اسقف آلکساندر: جناب آقای رئیس جمهور محترم، اجازه دهید، خودم را در سمت جدید- در سمت اسقف و رهبر اسقفیه مستقل باکو و حاشیه خزر کلیسای ارتدکس روس معرفی نمایم.

حیدر علی اف: برای شما در فعالیت خود در این سمت مهم موفقیت آرزومندم. امیدوارم که، انتصاب جنابعالی به این سمت و تأسیس اسقفیه مستقل در اینجا، در راستای توسعه هر چه بیشتر مناسبات ملتهای روس و آذربایجان عمل خواهد کرد.

من از تصمیم آلکسی دوم مقدس مبنی بر تأسیس اسقفیه ویژه باکو و حاشیه خزر استقبال می کنم. این، تصمیم بسیار درستی است و از اوضاع پدید آمده در منطقه ما ناشی می شود. بنظر من، این تصمیم برای تمام کار ما در زمینه تحکیم روابط بین ارتدکس ها و مسلمانان و ملتهایمان کمک خواهد نمود. این امر، همچنین بدان معنی است که، از طرف کلیسای پراوسلاو روس اهمیت لازم به منطقه ما داده می شود. از طرف خودمان نیز همه اقدامات ضروری را بعمل خواهیم آورد تا، حضرت اسقف آلکساندر محترم، فعالیت شما در این سمت بنام اجرای وظایف فراروی همه مان در مرحله معاصر، موفقیت آمیز باشد. خوشحالم که، شما ضمن فعالیت در آذربایجان، از سوی کلیسای ارتدکس روس شایسته چنین اعتماد بزرگ گردیده اید. برای شما توفیقات روزافزون آرزومندم.

اسقف آلکساندر: جناب آقای رئیس جمهور محترم، از بابت آرزوهای صمیمانه و سخنان خوش از شما تشکر می کنم.

واقعاً، کلیسای ارتدکس روس که به امت چندملیتی خود توجه قایل می شود، در آستانه دو هزاره میلاد حضرت عیسی تصمیم گرفته است تا، اسقفیه قدیم باکو و حاشیه خزر را رشد دهد. این کلیسا تا سال ۱۹۳۴ در اینجا موجود بوده است. رشد آن، به رشد معنوی مسیحیان ارتدکس در این منطقه نیز کمک خواهد کرد. این امر، همچنین نشانگر توجه حکومت آذربایجان به شهروندان مسیحی خود نیز میباشد.

جناب آقای حیدر علی اف، شما بعنوان رهبر خردمند و خیرخواه آذربایجان معروفیت زیادی بین تمام اهالی روس تبار قفقاز یافته اید. موقعی که حوادث متلاطم آذربایجان را تکان داد، آرزوی نه تنها اهالی بومی، بلکه روس تبارها نیز البته این بوده است که، رهبری حکومت را در این دوران سخت جنابعالی بعهده داشته باشید. اکنون می بینیم که، امیدها برآورده شده است. علیرغم اینکه، دولت در شرایط داخلی و خارجی بسیار پیچیده ای بسر می برد، به رهبری شما آرامش و صلح به سرزمین آذربایجان بازگشته است. ثبات در حیات اقتصادی و سیاسی- همه اینها به آذربایجان باز گشته است. برای یقین به برقراری زندگی آرام در خیابانهای باکو، گشتن شهرمان کافی است.

من این مطلب را هم در روسیه و هم در قفقاز شمالی بارها اعلام کرده ام. وقتی که از من می پرسند، ما در اینجا- آذربایجان چطور زندگی می کنیم و در اینجا چه می گذرد، همیشه گفته ام که، آرامش به آذربایجان باز گشته است و آذربایجان مجدداً سرعت زندگی همیشگی خود را تقویت می دهد.

اینکه، همپای کلیساهای ارتدکس در خاک آذربایجان، کلیساهای ارتدکس در خاک جمهوری داغستان و چچن نیز تحت پوشش اسقفیه باکو و حاشیه خزر قرار داده شده است، دلالت بر آن می کند که، دستاوردهای حاصله در آذربایجان برای خیلی از کشورهای همجوار ما تبدیل به الگو گردیده است. به نظر می رسد، هم در داغستان و هم جمهوری چچن سعی می کنند تا، همانند آذربایجان، در سرزمین آنها نیز صلح و ثبات برقرار شود. البته، جنابعالی نفوذ زیادی در قفقاز دارید،- هفتاد و پنجمین سالگرد تولدتان نیز که، سران تمامی جمهوری های قفقاز در آن حضور داشتند، مؤید این است. انتخاب مجدد شما به مقام ریاست جمهوری آذربایجان و حضور شخصیتهای سیاسی برجسته زیادی در مراسم تحلیف نشان داد که، نفوذ و الگوی شما در این منطقه خیلی بالا است. ما امید داریم که، با کمک شما در قفقاز شمالی نیز موفق به تفاهم متقابل و همبستگی بین مسیحیان و مسلمانان خواهیم شد.

