خانمها و آقایان محترم!

خدمت شما نمایندگان رسانه های گروهی سلام عرض می کنم و احترامات فائقه خود را اظهار می دارم.

با دعوت جناب هاشیموتو نخست وزیر ژاپن امروز چهارمین روز است که، من در کشور زیبای تان در سفر رسمی بسر می برم. این، اولین سفر رسمی رییس جمهوری آذربایجان به ژاپن است.

با به پایان رساندن این سفر می توانم بگویم که، از حضور در ژاپن و کارهای انجام شده در اینجا بسیار خوشحالم. معتقدم که، این سفر با موفقیت انجام شد. من دیدار و گفتگو و مذاکرات زیادی داشتم. از طرف اعلیحضرت آکیخیتو امپراتور ژاپن به حضور پذیرفته شدم. دیدار و بحث و گفتگوهایی با جناب هاشیموتو نخست وزیر محترم، اعضای حکومت ژاپن، از جمله وزیران امور خارجه، حمل و نقل و بازرگانی داشتم. من در پارلمان بودم. با گروهی از نمایندگان پارلمان عضو انجمن دوستی ژاپن و آذربایجان ملاقات کردم. دیدارهای متعددی با نمایندگان بخش کارفرمایی ژاپن داشتم. با ترک توکیو می توانم بگویم که، از تاریخ ۲۴ فوریه به بعد، طی این روزها جمعاً ۳۸ دیدار انجام دادم. همه آنها بسیار مفید و جالب بود و خاطرات خوبی در من بر جای گذاشت.

دیدار و گفتگو با جناب هاشیموتو و طبعاً، انعقاد اسناد بین دولتی مشترک با ژاپن و آذربایجان، حایز اهمیت خاصی است. من با نخست وزیر ژاپن دو سند مهم- بیانیه مشترک دوستی و همکاری بین ژاپن و آذربایجان و بیانیه مشترک همکاری های تجاری و اقتصادی میان ژاپن و آذربایجان را امضا کردیم. در این بیانیه ها به مبانی اصول و محورهای اصلی توسعه بیش از پیش همکاری های بین دو کشور در تمام زمینه ها تاکید شده است. موافقت نامه بین وزارتخانه های امور خارجه ژاپن و آذربایجان در خصوص رایزنی های متقابل، موافقت نامه میان وزارت امور خارجه ژاپن و دولت آذربایجان در زمینه تخصیص اعتباری بمبلغ ۷/۲۰ میلیارد ین برای کشورمان جهت ساخت نیروگاه برقی "شمال" و یادداشتهای ارایه کمک مالی بلا عوض بمبلغ ۴۰۰ میلیون ین به آذربایجان به امضا رسیده است.

ما موافقت نامه ای با بانک "اِکسیم بانک" ژاپن راجع به اختصاص وام با ضمانت حکومت آذربایجان جهت احداث کارخانه تولید اتیلن در شرکت دولتی "آذر شیمی" امضا کردیم. این موافقت نامه را شرکت "نیچیمن" ژاپن اجرا خواهد کرد. ارزش کلی این طرح تقریباً ۹۵ میلیون دلار میباشد.

در دفتر نخست وزیر موافقت نامه ای نیز در خصوص اعطای ۱۵ درصد سهم اشتراک از طرف ما به شرکت "میتسؤی" ژاپن در پروژه دایر بر معدن نفتی "کورداشی" واقع در قسمت آذربایجانی دریای خزر منعقد گردید. عموماً، گفتگوهای مان با جناب هاشیموتو نخست وزیر و اسناد منعقده، رویدادهای تاریخی است و پایه مستحکمی برای همکاری های آتی موفقیت آمیز ژاپن و آذربایجان می ریزد.

ما اهمیت فراوانی نسبت به روابط با ژاپن و بویژه همکاریهای اقتصادی با آن کشور قایلیم. خوشحالم که، بسترسازی خوبی از این لحاظ موقع سفر من امکانپذیر گردید.

