هم وطنان عزیز.

مسلمانان عزیز.

از اینکه امروز اینجانب در این روز عید در اینجا- در خانه خدا- مسجد تازه پیر در جمع شما حضور دارم، بیش از حد خوشحالم.

امروز روز مبعث حضرت محمد (ص) پیامبر اسلام میباشد. روزی است که آن حضرت با خداوند متعال سخن گفته، روز محراب است. امروز عید بزرگ همه مسلمانان جهان است.

من این عید را به شما شادباش می گویم و از خداوند متعال برای ملتمان و همه مسلمانان دنیا صلح و آرامش آرزومندم. ما مسلمانان طول قرنها از راهی که خداوند متعال فرموده و حضرت پیامبر اسلام (ص) به ما نشان داده و نیز از رهنمودهای کتاب مقدس ما قرآن کریم پیروی کرده ایم و امروز هم این راه را می پیماییم. این راه، راه صلح است، این راه، راه مهر، دوستی و امن است. این راه برای انسانها سعادت بخشوده است. من افتخار دارم که مسلمانان آذربایجانی اکنون به امکانات گسترده ای جهت اطاعت از دین خود و رعایت به آیین ها و شئونات دینی دست یافته اند.

رهنمودها، درس و راههایی که قرآن کریم به ما نشان داده است، شرایط و توصیه هایی است که انسانها را به پاکدامنی، راستگاری، صداقت، قهرمانی، جسارت و جرأت دعوت می کند. مسلمانان ضمن پایبندی به دین خود متحمل رنجهایی گشته، لیکن به سعادتهای والایی نیز رسیده و احساس نموده اند که دین و مسلک خود برای هر انسان چه قدر نعمت بزرگی است، و از این بهره مند شده اند.

بعد از اینکه آذربایجان استقلال دولتی خود را بدست آورده است، ارزشهای معنوی ملتمان رونق یافته، احیا گردیده و بمنزله قانون اساسی نحوه زندگی هر مسلمان آذربایجانی قرار گرفته است. این برای ما یک رویداد بزرگی است و ما بایستی از این تحسین و تجلیل نماییم، مردم، نسل جوان و کل جامعه را بر پایه این ارزشهای والای معنوی اسلام پرورش دهیم و زندگی خود را بر اساس این ارزشها تشکیل دهیم. من خوشوقتم که در کشورمان جمهوری آذربایجان دین ما- دین اسلام مردم را بطور نزدیک پیوند می دهد، همبستگی آن را فراهم می سازد، در راستای استحکام و پیشرفت دولتمان تلاش می کند و در رهایی از این مصیبتهای سخت، رنج و عذاب به مردم کمک می کند.

ما باید بار دیگر درک کنیم که همه اینها ناشی از احترام، ارادت و پایبندی ملتمان به ارزشهای معنوی اسلام است. ملت ما طول قرنها با آزمایشات خیلی بزرگی روبرو شده و راه پرافتخاری را پیموده است. ولی در طول تاریخ قربانی های زیادی را نیز داشته است. آن قربانی های ما هم نشانه و نمونه پایبندی ما نسبت به دین خود و ارزشهای معنویمان میباشد.

طی سالهای اخیر یک مصیبت بی نظیری که شاید هم تاکنون دیده نشده است، بر سر مردم آذربایجان آمده است. این هم تجاوز نظامی ارمنستان است که هشت سال قبل به خاک آذربایجان آغاز کرده است. در اثر این تجاوز، صرفاً بخاطر خیانت نیروهای مختلف داخلی به اعتقادات و معنویات و ارزشهای معنوی و روح ما، این تلفات را داده و با مشکلات فراوانی مواجه شده ایم، قسمتی از سرزمینهای ما اشغال گردیده و هم اکنون در تصاحب نیروهای مسلح ارمنستان میباشد. در سرزمینهای اشغالی کشورمان تمامی اموال و دارایی مردم آذربایجان ویران گردیده، از بین رفته و خسارات بزرگی به ما وارد آمده است. در مناطق اشغالی کشورمان آثار ملی، آثار اسلامی، معابد، قبور و اماکن مقدس ما تخریب شده است. اینها خسارات معنوی بزرگی به ملتمان است. شهیدانی داده ایم، فرزندان دلیر آذربایجان در راه دفاع از میهن و سرزمینها خود را فدا کرده اند. آنها به ابدیت پیوسته اند. آنها ضمن پایبندی به ارزشهای معنوی- ملی و با قربانی کردن جانشان، برای خود در بهشت جایگاه ابدی یافته اند. همه اینها تلفات ما است. در عین حال، الگوی پایبندی مردم نسبت به ارزشهای ملی دینی و ارزشهای معنوی خود میباشد. همانطور که مطلع هستید، بیش از دو سال و نیم است که ما آتش را متوقف ساخته ایم. اکنون خون انسانها ریخته نمی شود و فرزندان ما کشته نمی شوند. شرایط صلح را برقرار نموده ایم. و صرفاً بدلیل آن ایجاد کرده ایم که موفق به حل مسالمت آمیز مسایل شویم.

