha talepte bulunarak, ülkemizin topraklarının uyuşturucu maddelerin taşınması için transit yolu olarak kullanılmasına ilişkin durumları önlemek için ek tedbirler almalarını istiyorum. Bu açıdan Azerbaycan Sınır Birlikleri`nin, gümrük makamlarının önünde büyük sorumluluk gerektiren görevler bulunuyor. Onlar bunu temel görevleri olarak algılamalı ve yerine getirmeliler. Azerbaycan emniyet kurumları uyuşturucu bağımlılığı ve özellikle uyuşturucu ticareti, aynı zamanda uyuşturucu maddelerin Azerbaycan üzerinden taşınması durumlarına karşı ciddi mücadele vermeli ve bu görevleri kendilerinin birinci görevi olarak görmelidirler.

Uyuşturucu bağımlılığı ve yasadışı uyuşturucu madde trafiğini konuşurken, bunu, hiç kuşkusuz, yalnız Yakın ve Ortadoğu`da bulunan ülkeler açısından değil, söylediğim gibi, tüm dünya açısından beşeri bir sorun olarak algılamak gerekir ve biz bunu böyle değerlendiriyoruz. Zira Yakın ve Ortadoğu`dan çeşitli yollarla taşınan uyuşturucu maddelerin büyük bir kısmı öteki ülkelere, Avrupa ülkelerine de naklediliyor. Aynı ülkelerde de bu mücadelenin güçlendirilmesi ve bu konuda bizim bölge ülkeleri ile Avrupa ülkeleri arasında ortak çalışmaların yapılması için önlemlerin alınması gerekir.

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı ve BM`in bu alanda yaptığı çalışma, onun özel kuruluşlarının faaliyeti takdirle karşılanmaktadır. Ben Azerbaycan adına bir kez daha belirtmek istiyorum ki, uyuşturucu maddelerin yasadışı trafiği, illegal kullanımı, uyuşturucu madde ticareti bugün açısından da, gelecek açısından da gerçekten insanlık için tehlike oluşturan etkenlerden biridir. Birleşmiş Milletler`in şu kendi programını bundan böyle de geniş kapsamlı olarak uygulaması için gerekli önlemleri alacağından ve kendi çabalarını göstereceğinden umutlu olduğumu belirtmek istiyorum.

Azerbaycan Cumhuriyeti bu programın yaşama geçirilmesi alanında kendi üzerine düşen görevleri bundan böyle de gereğince yerine getirecek ve insanlığın bu büyük tehlikeden- uyuşturucu bağımlılığı hastalığından ve uyuşturucu ticareti gibi tehlikeli bir durumdan kurtulması için kendi çabalarını gösterecektir.

Sayın konuklar! Siz buraya, Azerbaycan`a, Bakü`ye işte bugün tartışmaya sunulan şu konu ile ilgili olarak toplanmış bulunmaktasınız. Aynı zamanda, uluslararası nitelikte böylesine her toplantı, her görüşme ülkeleri birbirine daha da yaklaştırıyor, ülkeler arasında ilişkilerin kurulmasına ve gelişmesine katkıda bulunuyor. Bu tür görüşmeler ülkeler, halklar, uluslar arasında dostane, sıcak ilişkilerin oluşmasına neden oluyor, halkların, ülkelerin birbirini daha iyi anlaması için koşullar sağlıyor. Şundan umutlu olduğumu belirtmek istiyorum, sayın konuklar, siz bu olanağı değerlendirerek ülkelerimiz ve halklarımız arasında olan ilişkilerin geliştirilmesi ve pekiştirilmesi için de çabalar göstereceksiniz, böylece, Yakın ve Ortadoğu`da, bütün dünyada barışın, huzurun korunması, sürdürülmesi, pekiştirilmesi için kendi katkılarınızı yapacaksınız.

Bağımsız bir devlet olarak Azerbaycan henüz genç bir ülke. Azerbaycan henüz bağımsızlığının beşinci yılında. Aynı zamanda, Azerbaycan halkının yüzyıllara dayalı eski ve zengin bir tarihi, büyük kültürü, kendine özgü ulusal-manevi gelenekleri bulunmaktadır. Umuyorum ki, siz şu günlerde, Azerbaycan`da bulunduğunuz sırada halkımızın hem tarihi geçmişi, hem de bugünü konusunda yakından bilgi edinebileceksiniz. Ben sizin halkımız, ülkemiz, bağımsız devletimiz hakkında doğru, düzgün izlenimler edinmenizi dilerim.

Azerbaycan Cumhuriyeti kendi bağımsızlığını pekiştirme ve geliştirme yolunda ilerliyor. Azerbaycan Cumhuriyeti`nde hukuka dayalı, demokratik, uygar bir devlet kuruluyor, cumhuriyetimizin yaşamında büyük dönüşümler yaşanıyor. Azerbaycan Cumhuriyeti`nin sosyo-ekonomik yaşamı açısından büyük dönüşümler süreci gerçekleşiyor. Azerbaycan serbest ekonomi, piyasa ekonomisi yolunda ilerleyerek dünya ekonomisi ile daha sıkı bir bütünleşme sağlama niyetindedir.