من با مسؤلان خیلی از شرکتهای ژاپنی دیدار کردم. اکثر آنها در زمینه نیرو و نفت و گاز کار می کنند. من با این شرکتها بدین خاطر ملاقات داشتم که، آنها نسبت به آذربایجان، اقتصاد آن و از جمله به صنعت نفت و گاز کشورمان علاقه زیادی دارند. شرکت "ایتوچو" ژاپن، دیگر در آذربایجان کار می کند و عضو اولین کنسرسیوم بزرگ تاسیس یافته بر حسب قرارداد سال ۱۹۹۴ منعقده با ۱۱ شرکت نفتی در مورد بهره برداری از سه منبع نفتی آینده دار در قسمت آذربایجانی دریای خزر میباشد. در سال ۱۹۹۶ شرکت "ایتوچو" وارد یک کنسرسیوم دیگری از شرکتهای خارجی فعال در زمینه مشغول بهره برداری از معادن نفتی "دان اولدوزو" و "اشرفی" در قسمت آذربایجانی دریای خزر میباشد، گردیده و در این کار ۲۰ درصد سهم اشتراک دارد.

همچنانکه گفتم، دیروز یک شرکت نفتی دیگری- "میتسؤی" حق فعالیت در آذربایجان را گرفت. شرکتهای ژاپنی پیشنهادات زیادی به ما ارایه داده اند. ما این پیشنهادات را بررسی خواهیم کرد. شخص من تمایل دارم که، آنها برآورده شود و ما بتوانیم همکاری های فیمابین را گسترش بدهیم.

دیروز ما با جناب هاشیموتو به توافق رسیدیم که، بمنظور اجرای موفقتر همکاری های میان ژاپن و آذربایجان کمیسیون اقتصادی ویژه مشترک بین دولتی ژاپن و آذربایجان تشکیل خواهد شد.

اینرا بسیار مهم تلقی می کنم که، ما با جناب هاشیموتو همپای مذاکره مسایل اقتصادی، اوضاع بین المللی و منجمله شرایط موجود در منطقه قفقاز را هم که، آذربایجان در آن واقع میباشد، بطور مفصل تحلیل کردیم. مستحضرید که، از سال ۱۹۸۸ به بعد بین آذربایجان و ارمنستان مناقشه نظامی بر سر قره باغ کوهستانی جریان دارد. این مناقشه را که، میتوان بعنوان جنگ خونین توصیف کرد، نهایت آسیب مادی و معنوی را به آذربایجان وارد آورده است. از روی دلایل مختلف، یگانهای نظامی ارمنستان در جریان این مناقشه ۲۰ درصد اراضی آذربایجان را اشغال کرده، از آنجا بیش از یک میلیون آذربایجانی رانده شده و اکنون آنها در مناطق مختلف کشورمان و اکثرشان نیز در چادرها، در شرایط اقتصادی بسیار وخیم بسر می برند.

در ماه می سال ۱۹۹۴ ما به موافقت نامه آتش بس با ارمنستان دست یافتیم. از آن دوران به بعد عملیات های نظامی متوقف گردیده و ما مذاکراتی برای حل مسالمت آمیز مناقشه انجام می دهیم. بیانیه لیسبن که، در سال ۱۹۹۶ توسط سازمان امنیت و همکاری اروپا صادر شده است، آمبنای حل مناقشه محسوب می گردد. در این بیانیه اصول عمده حل مناقشه ذکر شده است: برسمیت شناختن تمامیت ارضی آذربایجان و ارمنستان، اعطای نظام خودمختاری به قره باغ کوهستانی در ترکیب جمهوری آذربایجان، تضمین امنیت برای تمام اهالی قره باغ کوهستانی- هم ارامنه و هم آذربایجانی ها. بر پایه این اصول، رؤسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا- پیشنهاد حل دو مرحله ای مناقشه را ارایه داده اند. در مرحله اول اخراج واحدهای نظامی ارمنستان از شش ناحیه حومه منطقه قره باغ کوهستانی آذربایجان و بازگشت آوارگان- ساکنان همان نواحی به مناطق خود در نظر گرفته می شود. در مرحله دوم، آزادسازی دو شهرستان دیگر آذربایجان- منطقه لاچین و شوشا و تعیین وضعیت قره باغ کوهستانی پیش بینی می شود.

ما با این پیشنهادات موافقت کردیم، ولی قسمی از مقامات ارمنستان با این پیشنهادات توافق کرده و برخی شان نیز نکردند. آقای تر- پتروسیان رییس جمهوری ارمنستان که، با این پیشنهادات گروه مینسک موافقت کرده بود، در تاریخ ۳ فوریه استعفا داد. اکنون در ارمنستان روند انتخاب رییس جمهور جدید در جریان است. فلذا روند مذاکرات پیرامون مناقشه متوقف شده و بنظر می رسد، پس از انتخاب رییس جمهور ارمنستان ادامه خواهد یافت.

