حیدر علی اف: از سفرتان به کشور ما بسیار خوشحالم. مصر و آذربایجان از روابط دوستی چندجانبه ای برخوردار هستند. ما همیشه به این روابط ارزش قایل بوده ایم و اهمیت فق العاده زیادی می دهیم. خواهان گسترش روابط فی مابین در همه عرصه ها هستیم. با توجه به این، سفر شما به آذربایجان و دیدارهایی که در اینجا انجام داده اید، طبیعتاً، در راستای توسعه روابط ما عمل خواهد کرد. فکر می کنم، دیدارهای شما در اینجا مفید واقع گردیده است. مثل اینکه، در اینجا کمی کار خواهید کرد. متأسفانه، سفر شما کوتاه مدت است. گمان می کنم که، دفعه بعدی برای مدت بیشتری سفر خواهید کرد.

فائضه ابوالنجا: جناب آقای رئیس جمهور، برای ما نهایت افتخار است که امروز هیأتی به سرپرستی من را بحضور می پذیرید. جنابعالی به ما افتخار دادید. مایه بسی خوشحالی است که، من در این کشور زیبا، در آذربایجان هستم و در شهر باکو بسر می برم که با زیبایی خود از سایر شهرها متمایز میشود. امیدوارم که، این، آخرین سفر من به آذربایجان نخواهد بود و من مجدداً به این کشور سفر خواهم کرد. با اینکه سفر من کوتاه مدت است، ولی بسیار ثمربخش میباشد. دوستان و همکاران آذربایجانی، ما را یاری می کنند. جناب آقای رئیس جمهور، در عین حال برای من نهایت افتخار و سرافرازی است که، با شخص جنابعالی ملاقات می کنم.

سلامهای ویژه دوست و برادرتان آقای مبارک رئیس جمهور مصر را به جنابعالی می رسانم. مایلم پیام خصوصی وی را به شما تقدیم کنم. وی در این پیام امید دارد که، روابط آذربایجان و مصر هر چه بیشتر استحکام خواهد یافت و در تمامی عرصه های مقدور تعمیق هر چه بیشتری خواهد شد. این، آرزو و خواست ما است. آقای حسنی مبارک رئیس جمهور محترم همچنین مراتب خوشحالی خود را اظهار می دارد که، میان مصر و آذربایجان مناسبات سیاسی حسنه یی برقرار شده است. این امر، در عین حال، مناسبات دوستی و برادری رئیسان جمهور و همچنین مناسبات گرم ملتهای ما میباشد.

رهبر مصر از عدم تقویت مناسبات سیاسی عالی دو کشوربوسیله روابط اقتصادی اظهار تأسف می کند. وی خیلی آرزومند است که، مناسبات تجاری - اقتصادی نیز به همان سطح عالی ارتقا یابد. رئیس جمهور کشورمان به من دستور داده است که، سرپرستی کمیسیون مشترک مصر و آذربایجان را بر عهده داشته باشم. این کمیسیون همکاریهای اقتصادی، فنی و فرهنگی دو کشوررا تحت پوشش قرار خواهد داد.

ما این دوران گذر را ۲۵ سال پیش سپری کرده ایم. فلذا تجاربی در این زمینه داریم و میتوانیم آنرا در اختیار آذربایجان قرار دهیم. انتقال به اقتصاد آزاد و آزادسازی تجارت خارجی بسی مشکل است. از این نگاه، مایلم دستاوردهای شما طی مدت کوتاه را به جنابعالی، حکومت و کشورتان شادباش گویم.

روابط فرهنگی رشته بسیار مهمی است. من از رئیس جمهور کشورمان دستورات ویژه ای گرفته ام که، بایستی همکاریهایمان در این زمینه را تا حد ممکن توسعه داد. شما قدری پیش در افتتاحیه منزل- موزه جاوید شاعر بزرگ آذربایجان شرکت کرده اید. در مصر هم برنامه ای شبیه این اجرا شده است. روز ۱۶ اکتبر برنامه هایی مربوط به بازسازی کتابخانه یی در شهر اسکندریه مصر اجرا گردیده است. همانطور که اطلاع دارید، این شهر ۱۷ قرن پیش بنا شده است.

حیدر علی اف: من در تلویزیون دیدم. دوست من حسنی مبارک در این مراسم ها حضور یافته است.

فائضه ابوالنجا: جناب آقای رئیس جمهور، مایلم از شما و حکومت آذربایجان قدردانی کنم. آذربایجان نیز تحفه شایسته خود را به این مراسمها ادا نمود. انستیتوی نسخ خطی آذربایجان چند نسخه از کتب بسیار قدیم را به کتابخانه ما هدیه کرد. حسنی مبارک رئیس جمهور همچنین درخواست کرد به شما ابلاغ کنم که، مصر از استقلال و تمامیت ارضی آذربایجان حمایت می کند. رئیس جمهور ما همچنین خواهش کرده است که، راجع به موضع مصر در ارتباط با اوضاع خاور میانه نیز به جنابعالی اطلاع دهم. حسنی مبارک با استفاده از همه ابزار و روشها سعی در ان دارد تا اسرائیل را متقاعد نماید که مذاکرات صلح با فلسطینیان را آغاز کند.

مایلم با احساس تأسف بیان دارم که آغاز جنگ علیه عراق میتواند نه تنها برای این کشور،بلکه برای کل منطقه خاور میانه خطرآفرین باشد. آقای حسنی مبارک رییس جمهور کشورمان از صدام حسین رئیس جمهور عراق درخواست نموده است که، به ورود بدون قید و شرط بازرسان سازمان ملل متحد به بغداد و بازرسی اماکن مربوطه اجازه دهد.

