حیدر علی اف: جناب آقای شافعی.

میهمانان محترم.

مجدداً در آذربایجان به شما خیر مقدم می گویم. از این سفر شما بسیار خوشحالم. امروز دو ساعت باهم بودیم و به اتفاق هم در افتتاحیه هشتمین نمایشگاه ایران در آذربایجان حضور یافتیم. این نمایشگاه خاطرات خوبی را در من ایجاد کرده است. شما مخصوصاً در چند رشته خیلی مهم- تولید خودرو، اتوبوس و سایر نوع اتومبیل ها و در تمامی زمینه های دیگر به موفقیتهای چشمگیری دست پیدا کرده اید. از اینرو معتقدم که، این نمایشگاه شما تصورات خوبی را در اینجا ایجاد خواهد ساخت و در راستای توسعه هر چه بیشتر روابط اقتصادی آذربایجان و ایران عمل خواهد کرد. من خیلی خوشحالم. بفرمایید.

غلامرضا شافعی: اولاً، اینجانب از اینکه ما را بحضور پذیرفته اید و به مراسم امروز افتتاح این نمایشگاه تشریف آورده اید، بسیار متشکرم.

جناب آقای رییس جمهور، چند سال بود که، فرصت ملاقات با شما را نداشتم. البته، هر موقع، ضمن ملاقات با آقای یاشار، آقای عباسعلی حسن اف سفیر آذربایجان در ایران و سفیر ما در کشورتان بوسیله آنها سلام می رساندم و احوال جنابعالی را جویا می شدم. ولی دیدار حضوری، کاملاً یک چیز دیگری است و سرانجام، شما را دیدم، الحمد الله که حالتان نیز خوب است. از سلامتی و حال خوب شما بسیار خوشوقتم. جنابعالی امروز در مراسم گشایش نمایشگاه حدوداً یک ساعت سخنرانی کردید و نظرات خیلی مهمی را ایراد فرمودید. از بابت اینها نیز تشکر می کنم.

سفر من به باکو چند دلیل دارد. یکی آن است که، در این نمایشگاه حضور پیدا کنم و در عین حال، پیام دعوت جناب آقای خاتمی را تقدیم حضورتان کنم. در این پیام دعوت تأکید شده است که، در تاریخ ۲۱ ژوئن اجلاس سازمان اکو در تهران برگزار خواهد شد.

حیدر علی اف: اکو؟

غلامرضا شافعی: بله. جناب آقای خاتمی رییس جمهوری ایران از شما هم دعوت بعمل آورده اند تا، در این اجلاس شرکت نمایید. همچنین لازم بذکر می دانم که، آذربایجان ریاست این اجلاس را برعهده خواهد داشت و کارها را بسیار دقیق و صمیمانه پیش خواهد برد. آقای عباسعلی حسن اف سفیر محترم، در ایران خیلی فعال است. وی، بهمراه سفیران کشورهای عضو سازمان اکو فعالیت گسترده یی دارد.

جناب آقای رییس جمهور، اجازه فرمایید این پیام دعوت را به شما تسلیم کنم.

امروز جنابعالی در این نمایشگاه به خیلی از مطالب اشاره فرمودید. یک مسأله باعث نگرانی نمایندگان شرکتهای حاضر در آن نمایشگاه است و معتقدم که، این امر، در اجلاس سازمان اکو قابل مذاکره است. این هم عبارت از آن است که، کمیته ها و وزارتخانه ها با بهره مندی از نزدیکی میان کشورهایمان، در بین خود مالیات و سایر مسایل را بررسی نمایند. کشورهای مشترک المنافع در این زمینه به توافق دست یافته اند. بموجب توافق، چنانچه از آذربایجان کالایی به همان کشورها صادر شود، از آن مالیات اخذ نخواهد گردید و یا اگر محصولی از آن کشورها به آذربایجان وارد گردد، مالیات دریافت نمی شود. این امر، فرصت ایجاد می کند تا، کشورها بتوانند بین خود تجارت کنند. بنظرم، این امکان را می توان برای کشورهای اکو نیز ایجاد ساخت.

حیدر علی اف: یعنی می توان این اصل را در سازمان اکو، کشورهای عضو اکو نیز اعمال نمود؟

غلامرضا شافعی: بله، این اصل را می توان در مورد آنها نیز اجرا کرد. برای مثال، ایران، آذربایجان، ترکیه، پاکستان، افغانستان و کشورهای آسیای میانه- قزاقستان، ترکمنستان و غیره. می توانند بین خود تصمیماتی را بگیرند. بعضی از این کشورها عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع هستند- آذربایجان، کشورهای آسیای مرکزی.

