آثار / استراتژی نفتی / نمایشگاههای "خزر- نفت- گاز"

متن سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در مراسم افتتاح کنفرانس هشتمین نمایشگاه بین المللی \"خزر نفت گاز -۲۰۰۱\" در مجتمع ورزشی نمایشگاهی در باکو - ۵ جون سال ۲۰۰۱


scotch egg
scotch egg
scotch egg
scotch egg
temp-thumb
temp-thumb
temp-thumb
temp-thumb

حضار محترم نمایشگاه و کنفرانس!

میهمانان عزیز، خانمها و آقایان محترم!

بمناسبت افتتاح هشتمین نمایشگاه و کنفرانس بین المللی"خزرنفت گاز" و بمناسبت آغاز آن بکار خود به شما تبریک عرض می نمایم. آرزوی موفقیت برای کار نمایشگاه و کنفرانس دارم.

هشت سال است که، نمایشگاه و کنفرانس بین المللی نفت و گاز در آذربایجان بصورت مدام برگزار می گردد. آشنایی با نمایشگاه، بی تردید، تبادل تجربه شرکتهایی از جهان که، مشغول صنعت نفت و گاز می باشند را، تامین نموده و بحثها و مذاکرات انجام گرفته و نظرات ارایه شده در کنفرانسها نیز برای هر یک از شرکت کنندگان نمایشگاه و هر کدام از کشورهای مشغول صنعت نفت و گاز بسیار مفید واقع می گردد.

برگزاری هشتمین نمایشگاه بین المللی نفت و گاز خزر درست در آذربایجان، تصادفی نیست. معلوم است که، آذربایجان سرزمین کهن نفت است. استخراج نفت بشیوه صنعتی در جهان، اولین بار درست در آذربایجان- باکو انجام گرفته است. بنابراین، استخراج نفت در آذربایجان- باکو، پایه هایی را جهت استفاده از این ثروت طبیعی مورد نیاز شدید بشریت، نهاده است. آذربایجان طی این سالها راه عظیمی را پشت سر گذاشته است. در گذشته نیز کارفرمایان بزرگ جهان و سازمانهایی که، بعدا به شکل شرکتهای نفتی درآمدند، جهت استخراج نفت در آذربایجان فعالیت نموده اند. این هم در جهان، بعقیده من، نقش خود را ایفا کرده است.

نفت در آذربایجان، ابتدا در خشکی استخراج گردیده است. تصادفی نیست که، آذربایجان را "سرزمین آتش" می نامند. بنده اکنون مایل نیستم منشا این کلمه را دقیقا مشخص نمایم. اما بنظر مورخین ما، پیدایش گاز از ته زمین و احتراق آن درست در آذربایجان از همان دوران قدیم و بدون مداخله خود انسان، آذربایجان را به سرزمین آتش تبدیل نموده و آذربایجان در طول تاریخ بعنوان "سرزمین آتش" معروفیت یافته است.

من امروز بار دیگر می توانم بجرئت بیان نمایم که، در طی دوران گذشته نفت آذربایجان تاثیر خود را برای پیشرفت صنعت در جهان، ایجاد و توسعه صنعت نفت در کشورهای مختلف نشان داده است. لذا، در آذربایجان پیوسته صنعت نفت، نفتگران، دانشمندان و مهندسینی که، در زمینه نفت تخصص یافته اند، مورد افتخار قرار گرفته است. زیرا، آنها با اشتغال به فراگیری ثروتهای زیر زمینی آذربایجان، موجب کشف پیگیرانه معادن جدید نفتی و استفاده از آن گردیده اند.

بنده می بینم، در این کنفرانس یکی از قدیمی ترین نفتگران نیکولای کونستانتینویچ بایباک اف اهل آذربایجان- باکو حضور دارد. این اواخر ما همگی نودمین سالگرد تولد ایشان را جشن گرفتیم. نود سال زندگی، انجام کارهای بزرگی در سخت ترین رشته، و اکنون نیز، در اوایل قرن ۲۱ باز هم دست برنداشتن از این شغل خود و حضور در نمایشگاه نفت و گاز در باکو- این، مساله آسانی نیست. آقای نیکولای کونستانتینویچ، من خدمت شما خیر مقدم عرض می کنم، بمناسبت ۹۰- مین سالگرد تولد تان نامه تبریک ارسال کرده بودم. اکنون ضمن استفاده از این فرصت، مایلم بمناسبت سالگرد تولد تان بار دیگر تبریک بگویم. اطمینان دارم، ما باتفاق شما ۱۰۰- مین سالگرد تولد تان را نیز برگزار خواهیم نمود.

