حیدر علی اف: وزیر محترم جناب آقای خرازی.

مهمانان گرامی.

به آذربایجان خوش آمدید.

آقای خرازی، من از بابت تصمیم شما برای سفر به جمهوری آذربایجان خیلی خوشحالم. فکر می کنم که این سفر کوتاه مدت شما بلحاظ توسعه روابط ایران و آذربایجان بسیار مفید واقع خواهد شد.

مدتی است که اینجانب برای سفر به ایران آماده می شوم. ولی برخی مسایلی که بستگی به ما ندارد، باعث تأخیر در انجام این سفر می شود. لیکن سفر شما در یک چنین شرایطی به آذربایجان- باکو بنظرم مفید واقع خواهد شد.

امروز ظرف کوتاه مدت با نخست وزیر و وزیر امور خارجه آذربایجان دیدار کردید و امیدوارم که آوردها ئی بهمراه داشته است.دست این دیدارها نتایج خوبی بهمراه داشت. هم اینک ما با شما فرصت دیدار و گفتگو بدست آورده ایم. بفرمایید.

کمال خرازی: خیلی متشکرم، جناب آقای رئیس جمهور. اینجانب بسیار خوشوقتم که دومین بار است با جنابعالی ملاقات می کنم. خاطرات بیادماندی و خوبی از دیدار قبلی دارم. من از ملاقات با جنابعالی خیلی بهره مند شده ام. بطوری که شما یک سیاستمدار بزرگی در مقیاس جهانی شناخته می شوید.

خوشبختانه، مناسبات ایران و آذربایجان توسعه روزافزون دارد. مسلماً، رفت و آمدها و سفرهای وزیران امور خارجه دو کشورمی تواند نتایج هر چه مثبتی در توسعه مناسبات فی مابین بگذارد. ما با جناب ولایت قلی اف وزیر امور خارجه آذربایجان تصمیم گرفته ایم تا دیدارهای خود را بطور مستمر، یک بار در شش ماه بعمل آوریم. بدون شک، ما در سایه اراده سیاسی سران دو کشور می توانیم از امکان انجام این دیدارها و حل هر چه سریعتر مسایل حل نشده برخوردار شویم.

جناب آقای رئیس جمهور، آقای خاتمی رئیس جمهور کشورمان سلامهای صمیمانه و گرم خود را خدمت شما می رساند. لازم بذکر می دانم که ایشان احترام فراوانی به شخصیت شما قایل هستند. ایشان توجهویژهای نسبت به توسعه مناسبات ایران و آذربایجان دارند و مصرانه پیگیر این امر میباشند. معتقدم که در سایه عزم سیاسی شما و آقای خاتمی روابط دو کشور آذربایجان و ایران بسط و گسترش روزافزونی پیدا خواهد کرد. متشکرم.

حیدر علی اف: سپاسگزارم.

اولاً، خیلی خرسند هستم که دوست من جناب آقای خاتمی سلامهای خود را بوسیله شما بمن رسانده اند. از ایشان تشکر میکنم. خواهشمندم سلامهای گرم و آرزوهای صمیمانه مرا نیز خدمت جناب آقای خاتمی برسانید.

اینجانب کاملاً با شما موافق هستم که روابط ایران و آذربایجان در حال توسعه میباشد. مایه بسی خوشحالی است که هر دو طرف- هم آذربایجان و هم ایران خواهان توسعه هر چه بیشتر این روابط هستند. من بیان میدارم که ما ایران را همسایه و دوست و کشور برادر خود میدانیم و نسبت به روابط با ایران اهمیت ویژه ای قایل هستیم. هم مصمم به استحکام و تقویت و هم گسترش و توسعه پایدار این روابط میباشیم. درست است، بعضی ها به توسعه این روابط مانع تراشی می کنند و بطور کلی، موانع گوناگون نیز ایجاد می شود. ولی هیچ کدام از این موانع نمی تواند در سیاستهای ما در مورد روابط ایران و آذربایجان هیچگونه تأثیری داشته باشد.

اخیراً گروهی از نمایندگان پارلمان ایران به سرپرستی جناب شعردوست به آذربایجان سفر کرده و ملاقاتهای متعددی در اینجا انجام دادند. من هم با آنها دیدار کردم و گفتگوی مفیدی داشتیم. این قبیل دیدارها در راستای بهبود مناسبات و کارهای فی مابین عمل می کند. اینجانب کاملاً موافقم که وزرای خارجه ایران و آذربایجان در مورد ملاقات یک بار در شش ماه یا در ایران و یا در آذربایجان تصمیم گرفته اید. من از این ابتکار حمایت می کنم و امیدوارم مثمر ثمر خواهد بود.