حیدر علی اف: جمهوری آذربایجان و همه کشورهای آسیای میانه عضو جامعه کشورهای همسود میباشند. ایران، ترکیه، پاکستان و افغانستان عضو این جامعه نیستند.

غلامرضا شافعی: بله، این کار را می توان در چارچوب اکو عملی ساخت. پیشنهاد من این است که، اگر صلاح بدانید، این مسأله در اجلاس اکو مورد مذاکره قرار بگیرد.

مایلم تقاضای دیگر خود را هم به به استحضار جنابعالی برسانم. البته، وقت کردید، احترام گذاشتید و به نمایشگاه ما تشریف آوردید. ولی در آنجا سایر رشته های خدمات هم وجود داشت که، آنها را ندیدید. می خواهم که در مورد آن رشته ها گزارش ارایه دهم.

بعنوان مثال، در این نمایشگاه دفاتر کارخانجات و شرکتهای مختلف تولید کننده لوازم پزشکی نیز حضور داشتند. نمایندگان آنها می گویند که، می توان روابط آذربایجان و ایران را در این زمینه هر چه بیشتر توسعه داد. شرکتهای تولید مواد غذایی و لوازم خانگی هم شرکت می کردند. وقت نشد که، نمایندگان آنها با شما ملاقات کنند.

همانطور که در نمایشگاه دیدید، ایران در مقایسه با سالهای گذشته خوب پیشرفت کرده است. در عید نوروز برنامه توسعه پنج ساله ما به پایان رسید. در بخش صنعت ۱۱ درصد رشد داشتیم.

حیدر علی اف: یعنی پیشرفت.

غلامرضا شافعی: بله. اکنون امکان فراهم شده است تا، در زمینه تولید خودرو و سایر بخشها- از نفت گرفته تا احداث کارخانه- در زمینه همه این بخشها روابط برقرار گردد و استفاده مفیدی شود. این امکان در اختیار شما است. می توان طوری کرد که، از امکانات ایران در آذربایجان استفاده گردد.

می دانم که، آذربایجان ۷۰ سال تحت سلطه روسها و حزب کمونیست مانده و اکنون نیز استقلال خود را بدست آورده است. ما هم می خواهیم که، این کشور بیش از پیش توسعه پبدا کند. قبل از همه چیز بایستی امکانات از دست رفته را بازسازی کرد.

در ایران برخی کارخانجات هستند که، بیست، ده، پنج هزار کارمند دارند. اگر لازم باشد، برای همکاری در این زمینه در اختیار شما هستیم. هر گونه کمکی لازم باشد، حاضریم انجام دهیم.

دریای خزر، یک دریای دوستی است. ایران و آذربایجان می توانند در زمینه نفت، گاز و کشتیرانی همکاری کنند. انشاء الله، باید طوری کنیم که، تمامی این کارها روبراه شود، وظیفه هر کسی را مشخص کنیم و همکاری داشته باشیم.

من در مورد صنایع خودروسازی یک پیشنهاد دارم. آن هم مربوط به انجام فعالیتهای مشترکی بین کشورهای شرکت کننده در حشایه اجلاس سازمان اکو است. در دیدارهای قبلی مقرر شده بود که، ایران، ترکیه و پاکستان و بعضی از کشورها هواپیما تولید کنند. ولی این کار عملی نشد. زیرا آن شرکتهایی که، باید هواپیما را خریداری کنند، وابسته به دولت هستند. ولی اتومبیل چنین نیست، آن را مستقلانه خرید می کنند. بازار اتومبیل یک بازار وسیعی است. لازم است در این زمینه کار مشترکی انجام داد. حتمی نیست که، این کار تنها در یک کشور صورت بگیرد. می توان کارخانجات تولید خودرو را ساخت و آغاز به کار کرد. این پیشنهاد من است و اگر موافق باشید، میتوان با انجام فعالیتهای دوجانبه به دستاوردهایی رسید. البته، از طرف ایران و آذربایجان بعضی از شرکتها روابط برقرار نموده و همکاری می کنند. ولی بایستی کار را گسترش داد.

پیشنهاد دیگر من عبارت از آن میباشد که، لازم است ایران و آذربایجان در بازارهای سوم به فعالیتهای مشترک بپردازند. یعنی با تشکیل کنسرسیوم یا شرکت مشترکی با ایران، هر دو طرف آغاز به کار کنند. عرصه فعالیت در این زمینه نیز خیلی گسترده است. هم احداث کارخانه و هم همکاری در زمینه نفت و گاز امکانپذیر است. با مشارکت هر دو طرف می توان در سایر کشورها فعالیت نمود.

از اینکه، به شما زحمت دادم معذرت می خواهم. متشکرم.

