سخنرانی حیدر علی اف رییس جمهور آذربایجان طی نشست هزارساله در نیویورک - ۷ سپتامبر ۲۰۰۰
ریاست محترم جلسه!
همکاران محترم!
خانمها و آقایان!
قرن ۲۰ بپایان می رسد. این قرن در حافظه بشر با رشد معنوی فکری و خونریزی هایی در دو جنگ جهانی، سقوط امپراتوری ها و پیدایش دهها کشور جدید با حق حاکمیت، تشنج ناشی از "جنگ سرد" و مساعی دسته جمعی بنام صلح و ثبات بیاد خواهد ماند. آیا جهان در قرن آتیه چگونه خواهد بود؟
پیوستن جبهه گیری دو سیستم به تاریخ، برتری و ترویج ایده های دموکراتیک و بازار آزاد میبایستی کمک برای تشکیل چنان دنیایی شود که، در آن منافع تمامی کشورها لحاظ گردیده و واقعاً همکاری متساوی الحقوق سامان خواهد یافت. اما تحلیل پیشرفت اوضاع بین المللی ما را به این نتیجه گیری تلخ وامی دارد که، رقابت پیش پا افتاده هنوزهم وجود دارد. ما در دوران بسی سخت بسر می بریم، فقط یک اقدام غیر صحیح می تواند اوضاع را بهم زند و باعث بازگشت فجیع به گذشته شود. بخاطر ایجاد نوع جهان عادلانه و بی خطر لازم به پیمودن راهی دشوار خواهد بود و همه ما باید به این هدف دست یابیم.
تمایل عمده مرحله کنونی پیشرفت دنیا، جهانی شدن است. چشمنداز این جریان پیچیده و نچندان قطعی باعث نگرانی همگان می باشد. جهانی شدن باید کمک برای تامین پیشرفت ثابت و یک پارچگی کشورها و ثبات سیستمهای مدیریتی، رفع تبعیض در مناسبات اقتصادی و ارتقای حال رفاه ملتها نماید. حاکمیت اصول و موازین بین المللی، جنبه تکاملی تحولات، مشارکت، مساعدت کشورهای پیشرفته به کشورهای نسبتاً رشد یافته، اعتماد متقابل و پایبندی به ارزشهای بشری، شناختن تفاوتهای ملی نیز، باید بعنوان محورهای تعیین کننده این روند باشد. قدرت پیشرفت دموکراتیک، در تنوع آن می باشد.
آذربایجان سهم ارزنده خود را جهت توسعه جهانی شدن، به معنای مثبت ادا می کند. کشور من ضمن استفاده از موقعیت جغرافیایی و منابع و امکانات بالقوه خود دارای اهمیت ژئواستراتژی در سطح جهانی، نقش خود را بعنوان پل از گذشته تاریخی میان شرق و غرب تا آینده بطور مفید اجرا می نماید. ما تلاشهای فراوانی جهت برقراری جاده بزرگ ابریشم، ایجاد کریدور حمل و نقل اروپا- قفقاز- آسیا، استخراج منابع هیدروکربور حوضه خزر و انتقال آن به بازارهای جهانی بکار می بریم. این پروژه ها از اهمیت تعیین کننده ای جهت توسعه آزاد و کامل کشورهای واقع در چند تن از مناطق جهان برخوردار است که، جهش برای همکاری سراسر ملی داده و تاثیر تعیین کننده برای رشد شرایط جهانی خواهد داشت.
اما خطرات خارجی و مسایل داخلی، فشارها و کشاندن به مبارزه در راه مناطق قدرت، مانع اجرای خط مشی تامینگر منافع و خواسته های ملتهای خود توسط دموکراسی های نوپایی که، هنوز استحکام نیافته، تقویت و توسعه نظام دولتی خود و فعالیت سازندگی آرام می شود. آنها از روز اول موجودیت خود ناگزیر به اقدام به مبارزه سازش ناپذیر در راه استقلال، حق حاکمیت و تمامیت ارضی خود بوده اند.
