آثار / استراتژی نفتی / نشستهای انجام شده در قالب استراتژی نفتی

از گفتگوی حیدر علی اف رییس جمهوری آذربایجان در دیدار با جان براؤن رییس شرکت "بی- پی" و هیات همراه وی - کاخ ریاست جمهوری، ۲۲ ژوئن سال ۲۰۰۱


جناب جان براؤن، دوست قدیمی ام!

میهمانان محترم!

من خدمت همه شما در آذربایجان خیر مقدم عرض می کنم و دیدار امروز را بسیار با اهمیت تلقی می نمایم. فلذا به جهت حضورتان در آذربایجان به شما "خوش آمد!" می گویم.

من دو روز قبل، در روز عید ملی بریتانیای کبیر موقع سخنرانی در مراسمی که، سفارت کشور شما ترتیب داده بود، شما را بخاطر می آوردم. نمی دانم، جناب وودورد به شما ابلاغ کرده است یا نه. به این معنا که، ما بار اول برای اجرای استراتژی ملی نفت آذربایجان با شما شروع به همکاری کردیم و بزرگترین شرکتی که، برای بهره برداری از منابع طبیعی آذربایجان به کشورمان آمده و کارهای بسیار با اهمیتی انجام داده است، شرکت "بی- پی" و جناب جان براؤن رییس آن می باشد. از زمان انعقاد اولین قرارداد مشترک با شما مدت هفت سال گذشته است.

در آن زمان موقع امضای این قرارداد، جلوی چشم ما یک راه بزرگ مجسم بود، واقعا، راه بزرگ و طولانی است. ولی اولاً، ما قسمتی از آن را پیموده ایم و ثانیاً هم، این دوره ای که، سپری کردیم، نشان می دهد که، در آینده راه ما موفقتر خواهد بود. فکر می کنم، در جریان این سفر تان ما این مساله را مذاکره خواهیم کرد. خوش آمدید.

جان براؤن: جناب رییس جمهور، از اینکه ما را بحضور پذیرفتید، تشکر می کنم. خیلی ممنون. ملاقات مجدد با شما، برایم مایه خوشحالی مخصوصی است. همچنین حضور من در آذربایجان پس از فاصله طولانی، برای من موجب خشنودی بیشتری است.

بنظرم می رسد که، دیدار کنونی ما، لحظه فوق العاده سرنوشت سازی برای کارهای ماست. چنان فرصت سرنوشت سازی است که، فرصت دیدگاه و آرزوهای آینده تان نسبت به بهره برداری از منابع انرژی در اینجا- آذربایجان با آن شروع می شود. من گفتگوهای طولانی با شما در این مورد، یعنی در مورد طرحهایی که، در حال حاضر در آستانه اجرای آن هستیم را، خیلی خوب بخاطر دارم. عزم راسخی که، جنابعالی در این زمینه نشان دادید و آرزو و دیدگاه تان به آینده را خیلی خوب به خاطر دارم و می دانم. بویژه در مورد همان پروژه هایی که، اکنون ما در شرف اجرای آن هستیم و وارد مرحله جدیدی از آن می شویم. معتقدم که، این همت و آرزوی شما، در طرحهای کنونی ما تبلور می یابد. ما می توانیم این را باهم هر چه بیشتر پیش ببریم.

جناب رییس جمهور، شرکت من- شرکت "بی- پی" با این همت و آرزوی شما کاملا شریک است. ما با شما در مورد همان کارها شریک هستیم که، در حال حاضر برای اجرای آنها تصور روشنی داریم و کارهای مان آغاز می گردد. این کارها عمدتا عبارت از آن است که، ذخایر نفت و گاز آذربایجان را استخراج نماییم. از باکو تا جیحان خط لوله نفت احداث کنیم و از باکو به ترکیه خط لوله گاز بسازیم. فلذا بی صبرانه منتظرم تا، پیرامون کارهای ما در آذربایجان، طرحهای در دست اجرا و همچنین اینکه، تجارت ما در چه مرحله و در چه سطحی قرار دارد، وارد مذاکره مفصلتر با شما شویم.

