حیدر علی اف: به آذربایجان خوش آمدید. تماسهای ما باید فشرده باشد تا، کارهایمان پیش رود.

آقای قضایی سفیر ایران در آذربایجان میباشد. متأسفم که، هنوز فرصت نکردم با وی دیدار و گفتگو کنم. آقای بیگدلی نیز مدت زیادی در اینجا سفیر کشورتان بوده است، خوشحالم که، مجدداً به آذربایجان آمده است. شما هم، مثل اینکه، اولین بار است به آذربایجان سفر می کنید. بسیار خوشوقتم. بفرمایید.

علی آهنی: قبل از هر چیزی از اینکه ما را بحضور پذیرفتید، از شما تشکر می کنم. خیلی خوشحالم که، رایزنی های منطقه ای و سفر خود را از کشور شما آغاز کردم. دیشب به نخجوان آمدم، آنجا زادگاه شما است. ملاقاتهای من در نخجوان، از جمله دیدار با رییس مجلس عالی، آثار خوبی در من ایجاد ساخت. من خیلی متأثر شدم که، دوستان نخجوانی مان بعلت امباشته شدن بدهی بابت نیروی برق در تاریکی هستند. من به آقای واصف طالب اف گفتم که، این وضع باعث نگرانی من است و من آماده کمک در یافتن راههای بازپرداخت بدهی و ارایه نیروی برق هستم. امیدوارم که، در سایه دخالت شخص جنابعالی در کار و دستورتان، ما بزودی راه حل مسئله را خواهیم یافت.

امروز در جریان ملاقات با مقامات آذربایجانی به مسایل بسیار مفید و سازنده ای اشاره داشتیم. بخشهای مختلف همکاری را بررسی کردیم. مایه خوشحالی است که، هر دو طرف به آرزوی تامین منافع متقابل و توسعه روابط تاکید نمودند.

در خصوص مسایل امنیت منطقه ای و سایر امور نیز گفتگوهای مؤثری انجام دادیم و موضع طرفین قابل توجه بود. یکی از اهداف سفر من عبارت است از انجام رایزنی هایی با همکاران آذربایجانی ام در مورد وضعیت دریای خزر. رایزنی های اولیه را آغاز کردم. مایه خوشحالی است که، در این زمینه موضع ما و دوستان آذربایجانی مان خیلی شبیه هم است. هر دو طرف تاکید می کنند که، ما بایستی یک فرمول عمومی مطلوبی را بیابیم. چنان فرمولی که، مورد قبول پنج کشور حاشیه خزر نیز باشد. فردا من رایزنی های خود را با همکارانم ادامه خواهم داد.

سپس با سفر به سایر کشورهای ساحلی خزر گفتگوها را ادامه خواهم داد. یکی دیگر از اهداف سفر من، ترتیب ملاقات وزیران امور خارجه کشورهای حاشیه خزر میباشد. امید دارم که، با توافق پنج کشور میتوانیم به یک فرمول مناسب دست یابیم.

جناب آقای رییس جمهور، طبیعتاً، تجارب و دانش شما کمکهای زیادی در این زمینه به ما خواهد کرد. از توجه تان سپاسگزارم.

حیدر علی اف: خیلی ممنون، متشکرم. مسایلی که بدان اشاره کردید، مورد علاقه ما هم است. اینها مسایلی ضروری موجود بین کشورهایمان می باشد. فلذا من این سفر شما را بسیار ضروری تلقی می کنم. هم نخست وزیر و هم وزیر امور خارجه در مورد ملاقات با شما به من گزارش داده اند. در رابطه با مسایل مورد مذاکره نیز بمن گزارش کرده اند. ما باید سعی کنیم تا، راه حلهای این مسایل را بیابیم.

به مشکل برق در نخجوان هم اشاره کردید. گفتید که، آن منطقه از امکانات نیروی برق محروم میباشد و شهر در تاریکی است. من خوشحالم که، این موجب نگرانی تان است. ولی ما را خیلی نگران می سازد.

در سال ۱۹۹۲ موقع فعالیت من در نخجوان، در آن زمان پس از ملاقاتهای من با رهبری عالی ایران در تهران، حکومت ایران در مورد احداث خط انتقال برق از کشورتان به نخجوان تصمیم گرفت. طی مدت کوتاهی خط برق رسانی احداث گردید. اینرا ما بعنوان عید دوستی جشن گرفتیم. در آن موقع صحبتی از بدهی بابت برق نبود. در آن زمان ایران فقط تمایل داشت دست دوستی را به نخجوان دراز کند و این منطقه را از تاریکی رهایی بخشد. بنابراین من متشکرم. ولی همان نخجوان را که، زمانی از تاریکی رهایی داده اید اکنون دوباره در تاریکی فرو برده اید، مایه تاسف من است.