این هم سیاستی است که بر روی ارزشهای ملی و دین ما شکل یافته است. اسلام همیشه انسانها را به صلح و آشتی دعوت نموده است. ما به همه قوانین دینمان پایبند هستیم. ولی در عین حال، دین اسلام هرگز با سایر ادیان دشمنی نداشته و ندارد. فلذا، ما با استناد به این ارزشهای ملی و معنوی خود، در راستای حل صلح آمیز مسایل تلاش می نماییم.

همانطور که آگاهی دارید، از زمان دستیابی به آتش بس تابحال ما مدام و بطور مستمر پیگیر این امور هستیم. امیدوارم که، این راه صلح دوستی ما، نتایج مثبتی را بهمراه خواهد داشت و ما موفق به آزادسازی سرزمینهای اشغالی خود خواهیم بود، تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان مستقل را احیا خواهیم نمود و کاملاً صاحب اراضی و مناطق خود خواهیم بود. برادران و خواهران زیادی که هم اکنون در شرایط وخیم بسر می برند و زندگی شان را در چادرها سپری می کنند، به زاد و بوم خویش باز خواهند گشت.

من امروز در این روز مقدس برای شهدایمان که برای دفاع از میهن جانهای خود را فدا کرده اند، از خداوند منان رحمت می طلبم. برای اولیا و اقوامشان از خدا صبر می خواهم. اینجانب امروز، در این روز عزیز برای شهروندان ما که از خانه و کاشان خود طرد شده اند و در شرایط اسفناکی بسر می برند و چند سال است که زندگی شان را در چادرها می گذرانند، صبر و بردباری می طلبم. من در این روز عید مقدس مراتب قدردانی، احترام و ارادت خود را خدمت آنان بخاطر شکیبایی و تحملشان اظهار می دارم. بایستی بدانند که آنها همواره تحت مراقبت دولت و رئیس جمهوری آذربایجان قرار دارند. می دانند و باید بدانند که، همه مردم آذربایجان و شهروندان ما شریک این درد و غم آنها هستند و همیشه در کنارشان میباشند، با آنها همبستگی دارند، رهایی آنان از این شرایط را از خداوند متعال آرزو و به این دعا می کنند.

بمنظور حل کلیه این مسایل، می توان گفت که، بالاترین مرحله از تلاشهای ما طی سالیان اخیر، برگذاری نشست سران کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا در شهر لیسبن کشور پرتغال در تاریخ ۲- ۳ دسامبر بود. یک بار در دو سال نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا برگزار می شود. چنین نشستی دو سال پیش در شهر بوداپست پایتخت مجارستان برگزار گردیده است. ما در آنجا فعالیتهای ارزشمندی را جهت تأمین مواضع آذربایجان بعمل آورده و به نتایج خوبی دست یافته ایم. سپس مذاکرات گسترده ای که ظرف دو سال برای حفظ آتش بس و برقراری صلح پایدار صورت گرفته است، صرفاً بر اساس این تصمیمی که دو سال پیش در بوداپست- مجارستان گرفته شده، بعمل آمده است.

این بار هم ما با هدف اینکه منبعد نیز مذاکرات صلح را با موفقیت انجام دهیم و اصول اساسی این گفتگوها را تأیید نماییم، به مذاکرات بسیار شدیدی در لیسبن پرداختیم و معتقدم که به نتایج خوب و مثبتی دست یافتیم. این نتیجه هم عبارت از آن است که ما در سازمان امنیت و همکاری اروپا برای اولین بار به تصویب یک سندی که تمامیت ارضی آذربایجان را مورد تأیید قرار داده و زمینه یی برای حل صلح آمیز مناقشه ارمنستان- آذربایجان فراهم ساخته است، موفق شدیم. اگر از تلویزیون و رادیو پیگیری کردید، پس می دانید که این مذاکرات چه قدر شدید، سخت و در شرایط کاملاً حساس صورت گرفته است. ولی حتماً شما از برنامه های تلویزیونی دیده و احساس کرده اید که هیأت نمایندگی آذربایجانی و رئیس جمهوری آذربایجان موفق شدند هویت ملی مردم را و اینکه یک ملت مستقل و کشورمان یک دولت مستقلی میباشد، را در آنجا برای جهانیان نشان دهد.

ما در آنجا شروط خود را مطرح ساختیم. در مسئله تصویب سند نهایی نشست لیسبن جو بسیار شدید و خطرناکی پدید آمد. ما موضوع را چنین طرح کردیم: میبایستی شروط ما پذیرفته شود، در غیر اینصورت، هیأت نمایندگی دولت آذربایجان با استفاده از اختیارات خود طبق مقررات این سازمان، از تصویب سند نهایی نشست لیسبن جلوگیری بعمل خواهد آورد.

