جناب سفیر محترم.

خانمها و آقایان ارجمند.

اینجانب بیست و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران را به شما و همه مردم برادر ایران صمیمانه شادباش می گویم و برای ملت ایران آرزوی صلح، امنیت و رفاه دارم.

طی مدت پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور ایران دوران پیشرفت واقعی را می پیماید. تحولات سیاسی- اجتماعی و اقتصادی در این کشور برای ما معلوم است و مورد توجه جامعه جهانی میباشد. برای همین، ما خوب می دانیم که ظرف این سالها حکومت ایران ضمن پیروی از راهی که آیة الله خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی مشخص نموده، به دستاوردهای چشمگیری دست یافته است. ما از این خوشحال هستیم و آرزو داریم که این دستاوردها هر چه بیشتر باشد. چرا که، ایران و آذربایجان نزدیکترین همسایه و دوست هستند. دو ملت دارای مشترکات تاریخی کهن هستند. آداب و رسوم و ارزشهای معنوی ما در طول تاریخ از یک منبع سرچشمه گرفته است. ما طول قرنها، در زمانهای مختلفی در کنار هم زیسته ایم. هم اکنون نیز، پس از دستیابی آذربایجان به استقلال دولتی خود روابط ایران و آذربایجان مجدداً برقرار شده و توسعه پیدا کرده است. شاید هم آذربایجانی ها در هیچ کشوری تعداد زیادی اقوام، دوست و آشنا مثل در ایران، ندارند. همچنین گمان می کنم که شهروندان ایرانی نیز خویشاوندان و دوستان زیادی را در آذربایجان دارند. این اقوام و دوستان سالیان مدیدی از یک دیگر جدا افتاده و با حسرت ملاقات زندگی کرده اند.

بعد از اینکه آذربایجان استقلال دولتی خود را بدست آورده است، مرزها باز شده و انسانها بهم دیگر پیوسته اند. سفیر محترم در اینجا متذکر شد که یک میلیون انسان از ایران به آذربایجان و برعکس رفت و آمد کرده اند. فکر می کنم که، آذربایجان با سایر کشورها به این حد روابط انسانی ندارد. این امر طبیعی است. باز هم تکرار میکنم، ما همسایه هستیم، آن هم همسایگی ما در چارچوب قالب محدودی نیست. مرز ایران و آذربایجان خیلی طولانی است. در آذربایجان چنین می گویند که هم مردم آن سو و هم مردم این سوی رود ارس دوستان، اقوام و برادران هم دیگر هستند. طبیعتاً، این احساسات متضمن کثرت رفت و آمد آذربایجانی ها و ایرانی ها می باشد.

روابط اقتصادی ما توسعه می یابد. روابط بازرگانی در سطح عالی است. بنظرم، اکنون ایران در روابط تجاری با آذربایجان در جای اول قرار دارد.

علیرضا بیکدلی: در مقام اول یا دوم قرار دارد.

حیدر علی اف: بهتر است که در جای اول یا دوم میباشد. خود اولین و دومین بودن خیلی خوب است. خوب است که چهارمین یا پنجمین نیست. اخذ جایگاه اول یا دوم آسان نیست. لازم بذکر می دانم که هم طرف ایرانی و هم طرف آذربایجانی به قدری سعی دارند که به گرفتن یک چنین مقامهای عالی موفق می شوند. ولی این روابط اقتصادی هنوز نظر ما را تأمین نمی کند. کمیسیون اقتصادی مشترک موظف است فعالیتهای خود را در این زمینه تقویت دهد. من فعالیت طرف آذربایجانی کمیسیون مشترک را همواره مورد نظارت قرار می دهم و از آنها خواستار بسط و گسترش هر چه بیشتر فعالیتهایشان هستم.

روابط فرهنگی و انسانی فی مابین نیز وسیع است. لیکن اینها هم کم است. اینجانب بر این باورم که زمینه های گسترش همه جانبه روابط فی مابین وجود دارد و بایستی از این فرصتها استفاده کرد.

باز بودن مرزها موجب نهایت خوشحالی انسانها می شود. برای مثال، همانطور که می دانید، خطوط حمل و نقلی و سایر خطوط مواصلاتی جمهوری خودمختار نخجوان که در شرایط محاصره قرار دارد، در نتیجه مناقشه ارمنستان و آذربایجان با قسمت اصلی آذربایجان قطع شده است. باز کردن ایران مرزهای خود را و تردد کثیر شهروندان ایرانی به منطقه نخجوان جمهوری آذربایجان و سفر خیلی از شهروندان آذربایجانی مقیم نخجوان به ایران- این امر هم روابط انسانی را توسعه می دهد، به انسانها نشاط معنوی می بخشد، هم روابط بازرگانی را گسترش می دهد و هم اینکه برای هر دو طرف سود اقتصادی می آورد.

در سایر مناطق مرزی کشورمان نیز چنین زمینه هایی وجود دارد. معتقدم که بایستی از آنها استفاده مفیدی داشته باشیم.

ایران واقعاً تجاوز نظامی ارمنستان به آذربایجان را همیشه محکوم کرده و اینرا بعنوان تجاوز نظامی تلقی نموده است. همانطور که مطلع هستید، ما در راستای حل صلح آمیز مناقشه ارمنستان- آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی گامهای جدیتری را بر می داریم. اینجانب اظهار امیدواری می کنم که حکومت ایران بمنظور دستیابی به این صلح به فعالیتهای هر چه مؤثرتری اقدام خواهد کرد. حکومت ایران از امکانات بزرگی در این زمینه برخوردار میباشد. بدیهی است که ایران با ارمنستان نیز دارای روابط بسیار نزدیک بازرگانی، اقتصادی و سایر مناسبات دوستی و امکانات تأثیر به آنها است.