حیدر علی اف: سپاسگزارم. اولاً، این دعوت جناب آقای خاتمی را می پذیرم. من حتماً به تهران سفر خواهم کرد و نشست سازمان اکو را باهم سازماندهی خواهیم نمود. زیرا ما بایستی این سازمان را تقویت دهیم و سعی بر آن داشته باشیم تا، برای توسعه کلیه روابط فی مابین، بویژه روابط اقتصادی از این سازمان استفاده کنیم.

در نمایشگاه نیز به این مورد اشاره ای کردند و اکنون شما در اینجا هم این مسایل مالیات و عوارض را مطرح ساختید. من فکر می کنم که، چنانچه ما اصول موجود بین کشورهای مشترک المنافع را در مورد کشورهای عضو سازمان اکو نیز پیاده کنیم، این گزینه کاملاً قابل قبول واقع خواهد گردید. اینجانب در این مورد به نخست وزیر و وزارتخانه های خودمان دستور خواهم داد. آنها هم بیاندیشند و آماده شوند. ما پیشنهادات دیگری داریم. در ارتباط با مالیات مضاعف،- برای مثال، ما پیشنهاد میکنیم که، باید در این کار تسهیلاتی را بعمل آورد. در هر صورت، با توجه به پیشنهادات شما نیز، من دستور خواهم داد که، طرف ما نیز پیشنهادهای خود را ارایه دهند. فکر می کنم، ما در تهران در این باره می توانیم در خصوص چند مسئله به توافق برسیم.

سایر مسایلی که، شما مطرح ساختید و دیروز نخست وزیر بمن گفت که، در این زمینه با وی نیز گفتگوی مفصلی انجام دادید- تمامی این مسایل مورد پسند من است و باید در خیلی از عرصه ها همکاری نماییم. اکنون من فقط مایل نیستم به هر یک از مسایلی که، مطرح کردید، پاسخ بدهم. ولی می خواهم بگویم که، اصولاً این پیشنهادات را قبول می کنم. من به نخست وزیر و وزارتخانه های ذیربط دستور می دهم تا، هر یک از این موارد را بطور جداگانه به اتفاق نمایندگان شما بررسی و تحلیل کنند و پیشنهادهای ما را ارایه دهند.

اینجانب امروز در نمایشگاه نیز بیان کردم و حالا هم می گویم که، سیاست ما عبارت از آن میباشد که، لازم است روابط همه جانبه با ایران را تقویت و گسترش داد. روابط اقتصادی در اینجا جایگاه مخصوصی دارد. از جمله، در مورد دریای خزر نیز، بنظر من، می توان کارهای زیادی را انجام داد.

بعنوان مثال، نخست وزیر کشورمان به من گزارش داد که، شما در زمینه کشتیرانی و کشتی سازی هم تمایل به همکاری دارید. این هم ممکن است. ما در اینجا از امکاناتی برخوردار هستیم، کارخانجات تعمیر کشتی داریم و می توان از این هم استفاده کرد. لیکن آن دو پیشنهادی را که به مشارکت صنایع خودروسازی کشورتان با برخی از سازمانهای کشورمان مربوط می شود- من این پیشنهاد را فوراً می پسندم و از طرف خود اقدامات مقتضی را بمنظور اجرای این مسایل بعمل خواهم آورد و دستور خواهم داد.

به یک کلام، من اکثر نظرات خود را امروز موقع افتتاح نمایشگاه بیان کردم. نمی خواهم تکرار کنم. روابط ایران و آذربایجان باید بسط و توسعه یابد و ما بایستی جلوی بعضی بدخواهان و نیروهای مختلفی را که، قصد دارند روابط ما را خدشه دار کنند و یا قصد دارند اینرا بشکل منفی جلوه دهند، بگیریم.

همانطور که می دانید، منطقه ما اکنون در کل جهان توجه خیلی زیادی بخود جلب می نماید. ایران هم بعنوان کشور بزرگ و صاحب پتانسیل اقتصادی قوی مورد توجه زیادی قرار می گیرد. ایران دوستانی دارد، ولی بداندیشان هم هستند.

پس از کسب استقلال آذربایجان، طبیعتاً، علاقه نسبت به کشورمان خیلی زیاد است. زیرا اولاً، آذربایجان دارای موقعیت استراتژیکی بسیار مناسبی است، یعنی این کشور در اتصال شرق و غرب، آسیا و اروپا واقع است و بویژه، کوتاهترین مسیرعبور وسایل نقلیه بین اروپا و آسیا محسوب می شود. آذربایجان در اینجا جایگاه ویژه ای را دارد. سپس- بهره برداری از منابع انرژی آذربایجان و چشم اندازهای آن. جهات دیگری هم وجود دارد. از اینرو، نیروهایی با انتشار مقالات و نوشته هایی در کشورهای گوناگون، قصد دارند چنین تصوری ایجاد کنند که، گویا روابط ایران و آذربایجان سرد است. سرد نیست، خوب است، اما باید گرمتر شود.

