حیدر علی اف: جناب سفیر محترم، به آذربایجان خوش آمدید. به سفیر آمریکا در آذربایجان نیز خیرمقدم می گویم، خیلی وقت است ایشان را نمی دیدم. فکر می کنم، هدف از سفر شما به آذربایجان، عبارت است از جمع آوری اطلاعات لازم در ارتباط با مناقشه ارمنستان- آذربایجان و کمک به ما. اگر چنین است، من از این ابتکار استقبال می کنم. از این بابت خیلی خوشحالم.

جان اوردوای: جناب آقای رییس جمهور، ابتدا از شما تشکر می کنم از اینکه، وقت تان را به ما اختصاص دادید و با ملاقات می نمایید. به این خاطر از جنابعالی سپاسگزارم. دیدار با شما، برای ما مایه خوشوقتی است. همانطور که جنابعالی فرمودید، واقعاً هم ما چنین هدفی داریم و این ابتکار از هر دو طرف، مخصوصاً از طرف جناب اویلسون سفیر محترم ارایه شده است که، سفیران آمریکا در آذربایجان و ارمنستان سفرهای متقابل داشته باشند. شش ماه قبل جناب اویلسون در ارمنستان بود و اکنون من در آذربایجان حضور دارم.

اینجانب طی مدت حضور در اینجا با دانشجویان، نمایندگان جوامع دینی و احزاب مختلف و مقامات رسمی ملاقاتهایی داشتم. در مورد آذربایجان اطلاعات وسیعتری بدست آورده ام. سعی کرده ام تا، به ماهیت مسئله پی ببرم و موضع آذربایجان را درک کنم. بعد از این اطمینان بیشتری یافتم که، همگان بایستی نیروهای مان را جهت دستیابی به حل مسالمت آمیز مناقشه بکار بریم.

البته، گروه مینسک و رؤسای مشترک بطور جدی مشغول حل این مساله هستند. ما نیز- جناب اویلسون و من، سعی داریم تا، حمایت خود را از این روند بعمل آوریم و موضع مان را اعلام نماییم.

هم رؤسای مشترک گروه مینسک و هم کشورهای عضو آن بر این باورند که، بایستی مسئله را از طریق مسالمت آمیز حل و فصل کرد. خود شما هم بکرات طرفداری خود را از این راه اعلام داشته اید. من هم این مطلب را بارها از آقای کوچاریان رییس جمهور ارمنستان شنیدم. بدینوسیله، نظر همه ما این است که، حل این مساله از راه جنگ وجود ندارد. بنابراین باید راههای مصالحه آمیزی یافت، اراده سیاسی باشد تا، این مسئله حل گردد. در اثر حل مساله، هم پیشرفت کشور شما و هم ارمنستان و کلاً، توسعه منطقه تامین خواهد شد. ما هم از طرف خود همه اقدامات ممکن را انجام خواهیم داد تا، کمک به این داشته باشیم.

مایلم همچنین بگویم که، حضور مجدد در باکو، برای من نهایت خوشحالی است و تحسین برانگیز می باشد. در سال ۱۹۸۶ میسر به سفر به این کشور شده بودم. اکنون شاهد تحولات بسیار زیاد و مثبتی در باکو هستم. آن زمان، نهادی موسوم به رهبران سیاسی جوان آمریکا موجود بود. من بعنوان جزو نمایندگان آن به اینجا سفر کرده بودم.

حیدر علی اف: بسیار خوب، برای مقایسه کردن امکان دارید.

جان اوردوای: البته، امکان برای مقایسه کردن هست. لیکن این تحول، اصلاً قابل مقایسه نیست. زیرا این بار شهر باکو را آبادتر، زیباتر و جذابتر می بینم.

حیدر علی اف: متشکرم. من شما را خیلی با دقت استماع کردم و این سفر، همچنین کارهای تان در اینجا را می پسندم.این امر، برای لازمه ما، مخصوصاً، لازمه آذربایجان است. زیرا لازم است تا، هم در ارمنستان، هم در واشنگتن، هم در گروه مینسک، هم در رؤسای مشترک- در دست همه در مورد واقعیت امروز آذربایجان- من اینرا به مناقشه ارمنستان و آذربایجان اطلاق می کنم- اطلاعات صحیح و جامعی باشد. من تردیدی ندارم که، طبیعتاً، سفارت آمریکا در آذربایجان، جناب سفیر و کارمندان آن این وظیفه را انجام می دهند. ولی در عین حال، حضور سفیر آمریکا در کشور طرف مقابل مناقشه در آذربایجان نیز، جمع آوری اطلاعات مشخص و جمع بندی اطلاعات در اینجا توسط وی، اهمیت زیادی دارد.

شما موضع دولت ما و شخص رییس جمهوری آذربایجان را در ارتباط با حل مناقشه ارمنستان و آذربایجان بخوبی می دانید. موضع ما روشن است، من بارها گفتم که، ما تلاش برای حل مسالمت آمیز این مسئله می کنیم و منبعد نیز خواهیم کرد. ولی عدم حل درازمدت مسئله و عملی نشدن وعده هایمان در خصوص حل مسالمت آمیز آن، طبعاً، نظرات و احساسات مختلفی در جامعه ما بر می انگیزد. فکر می کنم، شما طی این روزها آن را دیدید و شنیدید.

