آثار / اقتصاد / روابط اقتصادی آذربایجان و ایالات متحده آمریکا

سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در دیدار اعضای اتاق بازرگانی آذربایجان- آمریکا و شورای کاری سازمان تفاهم بین المللی - نیویورک، ۲۹ ژویه سال ۱۹۹۷


خانمها و آقایان محترم.

صبح تان به خیر. من خدمت همه شما در این تالار معتبر خیر مقدم عرض می کنم. از بابت حضورتان در ملاقات امروز و توجه تان نسبت به رئیس جمهور آذربایجان و هیأت نمایندگی ما، از شما تشکر می کنم.

اینجانب بعنوان رئیس جمهوری آذربایجان به دعوت جناب بیل کلینتون رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا برای اولین سفر رسمی به آمریکا آمده ام. من در قالب این سفر دیدارهای متعددی انجام می دهم، از جمله در نیویورک سومین روز است که، ملاقاتها صورت می پذیرد. در بین اینها، دیدار امروز من با شما، حایز اهمیت بسزایی میباشد. از اتاق بازرگانی آذربایجان- آمریکا، دون استیسی و رضا وزیری مسؤلان این اتاق، شرکتهای آمریکایی دست اندرکاران این جلسه و نیز از همه دست اندرکاران آن اضهار امتنان دارم. همچنین، از سازمان تفاهم بین المللی، مسؤل آن و تمامی اعضای این سازمان که حمایت از سازماندهی و مدیریت این دیدار را بعهده گرفته است، قدردانی می کنم.

اولاً، بعلت کمبود وقت و ثانیاً، همانطور که من احساس می کنم، از اینکه شما اطلاعاتی راجع به آذربایجان دارید، بنابراین مایلم بطور مختصر چند کلمه بیان کنم.

آذربایجان کشوری است که، پس از فروپاشی اتحاد شوروی استقلال خود را بدست آورده و واقع در قفقاز میباشد. مایلم به استحضار شما برسانم که، آذربایجان راه استقلال دولتی را با عزم راسخ می پیماید و منبعد هرگز استقلال خویش را از دست نخواهد داد. در آذربایجان روند سازماندهی دولت دموکراتیک، قانونمدار و لائیک جریان دارد. اقتصاد آذربایجان بر پایه اصول اقتصاد بازار تشکیل می گردد و این امر، محور استراتژیکی ما در اقتصاد میباشد. آذربایجان درهای خود را برای اقتصاد جهانی باز کرده است. آذربایجان از راه پیوند اقتصاد خود با اقتصاد جهان پیروی می نماید. آذربایجان دارای منابع طبیعی عظیم و ظرفیتهای اقتصادی بزرگی است. بمنظور بهره مندی از این منابع و پتانسیل، کشورمان نیاز به سرمایه گذاری خارجی دارد. همه این موارد، واقعیت امروز آذربایجان را تشکیل می دهد.

پس از سخنرانی نماینده بانک "جی- پی مورگان" در اینجا، من از بیان سخن در مورد جریانات موجود در آذربایجان، اقتصاد کشورمان، انجام اصلاحات اقتصادی و نتایج آنها، صرف نظر می کنم.

حقیقتاً، آذربایجان اصلاحات اقتصادی را مدام انجام می دهد. ما این اصلاحات اقتصادی را از سال ۱۹۹۴ آغاز کردیم. زیرا قبل از این، هم اوضاع داخلی آذربایجان، هم تجاوزهایی از خارج به کشورمان و توطئه های بر علیه آذربایجان، مانع از انجام این اصلاحات می شد. با وجود اینکه، انجام این اصلاحات را در مقایسه با سایر کشورها دیر آغاز کردیم، ولی بلحاظ انجام سریع این اصلاحات، از خیلی ها سبقت گرفته ایم.