نیکولای بایباک اف مدت ۴۰ سال عهده دار مقام وزیر نفت کشور عظیمی همچون اتحاد جماهیر شوروی بوده است. سپس معاون رئیس حکومت بوده و کارهای زیادی انجام داده است. ولی مهمترین مساله برای ما این است که، وی، متعلق به ما، اهل باکو و پرورده آذربایجان می باشد. فارق التحصیل انستیتوی نفت آذربایجان است. زندگی بزرگ و پر افتخار وی، درست در آذربایجان- روستای بالاخانی، منطقه صابونچی آغاز شده است. پس از آن هم شهرت جهانی یافته است. بگمان من، این خط کوچک، اهمیت بزرگ در زمینه استخراج نفت در گذشته در آذربایجان را برای کلیه شرکت کنندگان این کنفرانس و نمایشگاه بار دیگر بنمایش می گذارد.

مسلما، بنده مدعی نیستم که، آذربایجان همواره بیشتر از همه کشورهای جهان استخراج نفت نموده است. نه خیر. ولی از آنجایی که، سرآغاز استخراج و اکتشافات نفتی در آذربایجان بوده، آذربایجان امروز نیز احساس افتخار بزرگ دارد. آذربایجان پس از بدست آوردن استقلال دولتی خود را صحفات جدید زندگی آن آغاز گردیده است. بنده مایل نیستم وارد جنبه سیاسی این مساله شوم. طبعا، هر انسانی،- اکنون در اینجا شهروندان کشورهای بزرگ، کشورهای مختلف جهان گردهم آمده اند،- خواستار زندگی در کشوری آزاد و مستقل می باشد. مردم آذربایجان نیز خواستار زندگی در کشوری آزاد، مستقل و دموکراتیک بود و ۱۰ سال قبل موقع فروپاشی اتحاد شوری، آذربایجان استقلال دولتی خود را بدست آورد. این، برای مردم آذربایجان یک رویداد تاریخی است و در عین حال سرآغاز مرحله جدید در زمینه استخراج نفت و گاز در آذربایجان می باشد. ما این مرحله را در یک دوران سختی شروع کردیم. زیرا در حالی که، در گذشته تمام صنعت نفت و گاز در زیر ساختار شوروی از یک مرکز اداره می شد، اکنون ما خودمان بطور مستقل، همزمان با کارهای دیگر، باید استخراج نفت و گاز بعنوان غنی ترین ثروت طبیعی آذربایجان را تامین نماییم.

بنده امروز می توانم بجرئت اعلام کنم که، در سالهای قبلی آذربایجان بعنوان ترکیبی از اتحاد شوروی سابق همواره مقامات پیشرو را در این زمینه کسب نموده است. اشاره به یک مورد نیز بجا بود که، آذربایجان ضمن بودن بعنوان اولین کشور دراسخراج نفت بشیوه صنعتی در جهان، همچنین نخستین کشور استخراج کننده نفت از اعماق دریا، قعر دریا در جهان بوده است. این کارها حدودا در سالهای ۲۰ آغاز شده است. ولی نتوانسته است به پیشرفت بزرگی دست یابد. در سال ۱۹۴۹ زمین شناسان و نفتگران آذربایجانی با احداث برجهای نفتی در منطقه افسانه ای نفت داشلاری، برای بار اول اقدام به استخراج نفت از اعماق آب و قعر دریا نموده اند.

آذربایجان در اینجا نیز مقام اول را در جهان کسب می نماید. تمامی اینها نشانگر وجود تجربه، تاریخ و سنن بزرگی در زمینه نفت و گاز در آذربایجان می باشد. ولی طبعا، بعدها معادن نفتی بزرگ در مناطق مختلف جهان کشف گردیده است. از این معادن، نفت و گاز بسیار زیادی نسبت به آذربایجان استخراج گردیده است. تکنولوژی جدیدی ایجاد شده است. طبیعتا، با استفاده از آن تکنولوژی، بازدهی استخراج نفت و گاز افزایش یافته است.

بعنوان مثال، معاون وزیر صنایع و انرژی نفت نروژ، این خانم زیبا دیروز در گفت وگو با من نیز و امروز هم می گفت که، نروژ

در صنعت نفت کشور جوانی است و ۳۰ سال است که، مشغول استخراج نفت می باشد. این، واقعیت است. ولی خداوند به آنها عطا کرده، معادن بسیار غنی نفتی در دریای شمال آشکار گردیده است و مهمترین آنکه، ضمن استفاده از معاصرتین فن آوری و تکنولوژی موجود درجهان، موفق به استخراج نفت و گاز بمقدارکلانی

گردیده اند. اکنون کشوری کوچک همچون نروژ تبدیل به یک کشور بزرگ نفتی شده است.

