Γκαϊντάρ Αλίγιεφ: Αξιότιμε κύριε πρέσβη, καλώς ορίσατε στο Αζερμπαϊτζάν. Χαιρετώ και τον πρέσβη των ΗΠΑ στο Αζερμπαϊτζάν, είχα καιρό να σας δω. Υποθέτω πως ο σκοπός της επίσκεψής σας στο Αζερμπαϊτζάν είναι η συλλογή των συγκεκριμένων πληροφοριών σχετικών με τη σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και η παροχή βοήθειας σε μας. Αν είναι έτσι εγκρίνω αυτή την πρωτοβουλία και χαίρομαι πάρα πολύ.

Τζον Όρντβει: Κύριε Πρόεδρε, πρώτα απ` όλα θέλω να σας ευχαριστήσω που αφιερώσατε το χρόνο σας γι` αυτή τη συνάντηση με μας. Σας ευχαριστώ γι` αυτό. Είναι πολύ ευχάριστο για μας να σας βλέπουμε. Όπως παρατηρήσατε όντως έχουμε αυτόν το σκοπό και αυτή η πρωτοβουλία προέρχεται από εμάς τους δύο συγκεκριμένα από τον πρέσβη Ουίλσον ο οποίος πρότεινε να πραγματοποιηθούν οι αμοιβαίες επισκέψεις των πρέσβεων των ΗΠΑ στο Αζερμπαϊτζάν και στην Αρμενία. Έξι μήνες πριν ο κύριος Ουίλσον επισκέφτηκε την Αρμενία και τώρα εγώ βρίσκομαι στο Αζερμπαϊτζάν.

Κατά την παραμονή μου εδώ συνάντησα τους φοιτητές, αντιπροσώπους των θρησκευτικών κοινοτήτων, τα κόμματα αντίθεσης, τους βουλευτές και τα επίσημα πρόσωπα. Έλαβα αρκετές πληροφορίες για το Αζερμπαϊτζάν. Προσπάθησα να διεισδύσω στην ουσία του προβλήματος, να κατανοήσω τη θέση του Αζερμπαϊτζάν. Ύστερα πείστηκα ακόμα πιο πολύ ότι όλοι μας πρέπει να κινήσουμε τις δυνάμεις μας για να πετύχουμε την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης.

Η ομάδα του Μινσκ και οι συμπρόεδροι ασχολούνται με την επίλυση αυτού του ζητήματος. Όμως εμείς - κύριος Ουίλσον και εγώ - προσπαθούμε να στηρίξουμε αυτή τη διαδικασία, να εκφράσουμε τη θέση μας.

Οι συμπρόεδροι της ομάδας του Μινσκ και οι χώρες που είναι μέλη της θεωρούν ότι το πρόβλημα πρέπει να επιλυθεί ειρηνικά. Και εσείς κατ' επανάληψη δηλώνατε ότι υποστηρίζετε αυτή την απόφαση. Έχω ακούσει αυτό πολλές φορές και από τον πρόεδρο Κοτσιαριάν. Συνεπώς όλοι μας πιστεύουμε πως η πολεμική επίλυση του προβλήματος δεν υφίσταται. Γι` αυτό πρέπει να ψάχνουμε τους πολιτικούς συμβιβασμούς. Χρειάζεται η πολιτική βούληση για να πετύχουμε τη διευθέτηση του προβλήματος. Με την επίλυση του προβλήματος αυτού θα εξασφαλιστεί η ανάπτυξη της χώρας σας και της Αρμενίας και της ευρείας περιοχής. Από μέρος μας θα πράξουμε όλα τα δυνατά για να συμβάλουμε σ` αυτό.

Επίσης θέλω να υπογραμμίσω ότι μου είναι πολύ ευχάριστο να ξαναβρίσκομαι στο Μπακού. Έτυχε να έρθω εδώ και το 1986. Σήμερα είμαι μάρτυρας πολύ μεγάλων και θετικών μεταρρυθμίσεων στο Μπακού. Εκείνη την περίοδο λειτουργούσε η ένωση με την ονομασία "Νέοι Αμερικάνοι πολιτικοί αρχηγοί". Είχα έρθει ως αντιπρόσωπός της.

Γκαϊντάρ Αλίγιεφ: Υπέροχα, οπότε μπορείτε να συγκρίνετε.