در آذربایجان ضرب المثلی هست: طلبکار، سلامتی بدهکار را آرزو می کند. ما همسایه ای نیستیم که، فردا از اینجا برویم و سپس بگویید که، همسایه کجا رفت، نمی توانیم پیدایش کنیم تا، پولمان را بگیریم. ما همسایه مادام العمر هستیم. معمولاً، رسم ما اینطور بوده است. زندگی من در دوران جوانی در نخجوان را فرض کنید. وقتی که، در خانه ما چیزی نمی رسید، همسایه مان می آورد. بعد از مدتی وقتی آنها چیزی را نداشتند، ما می بردیم می دادیم. درست است، زندگی کم بضاعتی داشتیم، ولی بسیار مهربان زندگی می کردیم و خیلی دوست بودیم. مهم، دوستی و مهربانی است، پول مهم نیست. بهمین خاطر من مایل نیستم وارد جزئیات این مساله بشوم. شما بیجهت فکر می کنید که، ما امکاناتی داریم و بدهی مان را پرداخت نمی کنیم. ما آن بدهی را پرداخت خواهیم کرد. ولی برای این بایستی امکاناتی وجود داشته باشد. زمانی برق دادن به نخجوان و بعداً آن را بدون برق گذاشتن- مطابق روابط همسایگی نیست.

می دانید، انسان مشکلات را تحمل می کند. زمان آمدن من به نخجوان نیروی برق اصلاً نبود. تلویزیون آذربایجان در مورد شرایط آن دوران فیلم دارد. آنها آمدند و فیلم برداری کردند که، من در نور چراغ نفتی چگونه کار می کردم. بعلت فقدان برق و گرما، بوسیله بخاری چوبی که، از آهن نازک درست شده بود، سر کرده ایم. نمی دانم، آیا در ایران این نوع بخاری ها وجود دارد یا نه؟ در آن زمان من رهبر نخجوان بودم. ولی بغیر از این چیزی دیگری ممکن نبود. همه تحمل می کردند. ما خیلی صبور هستیم.

بهمین خاطر صحبت می کنیم، اگر به توافق برسیم، نیروی برق بدهید که هیچ، و اگر ندهید هم کسی در نخجوان نخواهد مرد. ولی این رفتار، مغایر با ارزشهای معنوی اسلامی مان است. من قصد ندارم در این مورد صحبت کنم. زیرا نخست وزیر کشورمان با شما گفتگو کرده است.

در خصوص وضعیت دریای خزر ما همیشه با شما گفتگو کرده ایم و آماده ایم انجام دهیم. زمانی در تهران نیز چند بار معاونین وزیران امور خارجه دیدار کرده اند. چنین ملاقاتی یک بار هم تعیین شده بود، ولی بعداً، بدلایلی عملی نشد. ما آماده این هستیم. شما با آقای خلف اف معاون وزیر امور خارجه ما گفتگو داشته اید، اینرا من می دانم. با وزیر امور خارجه و نخست وزیر ما صحبت کرده اید. گفتگوها را ادامه دهید. معتقدم که، راه حل این مساله را خواهیم یافت. اکنون انسانها به فضا پرواز می کنند و گیتی را تسخیر می کنند. این، مسئله ای نیست که، نتوانیم راه حل آنرا بیابیم.

ما نمی خواهیم تا، ایران ضرری ببیند. ولی در عین حال خودمان نیز مایل نیستیم به ضرر بیافتیم. در آذربایجان چنین ضرب المثلی هست: نه سیخ بسوزد و نه کباب. آیا شما این اصطلاح را دارید؟

علی آهنی: بله.

حیدر علی اف: از طریق همین اصل نیزما بایستی کارمان را ادامه دهیم.

