آثار / استراتژی نفتی / خطوط لوله نفت و گاز

متن سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در مراسم افتتاح کنفرانس "افسانه سه دریا" - ۲۵ جولای سال ۲۰۰۲


جناب رئیس محترم کنفرانس !

حضار محترم !

از صمیم قلب به شما خیر مقدم عرض می نمایم و آرزوی موفقیت برای کار کنفرانس دارم.

مساله مورد مذاکره برای امروز دارای تاریخ بزرگی است. کنفرانس -"افسانه سه دریا"- دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه، پنج سال است که، برگزار می شود. ولی- این را بخاطر تمجيد أز آذربایجان نمی گویم- هر بار پس از طرح مسایل راجع به وجود ذخایر بسیار غنی نفت و گاز درآذربایجان و استفاده از آنها و نیز در سال ۱۹۹۴ پس از امضای قرارداد موسوم به "پیمان قرن"، در سراسر جهان مذاکرات بزرگی درخصوص دریای خزر برگزار گردید. زیرا وجود چنین ذخایر غنی نفت و گاز در دریای خزر، برای بسیاری در جهان معلوم نبود.

اما در آذربایجان ما این را می دانستیم. زیرا دانشمندان و زمین شناسان آذربایجانی در همان ۶۰-۵۰ سال پیش اقدام به استخراج نفت و گاز از اعماق دریای خزر نموده اند. در مجموع، برای بار اول، ۱۵۰ سال قبل درست در آذربایجان بشیوه صنعتی مبادرت به استخراج نفت گردیده است. در جهان برای بار نخست درست در آذربایجان ۵۰ سال پیش از اعماق آب استخراج نفت شده است. ما این موضوع را در آذربایجان می دانستیم و مشغول این بودیم. ولی پس از اینکه، آذربایجان استقلال دولت خود را بدست آورد و صاحب ثروتهای خود گردید، در جهت برداشتن گامهای بزرگی برای استفاده گسترده و مفید از این ثروتها اقدام نمود. از این گامها اولین و پایه گذار آن، انعقاد قرارداد موسوم به "پیمان قرن" دائر بر استفاده از معادن "آذری- چراق- گونشلی" واقع در قسمت متعلق به آذربایجان از دریای خزر فی ما بین شرکت دولتی نفت آذربایجان و ۱۱ شرکت عظیم نفتی جهان در سپتامبر سال ۱۹۹۴ بود.

بار دیگر بیان می کنم، ما حین امضای این قرارداد در آن زمان، اطلاعات بحد کافی در جهان در مورد دریای خزر وجود نداشت. ولی امروز برهمگان معلوم است که، دریای خزر از لحاظ حجم ثروتهای هیدروکربون خود، حد اقل قابل مقایسه با دریای شمال می باشد.

چنانچه ذخایر مازاد قابل استخراج از دریای شمال معادل ۲/۲میلیارد تن باشد، ذخایر نفتی تاییدی و قابل استخراج تنها از معادن "آذری- چراق- گونشلی"، حدود ۷۳۰ میلیون تن می باشد. این رقم، فقط متعلق به همان معادن است. در آذربایجان نیز بالغ بر ۲۰ سند قرارداد ما بین شرکتهای مختلف جهان منعقد گردیده است. طبعا، همه آنها دارای مقیاس یکسانی نبوده، مختلف می باشند. اما اگر اینها را جمع نمایید، خواهید دید که، فقط در قسمت آذربایجان از دریای خزر چه امکانات بزرگی هست.

ولی اکنون مشهود است که، در بخش متعلق به قزاقستان از دریای خزر نیز معادن بزرگ نفت و گاز وجود دارد. در قسمت روسیه معادن بزرگ نفت و گاز موجود است و در دیگر قسمتها نیز هست. بدین ترتیب، ما از سال ۱۹۹۴ به بعد اقدام به تبلیغ دریای خزر کردیم. چنانچه استخراج نفت و گاز از زیر زمین، و آن هم بمیزان کلان امکان پذیر می باشد، بنابراین باید آن را صادر نمود و فروخت. و بدین منظور راههای آن بررسی می شود. در آن زمان برای بار نخست مسایلی در خصوص احداث خط لوله های نفتی گوناگون از دریای خزر مطرح گردید.

اکنون امروز معلوم است که، ما در سال ۱۹۹۷ لوله نفتی باکو- نووروسییسک از دریای خزر به دریای سیاه را ساختیم. بنابراین، دریای خزر را با دریای سیاه اتصال دادیم. دو سال پس از آن، در سال ۱۹۹۹ نمی توانستیم صادرات نفت حاصله از معدن "چراق" دریای خزر را بوسیله خط لوله نفتی نووروسییسک انجام دهیم. لذا ما خط لوله نفتی دیگری که، امروز مورد استفاده بسیار ثمربخش قرار می گیرد و از باکو تا بندر سوپساى گرجستان وقع در دریای سیاه انتقال می یابد را، احداث کردیم. می توان گفت که، از سال ۱۹۹۹ تاکنون بوسیله این لوله نفتی بیش از میزان ۲۰ میلیون تن نفت صادر گردیده است و این خط لوله هنوز در آینده نیز دارای اهمیت بسزایی خواهد بود.