مسلماً، این باعث ایجاد وضع بسیار پیچیده ای شد. اجتماع سران ۵۵ کشور یک بار در دو سال، بررسی مسایل موجود و در نتیجه، عدم تصویب هیچ تصمیمی، بدون شک و تردید، برای هر کشور و دولتی در جامعه بین المللی نتایج ناخوشایندی را در پی می داشت. ولی ما ضمن مطرح ساختن تأمین منافع ملی خود بعنوان شرط اصلی، از همان حق خود با نهایت جرأت و می توان گفت که، با ریسک بزرگی استفاده نمودیم. صرفاً در نتیجه این، نشست لیسبن سازمان امنیت و همکاری اروپا بیانیه مورد نظر ما را به تصویب رساند. این بیانیه عبارت از آن میباشد که تمامی کشورهای حاضر در نشست مزبور،- به استثنای ارمنستان،- همگی تأکید کردند که تمامیت ارضی آذربایجان تغییرناپذیر است و مصونیت دارد و بایستی تأمین گردد. بمنظور حل صلح آمیز مسئله، اعطای نظام خودمختاری عالی برای قره باغ کوهستانی فقط و فقط در قلمروی جمهوری آذربایجان امکانپذیر میباشد.

این بیانیه، سند تاریخی است. پس، تمامی کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا، از بزرگترین دولتها- ایالات متحده آمریکا، بریتانیای کبیر، روسیه، فرانسه، آلمان، ترکیه و دیگران تا کوچکترین دولتها، همه اتفاق نظر داشتند که بایستی تمامیت ارضی آذربایجان مجدداً برقرار شود، سرزمینهای اشغالی آذربایجان آزاد گردد. حل این مسئله از راه صلح فقط بر پایه این اصول امکانپذیر میباشد. ما موفق به این شدیم.

معتقدم که تصویب این سند در سیاستی که ما پیاده کردیم، اکنون برای ما مرحله و فرصتهای بزرگی را می گشاید. ما تلاش خواهیم کرد تا با استفاده مفید از این امکانات، جمهوری آذربایجان را، سرانجام، از این مصیبت نجات دهیم، سرزمینهای اشغالی مان را آزاد نماییم و حاکمیت خود را در همه سرزمینهای آذربایجان مجدداً برقرار کنیم.

اینجانب چند روز پیش در دیدار با روشنفکران جامعه، اطلاعات مفصلی در این باره ارایه داده ام. این اطلاعات و متن سخنرانی من در روزنامه ها منتشر شده است. گمان می کنم که شما با همان سخنان من و آن نوشته ها آشنایی کامل یافته اید. اطمینان دارم که هر یک از شما در اجرای این سیاست و اقدامات ما کمک و حمایت خواهید نمود و با ما همبستگی خواهید داشت.

برای رهایی کشورمان از این شرایط وخیم، ملت ما باید هر چه بیشتر متحد شود و مردم وحدت داشته باشند. هنوز هم بین مردم نیروهای مختلف، شاید هم نادرست و ناشایسته یی هستند. ولی من امروز با احساس خشنودی متذکر می شوم که اکثریت مطلق مردم و اکثریت مطلق شهروندان ملت و کشورمان این راه درست و صحیح آذربایجان، این راهی که مطابق با اصول دولتمداری، استقلال و آرمانهای والای معنوی- ملی و دینی میباشد، را می پسندد، حمایت می نماید و از هیچ اقدامی جهت اتحاد همگان در این راه دریغ نمی کند.

فلذا، من امروز با ارایه اطلاعاتی، بار دیگر شما و کل مردم آذربایجان، مسلمانان و شهروندان کشورمان را به اتحاد و همپیوستگی دعوت می کنم. برای حفظ و تحکیم استقلال دولت آذربایجان، بنام احیای تمامیت ارضی کشورمان و بنام خروج ارتش ارمنستان از سرزمینهای اشغالی و آزادی این سرزمینها همه شما را به وحدت و همبستگی دعوت می نمایم.

اینجانب اطمینان دارم که شما و همه مردم به این فراخوان من پاسخ خواهد داد، شما این روزها و سالهای سخت را در کنار هم سپری خواهیم نمود و شاهد روزهای پرسعادت آذربایجان خواهیم شد.

من به مناسبت این عید مجدداً به شما تبریک می گویم. این دستاوردهایی که ما در نشست لیسبن بدست آوردیم، مصادف با این روزها است- با روز مبعث حضرت پیامبر(ص)، گفتگوی آن حضرت با خداوند متعال و روز معراج میباشد. خود این هم سعادت بزرگی است. این هم گواه بر آن است که آرمانهای ما پاک و تمیز است. این آرمانها ما را به موفقیتها و روزهای خوشبخت خواهد رساند.

برای همه شما، تمامی مردم مسلمان آذربایجان سلامتی، سعادت و کامیابی آرزومندم. برای جمهوری آذربایجان مستقل آرزوی استحکام و اعتلای روزافزون را دارم. متشکرم.

© aliyev-heritage.org