همانطور که مطلع هستید، مسئولان ما تمامی اسناد لازم را جهت سفر من به ایران تهیه و تنظیم نموده بودند و هم اکنون این اسناد آماده تأیید است. هم قرارداد دوستی و همکاری و هم بیانیه سیاسی. درست است، بمنظور تهیه و تدوین این اسناد مدتی از هر دو طرف کار کردیم. ولی در عین حال، این هم طبیعی است و هیچ چیزی برای یک دفعه بدست نمی آید. لذا نظر من این است که کلیه اسناد ما حاضر است. همچنانکه اطلاع دارید، در آن زمان من بعلت سفر به ایالات متحده آمریکا و معالجه در آن کشور، برای سفر به ایران فرصت نکردم. ولی ما هماهنگ خواهیم ساخت و در آینده نزدیکی تصمیم هر دو رئیس جمهور را بمرحله اجرا در خواهیم آورد.

همانطور که می دانید، پس از حوادث 11 سپتامبر اوضاع منطقه ما خیلی پیچیده شده است. همگان بایستی برای مبارزه با تروریسم بین المللی فعالتر بپیوندیم. ما سیاستهای خود را در این باره اعلام داشته ایم. تا آنجایی که می دانم، ایران نیزاعلام کرده است که فعالیتهای خود را همانند تمامی کشورهای دیگر در مبارزه با تروریسم بین المللی بعمل خواهد آورد. ما باید این مبارزه را انجام دهیم. بدلیل اینکه بتوانیم صلح، آرامش و امنیت در منطقه را هر چه بهتر حفظ کنیم. ما در این زمینه نیز با ایران همکاری می کنیم و منبعد نیز همکاری خواهیم کرد. سایر مسایل حد نشده را نیز، بطور مثال، در زمینه روابط اقتصادی، فکر می کنم بتدریج حل و فصل خواهیم کرد.

کمال خرازی: خیلی متشکرم.

جناب آقای رئیس جمهور، بدون شک، سفر شما در توسعه هر چه سریع مناسبات فی مابین تأثیر مثبتی خواهد داشت. امیدواریم که در یک وقت مناسب برای شما این سفر تحقق خواهد یافت، جنابعالی مذاکرات خود با جناب آقای خاتمی را ادامه خواهید داد و این امر در توسعه روابط دو کشور تأثیرگذار خواهد بود.

سفرهای نمایندگان پارلمانی دو کشور نیز اهمیت بسزایی دارد. سفر جناب شعردوست به آذربایجان مورد استقبال مثبتی در ایران قرار گرفته و بازتاب وسیعی داشته است. نتایج سفر وی هم در پارلمان و هم در مطبوعات کشور بطور گسترده منعکس شده است.

مسلماً، تحولات موجود در این منطقه با سرعت جریان می یابد. همانطور که حضرتعالی فرمودید، پس از حادثه ۱۱ سپتامبر خیلی ها به مبارزه با تروریسم پیوسته اند و بایستی کارهای بیشتری جهت تأمین صلح و آرامش در منطقه صورت پذیرد. همانطور که مستحضرید، بعد از ۱۱ سپتامبر ما این اقدام تروریستی را محکوم کردیم. نظر ما این است که باید به مبارزه مشترک با تروریسم اقدام کرد و فقط از این راه تروریسم در سطح بین المللی قابل ریشه کن خواهد بود.

از اینکه ما همسایه افغانستان هستیم، از جرایم سازمان یافته و سایر حوادث ناخوشایند خیلی ضرر دیدیم. امروز ما بسیار خوشحالیم که در افغانستان حکومت موقت برقرار شده و سازمانهای بین المللی به آنها کمک می کنند. امید ما این است که مبارزه با جنایات سازمان یافته و اقدامات ضروری در سایر بخشها بعمل خواهد آمد.

یکی از بزرگترین مشکلات این منطقه مسأله قره باغ کوهستانی است. امیدواریم که در سایه حمایت کشورهای منطقه، منجمله حمایتهای جمهوری اسلامی ایران مسأله قره باغ کوهستانی راه حل عادلانه را پیدا خواهد کرد. ما آماده کمک به آذربایجان در این زمینه هستیم. خوشبختانه، ما موفق به برقراری روابط حسنه یی هم با آذربایجان و هم با ارمنستان شده ایم. این نتیجه بر اثر سیاستهای رفع تشنج جناب آقای خاتمی حاصل شده است.

ما حل مسأله قره باغ را بلحاظ توسعه روابط در منطقه شرط اصلی می دانیم و معتقد به این هستیم که در نتیجه تقویت و تأمین قدرت دفاعی آذربایجان و تداوم فعالیتهای سیاسی می توان این مناقشه را حل و فصل کرد.