هدف ما این است که مناقشه از طریق صلح حل و فصل گردد و سرزمینهای تحت اشغال آزاد شود و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان تأمین شود. من بر این باورم که در اینصورت، پس از برقراری صلح بین ارمنستان و آذربایجان زمینه های گسترده تری در منطقه ما در بخش همکاری، برقراری صلح و امنیت فراهم خواهد گردید. ایران باید در این تحولات شرکت کند و خدمات خود را برای دستیابی به صلح و آرامش در منطقه ما- قفقاز، بویژه قفقاز جنوبی ارایه دهد.

پیشرفتهای اقتصادی و دموکراتیزه شدن ایران، طبیعتاً، باعث خوشحالی ما است. بعد از انتخاب جناب آقای خاتمی به مقام ریاست جمهوری، اقدامات قاطعانه ای در این راستا صورت گرفته است. این امر هم در کشورمان و هم در خیلی از کشورهای دیگر مورد تجلیل قرار گرفته می شود. ایران طی سالهای اخیر برخلاف گذشته، از انزوا خارج شده، با خیلی از کشورهای جهانی روابط حسنه برقرار ساخته و مصمم به توسعه این روابط میباشد. ما از همه اینها حمایت می کنیم. من در دیدار با هیأتهای نمایندگی ایرانی نظرات خود را صریحاً اعلام می دارم که، هیچ کشوری نمی تواند در شرایط انزوا از تحولات موجود در جهان زندگی و پیشرفت کند. هم اکنون ایران در این باره گامهای مهمی را بر می دارد. من آرزو می کنم که این گامها هر چه موفقتر باشد و ایران همیشه بتواند جایگاه شایسته خود را در جامعه جهانی بخود اختصاص دهد.

من با کمال میل تصویب برنامه توسعه اقتصادی توسط ایران را استماع کردم. تردیدی ندارم که این برنامه به اجرا درخواهد آمد. زیرا، پیشرفتهای اقتصادی- اجتماعی روزافزون ایران پس از انقلاب اسلامی مشهود است. ما شاهد این هستیم و بعنوان دوست به این خوشحال می شویم.

اینجانب دعوت جناب آقای خاتمی را با کمال میل پذیرفته ام و امسال با نهایت خرسندی برای سفر رسمی عازم ایران خواهم شد. من هم برای سفر رسمی جناب آقای خاتمی به آذربایجان پیام دعوت به ایشان فرستاده ام. امیدوارم که پس از سفر من، ایشان نیز به آذربایجان سفر خواهند کرد. اینها خیلی ضروری است. درست است، اخیراً میزان رفت و آمد در سطح دولتی و حکومتی بین کشورهایمان افزایش یافته است. ولی این میزان نمی تواند نظر طرف ایرانی و طرف آذربایجانی را تأمین کند. ما بایستی سطح این روابط را بیش از پیش ارتقاء دهیم و مصمم به این میباشیم.

در ایران همه باید بدانند که آذربایجان همیشه دوست ایران بوده، امروز هم دوست آن است و در آینده نیز دوست آن خواهد بود. بعضی نیروها قصد دارند روابط ایران و آذربایجان را خدشه دار کنند، به آن لطمه بزنند و یا مشکلاتی را ایجاد کنند. این قبیل افراد در همه جا هستند- هم در سایر کشورها، هم در آذربایجان و هم در ایران وجود دارد. هم در ایران از این آگاهی دارند و هم در آذربایجان ما می دانیم. ولی من بعنوان رئیس جمهوری آذربایجان بیان می دارم که، هیچ نیرویی نمی تواند به روابط دوستی و برادری ایران- آذربایجان و آذربایجان- ایران خدشه وارد سازد. ما طرفدار دخالت هیچ کشوری در امور داخلی کشور دیگر نبوده ایم و نخواهیم بود. هر دولتی سیاستهای خود را مستقلانه پیاده می کند و بایستی همینطور باشد. عدم دخالت کشورها، دولتها در امور داخلی یک دیگر، یکی از اصول اساسی موازین حقوق بین الملل میباشد. فلذا چنانچه کسی دست به چنین اقداماتی می زند، اینها به مناسبات آذربایجان و ایران آسیب می زند. ما این اقدامات را محکوم می کنیم، هرگز از این قبیل موارد حمایت نکرده و حمایت نخواهیم کرد. گمان می کنم که موضع ایران نیز اینچنین است.

بدینوسیله، امروز ما ضمن گرامیداشت بیست و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شاهد یک صحنه جدیدی در آذربایجان هستیم. ببینید، در این سالن چه قدر انسان جمع شده است. سفیر ایران چه قدر مهمان دارد. ولی اگر بخاطر دارید، ۸- ۹ سال پیش دو- سه نفر نمی توانستند با هم دیگر ملاقات کنند. همه اینها نتیجه استقلال دولتی آذربایجان است، نتیجه برقراری و توسعه روابط ایران و آذربایجان، باز شدن مرزها و همکاری در جهات مختلف میباشد. این امر باید مایه خوشحالی همه ما باشد و سعی کنیم تا این گرایشات از این پس هر چه بیشتر افزایش یابد و بیش از پیش توسعه پیدا کند.

اینجانب بار دیگر به شما تبریک و تهنیت می گویم. برای ملت ایران آرزوی سعادت و کامیابی دارم. در اجرای برنامه ای بزرگ و عظیمی که در پیش رو قرار داده است، برای حکومت ایران موفقیت آرزومندم. سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org