کشورهایی که، از تجاوز، اشغال ارضی و پاکسازی نژادی، تجزیه طلبی تجاوزکارانه و تروریسم رنج می برند، با حق کامل منتظرند تا، سازمان ملل متحد حد اکثر اقدامات مؤثر خود را جهت برقراری امنیت و صلح عادلانه و حراست از اصول اساسنامه آن سازمان بکار خواهد گرفت.
متاسفانه، قفقاز جنوبی تبدیل به منطقه ای که، این مسایل، تهدیدات و خطرات بصورت آشکار نمایان شده، گردیده است. تجاوز ارمنستان برعلیه آذربایجان که، مصیبتهای بی شماری برای میلیونها انسان ببار آورده، بعنوان عامل اصلی نقض ثبات اوضاع در قفقاز جنوبی بوده است.
در جریان این تجاوز، ارتش ارمنستان ۲۰ درصد سرزمینهای مخصوص آذربایجان را به اشغال درآورده، دست به پاکسازی نژادی زده و تعداد یک میلیون آذری را از زادگاه خود بزور رانده است. در این ارتباط، شورای امنیت سازمان ملل متحد طی چهار قطعنامه خود حق حاکمیت جمهوری آذربایجان، تمامیت ارضی و غیر قابل نقض بودن مرزهای آن را بصورت قطعی مورد تایید قرار داده و خواستار خروج بدون قید و شرط ارتش ارمنستان از مناطق اشغالی آذربایجان گردیده است. ولی مصوبات شورای امنیت از سال ۱۹۹۳ تا به امروز هنوز هم روی کاغذ مانده است.
از سال ۱۹۹۲ به بعد سازمان امنیت و همکاری اروپا مشغول حل و فصل مناقشه ارمنستان وآذربایجان است که، متاسفانه فعالیت آن نتیجه ای ندارد. گفتگوهای دوجانبه رؤسای جمهورآذربایجان و ارمنستان ادامه می یابد، اما هنوز که این مذاکرات هم هیچ نتیجه ای نداشته است. مدت بیش از شش سال است که، ما رعایت به رژیم آتش بس می نماییم، ولی این، مساله را حل نمی کند. من سازمان ملل متحد را فرا می خوانم تا، تمامی اقدامات لازم را بمنظور اجرای قطعنامه های شورای امنیت انجام دهد.
دستیابی به صلح و امنیت در منطقه بدون حل مناقشه ارمنستان و آذربایجان و سایر مناقشات، بدون پایان دادن به عوامل فشارهایی از خارج و منجمله حضور نیروهای نظامی خارجی امکان پذیر نیست.
اعطای حق یک پارچگی و بی طرفی سیاسی به منطقه قفقاز جنوبی موجب سامان دادن به روابط متقابل عادی بین کشورهای قفقاز جنوبی و تامین همگرایی آنها بطور هماهنگ با سیستم اقتصادی جهان خواهد شد.
بنده مراتب قدردانی خود را از تشکلهای در سیستم سازمان ملل متحد و نیز کشورهای مددکار بخاطر ارایه مساعدت به آوارگان و مهاجرین اجباری آذربایجان که، بیش از مدت هشت سال است در شرایط اسفبار زندگی می کنند، اظهار می دارم. ما احتیاج مبرم داریم تا، کمکهای بشردوستانه بسیار ضروری تا زمان بازگشت این افراد به مناطق خود ادامه و افزایش یابد.
سازمان ملل متحد عهده دار مسؤلیت خیلی بزرگی بابت سرنوشت دنیا می باشد و ما امیدهای خود را به آن می بندیم. اصلاحات جدی و صحیح، بازدهی این سازمان واز جمله شورای امنیت را بایستی افزایش دهد.
در پایان سخنرانی خود مایلم اشاره به مسؤلیت دسته جمعی مان در قبال صلح و امنیت در کره زمین نمایم و مراتب اطمینان خود را ابراز دارم که، نتایج " نشست هزارساله" بعنوان پایه گذاری معتبر راه مان بسوی قرن ۲۱ قرار خواهد گرفت.