با خوشحالی تاکید می کنم، در بیانیه مشترکی که، دیروز من با جناب نخست وزیر هاشیموتو امضا کردیم، ژاپن اعلام کرده است که، از تمامیت ارضی آذربایجان و همچنین اصول لیسبن سازمان امنیت و همکاری اروپا مبنی بر حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه ارمنستان و آذربایجان حمایت می کند. ما معتقدیم که، تمامی کشورها موظفند موازین حقوق بین المللی را رعایت کنند، تغییر مرزهای هر کشوری بوسیله زور غیر قابل قبول است و نقض تمامیت ارضی هر کشوری قابل قبول نمی باشد.

یکی دیگر از مسایل مهمی که، دیروز با جناب هاشیموتو نخست وزیر مذاکره کردیم، مسئله "جاده ابریشم" است. من دیپلماسی و دکترین جناب هاشیموتو در مورد "جاده ابریشم" را ارزنده توصیف می نمایم. من به جناب هاشیموتو اطلاع دادم که، خیلی از کشورها، از جمله آذربایجان کارهای زیادی برای احیای این جاده انجام داده اند. برای مثال، بزرگ راه حمل و نقل اروپا- آسیا ایجاد شده و بوسیله این شاه راه از آسیای مرکزی تا اروپا و از آنجا از طریق دریای سیاه، گرجستان، آذربایجان و دریای خزر حمل کالا می شود. مجموعاً ۳۳ کشور در امتداد "جاده ابریشم" واقع است. کشور ژاپن در مشرقترین نقطه مستقر میباشد. آذربایجان در مرکز این جاده قرار دارد. از اینجا به آن طرف این جاده از طریق اروپا تا اسپانیا، پرتغال و ایرلند منتهی می شود. پیش بینی می شود تا، در اواخر ماه می سال جاری بمنظور مذاکره مسایل مرتبط با توسعه هر چه بیشتر "جاده ابریشم" دیدار نمایندگان همه ۳۳ کشور به ابتکار اتحادیه اروپا در باکو برگزار شود.

من در جریان این سفر خیلی از مسایل دیگری را هم مذاکره کردم. ما به ژاپن بعنوان کشوری می نگریم که، در پیشرفت اقتصادی و اجتماعی خود موفقیتهای زیادی کسب می نماید، تحفه بسیار بزرگی به توسعه اقتصادی جامعه جهانی می بخشد، علم و تمدن جهانی را بوسیله اختراعات خیلی مهم، تکنولوژی و فن آوری پیشرفته غنی می سازد.

من احترام عمیقی به مردم ژاپن، کاردوستی، استعداد و قابلیت فوق العاده بزرگ آن دارم. با ترک کشور ژاپن، به مردم ژاپن سعادت، رفاه و صلح آرزومندم. از توجه تان سپاسگزارم.

سؤال (آژانس ایتار- تاس): جناب حیدر علی اف، شما در مصاحبه های خود نظرتان را نسبت به مسئله ساخت خط لوله اصلی نفت از معدن منطقه باکو اظهار داشته اید. گذشته از این، مایلم موضع جنابعالی در مورد این مساله، از جمله، نظر تان نسبت به خواست روسیه در این ارتباط را مستقیماً از خود شما بشنوم. آیا نظرتان راجع به پیشنهاد بوریس یلتسین در خصوص تشکیل نشست پنج کشور حاشیه خزر جهت تعیین وضعیت دریای خزر چیست؟

پاسخ: می دانید که، یک خط لوله نفت از باکو تا بندر نووروسییسک از خاک روسیه در مسیر شمال احداث شده و ما بوسیله آن، نفت صادر می کنیم. دومین خط لوله از طریق گرجستان به بندر سوپسا دریای سیاه در حال ساخت است. احداث سومین خط لوله پیش بینی می شود. سهامداران کنسرسیوم، احداث آن را از طریق گرجستان و ترکیه و از مسیر باکو- جیحان از لحاظ اقتصادی بیشتر مقرون به صرفه می دانند. بدیهی است که، تمام خطوط لوله نفت را استخراج و صادر کنندگان نفت به هزینه خود احداث می نمایند. در این صورت صلاح اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار می گیرد. پیش بینی ساخت این خط لوله تا بندر جیحان واقع در سواحل دریای مدیترانه نیز صرفا از این ضرورت ناشی می گردد.