من امروز هم می گویم، بایستی این مساله را از طریق صلح حل و فصل کرد. ولی تابحال عدم حل مسئله، در مقایسه با ارمنستان وضع آذربایجان را بمراتب متشنجتر می سازد. من با صرف نظر از وضع سیاسی اقتصادی ارمنستان، مایلم بگویم که، یک متر هم از سرزمین ارمنستان اشغال نشده است. در ارمنستان افرادی که، در سرزمین خود در شرایط جنگ زدگی بسر برند، وجود ندارد. افراد ساکن در چادرها نیست. و مورد مهمتر از همه، سرزمین ارمنستان تماماً در دست خود میباشد. تمامیت ارضی، اساس هر کشور مستقل را تشکیل می دهد. تمامیت ارضی در ارمنستان از بدو کسب استقلال آن تاکنون کاملاً موجود است. ولی در آذربایجان اینطور نیست. تمامیت ارضی کشورمان نقض گردیده و تابحال ما نمی توانیم آن را احیا نماییم. همین است تفاوت.

طبعاً، طولانی شدن مسئله برای ارمنستان نیز مقرون به صرفه نیست. لیکن در اثر این، ارمنستان مانند ما در وضع دشواری قرار نگرفته است. از اینرو آقای کوچاریان رییس جمهور در گفتگوهای فی ما بین گاهاً به من می گوید که، ما تاکنون چنین زندگی کرده ایم و منبعد نیز می توانیم زندگی کنیم. قره باغ کوهستانی مستقیماً به ارمنستان متصل شده و از طرف دوم، قره باغ کوهستانی خود را "دولت مستقل" اعلام کرده است. درست است، هیچ کشوری آن را بعنوان دولت مستقل برسمیت نمی شناسد. ولی شخصیتهای سیاسی مختلفی از قره باغ کوهستانی دیدن می کنند، آن را برسمیت می شناسند، این قبیل موارد هست.

امروز من گزارشی دریافت کردم، در مطبوعات ارمنستان منتشر شده است که، ۴۶ عضو کنگره ایالات متحده آمریکا بیانیه ای مبنی بر برسمیت شناختن قره باغ کوهستانی صادر کرده اند. انتخابات برگزاری در آنجا را به آرکادی قوکاسیان و قره باغ کوهستانی شادباش می گویند، بیان می کنند که، کاملاً "کشور دموکراتیک" است و حتی دولتها و کشورها را فرا می خوانند تا، استقلال قره باغ کوهستانی را برسمیت بشناسند.

چند روز قبل من گزارشی دریافت کرده ام که، در انگلستان، نمی دانم، مثل اینکه، در مجلس اعیان و یا در جای دیگر، به ابتکار چند تن از اعیان در صدد مذاکره مساله استقلال قره باغ کوهستانی میباشند. آ

با انعکاس این اطلاعات به شما، مایل نیستم فکر کنید که، من از ایالات متحده آمریکا در این مورد انتقاد می کنم. این موارد را به شما می گویم نه بخاطر اینکه، برای مثال، به من توضیح دهید، چرا این اعضای کنگره چنین می کنند. من متوجه این هستم، آخر شما چه می توانید بگویید؟ اینها را بدین جهت عرض می کنم که، قره باغ کوهستانی و ارمنستان می تواند در این شرایط زندگی کند. ولی آذربایجان نمی تواند. تفاوت در این است. بنابراین ما حتی نسبت به هر اقدام ناچیزی که، بتواند به حل این مساله کمک کند، احترام داریم. ما باید از این وضع رهایی یابیم. این امر، باید یا از طریق صلح حل بشود و یا اینکه، مردم بایستی به مبارزه برخواسته سرزمینهای خود را آزاد کند. راه سومی وجود ندارد. ما جنگ را کنار می گذاریم و غیر قابل قبول می دانیم. پس، یک راه می ماند: راه صلح. پس آیا، از طریق صلح، دیگر چه می توان کرد و چه اقداماتی را بعمل آورد؟ گفتگوی من با شما، مربوط به همین موضوع است.

جان اوردوای: جنابآقای رییس جمهور، اجازه دهید، ابتدا خدمت تان عرض کنم که، در ایالات متحده آمریکا سیاست خارجی را رییس جمهور تعیین می کند، نه کنگره. آقای بوش رییس جمهور هم چنین قصدی ندارد که، تشکیلاتی موسوم به قره باغ کوهستانی را برسمیت بشناسد. آن هم برای جنابعالی و برای همگان روشن است که، هیچ دولتی قره باغ کوهستانی را بعنوان کشوری مستقل برسمیت نمی شناسد.

حیدر علی اف: جناب سفیر، به شما گفتم که، من از این نگران نیستم. می دانم که، جناب بوش هرگز آن را برسمیت نمی شناسد و هیچ کشوری برسمیت نخواهد شناخت. من از این بابت نگرانی ندارم. من این مورد را بعنوان دلیل بدین خاطر به شما می گویم تا بدانید، بعنوان مثال، قره باغ کوهستانی و ارمنستان می تواند در چنین شرایطی زندگی کند. و آنچه که مربوط به سیاست است، من می دانم چه کسی در ایالات متحده آمریکا چه سیاستی را اجرا می کند. ولی لغو اصلاحیه ۹۰۷ را رییس جمهور نمی توانست به کنگره بقبولاند. تخصیصات مالی خارجی از طرف کنگره ارایه می شود. کنگره آمریکا امسال باز هم برای قره باغ کوهستانی کمک مالی تخصیص داده و رییس جمهور هم آن را تایید کرده است. سرانجام، شما را هم بعنوان سفیران ایالات متحده آمریکا در کشورهای خارجی کنگره تایید می نماید. بنابراین، کنگره از سیاست خارجی در کنار نیست. این مورد را به شما، فقط، برای پاسخ گفتم. اما بیایید، روی این موضوع نیایستیمو برویم سر اصل مطلب.

© aliyev-heritage.org