ما برای توسعه روابط اقتصادی با آذربایجان و گسترش هر چه بیشتر آن با عزم راسخ سعی می کنیم. تاکنون بعضی از کارها انجام شده، ولی اعتقاد بر این داریم که این کارها در سطح مطلوبی نیست. ما بر این باوریم که می توانیم در زمینه های مختلف، منجمله در زمینه ساخت و ساز، بازرگانی و سرمایه گذاریهای مشترک و مسایل مربوط به مواد نیروزا همکاری نماییم. البته، در بخشهایی که اشاره کردم، گفتگوها در سطح کارشناسان ادامه دارد. لیکن می خواهم تا جنابعالی

دستور فرمایید. در نتیجه دستور جنابعالی مذاکرات دوجانبه هر چه سریعتر می تواند صورت بگیرد و می توانیم به نتایج لازم دست یابیم.

اینجانب مجدداً تکرار میکنم که استقلال آذربایجان هدف اصلی ما است و در این زمینه تلاشهای جدیدی بکار خواهیم گرفت و همکاریهای فی مابین را استمرار خواهیم بخشید.

حیدر علی اف: متشکرم، جناب آقای خرازی.

من از اهداف شما مبنی بر بکارگیری تلاشهای لازم منبعد نیز در راستای حل مناقشه قره باغ کوهستانی تحسین و تشکر می کنم. این مناقشه سالهای مدیدی است که ادامه می یابد. ما در حل این مناقشه همیشه به حمایت و کمکهای ایران بعنوان کشور دوست، برادر و همسایه نیاز داشته ایم. امروز هم چنین است. ولی روابط حسنه ایران با ارمنستان نتیجه سیاستهای شما است. اما من نمی خواهم که شما نسبت به آذربایجان و ارمنستان با دید یکسان بنگرید.

گفتید که خوشبختانه با آذربایجان روابط خوبی برقرار ساخته اید و با ارمنستان نیز مناسبات حسنه ایجاد کرده اید که این هم می تواند در راستای حل مناقشه قره باغ کوهستانی مثمر ثمر واقع گردد. این درست است. ولی نباید روابط ایران و آذربایجان را با روابط ایران و ارمنستان مساوی قرار داد. زیرا آنچه که مردمان کشورهای ما را بهم پیوند می دهد، تاریخ بزرگ، ریشه های مشترکات تاریخی، فرهنگ مشترک، آداب و رسوم و اعتقاد به یک دین است. ولی حتماً شما با ارمنستان فقط دارای روابط اقتصادی میباشید. فلذا خواهشمندم موضع یکسان در برابر این روابط اتخاذ نکنید.

در روابط اقتصادی دوجانبه که شما بدان اشاره کردید، واقعاً چنین مشکلاتی هست. ما این مسایل را بتدریج حل می کنیم. همانطور که به خاطر دارید، کمیسیون اقتصادی مشترک چندی پیش در ایران تشکیل جلسه داد و مذاکرات مفیدی در آنجا صورت گرفت. لیکن هنوز کارهای زیادی حل و فصل نشده است. اینجانب دستوراتی خواهم داد تا اقدامات مقتضی جهت توسعه این روابط هم در قالب کمیسیون مشترک و هم در تمامی بخشهای دیگر بعمل آید.

کمال خرازی: حضرتعالی،خیلی متشکرم.

روابطی که کشورهای ایران و آذربایجان را پیوند می دهد، منجمله روابط تاریخی، فرهنگی و دینی، مسلماً برای هر دو ملت نعمت بزرگی است. ما بایستی بر اساس این عوامل از امکانات موجود برای آینده بطور گسترده بهره مند شویم. اما شاید هم نباید روابط ایران و آذربایجان و ایران و ارمنستان را مقایسه کرد. مناسبات ایران و آذربایجان از لحاظ گستردگی بی حد و حصر است. لذا مشترکات مورد اشاره جنابعالی گواه بارز بر این میباشد.

ما باید بررسی کنیم و ببینیم که از کدام بخشها هر چه گسترده تر استفاده نماییم تا روابط ما به اوج خود برسد. ما کاملاً موافق این هستیم و معتقدیم که می توانیم از روابط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نیز زمینه های موجود در قالب مسایل منطقه ای و بین المللی هر چه بیشتر استفاده کنیم و مقیاس روابط فی مابین می تواند بیشتر از این باشد.

خیلی خوشحالم که در مناسبات دوجانبه چنین جوی حاکم است. حضرتعالی، امیدوارم که با مدیریت شما و آقای خاتمی مسایل موجود بزودی به حل خود خواهد رسید و می توانیم در مناسبات دوطرفه کارهای مهمتری انجام دهیم.

حیدر علی اف: تشکر می کنم.

روزنامه آذربایجان مورخ ۱۲ آوریل سال ۲۰۰۲

© aliyev-heritage.org