این مورد را می توان به کشورهای گوناگون در دیگر مناطق جهان نیز اطلاق نمود. با گفتن اینها، بنده مایلم بر آن نقطه اشاره نمایم که، اکنون مناطقی در جهان وجود دارد که، دارای معادن نفتی بسیار غنی ای می باشد. اکنون دنیا نیاز شدید به نفت و گاز دارد. اکنون دانشمندان و متخصصین نظراتی راجع به افزایش نیاز به نفت و گاز اظهار می نمایند. لیکن استخراج نفت و گاز ممکن است، تامینگر این افزایش در سطح مورد نظر نباشد. همه این موارد نشانگر آن می باشد که، اکتشاف معادن جدید نفت و گاز در هر نقطه از جهان و نیز استفاده ثمربخش از آن، نه تنها برای آن منطقه و یا آن کشور، بلکه برای جهان و بشریت لازم است.

شاید هم اگر نظر بنده اشتباه باشد، متخصصین می توانند آن را اصلاح نمایند. ولی نظر دارم که، از بین تمامی ثروتهای زیر زمینی و طبیعی، دومین ثروت ارزشمند و بسیار لازم برای بشریت و زندگی انسان هم امروز و هم در آینده در مقایسه با نفت و گاز وجود ندارد. بعنوان مثال، اکنون آهن و یا سایر فلزات را با وسایل تهیه شده بشیوه شیمیایی عوض می کنند. در صورتی که، نفت و گاز نباشد، تهیه آن وسایل امکان پذیر نمی باشد. انرژی اتمی اختراع گردیده است. ولی دانستن فواید و مضرات آن، حتما، کار سختی نیست. بنابراین نیاز جهان به نفت و گاز بتدریج افزایش می یابد و بدین ترتیب، افتتاح معادن جدید نفت و گاز در این منطقه و نیز استفاده از آن، برای بشریت و آینده جهان لازم است.

آذربایجان پس از اخذ استقلال دولتی خود را، طبعا، در ابتدا ما در مورد خودمان می اندیشیدیم، در خصوص اقتصاد کشورمان، مردم مان می اندیشیدیم. راجع به رفاه مردم مان می اندیشیدیم. لذا ما هدف استفاده ثمربخشتری نسبت به سالهای قبل از این ثروتهای غنی طبیعی مان را در پیش رو قرار دادیم. این هم بی جهت نبود. زیرا در قسمت آذربایجانی دریای خزر هنوز معادن نفتی

بهره برداری نشده وجود دارد.

آذربایجان موقع بدست آوردن استقلال دولتی خود را ما خیلی خوب می دانستیم که، دریای خزر منطقه ای از جهان است که، صاحب معادن غنی نفت و گاز می باشد. این هم، یک فرضیه نیست. دانشمندان، زمین شناسان، مهندسین و نفتگران آذربایجانی همزمان با استخراج نفت طی سالیان دراز، در عین حال بطور منظم مشغول اکتشاف معادن جدید نفتی در دریای خزر بوده اند. خیلی از آنان امروز همراه ما نیستند، فوت کرده اند. چه خوشبختی است که،

انسانهایی مثل نیکولای کونستانتینویچ بایباک اف هنوز با ما هستند. ولی دوستان و همکاران وی، قسمتی از افرادی که، با او در باکو کار کرده و معادن نفتی دریای خزر را آشکار ساخته اند، اکنون نیستند و فوت کرده اند.

همچنانکه، همیشه می گفتم، امروز هم می گویم، ما باید با احساس عمیق قدردانی از آنها یاد کنیم و ممنون شان باشیم که، با بکارگیری هم دانش و علم و هم نیروی خود، تامینگر کشف معادن بزرگ نفتی در دریای خزر بوده اند.

ما بهنگام کسب استقلال دولتی، یک چنین منظره ای را می دیدیم. ولی این، منظره است. منظره همیشه زیبا بنظر می رسد. اما نحوه استفاده از این منظره و نحوه عمل- این، مساله ای است بمراتب دشوارتر. یعنی بسیار مساله سختی است. لذا ما در سال ۱۹۹۴ استراتژی و نظریه نفتی آذربایجان، دولت مستقل آذربایجان را تهیه و تدوین نمودیم که، عبارت از آن گردید که، آذربایجان بوسیله امکانات خود قادر به بهره برداری از معادن بسیار غنی نفت و گاز و نیز استخراج نفت و گاز نمی باشد. بنابراین لازم بود تا، در این شرایط به تجربه جهانی مراجعه نموده و برقراری روابط با کشورها و شرکتهای جهان صاحب امکانات بزرگتری و دارای امکانات مالی وسیع، فن آوری و تکنولوژی معاصر بعمل آید. ما هم این کار را کردیم.

