حیدر علی اف: به آذربایجان خوش آمدید. اینجانب سلامهای قلبی خود را به شما می رسانم. از این سفر شما تجلیل می کنم و بنظرم، در نتیجه این سفر شما کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد به آذربایجان افزایش خواهد یافت.

فکر می کنم که، شما طی مدت حضور در اینجا فرصت آشنایی با اوضاع کنونی آذربایجان را پیدا کرده اید. آقای آرتور راسی زاده نخست وزیر به من گفت که، گفتگوهای مفصلی در این مورد با شما صورت گرفته است. وقایع امروز آذربایجان بسیار ضد و نقیض است. از سویی، ما بیش از چهار سال است که، در مناقشه ارمنستان- آذربایجان آتش بس اعلام کرده و از موارد گوناگون منفی قبلی در داخل کشور جلوگیری نموده ایم. ثبات سیاسی- اجتماعی را تأمین کرده ایم و در آذربایجان پیوسته اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی انجام می دهیم. بعلاوه، از دیگر سو، آنچه که موجب پیچیده تر و وخیمتر شدن حیات آذربایجان گردیده اینکه، ۲۰ درصد از سرزمینهای آذربایجان تحت اشغال ارتش ارمنستان میباشد. بیش از یک میلیون آواره و پناهنده جنگی که از این سرزمینهای اشغالی با توسل بزور اخراج گردیده و زمانی از خاک ارمنستان رانده شده اند، هم اکنون در شرایط اسفبار و اکثرشان در وضعیت تحمل ناپذیری در چادرها بسر می برند. آنها همه با آرزوی بازگشت به سرزمینهای خود زندگی می کنند، برای همین در برابر همه رنج و عذابها تحمل می کنند. ولی حل مسأله به تأخیر می افتد و وضع اقتصادی نیز روز به روز بدتر می شود.

فکر می کنم، شما شاهد همه این موارد بوده اید و اطلاعات مفصلی به شما ارایه داده اند. من فقط می خواستم بار دیگر این مسایل را برای شما یادآور کنم. امیدوارم، شما با ملاحظه حقایق امروز آذربایجان، در آینده مقدمات همکاریهای آذربایجان و سازمان ملل متحد را هم فراهم خواهید ساخت. بفرمایید.

روبرت هاؤزر (مسؤل بخش اروپای شرقی و کشورهای مشترک المنافع برنامه غذایی جهانی سازمان ملل متحد): خیلی متشکرم، جناب آقای رئیس جمهور. اولاً، از بابت دیدار امروز مایلم از شما نهایت تشکر کنم. دوماً، بجهت حمایت، مساعدت و همکاریهای همه جانبه حکومت شما، از نمایندگان حکومتی قدردانی می کنم. مایلم به استحضار برسانم که، همه گونه حمایتهای لازم از ما هم در مناطق و هم در باکو بعمل آمده و همکاریهای همه جانبه با ما انجام شده است. علیرغم اینکه، این سفر ما به آذربایجان کوتاه مدت است، این سفر بلحاظ بازدهی خود از دیگران فرق می کند و مجموعاً، در جو همکاری صورت گرفته است.

تکرار می کنم که، این سفر ما کوتاه مدت است. ولی برغم کوتاه مدت بودن آن، ما از بعضی مناطق دیدن کردیم و در داخل کشور با آوارگان ملاقات نمودیم و اطلاعات کافی را از آنها دریافت کردیم. ما در جریان این سفر با جناب علی حسن اف مسئول امور آوارگان دیدار کردیم و همانطوری که شما فرمودید، با جناب آرتور راسی زاده نخست وزیر محترم نیز دیدار مفصلی داشتیم. ما حین ملاقات با نخست وزیر، این مسأله را مورد مذاکره قرار داده ایم و اکنون مایلیم مجدداً به اطلاع جنابعالی برسانیم.

البته، یک بار دیدن، بهتر از صد بار شنیدن است و بنظرم، این هیأت، یعنی من و همکارانم توانستیم همه چیز را کاملاً ببینیم و با این مسأله آشنایی کافی پیدا کردیم. اکنون برخی نتایج را بدست آورده ایم و نحوه همکاریهای آینده را برای خودمان برنامه ریزی نموده ایم.