حیدر علی اف: بسیار خوب. من خیلی وقت است که منتظر این بودم. چند ماه پیش در اینجا نمایندگان شما و جناب وودورد رییس شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان و جانشین تان در امور "شاه دنیز"مراسم معرفه با شکوهی برگزار کردند. اطلاعات کامل و جامع در مورد عملکرد و چشم اندازهای آتی به من، اعضای حکومت ما و در عین حال کل جامعه ارایه کردند. ولی اکنون ما با شما امکان بررسی مفصلتر این مساله را بدست آرودیم. اولاً، در مورد اقدامات آتی مورد نظر در معادن "آذری"، "چراق" و "گونشلی"، ثانیا، در خصوص معدن گاز "شاه دنیز" و ثالثا، در مورد احداث خط لوله صادرات اصلی باکو- تفلیس- جیحان و سرانجام، در باره صدور گاز از باکو به ترکیه.

ما در سال ۱۹۹۴ موقع انعقاد قرارداد با شما، فقط در مورد معادن نفتی "آذری"، "چراق" و "گونشلی" می اندیشیدیم. دو سال بعد، در سال ۱۹۹۶ به معدن "شاه دنیز" علاقه پیدا کردیم. اکنون ما کشوری قادر به صدور گار هستیم. در آن زمان این یک فرضیه بود. ولی اکنون به واقعیت تبدیل شده است. می دانید که، در اجرای این امور ما با مشکلات و موانع زیادی مواجه شده ایم. امروز هم مواجه می شویم. همانطور که اطلاع دارید، ما در احداث خط لوله صادرات اصلی باکو- تفلیس- جیحان مشکلاتی داشتیم. یعنی این مشکلات مربوط به سایر کشورهایی طرف همکاری ما میشد، بود، نه به ما. ما با هدف کمک به گرجستان در این مورد، امتیازاتی به آنها دادیم. ولی اکنون بایستی احداث خط لوله باکو- تفلیس- جیحان آغاز و آن را اجرا کرد. و در عین حال خط لوله گاز را. آیا می دانید که، مشاهدات من حکایت از چه چیزی دارد؟ زمانی که، چیزی نیست و یا هنوز خیلی دوردست است، خیلی ها نسبت به آن ابراز علاقه می کنند. ولی پس از تحقق مساله، در اجرای کارهای عملی هر کسی بدون دلیل سعی می کند که، برای خود سود بیشتری اخذ نماید. هنوز که، کار شروع نشده است، از ما درخواست و مراجعه می کنند و خیلی سعی دارند تا، این کار را انجام دهیم. لیکن موقع تحقق کار به ما می گویند که، این را نباید کرد، بیایید، این کار را چنین کنیم و یا بگونه دیگر. ما در پروژه باکو- تفلیس- جیحان شاهد این امر بودیم. حالا هم در احداث خط لوله گاز شاهد هستیم. اما همه اینها برای ما چندان مشکل ایجاد نمی کند، ما کار خود را می کنیم.

اکنون دیگر شما هم بعنوان شرکت "بی- پی" از همه اطلاعاتی که، طی سالهای اخیر بدست آوردید، شاهد آن هستید که، ما از راه درست می رویم. اگر بخاطر دارید، چند سال پیش بحثهایی پیرامون اینکه، باکو- جیحان باید باشد یا نباشد، وجود داشت. حتی افراد شما هم، باهم می گفتند که، چرا باکو- جیحان، بیایید، خط لوله به سوپسا را عریض کنیم، بعد می بینیم چه می شود. من همه را نمی گویم. منظورم بعضی از شرکتهای عضو کنسرسیوم میباشد. ولی ما موضع خود را تغییر ندادیم. ما گفتیم که، طرح باکو- جیحان باید باشد. اکنون شما هم می گویید که، بایستی باشد. می دانم، به سایر کشورها توضیح می دهید که، این کار، بسیار عملی است. لذا نظر من این است که، همه کارهای آینده ما موفقیت آمیز خواهد بود. امروز ما بایستی تمام مسایل را با شما مذاکره کنیم و سپس شروع به مرحله بعدی کار نماییم.