ولی اینها نیز ما را قانع نمی ساخت. ما از همان سال ۱۹۹۴ در خصوص خط لوله نفتی باکو- تفلیس- جیحان می اندیشیدیم. لیکن در آن زمان اندک کسی نسبت به این طرح باور داشت. موانع زیادی هم بود و تا به امروز نیز برخی ها معتقدند که، این، تخیل است. و یا به فرض اینکه، خط لوله باکو- تفلیس - جیحان بعلت صادرات آن بوسیله لوله نفتی، بحد کافی نفت در دریای خزر وجود ندارد. ضمن پاسخ به آنها من امروز مایلم اعلام نمایم که، در سال ۲۰۱۰ از معادن "آذری-چراق- گونشلی"۵۰ میلیون تن نفت حاصل خواهد گردید و این هم برای فعالیت خط لوله باکو- تفلیس- جیحان کاملا کفایت می نماید. ولی این تنها نیست، بلکه معادن دیگری نیز موجود می باشد.

دوستان من و رؤسای جمهور که، در اینجا پیش از من سخنرانی کردند، اشاره داشتند. قزاقستان و دیگر کشورهای حاشیه دریای خزر نیز از خط باکو- تفلیس- جیحان استفاده خواهند نمود. اکنون ما به احداث خط لوله باکو- تفلیس- جیحان پرداختیم. بگمان من، این طرح، با موفقیت بزرگی صورت خواهد پذیرفت. بنده می دانم که، در سال ۲۰۰۵ ساخت خط لوله نفتی بزرگ صادراتى باکو- تفلیس- جیحان بپایان خواهد رسيد رسیده و ما همگی- حضار محترم در این کنفرانس امروزی، دوستان من و رؤسای جمهور باتفاق هم عازم بندر جیحان ترکیه در دریای مدیترانه گردیده و در آنجا شاهد بارگیری نفت واصله از دریای خزر به تانکرها خواهیم بود.

تمامی این کارها، افسانه این سه دریا را بوجود آورد. بدین خاطر می خواهم بگویم که، این کنفرانس برگزاری برای بار پنجم- افسانه سه دریا، دارای یک مادرمی باشد. مادرآن دریای خزر است. همراه مادر آن نیز، آذربایجان می باشد.

بنده می نگرم، زمانی تصور این ممکن نبود که، از دریای خزر تا دریای سیاه خواهیم آمد و از آنجا هم تا دریای سیاه خواهیم رفت. یک خط لوله نفتی بزرگی بطول دو هزار کیلومتر ساخته می شود. این، حقیقتا، افسانه است.

بنده مایلم به حاضرین و سازمان دهنگان این کنفرانس اعلام نمایم که، این افسانه هنوز تداوم و توسعه خواهد یافت. بنظر من، نفت و گاز حاصله از معادن دریای خزر- خواه قسمت آذربایجان یا قزاقستان و یا بخش دیگری باشد- تمام آن صادر خواهد گردید. خطوط لوله جدیدی احداث خواهد شد.

مثلا، در ارتباط با معدن " شاه دنیز" آذربایجان- جناب احمد نجدت سزر رئیس جمهور محترم ترکیه و دوست عزیزم در این خصوص سخن زیبایی گفت- ما اکنون همه چیز را به امضا رسانده و تهیه نمودیم. خط لوله نفتی احداث می گردد و گاز حاصله از آنجا مستقیما به ترکیه و ارزوروم منتقل خواهد گردید. ولی این، اولین نقطه است. ما چنین عقیده داریم که، گاز استخراج شده از دریای خزر از این پس قابلیت انتقال به دورتر، جلوتر- به اروپا را دارد و خواهد داشت. زیرا امکانات مان زیاد است.

بدین صورت، افسانه سه دریا واقعا افسانه بزرگی است. ما اعضای ایجاد این افسانه هستیم و این افسانه را تبدیل به حقیقت کرده ایم. اکنون این، افسانه نیست، بلکه واقعیت می باشد. واقعیت این است که، از دریای خزر نفت و گاز حاصل

می گردد. حقیقت آن است که، خط لوله های نفتی باکو- نووروسییسک و باکو- سوپسا در حال فعالیت می باشد. واقعیت این است که، احداث خط لوله صادرات اصلی باکو- تفلیس- جیحان آغاز گردیده است. اینها حقیقت است و واقعیت

می باشد.

اکنون من مایلم به دوستان محترم خود پیشنهاد نمایم تا، آنها بر روی افسانه ای جدید بیندیشند. زیرا اکنون اینها افسانه نیست، بلکه حقایق امروزی است. بنده امروز از حضور در این کنفرانس بسیار خرسندم. رؤسای محترم كنفرانس، ازاینکه، از بنده به اینجا دعوت بعمل آوردید، از شما سپاسگزارم. احترامات خود را نسبت به دوستانم در اینجا- جناب احمد نجدت سزر رئیس جمهور محترم ترکیه، ادؤارد شواردنادزه رئیس جمهور محترم گرجستان، ایؤن ایلییسکو رئیس جمهور محترم رمانی و جناب لؤنید کوچما رئیس جمهور محترم اکراین و شخصیت محترم و بسیار خوب، اظهار می دارم. بسیار ممنونم که، ما از بامداد امروز تا کنون بهمراه هیئتهای خود کارهای بسیار ثمربخشی را انجام داده ایم.

خیلی ممنون، سپاسگزارم.