Bu süreçler Azerbaycan devletinin önüne, halkımızın önüne birçok sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Biz bu sorunları çözüyoruz ve onların hepsini başarıyla çözeceğimizi umuyorum.

Fakat bunun yanı sıra Azerbaycan Cumhuriyeti`nin yaşamında kendi iradesi dışında oluşmuş olan çok ağır, zor bir sorun bulunmaktadır. Şu sorun komşu Ermenistan`ın Azerbaycan`a sekiz yıl önce yaptığı askeri tecavüzü, bu askeri tecavüz sonucunda Azerbaycan topraklarının %20`sinin Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal edilmesi, işgal altındaki topraklardan bir milyondan fazla Azerbaycan vatandaşının yerinden, yurdundan zorla göç ettirilmesi, kovulması sorunudur.

Bu saldırı sonucunda savaş çıkmış, çatışmalar olmuş, kan dökülmüş, Azerbaycan halkı kurbanlar, şehitler vermiştir. Azerbaycan Cumhuriyeti`nin işgal altındaki topraklarındaki zenginlikleri talan edilmiş, tahribe uğramıştır.

Fakat bütün bunlara rağmen, Azerbaycan her zaman beyan etmiştir ve bugün de beyan ediyor ki, biz barıştan yanayız, sorunun barışçıl yoldan çözümünden yanayız. Bu amaçla da 1994 yılı Mayıs ayında Ermenistan ile Azerbaycan arasında ateşkes sağlanmıştır ve o dönemden bu yana geçen zaman zarfında Ermenistan-Azerbaycan askeri ihtilafının, Dağlık Karabağ anlaşmazlığının barış yoluyla çözümü için görüşmeler yapılmıştır. Geçen senelerde sorunun barışçıl yoldan çözümü için pek çok çalışma yapılmış, çok yollar aranmıştır.

Nihayet, geçen sene Aralık ayı başında Lizbon kentinde düzenlenen AGİT Zirvesi`nde Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının barışçıl yoldan çözüme kavuşturulması için önemli bir belge kabul edilmiştir. Anlaşmazlığın barışçıl yoldan çözüm ilkeleri bu belgede saptanmıştır: Azerbaycan Cumhuriyeti`nin ve Ermenistan Cumhuriyeti`nin toprak bütünlüğünün tanınması, Dağlık Karabağ`a Azerbaycan Cumhuriyeti`nin içinde en geniş bir otonomi verilmesi, Dağlık Karabağ`ın tüm nüfusunun güvenliğinin güvence altına alınması. Biz bu ilkelerin temelinde görüşmeler yapmak amacındayız ve görüşmeler sonucunda sorunun barış yoluyla çözümünü sağlamaya çalışıyoruz. Düşünüyorum ki, uluslararası kuruluşların yardımı ile, AGİT Minsk Grubu`nun faaliyeti sonucu, Birleşmiş Milletler`in bu konuya sürekli ilgisi ve dikkati sonucu, büyük ülkelerin ve özellikle Minsk Grubunun eşbaşkanları Rusya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa`nın ileride bu konuya daha ciddi müdahalesi sonucu sorunun barış yoluyla çözümünü sağlayacağız.

Sayın konuklar! Her ülkenin kendine özgü sorunları vardır. Keza bütün insanlığı, dünyayı, dünyanın bütün insanlarını endişelendiren sorunlar da bulunmaktadır. Kimi zaman ayrı ayrı ülkelerin kendi içindeki sorunlar, ülkelerin kendi aralarında bulunan sorunlar bütün insanlığı ilgilendiren beşeri sorunlara dönüşüyor. Biz insanların rahat yaşamına, dünyanın dört bir yanında onların barış ve huzur içinde yaşamalarına engel olan bütün sorunların çözümünden yanayız ve sürekli olarak bu alanda kendi çabalarımızı göstermekteyiz. Son yıllarda dünyanın birçok bölgesinde ülkeleri, insanları, halkları kaygılandıran sorunlar ayrılıkçılık, terör ve askeri ihtilaf sorunudur. Biz tüm dünyada, dünyanın her bölgesinde ayrılıkçılığa karşı olmuşuz ve karşıyız. Biz uluslararası terörü kınamışız, kınıyoruz ve hep ona karşı çıkıyoruz. Biz devletler arası, ülkeler arası, uluslararası ihtilafların hepsinin barışçıl yoldan çözümünden yanayız ve bu çeşit anlaşmazlıkların ileride yaşanmaması için de gerekli önlemlerin alınmasını istiyoruz. Biz dünyada, her bölgede barışın, huzurun sağlanmasını istiyoruz ve bu alanda kendi çabalarımızı gösteriyoruz. Biz dünyada bütün insanlar için büyük tehlike oluşturan uyuşturucu bağımlılığı ile ve uyuşturucu ticareti ile mücadelede bundan böyle de ön sıralarda yer alacağız.

Sayın konuklar, dönem toplantısının sayın katılımcıları! Önümüzde bulunan hedeflerle ilgili görüşmelerde ve gelecek çalışmalarınızda başarılar diliyor, size, halklarınıza, ülkelerinize barış, huzur, mutluluk diliyorum. Teşekkür ederim.