من- بعنوان رییس جمهوری آذربایجان و تعیین کننده سیاست آذربایجان و مجری آن بر این باورم. ولی بیگانگان خیلی چیز می توانند بگویند. اکنون ما در شرایطی زندگی می کنیم که، هر کسی حق و اختیار دارد نظرات خود را اظهار کند- چه راست باشد و چه کج. ولی ما نباید به اینها اهمیت بدهیم. ما بایستی روابط فیمابین را توسعه دهیم.

سفر رسمی من به ایران نیز در دستور کار قرار دارد. چرا که من از جناب آقای خاتمی دعوت گرفته ام. اکنون این سفر نیز پیش می آید. ممکن است، امسال من دو بار به ایران سفر کنم- جهت حضور در نشست سازمان اکو و برای سفر رسمی.

غلامرضا شافعی: ایران خانه خودتان است. هر موقع می توانید تشریف بیاورید.

حیدر علی اف: و سپس من منتظر سفر آقای خاتمی به آذربایجان خواهم بود. همه اینها- بطور مثال، آمدن هیأت نمایندگی مانند شما به آذربایجان، رفتن هیأت نمایندگی کشورمان به ایران، وزیر امور خارجه ما اخیراً در ایران بود، ملاقاتهایی را انجام داد، مدتی پیش وزیر امور خارجه کشورتان به آذربایجان سفر کرده بود و اکنون وزرای امور خارجه ایران و آذربایجان در نیویورک دیدار کرده اند. زیرا، موقع عزیمت به نیویورک به او دستور داده بودم که، ممکن است، در نیویورک دیدارهای زیادی صورت بگیرد، ولی حتماً با وزیر امور خارجه ایران دیدار کن. او هم دیدار و گفتگو کرده و بعد از مراجعت به من گزارش خواهد داد،- یعنی معتقدم که، از همه این وسیله ها و امکانات هر دو طرف باید استفاده کنند تا، روابط ما هر چه بیشتر گسترده و تنگاتنگ باشد.

جناب آقای شافعی، ما با شما دوستان قدیمی هستیم.

غلامرضا شافعی: از نخجوان.

حیدر علی اف: حالا بخاطر می آورم که، هشت سال قبل ما در نخجوان ملاقات کردیم و برای اولین بار احداث خط برق رسانی به نخجوان را در آنجا با شما جشن گرفتیم. به خاطر دارید که، ما در چه شرایط سختی بسر می بردیم. ولی در آن زمان خط برق رسانی را از ایران احداث نمودیم که، خیلی به ما کمک کرد. ما از ترکیه یک خط برق کشیدیم، سپس از ایران و با شما دیدار کردیم.

به خاطر دارید که، رفتیم در منطقه شاه تختی پل "پلدشت" را افتتاح نمودیم و تلاش کردیم در آنجا یک بازارچه مرزی تشکیل بدهیم. من آن روزها را فراموش نمی کنم. زیرا آن روزها برای نخجوان و برای من بعنوان شخصی که، رهبری نخجوان را بر عهده داشتم، روزهای سختی بود و برای همه ما روزهای بسی دشواری بود. ولی ما آن دوران را سپری کردیم.

بطور مثال، اکنون اوضاع در نخجوان... درست است، ارتباط نخجوان با آذربایجان بوسیله هواپیما و همچنین بوسیله اتومبیل برقرار شده است. ارتباطات دیگری نداریم. لیکن روابط ایران و نخجوان- روابط بازرگانی، رفت و آمد مردم- اکنون اینها در سطح بسیار خوبی قرار دارد و من از این خوشحالم. نظر من این است که، این هم در راستای توسعه روابط ایران و آذربایجان عمل می کند.

به خاطر دارم، در سال ۱۹۹۴ در جریان سفر اینجانب به ایران، شما مرا همراهی می کردید. در ایران، در تهران باهم می گشتیم. همه اینها را بخاطر دارم و بهمین خاطر، بغیر از کلیه روابط رسمی، مناسبات دوستی نیز برقرار شده، علاقه مخصوصی ایجاد شده است. خوشحالم که، شما در جمهوری اسلامی ایران مجدداً وزیر هستید- سابقاً وزیر تعاون و حالا وزیر صنایع. آرزو می کنم که سمتهای بالاتری را احراز نمایید. زیرا می دانم، شما فردی هستید که، نسبت به سالم بودن و توسعه روابط ایران و آذربایجان دلسوز هستید. این امر، هم برای ایران و هم برای آذربایجان لازم است. من بار دیگر به شما خوش آمد می گویم و مراتب رضایت خاطر خود را از بابت دیدار با شما اظهار می دارم. سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org