شما- کارفرمایان و نمایندگان مراکز بزرگ مالی میباشید. شماها شخصیتهایی هستید که، به مسایل مالی و اقتصاد اشراف کامل دارید. اگر در آذربایجان نرخ تورم در سال ۱۹۹۴ ۱۶۰۰ درصد بوده و در سال جاری به حد صفر رسیده، پس، این امر، عالی ترین نتایج اصلاحات و تدابیر اقتصادی ما طی مدت کوتاه میباشد.

چنانچه در آذربایجان از سال ۱۹۸۹ صنعت و تولید محصولات کشاورزی و سطح کلی اقتصاد بطور سالانه رکود داشت و در سال ۱۹۹۵ تولید محصولات صنعتی ۲۵- ۲۶ درصد، میزان تولیدات ناخالص داخلی ۱۰- ۱۵ درصد و تولید محصولات کشاورزی نیز تقریباً به همان اندازه تنزل داشته است، اکنون در کشورمان بنابر نتایج سال ۱۹۹۶، تولید محصولات صنعتی تثبیت یافته، تولید محصولات کشاورزی ۳ درصد افزایش یافته، حجم محصولات ناخالص داخلی به ۲/۵ درصد رسیده و اینها نتیجه اصلاحات اقتصادی ما ظرف کوتاه مدت است.

معمولاً ما نمودارهای اقتصادی آذربایجان را،- بنظرم، این، درست است،- با توسعه اقتصاد کشورهای جامعه مشترک المنافع جزو اتحاد شوروی سابق، مقایسه می نماییم. در انجام اصلاحات اقتصادی بین این کشورها، روسیه پیشقدم است. فلذا اینجانب مایلم در چند مورد مقایسه انجام دهم.

ما در سال ۱۹۹۶ قانون "اصلاحات ارضی" را تصویب کردیم و تصمیم واگذاری زمین به مالکیت شخصی را گرفتیم. اکنون زمین در اختیار مالکیت شخصی قرار گرفته و این هم نتایج مطلوب خود را نشان می دهد. همه مؤسسات دام پروری بخش کشاورزی کاملاً خصوصی سازی شده است. نتیجتاً، در سال گذشته ۸۰ درصد کل محصولات کشاورزی تولیدی در آذربایجان به سهم بخش خصوصی تعلق داشته است.

اینجانب در اوایل ماه جاری در سفر رسمی در روسیه بودم. در روسیه زمین را در اختیار مالکیت شخصی قرار نداده و نمی توانند چنین قانونی را به تصویب برسانند. آنها نتوانسته اند از کالخوزها و سوخوزها (مؤسسات کشاورزی و دام پروری دسته جمعی)، کلاً از سیستم شوروی سابق دور بشوند. من در دیدار مسؤلان طرفدار اصلاحات در آن کشور، ضمن بحث از قانون تصویبی مان در خصوص تحویل زمین به مالکیت شخصی و نتایج عملی اجرای آن، آنها مراتب تحیر خود را اظهار داشتند.

بزرگترین مشکل روسیه، تأخیر ۵ - ۴ ماهه در پرداخت دست مزد و حقوق بازنشستگی به مردم میباشد. ولی مایلم عرض کنم که، در آذربایجان ما هیچگونه بدهی به مردم نداریم. دست مزد و حقوق بازنشستگی به موقع پرداخت می گردد. همانطور که خاطرنشان کردم، نرخ تورم به حد صفر کاهش یافته است. ارزش منات پول ملی آذربایجان در تناسب با دلار شما، ۱۰ درصد افزایش یافته است.

فکر نکنید که، اینجانب مایلم از خودم خیلی تعریف کنم. خواهش می کنم، درست متوجه من باشید. من این چند تا ارقام را فقط به سخنان نماینده بانک "جی- پی مورگان" اضافه می کنم. این مطلب را همچنین بجهت آن بیان می دارم که، بعضی نیروهایی که برعلیه آذربایجان کار می کنند، از جمله نیروهای مخالف در داخل کشورمان و آنان که، در کشورهای مختلفی برعلیه کشورمان فعالیت دارند، در صدد چنین جوسازی هستند که، گویا اصلاحات اقتصادی در آذربایجان کند پیش می رود و نتیجه یی ندارد. بدبختی هم در این است که، این نظرات مخصوص خیلی از افراد ما در داخل است.

