حیدر علی اف: مهمانان و دوستان محترم.

من صمیمانه به شما خیرمقدم عرض می کنم و از ملاقات مجدد با شما بسیار خوشحالم. با شما، یعنی رئیسان مشترک گروه مینسک در نیویورک دیدار و گفتگوی مفصلی انجام دادیم. در آن موقع گفته بودید که، به منطقه، از جمله به آذربایجان سفر خواهید کرد. بسیار خوشوقتم که، اکنون شما آمده اید. می توانیم همان صحبتهایمان را ادامه دهیم.

دیروز رئیس فعلی سازمان امنیت و همکاری اروپا در آذربایجان- باکو بسر می برد. ما با ایشان دیدار و بطور مفصل صحبت کردیم و پیرامون فعالیت گروه مینسک نیز به تبادل نظر گسترده یی پرداختیم. نه تنها در مورد فعالیت گروه مینسک، بلکه بطور کلی، در خصوص فعالیت سازمان امنیت و همکاری اروپا مبنی بر حل مناقشه ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی مذاکرات گسترده یی انجام دادیم. فکر می کنم، اکنون شما با نظراتی به آذربایجان و منطقه آمده اید و استماع این نظرات و انجام تبادل نظر در مورد آن، طبعاً، خیلی خوب می شد.

می بینم، در اینجا خبرنگاران خانم ما حضور دارند. نمی دانم، چرا در روز عید آنها را مجبور به کار می کنند. زیرا امروز در آذربایجان عید زنان است و هیچ کسی کار نمی کند. نباید زنان را وادار به کار کرد. من بمناسبت این عید به زنان تبریک عرض می کنم و برای آنها آرزوی سلامتی و سعادت دارم. اگر زنان پشت میز هم ملحق به این عید می شوند، به آنان نیز شادباش می گویم.

جناب پرینا، بفرمایید.

رودلف پرینا: (رئیس آمریکایی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا): جناب آقای رئیس جمهور، از اینکه امروز فرصت ملاقات را برایم فراهم فرمودید، از شما تشکر می کنم. پس از دیدار نیویورک، امروز ملاقات با جنابعالی مایه بسی خوشحالی است.

همانطور که جنابعالی کمی قبل اشاره فرمودید، ما در روز عید بسیار مهمی به اینجا آمده ایم. امروز، روز جهانی زنان است. خیلی متأسفیم که، با آمدن مان باعث کار کردن خانمها می شویم. مایلم به مناسبت این عید به تمام زنان آذربایجانی سعادت و خوشبختی آرزو کنم. ولی با اینکه عید است، ما خواستیم تا حد امکان زودتر به اینجا بیاییم. در حالی که جدول کار ما به این امکان می دهد، ما در اینجا هستیم و گفتگوی پیرامون موضوع بسیار ضروری را که، مدت طولانی است مذاکره می شود، ادامه خواهیم داد. این امر، همچنین بعنوان ادامه مذاکراتمان در نیویورک خواهد بود. ما معتقدیم که، دیدار نیویورک خیلی مهم و بسیار مثبت بود. دلیل حضورمان در اینجا عبارت از آن میباشد که، ما می توانیم گفتگوها را تسریع نماییم و انرژی بیشتری صرف گفتگوها خواهیم کرد.

ما بر این باوریم که، وقت حل مناقشه رسیده است. چرا که این مناقشه خیلی وقت است منتظر حل خود میباشد و حضور ما در اینجا، نمونه قایل شدن اهمیت بسزایی از سوی حکومتهای ما نسبت به این مسئله است.