درست است، این موضوع در آن زمان به یک معنی تلقی نمی شد. در آذربایجان نیز برخی ها معتقد به این بودند که، چرا ما باید از معادن نفتی خودمان استفاده مشترک با شرکتهای خارجی نماییم و چرا از آنها دعوت به اینجا بعمل آوریم. طبعا، اینها افرادی هستند که، از پیشرفت جهان عقب مانده اند. اصلا ملاحظه نظرات شان نیز لازم نبود. ولی ما از فرایندهای موجود در جهان با خبر بودیم و از دستاوردهای بزرگ در جهان در زمینه نفت و گاز اطلاع داشتیم. لذا دعوت از شرکتهای بزرگ نفتی به آذربایجان، اولا، سرمایه گذاری آنها در اینجا و ثانیا نیز، استفاده از امکانات آنها و فن آوری و تکنولوژی در اختیار شان ضروری بود. محور اصلی تشکیل دهنده اساس استراتژی نفتی مان عبارت از این بوده است. اکنون، پس از هشت سال، - و همانطور که، هشت سال قبل معتقد بودم،- مورد تایید است که، استراتژی نفت آذربایجان بطور صحیح مشخص و تعیین گردیده و اکنون نتایج خود را برآورد می سازد.

گام اولیه در این راه، انعقاد قرارداد جهت بهره برداری مشترک از معادن "آذری"، "چراق" و قسمتی از معدن "گونشلی"

واقع در عمق دریا در آذربایجان بهمراه بسیاری از شرکتهای جهان در ماه سپتامبر سال ۱۹۹۴ بود. ما این کار را انجام دادیم. مثل امروز در خاطرم هست.

۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ یکی از درخشان ترین صفحات در تاریخ آذربایجان می باشد که، موجب پایه گذاری اجرای عملی استراتژی نفتی مان که، توسط ما بصورت نظری تدوین شده بود، گردید. ما اشتباه نکردیم. ما در راه صحیحی قرار گرفتیم و از آن دوران نیز از راه درست پیروی می نماییم.

ولی پوشیده نیست که، این دستاوردها چندان آسان ببار نمی آمد. در آن زمان خیلی ها بودند که، ممانعت از ما بعمل می آوردند. برخی دولتها و کشورهایی اعتراض شدید به این داشتند. بهانه می آوردند که، قسمتهای متعلق به کشورها در دریای خزر و یا اصول استفاده از منابع دریا هنوز مشخص نگردیده است. خرابکاری می کردند و آن خرابکاری ها معلوم است که، منجر به حادثه ترور درآذربایجان گردید، باعث تلاش هایی جهت کودتای مسلحانه در آذربایجان شد. ما را با دیگر حوادث وحشتناک مواجه ساخت و فشارهای وارده هر سال تداوم می یافت. هنوز امروز هم این فشارها وجود دارد. ولی دولت آذربایجان مستقل نه تنها از راهی که، در پیش گرفته بود عقب نشینی نکرد، بلکه تردیدی هم ننمود. از این راه پیگیرانه پیروی نموده و می نماید.

ما باتفاق شرکتهای خارجی که، اکنون موسوم به "شرکت بین المللی عملیاتی گردیده است"، در سال ۱۹۹۷ اولین نفت را ازمعدن نفتی "چراق" دریافت کردیم. ما ضمن دریافت این نفت، خط لوله جهت صدور نفت در جهت سمت شمال را ایجاد ساخته بودیم. سپس ما تا سال ۱۹۹۹ در جهت سمت غرب یک خط لوله صدور جدید تا بندر گرجستان در دریای سیاه، خط لوله باکو- سوپسا را تهیه ساختیم. این کارها تماما یکنواخت پیش می رفت. ما می دانستیم که، اگر با استخراج نفت نتوانیم آن را صادر نماییم، در آن صورت این نفت اهمیتی نخواهد داشت. همه این کارها را ما به انجام رساندیم.

تاکنون از معدن نفتی "چراق" میزان ۱۴ میلیون تن نفت حاصل و صادر گردیده است. شرکتهای عضو همان کنسرسیوم اکنون از این قرارداد کسب سود می نمایند و از جمله آذربایجان نیز- شرکت دولتی نفت نیز، دولت آذربایجان نیز برداشت سود می نماید.

این اقدام مان توجه همگان را به دریای خزر جلب نمود. این اقدام مان و نتایج بدست آمده موجب آن شد تا، بسیاری از شرکتهای نفتی جهان راجع به وجود امکانات واقعی در آذربایجان اطمینان حاصل نموده و پیشنهاداتی بصورت پی در پی به آذربایجان ارایه گردید. ما طی دوره گذشته ۲۱ قرارداد منعقد ساخته ایم. با ۳۰ شرکت از ۱۴ کشور جهان طرف قرارداد می باشیم. سرمایه کلی از قبل در نظر گرفته شده است که، حدودا بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار خواهد بود. ما در این اواخر گزارش مسؤلان هم شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان را که، رهبری آن را شرکت "بی- پی" بر عهده دارد و نیز مسؤلین امور در معدن "شاه دنیز" را استماع نموده و آنها کارهای انجام گرفته توسط شان را تقدیم کردند.