اینجانب بر این باورم که، چیز تقسیم شدنی بین مسیحیان ارتدکس و مسلمانان ندارد. زیرا طی هزاران سال دین اسلام و مسیحیت در مشرق زمین همیشه همسایه هم بوده، موفق به تنظیم همه مناسبات فی مابین گردیده و بنفع ملتهای مسلمان و مسیحی به زندگی آرام و همزیستی مسالمت آمیز دست یافته اند. آذربایجان نیز صرفاً مصداق این امر است که، مناسبات بین نمایندگان ادیان جهان- اسلام، مسیحیت و یهودیت می تواند تبدیل به حسن همجواری و همچنین روابط کاری شود. مسلماً، از این دیدگاه آذربایجان هم برای خیلی از کشورهای مشترک المنافع و هم جهان الگو نشان می دهد. ما می دانیم که، حتی در برخی کشورهای پیشرفته، متأسفانه، مناقشات دینی وجود دارد. ولی در کشور ما به لطف خداوند هیچ مناقشه یی وجود ندارد و نمی تواند هم باشد.

من حتی چنین معتقدم که، تأسیس اسقفیه مستقل باکو و حاشیه خزر، مصداق دیگری بر برسمیت شناخته شدن استقلال دولت آذربایجان میباشد. بطوری که، در دولت مستقل بایستی ادارات دینی مستقلی نیز برای کلیه جوامع بیشتر ترویج یافته آن تأسیس شود. بهمین خاطر تأسیس اسقفیه باکو و حاشیه خزر نشان می دهد که، آذربایجان کشوری مستقل و دارای حاکمیت است.

من یادآور شدم که، در کشور ما واقعاً روابط حسنه بین پیروان سه ادیان جهان- اسلام، مسیحیت و یهودیت برقرار شده است. این امر، عمدتاً هم در سایه سیاست خردمندانه شما بعنوان رهبر دولت آذربایجان و هم در سایه رهبران جوامع دینی در آذربایجان- شیخ الاسلام حاج الله شکور پاشازاده و سمیون بوریسویچ ایخییلوف رهبر جامعه یهودیان کوهستانی در آذربایجان امکانپذیر بوده است. واقعاً، ما سعی داریم خیلی از مشکلات را باهم حل کنیم و در بسیاری از برنامه های رسمی در آذربایجان شرکت کنیم و قطعاً، جهت وجود تفاهم متقابل میان نمایندگان این سه جامعه دینی در آذربایجان برای انجام همه چیز تلاش داریم.

فلذا امیدوارم که، در آینده فعالیتمان در اینجا- آذربایجان با حمایت عالی شما موفقیت آمیز خواهد بود. بنظرم، ما موفق می شویم دستاوردهای حاصله خود در آذربایجان را در مناطق تحت اختیارات قانونی مان- در داغستان و جمهوری چچن نیز ترویج نماییم تا، الگوی زیبای ما در خدمت آنها باشد و در آنجا صلح و رفاه پیروز گردد.

جناب آقای حیدر علی اف بسیار محترم، اسقف اعظم آلکسی مقدس مرا به اینجا- آذربایجان برای خدمت و مأموریت جدید رهسپار نمود، تقاضا کرد نامه خود را تقدیم شما کنم.

مایلم همچنین از بابت رفتار مواظبت آمیز نسبت به مسیحیان آذربایجان از شما تشکر کنم. زیرا جنابعالی همه ساله در عید پاسخ و مولود حضرت عیسی به مسیحیان ارتدکس آذربایجان بسیار صمیمانه، مدبرانه و خیلی مفید تبریک می گویید و این، عکس العمل گرمی در قلوب مسیحیان ارتدکس مقیم آذربایجان می یابد. این امر بیشتر موجب آن می شود که، تفاهم متقابل و درک سیاست شما، در دل مسیحیان آذربایجان نیز بخود جای گیرد.