بامداد امروز ما با افرادی که در داخل کشور از مناطق مسکونی خود محروم مانده اند- پناهندگان دیدار کردیم. صحبتهای بسیار رقت انگیز، اندوهگین و بدبین آنها را شنیدیم. اطمینان یافتیم که، این مناقشه به همان انسانها چه قدر رنج و عذاب داده است. فکر می کنم، دلیلی بیشتر از این نمی تواند باشد. بایستی بزودی این مسئله را حل و فصل نمود. همانطور که یادآور شدم، امروز ما سخنان بسیار تأثر انگیزی شنیدیم. اکثر افرادی که با آنها ملاقات کردیم، زن بودند، آنان در این مناقشه شوهران، بستگان و نزدیکان شان را از دست داده اند. ما تؤام با عزم راسخ و اطمینان قوی به اینجا آمده ایم تا، این مسئله بزودی حل شود. مجدداً تشکر می کنم.

حیدر علی اف: متشکرم.

ویاچسلاو تروبنیکوف: (معاون اول وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه): جناب آقای حیدر علی اف.

بعنوان ادامه گفتگویتان با آقای پوتین رئیس جمهور روسیه، مایلم بهترین آرزوهایی همچون سلامتی محکم و طول عمر را برای جنابعالی برسانم. این، آرمان اصلی فعالیت مقامات ماست و ما امیدواریم که، تا زمانی که جنابعالی در قدرت هستید، گفتگو بین کشورهایمان بسیار مفید خواهد بود.

از بابت مهمان نوازی بسیار گرم از ما نهایت تشکر را داریم. از اینکه همه رؤسای مشترک گروه مینسک به زبان روسی تسلط دارند، اجازه دهید، سخنرانی خود را بدون ترجمه ادامه دهم.

حیدر علی اف: بله، همه متوجه می شوند.

ویاچسلاو تروبنیکوف: می بینید، به زبان روسی که، صاحب چنین احترامی در آذربایجان است، معلوم می شود، در کل جهان نیز احترام قایل هستند. جناب آقای حیدر علی اف، از اینکه سهم ارزنده یی در امر حفظ در سطح مطلوب، کلاسیک و با سواد زبان روسی در اینجا ادا کرده اید، نهایت تشکر را از شما دارم.

اکنون نیز در مورد مسئله اصلی- هدفمان از آمدن به اینجا. ما هیچگونه پیشنهاد فوق العاده یی نداریم و من فکر می کنم، همکارانم- رؤسای مشترک فقط می توانند این مطلب را بگویند که، ما نه تنها خواستار عدم ایجاد وقفه در روند مذاکرات موجود هستیم، بلکه همچنین مصمم به تعمیق آن بهر نحو میباشیم. ما می توانیم از مسایل عمده سخن بگوییم و این امر، واقعاً خیلی ضروری است. می توانیم در مورد مسایل درجه دوم هم بحث کنیم، مسایل درجه دوم نیز از لحاظ وجود روابط حسنه میان دو کشور و دو ملت همسایه و عدم اخلال این مناسبات بوسیله خونریزی، اهمیت کمی ندارد.

مایلم به نقطه یی اشاره کنم. بحث از محکوم شدن به همزیستی انسانها و ملتهایی که، در کنار شما زندگی می کنند، اکنون به روز است.

جناب آقای حیدر علی اف، بخاطر تحفه تان در امر مبارزه با ائتلاف ضد ترور از طرف کل روسیه از شما نهایت تشکر را دارم. این کار، جرأت فوق العاده بزرگی ایجاب می کرد و تحفه شخصی و فردی جنابعالی را در روسیه بسیار عالی توصیف می نماییم. این، کار بسیار بزرگی است و بجهت اقداماتتان در راستای حل و فصل خیلی از مسایل پیچیده من بار دیگر در برابر شما سر تعظیم فرود میاورم. این مشکلات هنوز هم وجود دارد. لیکن من از این مورد خوشحالی فراوان را دارم که، ما از طریق نیروهای انتظامی و سرویسهای ویژه فعالیت تنگاتنگ متقابل را داریم. بین ما تفاهم کامل وجود دارد و احساس می کنیم که، در این مبارزه بر علیه تروریسم دست به دست هم کار می کنیم. بخاطر این خیلی متشکرم. به اعتقاد من، آذربایجان آدر منطقه قفقاز جنوبی کشوری است که، روسیه می تواند در امر مبارزه ضدترور خود بدان اعتماد کند. این، کمک بزرگی است، از بابت این متشکرم.

