آثار / سیاست خارجی / آذربایجان- سازمانهای بین المللی

سخنان حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در دیدار فرایموت دووه نماینده سازمان امنیت و همکاری اروپا در امور آزادی رسانه های گروهی و مشاور وی - کاخ ریاست جمهوری، ۲۳ فوریه سال ۱۹۹۹


حیدر علی اف: همکاریهای بین سازمان امنیت و همکاری اروپا و آذربایجان روز به روز توسعه می یابد. سفر شما به آذربایجان نیز در راستای توسعه این همکاریها عمل خواهد کرد. برای من معلوم است که، شما در اینجا دیدارهای زیادی انجام داده اید. فکر می کنم، اطلاعات کافی در مورد آذربایجان و واقعیت امروز آن دارید. من هم این دیدار با شما را صرفاً با هدف توسعه روابط فی مابین انجام می دهم.

فرایموت دووه: جناب آقای رئیس جمهور، خیلی متشکرم که، فرصت پیدا کرده اینجانب و جناب استنلی اشرایگر مشاورم را بحضور می پذیرید. آقای استنلی اشرایگر از ایالات متحده آمریکا است. ولی من کارشناس سیاسی از آلمان هستم، هم اکنون در سازمان امنیت و همکاری اروپا فعالیت می کنم و مسئول یکی از سه نهاد آن میباشم. این نهادها اجزای سازمان امنیت و همکاری اروپا را تشکیل می دهند. در این سازمان سه دفتر اصلی وجود دارد. یکی از آنها مشغول حقوق بشر، دومین آن مشغول اقلیتهای ملی و سومین دفتری هم که، نخستین بار در تاریخ سازمان امنیت و همکاری اروپا تشکیل گردیده است، مشغول آزادی مطبوعات بوده و اینجانب عهده دار مسئولیت آن میباشم.

جناب آقای رئیس جمهور، مایلم از حکومت شما بخصوص قدردانی کنم که، در تأسیس این نهاد کمک می کند و وزیر امور خارجه کشورتان شخصاً به من رأی داده است. نمایندگان ۳۲ کشور برای تأسیس این نهاد رأی داده و ما در تمامی کشورهای عضو فعالیت داشته و در راه روزنامه نگاری آزاد تلاش خواهیم کرد.

ما احترام زیادی به تاریخ، فرهنگ و بویژه ادبیات همه کشورها، از جمله کشور شما قایلیم. کشور شما تاریخ اعجاب انگیز، فرهنگ زیبا و ادبیات عمیقی دارد. ما روابط خوبی با حکومت شما برقرار ساخته ایم. چند بار در مورد مسایل راجع به سازمانهای غیر دولتی و آزادی مطبوعات به حکومت شما مراجعه کرده ایم. حکومت بلا فاصله پاسخ داده است. بطور کلی، همکاریهای بسیار مفیدی داشته ایم.

کاملاً متوجه اوضاعی را که، کشورتان در معرض آن قرار گرفته است، هستم. امید دارم تا، مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان بزودی مرتفع خواهد شد.

حیدر علی اف: اولاً مایلم اعلام کنم که، ما بعنوان حکومت آذربایجان به تأسیس یک نهاد متضمن آزادی جراید وابسته به سازمان امنیت و همکاری اروپا رأی داده ایم و برای انتخاب شما بعنوان مسؤل این نهاد نیز رأی داده ایم. خود این امر نشانگر نگرش حکومت آذربایجان نسبت به دموکراسی، چندگرایی سیاسی و آزادی مطبوعات میباشد.

آذربایجان هفت سال است که، در شرایط استقلال دولتی بسر می برد. حتماً خوب می دانید که، طی مدت این هفت سال در حیات آذربایجان دوران بسیار متشنجی بوده و جریانات سختی سپری گردیده است. یکی از مواردی هم که شرایط آذربایجان را هر چه بیشتر متشنج و اوضاع سیاسی- اجتماعی آن را وخیمتر ساخته، مناقشه ارمنستان- آذربایجان، اشغال ۲۰ درصد خاک آذربایجان توسط ارتش ارمنستان، اخراج اجباری متجاوز از یک میلیون آذربایجانی از سرزمینهای اشغالی و زندگی کنونی آنها در شرایط وخیم در چادرها است.

علیرغم این معضلات سیاسی- اجتماعی و اقتصادی- اجتماعی، ما در کشورمان روند سازماندهی دولت دموکراتیک و قانونمدار را طی می کنیم. مسلماً، چنین روند سازماندهی دولتی نیازمند زمان است. ولی شما می بینید که، ظرف مدت کوتاهی که گذشت، ما موفق به انجام اقدامات زیادی و کسب دستاوردهایی شده ایم.

منظور من این است که، حکومت آذربایجان به این اصلی که اعلام کرده، پایبند است، راه دموکراسی را در پیش گرفته و به کلیه اصول ناشی از شرایط دموکراسی هم رعایت می کند و هم اینکه آنها را در آذربایجان پیاده می کنیم. یکی از اینها مسأله آزادی مطبوعات میباشد. ما بطور جدی مشغول این مسأله هستیم. اکنون در آذربایجان جراید از آزادی کامل برخوردار است، روزنامه نگاران کاملاً آزاد هستند و صاحب امکان بیان آزادانه نظرات خود میباشند. درست است، این جریان به آسانی پیاده نمی شود، زیرا در زندگی یک رویداد طبیعی وجود دارد: چیز تازه بوجود آمده همواره بسختی برای خود راه باز می کند. چند سال پیش آزادی جراید در آذربایجان کامل نبود، ما این آزادی را بتدریج بدست می آوریم. طی سالهای اخیر آزادی در آذربایجان کاملاً تأمین گردیده است.