جان براؤن: جناب رییس جمهور، از این نظرات شما خیلی ممنونم. من دیدار با شما را خیلی خوب بیاد دارم. حدود دو سال و نیم پیش ما با شما در کنفرانسی که، در داووس برگزار می شد، دیدار کردیم. در آن موقع مساله باکو- جیحان را با جنابعالی مورد مذاکره قرار دادیم. خوب بخاطر دارم که، شما در آن زمان با همان همت، آرزو و اشتیاق به ما گفتید که، خط لوله باکو- تفلیس- جیحان حتما بایستی تحقق یابد. اگر بیاد دارید، من در همان موقع من با شما موافقت کرده بودم. ولی در این کار تنها مشکل مان این بود که، دیگران با این مساله موافقت نمی کردند. می بینید که، برای جلب رضایت مخالفین وقت زیادی صرف شد. ما سعی کردیم به آنها توضیح بدهیم که، این، تنها راه درستی هم از نظر تجاری، هم حفظ محیط زیست، هم مراقبت از محیط زیست و هم از لحاظ انتخاب صحیح مسیر می باشد. مطمئنم که، زمانی خواهد رسید و افرادی که اکنون به این طرح ملحق نشده اند، افسوس خواهند خورد که، از قبل اعلام رضایت نکردند.

حیدر علی اف: درست است.

جون براؤن: حتی آنها این کار را هم نکنند، در حال حاضر ما به حد کافی نیرو داریم. به حد کافی شریک داریم تا، ما این کار را تحقق ببخشیم. من به این اطمینان دارم، این، چنان امکانی است که، لزومی ندارد تا، ما برای پیوستن به این پروژه و مشارکت در آن از دیگران خواهش کنیم. برعکس، معتقدم که، برای پیوستن آنها به این کار نیاز هست. فکر می کنم، اگر آنها بخواهند به این کار ملحق شوند، ما از این استقبال می کنیم. یعنی چنانچه همان افراد اکنون نسبت به پیوستن به این پروژه ابراز علاقه کنند،- البته بر اساس شروط درستی که، ما تعیین کرده ایم،- ما از آنها استقبال خواهیم کرد. بنظرمان، برای پیوستن آنها وقت مناسبی است. من بامداد امروز با جناب وودورد و جناب بیرل، یعنی با مسؤلان شرکت "بی- پی" در آذربایجان، از نزدیک با وضع کارمان هم در آذربایجان، هم گرجستان و هم در ترکیه آشنا شدیم. از مطالبی که صبح امروز شنیدم، نهایت خوشحالی را دارم که، همکاری تنگاتنگ بین شرکت "بی- پی" و شرکت دولتی نفت آذربایجان همانند قبل در سطح مطلوبی قرار دارد.

من اطمینان دارم که، وضعیت فعلی، دیدگاه نسبت به این طرحها و کارهای عملی در راستای همکاری های مشترک در چنان سطحی است که، می توانیم از عهده مشکلات اجتناب ناپذیری برآییم که، در ادغام دو پروژه عظیم احداث خطوط لوله هم نفت و هم گاز پیش خواهیم داشت.

هر کشوری را در نظر بگیریم، این طرحها بایستی با بزرگترین پروژه های جهان مقایسه شود. از لحاظ وضعیت کنونی کارها، در نظر داریم ظرف پنج سال تقریبا مبلغ ۱۳ میلیارد دلار در این امور سرمایه گذاری کنیم. ما در این کارها از نیروی کاری متعدد استفاده خواهیم نمود. قسمت زیاد این هم عمدتا از آذربایجان خواهد بود. این، به معنای بسیج شدن پتانسیل فراگیر، نیروی کاری، کاردانی و خبرگی در آذربایجان خواهد بود. منظور من هم راهنمایی کارکنان، افزایش کاردانی و توان آنان و هم بسیج و استفاده از تمام نیروها در مدیریت پروژه می باشد.