می دانم که، جنابعالی پیرامون اوضاع گرجستان با آقای ولادیمیر پوتین صحبت کرده اید. من آنرا شرح نخواهم داد، ولی مایلم برای سایر کشورهای قفقاز جنوبی هم این همکاری و فعالیت متقابل موجود بین ما و آذربایجان بوجود آمده در سایه خدمات و تلاشهای شخصی و مهمتر از همه، جرأت خیلی بزرگتان را آرزو کنم.

منظورم چه بوده است؟ ما از نگاه مواضع رؤسای مشترک می توانیم نظرات مختلفی اظهار کنیم، ولی بهیچ وجه و هرگز نه شما و نه همکارانتان در آذربایجان نباید نقطه نظر ما را بعنوان شیوه فشار و یا هرگونه تأثیر بپذیرید.

ما تبادل نظر می کنیم و همیشه نقطه نظر خود را بیان می نماییم تا، در پیش گرفتن راه صحیح در پیشنهاداتمان مربوط به مسایل رهایی از این وضع و حرکت بسوی روند آرام و بسیار جدی، پاسخ صریح و خیلی سخت شما را بشنویم.

ما خوب درک می کنیم که، هم شما و هم رئیس جمهور ارمنستان در برابر ملتهای خود تعهدات جدی، عمیق و مهمتر، تغییرناپذیر دارید. فلذا، ضمن کمک به این روند، ما سعی داریم این تعهدات را مد نظر داشته باشیم. مشکلاتی را که، ممکن است هم جنابعالی بعنوان رئیس جمهور آذربایجان و آقای کوچاریان رئیس جمهور ارمنستان در داخل کشور با آن مواجه شوید، خوب می فهمیم. منظور من ملاحظات سیاسی داخلی است. ولی مهمتر این است که، شما کمک و نقش ما را بی غرض بدانید. ولی این، فقط تا یک حد، تا عدم آغاز مجدد خونریزی، عدم آغاز مجدد نبرد و عدم آغاز مجدد رویارویی بی رحمانه ممکن است. مایلم بگویم که، تا به امروز عدم خونریزی و انجام تعهدات، برای شما افتخار می آورد. متوجه هستم، صبر هم حدی دارد. اینرا ما هم متوجه هستیم، زیرا مردم خسته شده است.

بایستی این مشکل را حل کرد و من مایلم از طرف همه رئیسان مشترک به جنابعالی اطمینان دهم که، ما بسیار مصمم به ارایه کمک در حل این مسئله میباشیم. گفته های آقای قاما، بطور کلی، نظر سازمان امنیت و همکاری اروپا و نقطه نظر ما را هم منعکس می سازد. گرچه گاه گاهی ما دچار ناامیدی نمی شویم، ولی احساس عجز می کنیم. چرا؟ بخاطر اینکه، بدون حمایت قوی شما، بدون تماس دائمی که امروز در مورد آن گفتگو خواهیم کرد، ایجاد هرگونه فرمولی برای حل این مسئله خیلی پیچیده را که، مورد نگرانی یکسان هم شما، هم رئیس جمهور ارمنستان و مهمتر، هر سه رئیس مشترک، یعنی رئیسان جمهور روسیه، فرانسه و ایالات متحده آمریکا است، برای ما بسی دشوار میباشد.

ما بعنوان گردشگر و با اراده خود به اینجا نیامده ایم، بلکه گروه مینسک به ما مأموریت داده و فرستاده است که، این، وظیفه بسیار پرمسؤلیتی است. جناب آقای حیدر علی اف، ما این مسؤلیت را درک می کنیم. ما بهیچ وجه مایل نیستیم دست خالی از منطقه برگردیم. مطالبی که می خواستم خدمت جنابعالی- فرد مورد نهایت احترام من، رهبر سیاسی درخشان و پرمسؤلیت ملت صاحب استعداد شگفت انگیز، عبارت از اینهاست.