و آنچه که مربوط به پیشنهاد بوریس نیکولایویچ یلتسین رییس جمهور روسیه در مورد نشست سران کشورهای حاشیه خزر و تعیین وضعیت خزر می شود- ضمناً، من از این پیشنهاد خبر ندارم و در مورد آن از شما می شنوم- فکر می کنم، قبل از برگزاری نشست سران بایستی زمینه این مسئله را بخوبی فراهم آورد. یعنی لازم است ابتدا به توافق رسید و سپس برای اتخاذ تصمیم قطعی باید نشست سران را برگزار کرد. کوتاه کلام، من مخالف برگزاری این نشست نیستم. لیکن این گردهمایی بایستی پس از زمینه سازی کامل این مسئله تشکیل گردد.

سؤال (روزنامه "ماینیتی"): سؤال من در مورد روند صلح قره باغ کوهستانی است. روشن است که، قبلا آمریکا و روسیه پشتیبان ارمنستان بوده اند. ولی در ماه اوت سال گذشته پس از سفر جنابعالی به آمریکا، موضع واشنگتن تغییر کرده و آقای تالبوت معاون وزیر امور خارجه آمریکا بمنظور متقاعد کردن ارمنستان به روند صلح، به این کشور سفر کرده است. موافقت نامه ای با ارمنستان به امضا رسیده است. آیا اکنون این موافقت نامه اجرا می شود؟

پاسخ: مگر وی به ارمنستان رفته است؟ نه خیر، این درست نیست. این، اطلاع صحیحی نمیباشد.

خبرنگار: تا حدی توافق حاصل شده بود که، آقای تالبوت مذاکراتی در مورد صلح انجام خواهد داد. آیا این ابتکار عملی می شود؟

پاسخ: بنظر می رسد که، شما اطلاع دقیقی در دست ندارید. سازمان امنیت و همکاری اروپا گروه مینسک را تشکیل داده است که، روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه رؤسای مشترک این گروه هستند. جناب تالبوت نیز از طرف ایالات متحده آمریکا ریاست گروه مینسک را عهده دار میباشد. ما اطلاعی در خصوص سفر وی به ارمنستان نداریم. ولی، همانطور که گفتم، گفتگوها تا حدی بدلیل تغییر رهبری در ارمنستان متوقف گردیده است. ما امیدواریم که، رؤسای مشترک گروه مینسک واقع بین خواهند بود و نسبت به منافع ارمنستان و آذربایجان برخورد یکسانی خواهند داشت.

قبلا نسبت به آذربایجان برخورد بسیار ناعادلانه و مغرضانه ای بوده است. در سال ۱۹۹۲ تصویب اصلاحیه ۹۰۷ "سند حمایت از آزادی" توسط کنگره آمریکا، نتیجه این بی عدالتی بوده است. این اصلاحیه بمعنی تبعیض نسبت به آذربایجان محسوب می شود. اصلاحیه مزبور تحت فشار ارامنه مقیم آمریکا تصویب شده است. امیدوارم که، اکنون همه کشورها نسبت به این مساله عادلانه برخورد خواهند کرد.

سؤال (میروساوا- نویسنده مقالات سیاسی و اجتماعی بین المللی): بویژه بعد از سفر شما به ایالات متحده آمریکا شرکتهای اروپایی و آمریکایی به کشورتان سرازیر شدند. آیا جنابعالی فکر نمی کنید که، ژاپنی ها از این لحاظ تاخیر کرده اند؟

پاسخ: ژاپنی ها، کلاً تاخیر کرده اند. و این خصلت هم اصلا شایسته آنها نیست. آخر، ژاپنی ها همیشه و در هر جا پیشقدم هستند. امید من این است که، پس از این سفر من و بعد از توافقهایی که، ما در اینجا پیرامون مسایل زیادی حاصل کرده ایم، ژاپنی ها تأخر را برطرف خواهند کرد و ما هم در این کار کمک خواهیم نمود.

© aliyev-heritage.org