حیدر علی اف: ابتدا از شما بخاطر حسن نظرتان در مورد کشورمان و شرایط فراهم شده طی سالهای اخیر در آذربایجان تشکر می کنم. واقعاً ما با شما می توانیم از این مورد کاملاً خوشحال بمانیم که، ما موفق شدیم در آذربایجان آرامش برقرار سازیم و آتش بس با ارمنستان که کشورمان در مناقشه نظامی با آن بسر می برد، حاصل نماییم. ما موفق به تثبیت اوضاع سیاسی اجتماعی و رفع شرایط بسیار دشوار در زمینه اقتصادی- اجتماعی شده ایم- ظرف سه سال اقتصاد آذربایجان در مرحله توسعه می باشد. ما به انجام برخی اصلاحات اقتصادی موفق گردیده ایم. این اصلاحات برای پیشرفت هر چه بیشتر اقتصاد کشور و طبیعتاً، ارتقای سطح رفاه شهروندان آذربایجانی شرایط مساعدتری فراهم می سازد.

دستاورد بسیار مهم همه مان با شما است که، کلیه جوامع دینی در آذربایجان- دین اسلام، مسیحیت ارتدکس و دین یهود، اولاً، وظایف خود را آزادانه انجام می دهند، ثانیاً، همانطور که شما درست گفتید، روابط حسنه با یک دیگر دارند، فعالیت متقابل می کنند و بدینوسیله، در راستای تحکیم همبستگی کل شهروندان آذربایجان عمل می نمایند.

همانطور که مستحضرید، اینجانب در همه سخنرانی های خود بیان می کنم که، صرف نظر از ملیت و اعتقادات دینی، تمام شهروندان آذربایجانی، شهروندان کامل الحقوق آذربایجان می باشند. شما می دانید که، این، فقط حرف و بیانیه نیست، واقعیت امروز آذربایجان است. ما این وضع و این واقعیت را حفظ خواهیم نمود، تحکیم و توسعه خواهیم بخشید. از این لحاظ تلاشهای جوامع دینی بسیار حایز اهمیت است و برای ما، برای دولت کمک زیادی است.

شما می دانید که، مردم آذربایجان همواره در برابر سایر ادیان تحمل پذیر بوده و احترام قایل شده است. این، یکی از خواص ملی مردم آذربایجان میباشد. همزمان با این، این امر، گاهاً در برخی شرایط سیاسی اجتماعی و غیره دچار دگرگونی و تحولات شده است.. مستحضرید که، در اواخر سالهای ۱۹۸۰ و اوایل سالهای ۱۹۹۰ در آذربایجان حوادث سیاسی اجتماعی بسیار پیچیده یی اتفاق افتاده و اینها تا اندازه یی در مناسبات بین ملتها تأثیر منفی داشته بود. ولی، خدا را شکر، ما این پدیده را مرتفع ساختیم. یعنی یک دوران غیر مختص به ملت آذربایجان بوده است. با وجود این، مهم این است که، ما موفق شدیم این موارد را از بین ببریم تا، همه شهروندان آذربایجانی صرف نظر از ملیت و اعتقاد دینی شان، صاحب حقوق کامل هستند و در شرایط آرام و عادی زندگی می کنند و روابط متقابل برقرار می سازند. بعنوان مثال، شما اطلاع دارید که، به کثرت بیانیه هایی از مسکو و مقامات فدراسیون روسیه مبنی بر ضرورت حفظ منافع اهالی روس زبان در برخی کشورها به گوش می رسد. در آذربایجان چنین مشکلی وجود ندارد و هیچ کسی از بابت دفاع از اهالی روس زبان در آذربایجان نگران نمی شود. چرا که ما از منافع روس تبارها حراست و دفاع می کنیم. امروز هم اعلام می کنم که، دلیلی برای نگرانی کسی در روسیه از لحاظ منافع ملی اهالی روس تبار در آذربایجان امروز وجود ندارد، در آینده هم نخواهد بود. این منافع، منافع خود ماست و هرگز اجازه نمی دهیم تا، افرادی از سایر ملتها و ادیان- غیر مسلمانان و غیر آذربایجانی ها در معرض هرگونه فشار قرار بگیرند.