حیدر علی اف: از شما متشکرم. از بابت پیام و سلامهای دوستم حسنی مبارک رئیس جمهور مصر تشکر می کنم. پیام را بدقت مطالعه خواهم کرد و طبعاً، پاسخ خواهم نوشت.

همه اطلاعات و نظراتی که شما بیان کردید، برای ما حائز اهمیت فراوانی میباشد. اینجانب با حسنی مبارک کاملاً موافق هستم که، روابط سیاسی ما در سطح بسیار عالی است، ولی روابط اقتصادی ما هنوز به سطح مورد نظر ارتقاء نیافته است. متأسفانه، طی سالهای اخیر ما برای توسعه این روابط اقدامات لازم را بعمل نیاورده ایم. من خوشحالم که، اکنون ما کمیسیون مشترکی تشکیل داده ایم. از طرف مصر سرپرستی آنرا شما و از طرف آذربایجان هم وزیر توسعه اقتصادی بعهده دارد.

فکر می کنم که، این سفر شما و تشکیل کمیسیون مشترک- همه اینها بایستی سرآغاز مرحله جدیدی در روابط اقتصادی ما باشد. در این زمینه امکانات زیادی در مصر و آذربایجان وجود دارد. نسبت به پیشنهاد شما مبنی بر تولید دارو اعتراضی ندارم، در این زمینه می توان در آذربایجان به فعالیتهای مشترکی مباردت کرد. در رابطه با تولید چای نیز میتوان برخی کارها انجام داد. ولی اینها کافی نیست. چنانچه روابط اقتصادی فی مابین را با اینها محدود کنیم، این کار شایسته مصر و آذربایجان نخواهد بود. فلذا هم شما و هم وزیر ما باید پیشنهادهای دیگری را ارایه دهید. این کارها را نمی توان یک روزه انجام داد، ولی می توان رایزنی و بررسی کرد و پیشنهاداتی را ارایه داد. بایستی در سایر زمینه ها نیز روابطمان را توسعه بخشیم. مصر و آذربایجان کشورهایی دارای روابط تاریخی تنگاتنگی هستند. جهات مشترک زیادی در آداب و رسوم و ارزشهای معنوی ما وجود دارد. بنابراین، وقتی فرهنگ مصری یا موسیقی و رقص مصری در اینجا نمایش می شود و به صدا درمی آید، آذربایجانی ها آنرا بمنزله جزوی از فرهنگ خود تلقی می کنند.

به خاطر دارم، در اوایل سالهای ۱۹۶۰، یعنی ۴۰ سال قبل و شاید هم ۴۲- ۴۳ سال پیش گروه رقص و آواز آذربایجان برای اجرای برنامه های هنری به مصر سفر کرده و بیش از یک ماه کنسرتهای موفقی را اجرا کرده بود.

من در سال ۱۹۷۳ بهنگام سفر به مصر، از تئاتر باله قاهره دیدن کردم. در آنجا اپرای بسیار زیبای مصر را تماشا کردم. ما تئاتر اپرا و باله زیبایی داریم که نمایشهای خیلی عالی اجرا می کند. می توان پرسنل این تئاتر را برای اجرای برنامه به مصر فرستاد، آنها در تئاتر اپرای مصر می توانند بسیار موفق برنامه اجرا نمایند. هر ملتی دارای فرهنگ و آثار هنری خاص خود میباشد. مصر و آذربایجان خیلی نزدیک به هم هستند و باید از این استفاده نمود. من در قاهره احساس حضور در میهن خود را داشتم.

شما موضع حسنی مبارک رئیس جمهور محترم را در مورد اوضاع خاور میانه به من ابلاغ کردید. خواهشمندم، این سخنان مرا به حسنی مبارک برسانید که، اکنون رئیس جمهور مصر مؤثرتین شخصیت در جهان عرب میباشد. در عین حال، وی در ایالات متحده آمریکا و اروپا از احترام فراوانی برخوردار است. آقای حسنی مبارک رئیس جمهور محترم می تواند فعالیتهای بیشتری جهت رهایی خاور نزدیک و مناقشه فلسطین - اسرائیل از این وضع دشوار بعمل آورد. با این نظر آقای حسنی مبارک هم کاملاً موافقم که، آغاز جنگ علیه عراق، میتواند اوضاع در خاور میانه را خیلی متشنج کند.

همانطور که آگاهی دارید، در نتیجه تجاوز ارمنستان، آذربایجان دچار اوضاع وخیمی شده است. ارمنستان ۲۰ درصد از سرزمینهای آذربایجان را اشغال کرده است. از سرزمینهای اشغالی بیش از یک میلیون آذربایجانی رانده شده است. متأسفانه، هنوز جامعه جهانی و کشورهای قدرتمند بدلایلی، اقداماتی را برای رفع این وضعیت انجام نمی دهند. هشت سال است که، ما شرایط آتش بس را حفظ می کنیم و به آغاز جنگ اجازه نمی دهیم. ولی اگر اینچنین ادامه پیدا کند، خطر آغاز مجدد جنگ افزایش پیدا خواهد کرد. مردم دیگر تحمل چنین وضع را ندارد. ما در هر جا، از جمله در خاور نزدیک طرفدار برقراری صلح هستیم. فکر می کنم که، شما نظرات اینجانب را به رئیس جمهور مصر دوست من آقای حسنی مبارک خواهید رساند.

روزنامه آذربایجان مورخ ۲۵ اکتبر سال ۲۰۰۲

© aliyev-heritage.org