آنها بیان ساختند که، شرکت "بی- پی" بعنوان یکی از بزرگترین شرکتهای جهان تصمیم گرفته است تا، در اینجا مبلغ ۸ میلیارد دلار سرمایه گذاری نماید و در ضمن گفتند که، شرکت "بی- پی" هرگز

در جایی به این میزان سرمایه گذاری نکرده است. اینها کارهایی است انجام یافته و نشانگر موفقیت آمیز بودن کارهای آینده ای مان می باشد.

دومین قرارداد مان مربوط به معدن "شاه دنیز" است. در آنجا خیلی بیشتر از میزانی که، ما انتظار داشتیم، گاز بدست آمده است. بنده خوب بخاطر دارم، ۵-۴ جون سال ۱۹۹۶ بود. ما حین برگزاری این نمایشگاه، روز دوم قراردادی در خصوص معدن نفت و گاز "شاه دنیز" به امضا رساندیم. در آن وقت خیلی ها بودند که، قصد ایجاد موانع برای این کار داشتند. افرادی مخالف اقتصاد آذربایجان در داخل مان، مانع این بودند. اما نفتگران و زمین شناسان ما و نیز متخصصین شرکت "بی- پی" و سایر شرکتها که، بهمراه مان در آن زمینه کارهای معینی را انجام داده بودند، تشخیص دادند که،

می توان در آنجا آغاز بکار کرد.

بگمان من، گفتن این لزومی ندارد که، شرکتهای نفتی با تجربه بهتر می دانند تا، در کجا می توان سرمایه گذاری نمود. چنانچه آنها اندکی مشکوک شوند که، نبایست در آنجا سرمایه گذاری کرد، در آن صورت هرگز سرمایه گذاری نمی نمایند. هم آنها و هم ما به اتفاق نظر رسیدیم. ولی درآن زمان نه ما و نه آنها، یعنی شرکت"بی-پی" و سایر شرکتها نمی توانستند تصور نمایند تا، در آنجا بیشتر از میزانی که، ما پیشبینی کرده بودیم، گاز وجود دارد.

بخاطر دارم، وقتی از خوشبخت یوسف زاده زمین شناس بسیار با تجربه مان که، هم اکنون در اینجا حضوردارد، سؤال کردم که، آیا در معدن "شاه دنیز" چه قدر گاز وجود دارد؟ وی بمن گفت، بالغ بر ۴۰۰ میلیارد متر مکعب گاز هست. گفتم، شاید زیاد است؟ گفت، نه خیر، ممکن نیست زیاد باشد، اما می تواند بدان میزان باشد. ولی اکنون کارهای انجام یافته و چاههای حفر شده نشان داد که، در آنجا بیش از یک تریلیون متر مکعب نیز گاز وجود دارد. و هنوز این هم، رقم نهایی نیست. زیرا، شرکتهای انجام دهنده این کار، معمولا، همیشه با احتیاط سخن می گویند. همواره سعی دارند تا، رقم پایینتری از میزان پیشبینی شده اعلام نمایند، یعنی بعدا آنها را مقصر ندانند که، چرا مقدار زیادی گفته بودید، ولی الان کمتر تحویل می دهید. برای ما فرقی ندارد. خدا کند، یک تریلیون باشد. اما شکی در میزان یک تریلیون نیست. بنظر من، از یک تریلیون نیز بیشتر خواهد بود.

در معادن دیگری نیز. بعنوان مثال، اکنون شرکت "شورون" کارهای بزرگی را در معدن"آبشرون" انجام می دهد. مسؤلان شرکت "شورون" بمن گفتند که، ما نتایج بیشتر از معدن

"شاه دنیز" هم، تقدیم تان خواهیم کرد. بنده نیز بیان می کنم که،

منتظر این گزارشتان هستم.

بدین صورت، در طی مدت کوتاهی وجود امکانات بسیار زیادی در قسمت آذربایجانی دریای خزر مشخص گردیده است. بعقیده من، یکی از خدمات اصلی آذربایجان و همچنین هشتمین نمایشگاه

خزر نفت گاز عبارت از آن می باشد که، ما وجود معادن کلان نفت و گاز نه تنها در قسمت آذربایجانی دریای خزر، بلکه در بخشهای مخصوص تمامی سایر کشورهای حاشیه دریای خزر نیز را بنمایش گذاشتیم.