برای هر کدام از شهروندان آذربایجان جهت برآورده کردن بیشتر امکانات خود بتدریج شرایط بیشتری فراهم خواهد گردید. من به این اطمینان دارم، زیرا عملکرد مورد مشاهده شما، بویژه اصلاحات فعلی و آتی، برای همه شهروندان آذربایجانی شرایط زندگی بهتری فراهم خواهد آورد. اقتصاد کشور رشد یافته، شرایط زندگی بالا رفته، انسانها بطور مرفه زندگی نموده و بهمین خاطر هر شهروندی از هر ملیت می تواند امکانات خود را بجا بیاورد. ضمناً، این عامل نیز در مقایسه با برخی کشورهای دیگر، ویژگی ممتاز آذربایجان میباشد. ما این عامل را برای آذربایجان خودویژه می دانیم، مخصوصاً بدین خاطر که، این فعالیتمان را- منظور من فعالیت از سوی دولت است- بسیار مهم تلقی می کنیم و اهمیت بسزایی بدان قایلیم.

شما درست اشاره کردید، من موافق این هستم که، تأسیس اسقفیه مستقل در آذربایجان که، کشورهای حاشیه خزر، از جمله داغستان و جمهوری چچن را تحت پوشش قرار می دهد، همچنین نشانگر آن است که، استقلال و حاکمیت آذربایجان در همه محورها، منجمله از طرف کلیسای ارتدکس روس برسمیت شناخته می شود و مورد تأیید آن است. ما از این تحسین می کنیم و مایلم بار دیگر عرض کنم که، از این تصمیم خوشوقتم. یعنی ما شاهد احیای عدالت تاریخی هستیم. ما هم کمک خواهیم کرد تا، فعالیت اسقفیه مستقل موفقیت آمیز باشد. همه اقدامات مورد نیاز از سوی خودمان را بعمل خواهیم آورد تا، فعالیت شما در کشورهای حاشیه خزر تحت پوشش اسقفیه نیز پرموفق باشد.

البته، ما تمایل داریم تا، در سراسر منطقه ما، بویژه در قفقاز شمالی صلح و ثبات برقرار شود. زیرا آذربایجان با قفقاز شمالی خیلی مرتبط است- من این قسمت فدراسیون روسیه را مد نظر دارم. ما در راستای برقراری آرامش در کل قفقاز شمالی از طرف خود تلاش می کنیم. امید دارم که، آرامش برقرار خواهد گردید. معتقدم که، از این لحاظ فعالیت شما هم اهمیت بسزایی خواهد داشت.

مجدداً به شما شادباش می گویم. اینجانب پیام آلکسی دوم مقدس را بدقت خواهم خواند و قطعاً، به ایشان پاسخ خواهم داد. می دانید که، ما در زمان مناسب برای خود آلکسی دوم منتظر سفرشان به آذربایجان هستیم. ما هر موقع از استقبال از ایشان خوشحال خواهیم شد. امیدوارم که، شما این دعوت را خدمتشان خواهید رساند.

اسقف آلکساندر: جناب آقای حیدر علی اف، از بابت سخنان صمیمانه، توجه و حمایت و دعوت از اسقف آلکسی مقدس از شما سپاسگزارم. واقعاً هم مسئله سفر اسقف مقدس مذاکره می شود و برای انجام موفقیت آمیز آن آمادگی می شود. و هم اینکه، صلاحیت دینی وی شامل آذربایجان نیز می شود. فلذا اسقف مقدس نسبت به سفر خود به باکو و آذربایجان و آشنایی نزدیک با حیات دینی مان ابراز امیدواری کرده است. در ضمن، در تاریخ ۱۸ فوریه هفتادمین سالگرد تولد اسقف مقدس جشن گرفته خواهد شد. بنظر می رسد، این، مراسم پرشکوه کلیسه یی خواهد بود و در مسکو بمنظور این کار برنامه فوق العاده جدی آماده می شود. از آنجا که من می دانم، از آذربایجان هیئت کاملی به سرپرستی شیخ الاسلام در آنجا حضور خواهند یافت. من خودم برای آمادگی به این برنامه فردا عازم مسکو می شوم. در ۱۹ فوریه برنامه با شکوهی به مناسبت این سالگرد تولد مهم در تئاتر بزرگ برگزار خواهد شد. اینجانب دعوت شما را حتماً به اسقف مقدس خواهم رساند و از پذیرش صمیمانه و بیانات گرم تان در مورد فعالیت کلیسای ارتدکس روس در خاک آذربایجان سخن به میان خواهم آورد.

حیدر علی اف: من تولد اسقف آلکسی دوم را تهنیت می گویم و پیام ویژه یی برای ایشان خواهم فرستاد. خواهش می کنم تا، مراتب تبریک صمیمانه و بهترین آرزوهای مرا شفاهاً نیز به ایشان برسانید.

© aliyev-heritage.org