اکنون من در اینجا نشسته، سخنرانی نماینده بانک "جی- پی مورگان" را استماع کرده و به فکر این هستم که،- عجیب است، آذربایجان را از نیویورک چه قدر عالی می بینند! مخالفان و سایر نیروها در داخل ما به حدی کور هستند که، آذربایجان را به اندازه "جی- پی مورگان" نمی بینند.

این نظرات، ارقام ذکر شده و گزارشات، تنها مخصوص بانک "جی- پی مورگان" نیست. صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و مراکز بین المللی ارزی جریانات موجود در آذربایجان را به دقت پیگیری می کنند و شروط بسیار جدی در برابر کشورمان مطرح می سازند. ما این همکاری را خیلی رضایتبخش می دانیم. اینجانب از صندوق بین المللی پول و بانک جهانی قدردانی می نمایم. از همه کسانی که با آذربایجان همکاری می کنند، اظهار امتنان دارم.

مایلم به استحضار برسانم که، درهای آذربایجان برای همه باز است. مناسبترین شرایط جهت سرمایه گذاری و فعالیت در کشورمان فراهم شده است. ضمن اشتیاق از این دیدار و مشهودات از شما، به شما اطمینان می دهم که، این امکانات و شرایط از این پس هر چه بیشتر گسترش خواهد یافت.

اینجانب شما را به آذربایجان دعوت می کنم. برای فعالیت در آذربایجان بیایید. فعالیت در کشور ما، آینده یی درخشان دارد.

قرن ۲۱، قرن رشد آذربایجان خواهد بود. هر یک از کارفرمایانی که به آذربایجان بیایند، به همراه آذربایجان رشد خواهند یافت. از توجه تان سپاسگزارم. آماده ام به سؤالات شما پاسخ دهم.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، من نماینده شرکت حقوقی هستم. سؤالیاز شما دارم. آذربایجان و سایر کشورهای منطقه دارای نظرات مختلفی در مورد نظام حقوقی دریای خزر و تقسیم آن میباشند. کشورهای مختلف مواضع خود را نسبت به بهره برداری از ذخایر انرژی و منابع طبیعی موجود در اعماق دریای خزر دارند. مایلیم بدانیم که، مسأله تقسیم دریای خزر عبارت از چیست. موضع شما در این مسأله چگونه است؟ بنظر جنابعالی، این مسأله- مسأله رژیم حقوقی خزر به چه اندازه می تواند در اجرای پروژه های نفت و گاز تأثیر گذار باشد؟

پاسخ: متشکرم. مسأله نظام حقوقی دریای خزر فقط پس از امضای "قرارداد قرن" در ماه سپتامبر سال ۱۹۹۴ مابین شرکت دولتی نفت آذربایجان و شرکتهای فراملی عظیم جهانی پدید آمده است. تا آن موقع سخنی در مورد نظام حقوقی دریای خزر، می توان گفت، در بین نبود. انعقاد قرارداد بزرگی توسط جمهوری آذربایجان، باعث نگرانی کشورهای زیادی، از جمله برخی کشورهای حاشیه خزر، بویژه بزرگترین کشورها شد. آنها ناراضی شدند و به قصد جلوگیری از این مسأله، یعنی بمنظور مانع تراشی برای ما این مسأله رژیم حقوقی را مطرح ساختند. ما مخالف تعیین رژیم حقوقی نبوده ایم. ولی در عین حال، از آنجایی که، دریای خزر یک حوضه آبی کمیابی در جهان میباشد، تعیین رژیم حقوقی آن نیز بسیار پیچیده است. زمانی مقررات و نمونه یی جهت استفاده از منابع طبیعی دریای خزر- معادن نفت و گاز موجود در اعماق این دریا، تهیه و تنظیم گردیده است.