باید صمیمانه گفت، قبلا خیلی ها از این اطلاع نداشتند. لیکن کارهای انجام گرفته و نتایج بدست آمده در آذربایجان باعث تشویق آنها گردید و وارد این کار شدند. شرکتهای خارجی آمدند و با این کشورها اقدام به کار نمودند. بعنوان مثال، در قسمت قزاقستان دریای خزر یک معدن بزرگی همچون معدن "کاشاقان" افتتاح گردیده است. من از بابت این خیلی خوشحالم. بدین طریق، نظرات اظهار شده زمانی از سوی دانشمندان ما و پس از آن نظرات دولت آذربایجان در خصوص داشتن دریای خزر معادن بزرگ نفت و گاز را و نیز اقدامات انجام شده توسط آن، موجب معروفیت یافتن دریای خزر بعنوان یکی از مناطق بزرگ نفت خیز جهان گردیده است.

درست است، اکنون نیز در برخی کشورها نیروهای مختلف بمنظور ضرر رساندن به آذربایجان و یا بطور کلی به دیگر

کشورهای حاشیه دریای خزر مقالات گوناگونی می نویسند که، گویا، پیشبینی های قبلی برآورد نشد و یا توقعات انجام نپذیرفت، فلان نگردید. بگذار آنها داد بزنند، فریاد بکشند، برای ما هیچ فرقی ندارد. ما خودمان می دانیم، چه هست و چه نیست، کدام کار درست شد و کدامین نه. مسلما، ممکن است، همه چیز درست نشود. بعنوان مثال، ممکن است، در جایی چاهی حفاری گردد و از آنجا نفت بدست نیاید. ولی در فاصله کمی از آن حفر شود و از آنجا نفت بیرون بزند. مهم آن است که، آن مناطق، یعنی آن قسمتها بطور صحیح تعیین گردد. اگر از یک طرف نفت درنیامده است، از دیگر طرف حاصل خواهد گردید. اینها را نیز نفتگران و دانشمندان آذربایجانی بطور خیلی صحیح مشخص نموده اند.

بدین صورت، همچنانکه در ابتدا بیان کردم، این نمایشگاه هشتم چندان تصادفی نمی باشد. زیرا اولا، حوزه خزر خود را بعنوان منطقه ای صاحب ذخایر بزرگ نفت و گاز بر جهانیان شناسانده است. ثانیا، سرآغاز این کار توسط آذربایجان پایه گذاری گردیده است و تصادفی نیست که، این نمایشگاه هم در آذربایجان آغاز شده است، برای بار هشتم برگزار می شود و از این پس نیز برگزار خواهد گردید.

جنبه دوم مساله، صدور نفت و گاز حاصله می باشد. بنده بشما ابلاغ کردم، ما جهت صدور نفت اولیه بموقع امکاناتی را فراهم نمودیم: لوله نفتی باکو- سوپسا و لوله نفتی باکو- نووروسییسک. اما اینها برای اولین مرحله نفت است. صدور نفت بزرگ بوسیله این خطوط لوله امکان پذیر نمی باشد. لذا ما حین امضای قرارداد در همان سال ۱۹۹۴، بضرورت احداث خط لوله باکو- جیحان که، اکنون ما آن را باکو- تفلیس- جیحان نامگذاری کردیم، در آن قرارداد اشاره نمودیم. از آن دوران تاکنون ما بیش از حد کارهای زیادی جهت ایجاد خط لوله باکو- تفلیس- جیحان انجام دادیم. اگر از یک سو، نیروهایی دارای قصد ایجاد موانعی در برابر اجرای استراتژی نفتی آذربایجان وجود داشت، موانعی بیش از آن در قبال ساخت خط لوله باکو- تفلیس- جیحان موجود بود. زیرا اگر در آذربایجان نفت وجود دارد، ما آن را استخراج می نماییم. افرادی مانع این کار بودند. ولی این موانع نمی توانست نتیجه ای در بر داشته باشد. ما این نفت و گاز را استخراج کردیم. لیکن ارزش نفت و گاز تنها در استخراج آن خلاصه نمی گردد، بلکه باید امکان صدور آن نیز فراهم شود. زیرا برخی نیروهای ایجاد کننده موانع میل نداشتند که، بعنوان مثال، از طریق این مسیر صادر شود، بلکه می خواستند تا، با مسیر دیگری صادر گردد. اما تصمیم مان از اول بر این بود که، خط لوله صادراتی، باکو- تفلیس- جیحان خواهد بود. ما این تصمیم را اتخاذ نموده ایم. این تصمیم را ترکیه و گرجستان اخذ کرده بودند. مایلم با احساس خرسندی بیان نمایم که، شرکتهای بزرگ نفتی فعال در آذربایجان و نیز کشورهای متبوع شان- ایالات متحده آمریکا، بریتانیای کبیر، فرانسه و سایر کشورها،- کشورهای اروپایی حمایت از اجرای همین مسیر را بعمل آوردند. در صورتی که، پشتیبانی آنها نبود، باید گفت که، اجرای این پروژه برای مان سخت می شد. درست است، اجرا می کردیم، ولی سخت می بود.