نظرتان در باره امنیت نیز مساله بسیار جالی است. طبعاً، این امر، پیچیده تر از سایر مسایل میباشد. ولی ما آماده ایم گفتگوهای در این مورد را نیز انجام بدهیم. فکر می کنم، در نتیجه گفتگوها، در این زمینه هم ما می توانیم به دستاوردهایی برسیم. از اینرو مجدداً عرض می کنم که، سفر شما به آذربایجان بسیار مهم است. می گویید که، به سایر کشورهای حاشیه خزر نیز سفر خواهید کرد. بروید، آب و هوای هر جا را ببینید. در روسیه چه هوایی هست، سرد است یا گرم. در قزاقستان، ترکمنستان چطور است... پس از این هم هر موقع که بگویید، ما می توانیم به تهران بیاییم.

علی آهنی: جناب آقای رییس جمهور، به خاطر اطلاعاتی که در اختیارمان قرار دادید، از شما سپاسگزارم. ما بر این باوریم که، رایزنی ها حتماً برای یافتن راه حلهای مساله کمک خواهد کرد. ایران و آذربایجان دو کشور مهم منطقه است. آنها راهی جز صلح و تفاهم ندارند. امکانات بالقوه بسیار فراوانی برای همکاری وجود دارد. ما بمنظور عملی شدن اینها باید تلاش زیادی بکار بریم. طبعاً، اراده کشورهایمان در پیمودن سریع این راهها به ما کمک خواهد کرد. منطقه خزر همیشه منطقه صلح و دوستی بوده و منبعد نیز باید تلاش برای همین داشته باشیم. استفاده از ذخایر منطقه، رضایت تمام کشورهای ساحلی خزر را ایجاب می کند. با تامین منافع مشترک همه کشورها باید استفاده صحیحی از این منابع داشته باشیم.

در مورد نخجوان من گفتم که، ما آماده کمک هستیم و نمی خواهیم تا، خواهران و برادران مان در آنجا و مردم نخجوان سختی بکشد و در تاریکی بماند. جناب آقای رییس جمهور، امیدواریم که، شما هم کمک خواهید کرد و بزودی مشکل حل خواهد شد. شرکت ایرانی که برق نخجوان را تامین می کند، با مشکلات مالی شدیدی مواجه گردیده است. در واقع این شرکت دو سال تحمل کرده و این قدر بدهی انباشته شده است.

ما هم مشکلات شما را درک می کنیم و مایلیم اطمینان پیدا کنیم تا، بدهی ها ظرف مدتی به همان شرکت پرداخت خواهد شد. ما در توسعه روابط هر دو ملت و تسهیل هر چه بیشتر رفت و آمد آنها علاقه مند هستیم. زیرا هر دو ملت پیوندهای تاریخی، فرهنگی و دینی ناگسستنی دارند. مشکلات ملت آذربایجان را ما مشکلات خودمان می دانیم. برای ملت تان آرزوی سعادت و سرافرازی داریم.

جناب رییس جمهور محترم، امید دارم که، با اراده هر دو کشور و با مساعی شما و جناب خاتمی امکانات خوبی برای توسعه روابطمان ایجاد خواهد شد.

جناب آقای رییس جمهور، از اینکه ما را بحضور پذیرفتید و بدقت استماع کردید، مجدداً از شما تشکر می کنم.

حیدر علی اف: خیلی ممنون، متشکرم. در ارتباط با بدهی ها شما با نخست وزیر ملاقات کردید. گزینه هایی وجود دارد. در هر حال بایستی اینها را بررسی کرد.

مایلم عرض کنم که، - حتماً شما اینرا در نخجوان احساس کردید،- مردم نخجوان از شما، یعنی از حکومت ایران خیلی راضی است. بخاطر اینکه، در آنجا در رفت و آمد اهالی نخجوان به ایران و آمدن اتباع ایرانی به آذربایجان خیلی تسهیل شده است. اقداماتی از این قبیل هست که، موجب نهایت خوشحالی ما گردیده است. در حالی که، برخورد حسنه و مراقبت از نخجوان دارید، ناگهان قطع برق آنجا را مردم نخجوان اصلاً باور نمی کند. فکر می کنند که، حتماً این اقدام، خرابکاری کسی است و حکومت ایران هرگز این کار را نمی کند. فلذا آرزو می کنم که، حسن نظرتان نسبت به نخجوان استمرار یابد و هیچ وقت مشکلی پیش نیاید.

در مورد سایر مسایل من به شما گفتم. من از بابت این ملاقات خوشوقتم. سلام، احترام و ارادت مرا به آقای خرازی برسانید، بویژه، مراتب احترام و ارادات من را به جناب آقای خاتمی دوست من و رییس جمهوری کشورتان برسانید. خیلی ممنون.

© aliyev-heritage.org