Τζον Όρντβει: Βέβαια μπορώ. Μα ούτε μπορεί να συγκριθεί διότι αυτή τη φορά βλέπω το Μπακού πολύ πιο βελτιωμένο, πιο όμορφο και ελκυστικό.

Γκαϊντάρ Αλίγιεφ: Ευχαριστώ πολύ. Σας παρακολουθούσα με προσοχή και εγκρίνω την επίσκεψή σας στο Αζερμπαϊτζάν και το έργο που έχετε κάνει εδώ. Το χρειαζόμαστε πολύ ειδικά το Αζερμπαϊτζάν διότι είναι απαραίτητο η Αρμενία, Ουάσινγκτον, ομάδα του Μινσκ και οι συμπρόεδροι να κατέχουν αληθινές και πλήρεις πληροφορίες για τα σημερινά δεδομένα του Αζερμπαϊτζάν, το λέω αναφορικά με τη σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Δεν έχω αμφιβολίες ότι η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Αζερμπαϊτζάν, ο πρέσβης και οι υπάλληλοι της πρεσβείας εργάζονται για να πετύχουν αυτόν το στόχο. Επίσης η επίσκεψη στο Αζερμπαϊτζάν του πρέσβη των ΗΠΑ στη χώρα που είναι άλλη πλευρά της σύγκρουσης, η συλλογή απ` αυτόν των συγκεκριμένων πληροφοριών και η επεξεργασία τους έχουν μεγάλη σημασία.

Γνωρίζετε πολύ καλά τη θέση του κράτους μας και του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν προσωπικά σχετικά με τη διευθέτηση της σύγκρουσης Αρμενίας- Αζερμπαϊτζάν. Η θέση είναι γνωστή, εγώ κατ` επανάληψη δήλωνα ότι εμείς προσπαθούμε και πρέπει να προσπαθούμε και στο εξής να πετύχουμε την ειρηνική επίλυση του προβλήματος. Όμως το γεγονός που το ζήτημα δεν επιλύεται επί μακράν και η μη τήρηση των υποσχέσεων περί επίλυσής του ειρηνικά φυσικά προκαλούν στην κοινωνία μας διαφορετικές απόψεις και διαθέσεις. Πιστεύω πως αυτές τις μέρες το είδατε και το ακούσατε.

Εγώ και σήμερα επαναλαμβάνω ότι το πρόβλημα πρέπει να επιλυθεί ειρηνικά. Όμως ακόμα δεν επιλύθηκε και αυτό χειροτερεύει τη θέση του Αζερμπαϊτζάν σε σύγκριση με την Αρμενία. Άσχετα με την πολιτική και οικονομική κατάσταση στην Αρμενία θέλω να πω πως ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο του αρμενικού εδάφους βρίσκεται υπό κατάληψη. Στην Αρμενία δεν υπάρχουν άνθρωποι που έγιναν μετανάστες στην πατρίδα τους. Δεν υπάρχουν άνθρωποι που μένουν στις σκηνές. Και το σημαντικότερο, η Αρμενία ελέγχει πλήρως το έδαφός της. Η εδαφική ακεραιότητα αποτελεί τη βάση του κάθε κυρίαρχου κράτους. Η εδαφική ακεραιότητα στην Αρμενία διατηρείται από τότε που απέκτησε κρατική ανεξαρτησία έως τώρα. Στο Αζερμπαϊτζάν η κατάσταση είναι διαφορετική. Η εδαφική ακεραιότητα του κράτους μας παραβιάστηκε και ακόμα δεν μπορούμε να την αποκαταστήσουμε. Αυτή είναι η διαφορά.

Η καθυστέρηση με το ζήτημα αυτό δεν συμφέρει ούτε την Αρμενία. Όμως η Αρμενία λόγω αυτής της καθυστέρησης δεν βρέθηκε σε τόσο δύσκολη κατάσταση όπως εμείς. Γι` αυτό ο πρόεδρος Κοτσιαριάν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων καμιά φορά μου λέει ότι μέχρι σήμερα ζούσαμε έτσι και μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε έτσι. Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ συνδέεται άμεσα με την Αρμενία όμως κηρύχτηκε "ανεξάρτητο κράτος". Κανένα κράτος δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του. Όμως μερικοί πολιτικοί επισκέπτονται το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το αναγνωρίζουν ως ανεξάρτητο κράτος.