باکو- تفلیس- جیحان آزمایشات بزرگی را سپری نمود. سرانجام، ما در سال ۱۹۹۹ در استانبول سند نهایی آن را به امضا رساندیم. پس از آن، کارهای بزرگ مهندسی مالی انجام گرفت. اکنون به کار عملی اقدام گردیده است و بنابه پیشبینی های بعمل آمده، مطابق طرح ایجاد شده،- بنده به این اطمینان دارم،- نفت آذربایجان، نفت خزر، نفتی که، توسط همگی مان باتفاق هم حاصل می گردد، در سال ۲۰۰۴ بوسیله خط لوله باکو- تفلیس- جیحان با عبور از گرجستان و ترکیه به بندر جیحان در دریای مدیترانه واصل خواهد گردید.

نظر من این است که، در اینجا نباید هیچ مشکلی وجود داشته باشد. زیرا هم ترکیه و هم گرجستان یک چنین موضع قطعی دارند که، پروژه باکو- تفلیس- جیحان باید بموقع تحقق یابد.

می بینید، زندگی حوادث جدیدی را بوجود می آورد. ما موقع آغاز بکار در معدن "شاه دنیز" می دانستیم که، در آنجا گاز نسبت به نفت بمراتب بیشتر است. ولی تصور نمی کردیم در این حد باشد. اکنون در برابر مان مساله ای هست- صدور گاز. اکنون آن هم برای ما معلوم است. ترکیه نیاز شدیدی به گاز دارد و اروپا نیز همچنین. لذا ما اخذ تصمیم نمودیم که، همزمان با خط لوله نفتی باکو- تفلیس- جیحان، باید خط گاز نیز از باکو تا مرز ترکیه احداث شود. ما هم آغاز به این کار کردیم. در اینجا وزیر محترم اشاره نمود که، بنده در سفر رسمی خود در ماه مارس به ترکیه- آنکارا، موافقت نامه ای بین دولت آذربایجان و دولت ترکیه دائر بر فروش و صدور به ترکیه میزان۶ میلیارد متر مکعب در مرحله اول از گازی که، قرار است از معدن "شاه دنیز" استخراج گردد، منعقد کردیم. اکنون این توافق نامه باید با گرجستان نیز به امضا رسد. بگمان من، این مساله، در آینده ای نزدیک بوقوع خواهد پیوست. زیرا باید اقدام بکار کرد. ما قول دادیم که، در سال ۲۰۰۲ از معدن "شاه دنیز" گاز به ترکیه وصول خواهد یافت. بدین منظور نباید اطلاف وقت نمود. امضای موافقت نامه ها و حل سایر مسایل می بایست تامین گردد تا، بزودی کارهای ساخت و ساز آغاز شود.

اینها دستاوردهای اولیه مان می باشد. ولی ببینید، چه امیدهای بزرگی را در ما بوجود می آورد. ببینید، اینها موجب گشایش چه چشمندازهایی می گردد. نه تنها برای آذربایجان، بلکه برای تمامی کشورهای حاشیه خزر و نه تنها برای آنها، بلکه برای کل جهان.

در اینجا ما با کمال میل نامه تبریک جناب بوش رئیس جمهور محترم ایالات متحده آمریکا را استماع نمودیم.

نامه تبریک جناب تونی بلر نخست وزیر بریتانیای کبیر را استماع کردیم. آنها نسبت به این کار چه علاقه بزرگی نشان داده، چه اهمیت بزرگی قائل گردیده و چه پشتیبانی هایی بعمل می آورند.

اینها، مشهود است. من حمایتهای بعمل آمده تاکنون از ما،- نه تنها از طرف آنها، در اینجا معاون وزیر فرانسه نیز سخنرانی کرد،- نگرش تمامی کشورهای همکار ما نسبت به این کار را خوب می دانم، بسیار خوب می دانم.

در معدن "شاه دنیز"، کشور ایران نیز سهم دارد و برداشت سود خواهد نمود. سفیر ایران در اینجا حضور دارد. لذا باید سعی نماید تا، بزودی این خط لوله گاز احداث گردد و شما از آنجا سود خود را دریافت نمایید. ایران در قراردادهای دیگری نیز دارای سهم است.