اینجانب می توانم یک چیز را بطور قطعی بیان دارم که، ما تا به امروز قربانی هایی بوده ایم. یعنی قربانی گفتگوهای پیرامون منطقه خزر و نفت بوده ایم. چنین تصوری در ما وجود داشت که، اکنون آذربایجان کشور بسیار غنی و ثروتمندی است. ولی مایلم این مطلب را اعلام کنم که، هنوز این، به این صورت نیست. لیکن ما با امیدهای فراوانی به آینده می نگریم. معتقدیم که، بزودی این ثورتهای طبیعی کشورتان تأثیرگذار خواهد بود و واقعاً به یک کشور ثروتمند تبدیل خواهد گشت. اما هنوز فکر می کنم، کشورتان نیاز به کمک دارد. و بویژه این انسانها قشری از مردم هستند که، ما آنها را آوارگان داخلی می نامیم.

اندیشه اصلی این هیأت عبارت از آن میباشد که، ما هم به مقامات کشور خود و هم به کشورها و سازمانهای مددکار ابلاغ خواهیم نمود که، بایستی ارایه کمکهای بشردوستانه به آذربایجان ادامه پیدا کند. ولی محور اصلی این کمکها باید کمی تغییر یابد. اکنون جهت اصلی باید بیشتر متوجه ترمیم و اشتغال آوارگان گردد. ما تمامی این مسایل را با نخست وزیر بطور مفصل بررسی کرده ایم. برای همین، قصد مذاکره همه این مسایل را با شما نداریم. ولی نظر ما این است که، میبایستی کمکهای بشردوستانه به آوارگان تداوم یابد. بخصوص کمکهای روانی را باید ادامه دهیم و آنها را از بحران روانی رهایی بخشیم.

بقول ضرب المثل قدیم، بایستی بجای دادن ماهی به ماهیگیر، قلاب بدهیم تا، بتواند ماهی بگیرد. از این لحاظ، پیرو سخنان من، مایلم بگویم که، در عین حال ماهیگیر باید آن قدر ماهی بگیرد که، نه تنها برای خانواده او، بلکه برای کل کشور اکتفا کند. ما با همین روحیه مصمم به ادامه کار خود هستیم.

حیدر علی اف: من از شما تشکر می کنم. اولاً خیلی خوشحالم که، شما در مناطق ما حضور پیدا کردید و مخصوصاً، با آوارگان و پناهندگان دیدار کرده اید و خودتان شاهد شرایط آنان بوده اید.

آذربایجان می خواهد کشور ثروتمندی باشد و برای این، دلیل هم هست. ولی هنوز غنی نیستیم و برای این نیاز به زمان وجود دارد. ما ملتی مغرور هستیم. اگر ما غنی بودیم، هرگز از کسی طلب کمک نمی کردیم. بر عکس، به دیگران کمک می کردیم. چنانچه ما از کشورهای غنی و سازمان ملل متحد و ادارات کمکهای بشردوستانه آن برای آوارگان و پناهندگانی که در شرایط وخیم در آذربایجان زندگی می کنند، کمک می خواهیم، پس، ما ناگزیر به این هستیم. فلذا من می خواستم که، برداشتهای شما و آنچه که در اینجا دیده اید، زمینه ساز همکاریهای آتی شما با آذربایجان باشد.

ما خیلی سعی می کنیم تا، سرزمینهای اشغالی آزاد شود و آذربایجانی هایی که از زاد و بوم خویش رانده شده اند، به مناطقشان باز گردند. اگر بتوانیم موفق به این شویم، ما از این کمکها امتناع خواهیم ورزید و یا اینکه، شکل آن عوض خواهد شد. متأسفانه، تاکنون ما موفق به این نشده ایم. دستاورد بزرگ ما این است که، جنگ را متوقف کرده، از خون ریزی جلوگیری بعمل آورده، شرایط آتش بس برقرار ساخته ایم و چهار سال و نیم است که، این شرایط آتش بس را حفظ می کنیم. ولی لازم است که، انسانها در شرایط سخت و دشوار نیز ادامه زندگی کنند. اما قدرت ما به این نمی رسد. این مشکل، هم بدلیل تحولات اقتصادی آذربایجان و هم عدم اشتغال آوارگان و پناهندگان است.

بنابراین، فکر می کنم که، این مأموریت هیأت شما در راستای پایه ریزی همکاریهای آتی فی مابین بسیار مهم میباشد. من از شما متشکرم. بسیار خوشحالم که، با این هیأت وسیع به آذربایجان سفر کرده اید. امیدوارم که، ما شاهد نتایج مثبت این مأموریت شما خواهیم بود.

روزنامه آذربایجان مورخ ۱۵ ژانویه سال ۱۹۹۹

© aliyev-heritage.org