معتقدم که، برغم مشکلات فراروی، ما می توانیم از عهده همه اینها برآییم. یعنی اینها مشکلاتی هستند که، حل آن امکان پذیر است. همکاری بسیار حسنه مان با شرکت دولتی نفت آذربایجان ادامه خواهد یافت. مطمئنم که، این همکاری در آینده هم خواهد بود. در سایه این همکاری و همچنین در اثر همکاری فیمابین پیمانکارانی که، در گرجستان و ترکیه مشارکت خواهیم داشت، ما از عهده این مشکلات برخواهیم آمد.

همچنین باید گفت که، من از تاسیس وزارت سوخت و نیرو در آذربایجان استقبال می کنم. به اعتقاد من، این امر به کارهای آینده ما کمک خواهد کرد. در مورد وضع داخلی شرکت مان و فعالیت های آن در آذربایجان می توانم بگویم که، من از این خیلی راضی هستم. آنها نسبت به کار خود اطمینان دارند که و این عامل، اساس موفقیت آنان می باشد.

من در چارچوب این سفر خود از ترکیه بازدید کردم. با جناب احمد نجدت سزر رییس جمهوری ترکیه ملاقات کردم. سپس با استفاده از امکان مشابه، به گرجستان هم سر زدم و با جناب شواردنادزه رییس جمهوری دیدار کردم. من نظر خودمان را به همگان با صراحت ابلاغ کردم. انگار، این نظر به همه جامعه ابلاغ گردید. این هم عبارت از آن است که، ما به مرحله ای از کارمان دست یافتیم که، فرصت تعیین کننده رسیده است. همچنین در آستانه برداشتن گام بسیار مهمی هستیم و مقطع بسیار مهمی را طی می کنیم. یعنی در آستانه اجرای پروژه های عظیم نفت و گاز و همچنین طرحهای خطوط لوله می باشیم. من صریحا به آنها اعلام کردم که، این، فرصت تعیین کننده کار ماست. به آنها گفتم که، یک چنین فرصتی شایستگی جشن را دارد.

حیدر علی اف: درست است. من با نظرات شما خیلی موافقم. ما همیشه با شما در یک جهت حرکت کردیم و نظرات مشابهی داریم.

آنچه که موجب خوشحالی من میباشد این که، اکنون شما نسبت به زمانهای قبل در مورد اجرای در مقیاس گسترده این امور اقدامات عملی انجام می دهید. این، برای من خیلی مهم است. زیرا دو- سه سال پیش علاقه نسبت به این کار کمی متفاوت بود. یکی موافق این بود، یکی نبود. شرکتهای آمریکایی می گفتند که، پروژه باکو- جیحان لازم نیست، ولی ما می گفتیم لازم است. شما هم در وسط بلا تکلیف مانده بودید و نمی دانستید چه کار کنید.

اکنون، در همین روزها هم برخی اعضای ارمنی گرای کنگره آ

ایالات متحده آمریکا، آنهایی که، موضع گیری خصمانه یی نسبت به آذربایجان دارند، به جورج بوش رییس جمهور آمریکا نامه نوشته اند که، طرح باکو- جیحان نباید باشد و یا اگر باشد هم، بایستی از ارمنستان بگذرد. فکر می کنم شما این را شنیده اید. ولی در عین حال، بنظر من، امروز در روزنامه "نیویورک تایمز" به حمایت گسترده از پروژه باکو- جیحان تاکید می شود. می بینید، هنوز هم می خواهند به ما فشار آورند و مانع ایجاد کنند. لیکن اکنون اطمینان زیادی در شما نسبت به این کار حاصل شده است و دیگر، به کارهای مشخصی اقدام کرده اید. اکنون گفتید که، در نظر دارید تا، ظرف مدت چند سال نسبت به اجرای این پروژه ها ۱۳ میلیارد دلار سرمایه گذاری کنید که، این هم همه را وادار به سکوت می نماید.