تکرار می کنم، در اینجا نه تنها امکانات مادی آذربایجان، بلکه منافع استراتژی کل منطقه نیز حل می گردد، ضمانت بزرگی جهت تامین امنیت در منطقه ایجاد گردیده و همچنین تامین نیاز روزافزون بسیاری از کشورهای جهان و کشورهای غربی نسبت به، هم نفت و هم گاز، پایه گذاری گردیده است.

اجرای برنامه اکنون در دست مان در اول قرن ۲۱، از سال ۲۰۰۱ به بعد، حدودا در طی ۲۰-۱۵-۱۰ سال، مسلما، موجب پیدایش تحولات قابل توجهی خواهد گردید. تمامی اینها برای کشورها و ملتهای مشارکت کننده در قراردادها و این کارها می باشد. لذا ما امروز صحت کامل استراتژی دولتی نفت آذربایجان را بار دیگر بنمایش می گذاریم.

اعلام می نماییم، ازاین پس نیز بصورت پیگیر، طبعا، هرمرحله ای دارای شرایط خاص خود می باشد، مطابق آن شرایط کار خود را پیش خواهیم برد. روابط مان با شرکتها و کشورهایی که، با ما همکاری می نمایند، نزدیکتر و گسترده تر خواهد بود. طبیعتا، هر کشوری به منافع تجاری خود ارجحیت قایل می گردد. ما نیز چنین می نگریم. ولی این، فقط منافع تجاری نمی باشد.

چنانچه در بین کشورها روابط تجاری از جایگاه مهمی برخوردار می باشد، در آن صورت هم روابط سیاسی و هم بشر دوستانه و غیره میان این کشورها باید مطابق آن گردد. این روابط نمی توانند در تضاد هم قرار گیرند، بهیچ وجه امکان پذیر نیست! ما چنین نظر داریم و بگمان من، امروز سخنان ایراد شده و تبریک های اعلام شده از سوی میهمانان در اینجا نیز، بطور نمایان گواه بر همین ها است. نمایشگاه بطور سالیانه گسترش بیشتری می یابد. در اولین نمایشگاه بالغ بر ۳۴۰ شرکت از ۱۲ کشور حضور دارند. می بینید، چه قدر است. موقع آمدن من به اینجا، خانم محترم سازمان دهنده این نمایشگاه گزارش داد که، یک سوم از شرکتهای حاضر در نمایشگاه برای بار نخست در اینجا مشارکت می نمایند. در آذربایجان تنها شرکتهای نفتی نیستند که، کار می کنند. بسیاری از شرکتهای دیگری هم حضور دارند. بعنوان مثال، مایلم از نروژ نام ببرم. کشور نروژ یک شرکت بنام "استاتویل" دارد و در اینجا مشغول کارهای زیادی است. ولی همراه با آن، چند تن از دیگر شرکتهای نروژ در اینجا کارهای بسیار با اهمیتی انجام می دهند- مثل شرکت "کویرنر" و دیگر شرکتها. خانم محترم در اینجا از آنها نام برد. و همچنین در اینجا خیلی از شرکتهای آمریکایی کار می کنند. شرکتهای زیادی از بریتانیای کبیر فعالیت می نمایند. و آن شرکتها مستقیما شرکتهای نفتی نمی باشند. اما بمنظور حصول نفت می بایست کارهای زیاد فنی و سایر امور انجام پذیرد. و شرکتهای تخصصی هستند که، هر یک از آن کارها را انجام می دهند.

بدین صورت، در اینجا، در آذربایجان شرکتهایی از خیلی از کشورهای جهان بطور بی سابقه کار می کنند، شهروندان این کشورها همراه با ما هستند. این هم موجب گسترش و تحکیم روابط مان در زمینه هم اقتصادی، هم بشر دوستانه و سیاسی می شود. ما را بهم دیگر پیوند می دهد، تبادل تجربه را تامین نموده و انسانها با یک دیگر نزدیکی بیشتری پیدا می کنند. زیرا قرن ۲۱باید بعنوان قرن زندگی انسانها در شرایط صلح آمیز تر و امن تری باشد. در قرن ۲۱ انسانها می بایست روابط صمیمانه تری برقرار سازند. در قرن ۲۱ انسانها نباید نسبت بهیچ ملتی و کشورهای معتقد به دیگر ادیان تبعیض قایل شوند. زیرا این، شرط تمدن می باشد. و جهت تامین این نیز، هر کشوری، هر سازمانی و هر فردی باید خدمات خود را انجام دهد.

بنده از سازمان دهندگان این نمایشگاه قدردانی می نمایم. به شرکتهای حاضر در این نمایشگاه بابت اینکه، حق نمایش خدمات خود را دریافت نموده اند، تبریک می گویم. آرزوی موفقیت روز افزون برای کار نمایشگاه و کنفرانس که، قرار است پس از نمایشگاه برپا گردد، دارم. خیلی ممنون.