همانطوری که مستحضرید، در زمان موجودیت اتحاد شوروی دریای خزر فقط متعلق به آن بوده است. ایران از قسمت کوچکی در جنوب دریای خزر استفاده نموده است. تولید نفت در دریای خزر از سوی آذربایجان، ۵۰ سال پیش- در سالهای ۱۹۴۷- ۴۹ آغاز شده است. از زمان آغاز تولید نفت در دریای خزر تا فروپاشی اتحاد شوروی، فعالیت در آنجا از طرف اداره نفت و گاز واقع در آذربایجان انجام پذیرفته است. ولی با گسترش دامنه بهره برداری از معادن نفت و گاز دریای خزر از سواحل آذربایجان، سایر قسمتهای این دریا نیز تحت پوشش قرار گرفته و بهمین خاطر در سال ۱۹۷۰ بمنظور تقسیم تولید نفت و گاز در دریا بین سایر جمهوری های حاشیه خزر نیز، دریای خزر تقسیم به قسمتها شده است. من بر این باورم که، این اصل بایستی تا زمان تعیین کامل نظام حقوقی خزر مورد اجرا باشد. آذربایجان با استفاده از این اصل، در قسمت متعلق به خود مشغول تولید نفت و گاز میباشد.

کشورهای ساحلی خزر نظرات مختلفی در مورد این رژیم حقوقی دارند. آذربایجان و قزاقستان طرفدار اصل تقسیم به قسمتها هستند. روسیه، ایران و ترکمنستان طرفدار اصل مشاع میباشند. ولی این اصل هرگز نسبت به دریای خزر مورد اجرا گذارده نشده است. لیکن اصل قسمتها از سال ۱۹۷۰ موجود است.

ما طرفدار انجام مذاکرات در این مورد هستیم. ولی معتقدم که، این مذاکرات بطول خواهد انجامید. تا پایان این مذاکرات و رسیدن به اتفاق نظر، آذربایجان در قسمت متعلق به خود فعالیت می کند و خواهد کرد. چرا که آذربایجان این حق را دارد.

همچنین باید یادآور شوم که، کلیه معادن نفت و گاز در دریای خزر، از سوی دانشمندان، زمین شناسان و متخصصان آذربایجانی حفاری شده است. سپاسگزارم.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، همانطور که مستحضرید، این کشورها ابتکاراتی جهت احیای صلح و آرامش در قفقاز که، اخیراً بعنوان یکی از ناامنترین مناطق جهانمیباشد، ارایه داده اند.

بمنظور برقراری صلح در قفقاز، ایده ایجاد همکاری بین کشورهای این منطقه و تشکیل پارلمان کشورهای قفقاز موجود است. در مورد تشکیل نیروهای حافظ صلح کشورهای مناطق دریای سیاه و قفقاز در چارچوب سازمان همکاری های اقتصادی دریای سیاه نیز نظراتی وجود دارد.

جناب آقای رییس جمهور، مایلیم بدانیم که، نظر شما نسبت به این ایده ها چیست؟ آیا آذربایجان آماده ادای چه تحفه یی برای برقراری صلح و آرامش در این منطقه جهان میباشد؟