ولی از آزادی مطبوعات چه کسی چقدر درست و بهینه استفاده می کند- مسلماً، این، موضوع دیگری است. بدون شک، در این راستا اشتباهاتی نیز رخ می دهد و نمایندگان جراید مختلف از حدود شهروندی تجاوز می کنند که، باعث ایجاد اختلافاتی در جامعه می شود. لیکن شخص من معتقدم که، همه این موارد گذرا است. از سویی، کل جامعه به آزادی کامل جراید عادت می کند و خواهد کرد. و از دیگر سو، نمایندگان مطبوعات و روزنامه نگاران بتدریج از آزادی کامل استفاده جامعتر، صحیحتر و در قالب ارزشهای معنوی خواهند کرد. بهمین خاطر در آذربایجان برخی نواقص و اشتباهاتی که در این روند وجود دارد، طبیعی است. نیاز به زمان است تا، همه این موارد از بین برود و مطبوعات بعنوان مطبوعات کاملاً آزاد همواره برای جامعه سودمند باشد.

شما نظرات خود را در مورد تکمیل فعالیت شبکه تلویزیونی آذربایجان اظهار داشتید. نظر ما هم این است که، شبکه تلویزیونی دولتی آذربایجان بایستی فعالیت خود را همواره تکمیل سازد و به سطح شبکه های تلویزیونی کشورهای پیشرفته جهان برساند. ما خیلی آرزو داریم تا، شبکه تلویزیونی آذربایجان شبیه بی- بی- سی باشد. ولی برای این هم نیاز به زمان و همانطور که متذکر شدید، نیاز به تأمین مالی میباشد. کاملاً مطلع هستید که، شبکه بی- بی- سی ظرف یکی- دو سال در سطح امروزی قرار نگرفته است. آن شبکه نیز یک راه توسعه و تکامل بزرگ و چندساله را طی کرده است. ولی آنچه که برای ما مفید است، اینکه، اکنون در جهان نمونه و الگوهای زیادی برای ارتقای هر چه بیشتر سطح شبکه تلویزیونی ما موجود است که، فکر می کنم، به آن هم خواهد رسید.

شما از تاریخ مطبوعات آلمان سخن به میان آوردید. بله، این موارد برای ما هم معلوم است. شما وحشتناکترین جهات دیکتاتوری نازیها در آلمان را دیده و احساس کرده اید که، برای ملتهای جهان به چه اندازه خطرناک میباشد. ما هم طی سالهای طولانی در چارچوب یک رژیم تام روایی دیگر زیسته و همواره سعی داشته ایم تا، از رسم و رسوم این رژیم دور شویم. من در ابتدای سخنان خود به شما بیان کردم و مجدداً تکرار می کنم که، بهمین خاطر ما راه دموکراسی و آزادی را در پیش گرفته ایم. ولی برای آذربایجان لازم است تا، نخست استقلال دولتی خود را حفظ کند. می دانید که، در کشورهای مشابه ما، این، مهمترین مسأله میباشد. ما بهنگام فروپاشی اتحاد شوروی استقلال خود را بدست آورده ایم. اما ۲۰۰ سال زیر نظر روسیه تزاری و سپس اتحاد شوروی زندگی کرده ایم و بدون تردید، آنها همواره نظارت کامل بر ما داشته اند. متأسفانه، گاه گاهی موارد تجاوز به استقلال کشورهای جزو اتحاد شوروی سابق نمایان می گردد. فلذا حراست از استقلال، مهمترین مسأله برای ما است.

باید به مناقشه ارمنستان- آذربایجان پایان داد. بدین منظور بایستی سرزمینهای اشغالی از طرف ارتش ارمنستان آزاد شود، تمامیت ارضی آذربایجان احیا گردد و متجاوز از یک میلیون آذربایجانی به زاد و بوم خویش باز گردند.

ما اقدامات زیادی در این راستا انجام می دهیم. نخست اینکه، جنگ آغاز شده در سال ۱۹۸۸ را در ماه می سال ۱۹۹۴ توقیف کردیم. از همان موقع تابحال در مناقشه ارمنستان- آذربایجان آتش بس برقرار میباشد. این امر، دستاورد بزرگی است که، ما جنگ را متوقف ساخته ایم و اکنون خونریزی نمی شود و انسانها کشته نمی شوند. ما خواهان دستیابی به صلح و حل ین مسأله فقط از راه صلح هستیم و طرفدار آغاز مجدد جنگ نیستیم.

ولی همانطوری که مطلع هستید، معضلات بزرگی فرا روی ما قرار دارد. طی دوران مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان، روسیه ظرف چند سال اخیر اسلحه بیش از حدی در اختیار ارمنستان قرار داده، پایگاههای نظامی خود را در ارمنستان مستقر ساخته و طی ماههای اخیر معاصرترین موشکها و هواپیماهای جنگی را نیز مستقر کرده است. ما به این اقدامات اعتراض می کنیم. ولی متأسفانه، طرف روسیه به اعتراضات ما اهمیت نمی دهد.

بدینوسیله، می بینید که، در آذربایجان روند سازماندهی دولت دموکراتیک و قانونمند در شرایط سخت پیش می رود. اما با وجود این، ما به راهی که در پیش گرفته ایم، پایبند هستیم و در آذربایجان دموکراسی را کاملاً برقرار خواهیم نمود. ما هم مخالف دیکتاتوری و طرفدار دموکراسی هستیم و همین راه را خواهیم پیمود.

روزنامه آذربایجان مورخ ۲۴ فوریه سال ۱۹۹۹