جان براؤن: جناب رییس جمهور، کاملا با شما موافق هستم. درست می فرمایید. مایلم اطلاع دهم که، روز جمعه گذشته من با دیک چینی معاون اول رییس جمهوری آمریکا دیدار کردم و در مورد خط لوله باکو- تفلیس- جیحان با وی به گفتگو پرداختم. بنظر می رسد، از طرف آنها هم نسبت به این پروژه و هم طرح خط لوله گاز که، قرار است گاز آذربایجان را به ترکیه منتقل کند، پشتیبانی بزرگی وجود دارد. در جریان گفتگو و مذاکراتی که، هم با رییس جمهوری تریکه و هم سایر نمایندگان دولت ترکیه داشتم، یقین حاصل کردم که، طرف ترکیه هم از این پروژه ها فعالانه حمایت بعمل می آورد. حمایتی که، از طرف ترکیه احساس کردم، نه تنها نسبت به خط لوله نفت، بلکه برای خط لوله گاز هم هست. از گفتگوهای انجام شده چنین متوجه شدم که، آنها در نظر دارند تا، در آینده گاز حاصله از آذربایجان با عبور از خاک ترکیه، به اروپا انتقال شود. علیرغم اینکه، گفتگوهای در مورد خط لوله گاز در گرجستان هنوز ادامه دارد، من به این نتیجه رسیدم که، گرجستان نیز این خط لوله را برای خود بسیار مهم تلقی می نماید.

جناب ریس جمهور، همیشه به یک چیز هم اطمینان داشتم و مطمئنم که، روابط تجاری می تواند هرگونه رابطه دیگری را تغییر دهد و بر آنها تاثیر بگذارد.

فلذا امیدوارم که، با استفاده از این امکان، شما جناب رییس جمهور، ضمن استفاده هم از مقام والا و هم نفوذ خود، در استقرار ثبات ضروری و بسیار مهم در این منطقه حرف خود را خواهید زد و این را عملی خواهید نمود. ثبات منطقه ای- چیزی است که، در ذهن همه کسانی که، مایل به سرمایه گذاری هستند، جا گرفته است. چنانچه این مساله حل شود، مطمئنم که، سرمایه گذاری های کنونی موفق خواهد بود.

ضمناً، این امر چنان امکانات گسترده ای فراهم می آورد که، سرمایه گذاری های جدیدی را که، شاید ما در مورد آن حتی فکر هم نمی کردیم، به منطقه و از جمله به آذربایجان جذب خواهد کرد.

حیدر علی اف: همینطور است.

جناب جورج بوش رییس جمهوری آمریکا به محض اینکه، فعالیت ریاست جمهوری خود را آغاز نمود، نامه مفصلی به من نوشته بود. سپس، در اوایل این ماه به مناسبت برگزاری نمایشگاه نفت و گاز در باکو نیز نامه ای بمن فرستاده بود.

وی، طی این نامه ها صریحا بیان می کند که، حکومت ایالات متحده آمریکا اهمیت زیادی به آذربایجان قایل است و از بهره برداری منابع نفت و گاز آذربایجان در دریای خزر پشتیبانی می نماید. او، در هر دو نامه خود به مسایل خط لوله صادرات اصلی باکو- تفلیس- جیحان و صدور گاز آذربایجان به ترکیه اشاره مخصوصی می کند و حمایت خود را اعلام می دارد. یعنی، بین حکومت ایالات متحده آمریکا و ما در مورد این مساله هیچگونه اختلاف نظر وجود ندارد. ولی شما می دانید، عوامل موانع تراشی هم هستند. من این را بخاطر آن نمی گویم که، موانع تراشان می توانند به چیزی دست یابند. نه خیر، نمی توانند به هیچ چیزی نایل شوند. اما چنانکه ملاحظه می کنید، سعی می کنند. ولی ما نگران نیستیم و کسی هم نمی تواند مانع ما باشد. ولی اکنون عواملی هستند که، از گوشه- کنار پارس می کنند.