پاسخ: ببینید، چنانچه به این سؤال پاسخ بدهم، بایستی یک ساعت به من گوش دهید. اگر مایلید استماع نمایید، من سخن بگویم. ولی می توانم به طور مختصر به شما جواب دهم. قفقاز منطقه بسیار پیچیده یی است. در نتیجه فعالیت نیروهای مختلف بیگانه، مناقشاتی در قفقاز بوجود آمده است. اولین مناقشه، مناقشه ارمنستان و آذربایجان است. این مناقشه از سال ۱۹۸۸ آغاز گردیده است. این، بزرگترین جنایت امپراتوری کمونیستی شوروی بر علیه ملتهای قفقاز و بخصوص، مردم آذربایجان میباشد و این مناقشه بطور تصنعی ایجاد شده است. سپس، مناقشات بین آبخازی و گرجستان، اینگوشتیا و اوستیای شمالی، جمهوری چچن و روسیه، اوستیای جنوبی و گرجستان پدید آمده است. در سایر مناطق قفقاز نیز اکنون اوضاع بسی متشنج وجود دارد. بهمین خاطر برای رفع این مناقشات بایستی اقدامات جدی و قطعی اتخاذ گردد.

ما جهت حل و فصل مناقشه ارمنستان و آذربایجان، سه سال قبل راجع به آتش بس تصمیم گرفتیم. در حال حاضر مذاکراتی برای دستیابی به صلح پایدار انجام می دهیم. ارمنستان ۲۰ درصد از سرزمینهای آذربایجان را اشغال کرده است. بیش از یک میلیون آذربایجانی از مناطق اشغالی آواره شده است. اکنون آنها در شرایط وخیمی در چادرها زندگی می کنند. خسارات مادی و معنوی بزرگی به آذربایجان وارد آمده است.

ما خواهان حل مسالمت آمیز مناقشه ارمنستان و آذرابیجان هستیم. ولی شروطی هست. ارتش ارمنستان باید از مناطق اشغالی خارج شود. تمامیت ارضی آذربایجان احیا گردد. انسانهای رانده شده از زادگاه خویش به خانه و کاشانه شان باز گردند. اعطای نظام خودمختاری عالی به قره باغ کوهستانی در قلمروی جمهوری آذربایجان، امکانپذیر است. بایستی بین ارمنستان و آذربایجان صلح معتبر و درازمدت برقرار گردد.

ما بر پایه این اصول گفتگوها را انجام می دهیم. اینجانب در واشنگتن با جناب بیل کلینتون پیرامون این موضوع صحبت خواهم کرد.

جناب شواردنادزه رئیس جمهور گرجستان یک هفته قبل در اینجا بوده است. به گمان من، وی اطلاعاتی در مورد مناقشه آبخازی و گرجستان در اختیار شما قرار داده است. در جمهوری چچن اکنون جنگ نیست، ولی اوضاع آن پیچیده است. هم اکنون اوضاع میان اینگوشتیا و اوستیای شمالی به تشنج گرویده است. همه اینها تدابیر بسیار خردمند و محتاطانه یی را ایجاب می کند.

ایده های مختلفی در باره تشکیل پارلمان قفقاز و نیروهای حافظ صلح وجود دارد. لیکن این اندیشه ها بایستی کاملاً بررسی شود. ارایه ایده آسان است، ولی اجرای عملی آن بسیار سخت. قفقاز چنان منطقه یی است که، بنظرم، کشورهای پیشرو جهان همواره باید به اوضاع در این منطقه توجه داشته باشند. از جمله، ایالات متحده آمریکا بایستی توجه خود را نسبت به این منطقه افزایش دهد. متشکرم.

جان روبرت (قایم مقام شورای کاری سازمان تفاهم بین المللی):متأسفانه، این، باید آخرین سؤال باشد، زیرا امکان وقت رئیس جمهور محدود میباشد، ایشان جدول کاری بسیار فشرده یی دارند و ملاقاتهای زیاد پیش بینی می شود.

جناب آقای رییس جمهور، از بابت پاسخهای بسیار صمیمانه از شما تشکر می کنیم.

حیدر علی اف: اینجانب بار دیگر از همه شماها قدردانی می کنم. از همه شما به آذربایجان دعوت می نمایم. از ملاقات امروز خود رضایت خاطر دارم. تا دیدار در آذربایجان. متشکرم.