Σήμερα πληροφορήθηκα πως όπως γράφει αρμενικός τύπος οι 46 μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ δήλωσαν ότι αναγνωρίζουν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Συγχαίρουν τον Αρκάντι Γκουκασιάν και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με τις εκλογές που διεξάχθηκαν εκεί και δηλώνουν ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ αποτελεί μια πλήρης "δημοκρατική χώρα" και καλούν άλλα κράτη να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Μερικές μέρες πριν πληροφορήθηκα ότι στην Αγγλία, δεν ξέρω, μου φαίνεται στη Βουλή των Λόρδων ή κάπου αλλού με την πρωτοβουλία κάποιων λόρδων προγραμματίζεται η συζήτηση του θέματος περί ανεξαρτησίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Λέγοντάς σας αυτό δεν θέλω να σκέφτεστε ότι κατηγορώ τις ΗΠΑ γι` αυτό. Δεν το λέω με σκοπό για παράδειγμα να μου εξηγήσετε γιατί τα μέλη του Κογκρέσου πράττουν μ` αυτόν τον τρόπο. Το καταλαβαίνω, τι μπορείτε να πείτε; Το λέω επειδή το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η Αρμενία μπορούν να ζήσουν έτσι αλλά το Αζερμπαϊτζάν όχι. Αυτή είναι η διαφορά. Για το λόγο αυτό αντιμετωπίζουμε με μεγάλο σεβασμό ακόμα και την πιο ασήμαντη δύναμη που μπορεί να μας βοηθήσει στην επίλυση του ζητήματος αυτού. Πρέπει να βγούμε απ` αυτή την κατάσταση. Το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί είτε ειρηνικά είτε ο λαός πρέπει να συνεχίσει τον πόλεμο και να απελευθερώσει τα εδάφη του. Δεν υπάρχει άλλη λύση. Εμείς απαρνούμαστε τον πόλεμο, το θεωρούμε απαράδεκτο. Συνεπώς μένει μία λύση - ειρηνική. Αλλά τι άλλο μπορούμε να κάνουμε ειρηνικά, ποια άλλα μέτρα πρέπει να λάβουμε; Η συζήτηση μας αφορά ακριβώς αυτό.

Τζον Όρντβει: Κύριε Πρόεδρε, πρώτα απ` όλα επιτρέψτε να σας πληροφορήσω ότι στις Ενωμένες Πολιτείες Αμερικής την εξωτερική πολιτική καθορίζει ο Πρόεδρος και όχι το Κογκρέσο. Και ο Πρόεδρος Μπους δεν σκοπεύει να αναγνωρίσει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Κι εσείς και όλοι γνωρίζουν ότι κανένα κράτος δεν αναγνωρίζει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως ανεξάρτητο κράτος.

Γκαϊντάρ Αλίγιεφ: Κύριε Πρέσβη, υπογράμμισα ότι αυτό δεν με ανησυχεί. Γνωρίζω ότι ο κύριος Μπους και όλα τα άλλα κράτη δεν θα το αναγνωρίσουν ποτέ. Αυτό το ζήτημα δεν με ανησυχεί. Σας το αναφέρω ως γεγονός για να ξέρετε ότι για παράδειγμα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Αρμενία μπορούν να ζήσουν σ` αυτή την κατάσταση. Όσο αφορά την πολιτική γνωρίζω τι πολιτική ακολουθούν οι ΗΠΑ. Όμως ο Πρόεδρος δεν μπόρεσε να πετύχει την ακύρωση από το Κογκρέσο του άρθρου 907. Το Κογκρέσο παρέχει τις εξωτερικές χορηγήσεις και φέτος πάλι χορήγησε την οικονομική βοήθεια στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και ο Πρόεδρος το ενέκρινε. Και εσάς τους πρέσβεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό διορίζει το Κογκρέσο. Συνεπώς το Κογκρέσο δεν απέχει από την εξωτερική πολιτική. Απλά σας απαντώ. Όμως ας μην παραμένουμε σ` αυτό και να προχωρήσουμε στο κύριο ζήτημα.

Από τη ρωσική γλώσσα το κείμενο μεταφράστηκε από την εφημερίδα "Εργάτης του Μπακού", 31 Οκτωβρίου 2002.