حیدر علی اف: خیلی متشکرم، جناب ویاچسلاو ایوانویچ.

فیلیپ ده سورمن (رئیس فرانسوی گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا):

جناب آقای رئیس جمهور، ما تؤام با احساس نهایت خوشوقتی امروز در باکو هستیم. ما بعنوان گردشگر به اینجا نیامده ایم. لیکن حضور در این شهر زیبای شما، مایه بسی خشنودی ماست. این آب و هوای بهاری، تأثیر خیلی خوبی بر ما می گذارد.

سلامهای صمیمانه جناب شیراک رئیس جمهور فرانسه را تقدیم شما می کنم. جنابعالی می دانید که، ایشان نسبت به شما چه قدر اعتماد زیادی دارند. از حمایت فراوان کشورهای اروپایی در شخص ایشان از این روند خوشحالم. جناب قاما این مطلب را به شما گفته است.

ما پس از پایان سفرمان به قفقاز، عازم وین خواهیم شد. در آنجا پیرامون نتایج این سفر گزارشی ارایه خواهیم داد. از استقبال گرم تان از ما در نیویورک خوشحال شدیم. از اینکه در این روز عید ما را بحضور پذیرفتید، از شما خیلی سپاسگزاریم. بنظرم، امروز مزاحم خیلی ها شدیم. لیکن این، برای ما فرصتی است تا، خدمت خانمهای حاضر در اینجا، بویژه سرکار خانم دلارا سیدزاده تهنیت عرض کنیم.

این، مأموریت خیلی ضروری میباشد. ما درک می کنیم که، مسؤلیت عظیمی بعهده داریم. ما مصمم به ادامه بسیار سریع فعالیت خود هستیم. مستحضرید که، صلح عاجل و عادلانه، فوق العاده ضروری میباشد. صبح امروز ما شاهد بی تابی و رنج و عذاب جنگ زدگان شدیم. صدها هزار انسان امید به بازگشت به زادگاه خویش را دارند. همچنین می دانیم که، این صلح تا چه اندازه برای آذربایجان حیاتی است. در مناسبات منطقه ای این صلح خیلی ضروری است. تثبیت اوضاع منطقه، هم مورد علاقه منطقه، هم شما، هم تمام آذربایجانی ها، هم ما- همگان است. ما با اطمینان و امید فراوان و آرزوی حداکثر مفید واقع شدن برای شما، به اینجا آمده ایم.

جناب آقای رئیس جمهور، از اینکه ما را بحضور پذیرفتید، مجدداً از شما تشکر می نمایم.

حیدر علی اف: خیلی متشکرم. دیگر، کسی مایل نیست ایراد سخن کند.

دوستان محترم، من از هر سه تای شما بابت سخنان در مورد آذربایجان و من، متشکرم. در وهله اول، بخاطر اینکه، شما مصمم به فعالتر شدن کار گروه مینسک درآینده نیز هستید و آماده انجام اقدامات لازم در این راستا میباشید.

باید بدانید که، طبیعتاً، حتماً می دانید، در پایان ماه مارس سال جاری دهمین سال گروه مینسک به پایان می رسد. تصور کنید، ده سال! مناقشه ارمنستان و آذربایجان هنوز قبل از این هم، تقریباً طی سالهای ۱۹۸۸- ۱۹۸۹ آغاز شده و سازمان ملل متحد این مسئله را به سازمان امنیت و همکاری اروپا محول ساخته است. سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز بدین منظور مخصوصاً گروه مینسک را تشکیل داده است.

بطور کلی، مناقشه ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی نتایج اسفباری ببار آورده و بویژه آسیبهای بزرگی به آذربایجان زده است. اینجانب خیلی خوشحالم که، امروز شما فرصت کردید و با آوارگان و جنگ زدگانی که، در ساختمان نیمه حاضر در باکو سکنی یافته اند، ملاقات نمودید. احساس می کنم، وضعیت و صحبتهای آنها شما را قلباً خیلی نگران ساخته است. مایلم عرض کنم که، جنگ زدگانی که در باکو سکنی یافته اند و شما آنها را دیدید، در مقایسه با آوارگانی که در شرایط وخیمتر در اردوگاههای موقت بسر می برند، می توان گفت، در شرایط بهتری هستند. ولی منظره ای که امروز دیدید، چه قدر تأثیر بزرگی در شما بر جای گذاشته است. این مشکل، ادامه دارد، آن هم نه یک سال، دو سال. اگر گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا ده سال است که فعالیت می کند، پس، ده سال است که مشکل آوارگان و جنگ زدگان وجود دارد و مناقشه ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی موجود است.

موقع تشکیل گروه مینسک، فکر می کنم، خیلی ها چنین اعتقاد داشتند، گروه مینسک که توسط سازمان معتبری همچون سازمان امنیت و همکاری اروپا تأسیس گردیده است که، ۱۲ کشور عضو آن میباشد، برای حل ظرف مدت کوتاه این مناقشه کمک خواهد کرد. ولی ده سال گذشته است، نتیجه ای ندارد. درست است، ظرف این سالها گروه مینسک و رؤسای مشترک آن فعالیت شدیدی انجام داده و زحمات زیادی داشته اند. من بویژه مایلم فعالیت رؤسای مشترک گروه مینسک در این چارچوب از اوایل سال ۱۹۹۷ تاکنون را مورد ارزیابی قرار دهم. واقعیت عبارت از آن است که، طی این سالها ما به اتفاق گروه مینسک راهکارهای مختلفی را جهت حل مسالمت آمیز مناقشه ارمنستان و آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی مذاکره نموده و گفت و گوهایی پیرامون موضوعات مختلف انجام داده ایم. هر یک از این مذاکرات بار دیگر ثابت کرد که، این مناقشه تا چه اندازه عمیق و سنگین است، در عین حال، به ما نشان داد تا، انجام چه اقدامات جدیدی جهت حل مناقشه امکانپذیر میباشد.

فلذا ما معتقد نیستیم که، گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و مخصوصاً، رؤسای مشترک آن ظرف این سالها کار کمی انجام داده اند. کار زیادی انجام داده اند و بخاطر این عملکردتان من از شما تشکر می کنم. ولی، در عین حال، مایه تأسف است که، ما موفق به حل مسئله نگردیده ایم. در برخی موارد نزدیک به این شده ایم. لیکن اتخاذ هرگونه تصمیم قطعی، امکانپذیر نبوده است.

ولی با وجود این، می توان گفت که، ما بایستی این کارمان را تداوم بخشیم. چرا که گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و رؤسای مشترک فعلی، بعنوان کاملترین نهاد برای حل صلح آمیز مناقشه قره باغ کوهستانی میباشد. بنابراین ما امروز هم باید با شما تبادل نظر کنیم که، از این به بعد چه کار کنیم، از چه راهی برویم و چه کنیم تا، سرانجام ما، مسئله را حل و فصل نماییم.

ضمن گفتن این موارد به شما مایلم بیان دارم که، اینجانب طرفدار آن هستم که، این مسئله بصورت مسالمت آمیز حل گردد. ولی در عین حال، تنها طرفدار حل صلح آمیز این مناقشه نیستم. من خواستار حل سریع این مسئله هستم. بدین منظور همه مان- هم شما و هم ما بایستی بر تلاشهای خود بیفزاییم و موفق به حل مسئله شویم. اطمینان من این است که، می توان به این دست یافت. بهمین خاطر معتقدم که، این سفر شما اهمیت بزرگی دارد. فکر می کنم، می توان پیشنهاداتتان موقع این سفر را مورد مذاکره قرار داد. اکنون می توان گفتگویمان را بپایان رساند. اعتراضی ندارید که؟ بعداً ادامه می دهیم. سپاسگزارم.

روزنامه "آذربایجان"،

۱۰ مارس سال ۲۰۰۲

© aliyev-heritage.org