Przemówienie Prezydenta Republiki Azerbejdżanu Hajdara Alijewa na posiedzeniu końcowym Szczytu Lizbońskiego OBWE - 3 grudnia 1996 roku


scotch egg
scotch egg
temp-thumb
temp-thumb

..Przechodzimy do projektu dokumentu zatytułowanego "Deklaracja Szczytu Lizbońskiego". Proszę przyjąć do wiadomości, że cały ten tekst jest zamknięty w nawiasach kwadratowych. Chciałbym zadać jedno pytanie: Czy jest możliwość osiągnięcia zgody wzajemnej, która zawsze jest wymagana dla konsensusu? Ponieważ konsensus jest jedyną podstawą dla pokoju i stabilności w Europie. Dlatego prosiłbym, abyście doszli do konsensusu. Mam pytanie: Czy teraz jest zgoda na otwarcie tych kwadratowych nawiasów? Azerbejdżan.

Prezydent Azerbejdżanu Hajdar Alijew: Panie Przewodniczący, szanowni przywódcy państw i rządów. Azerbejdżan nie zgadza się na przyjęcie tego dokumentu, bo Artykuł 20. powyższego dokumentu jest wzięty w nawiasy, czyli na Artykuł 20. nie ma zgody Republiki Armenii. Jak już jest wiadomo, w Artykule 20. chodzi o konflikt ormiańsko-azerbejdżański wokół Górnego Karabachu. OBWE już od wielu lat zajmuje się tym konfliktem. Po szczycie budapeszteńskim przez dwa lata toczyły się kolejne rokowania. Więc nie będzie jasne, jeśli w tym podsumowującym dokumencie szczytu lizbońskiego nic nie będzie powiedziane o górno-karabachskim konflikcie ormiańsko-azerbejdżańskim. Z tego powodu wziąłem w nawiasy cały ten dokument. Uważam, że żebym mógł powziąć uchwałę w tej sprawie, Republika Armenii musi otworzyć nawiasy Artykułu 20. Jeśli Republika Armenii da zgodę na Artykuł 20., mógłbym zgodzić się na otworzenie nawiasów.

Przewodniczący: Proszę przyjąć do wiadomości, że Artykuł 20. tego projektu dokumentu jest wzięty w nawiasy. Czy jest teraz konsensus na to, żeby otworzyć nawiasy kwadratowe, w które jest wzięty Artykuł 20. projektu? Armenia.

Prezydent Armenii Lewon Ter-Petrosjan: Na ogół jest jasne, że popieramy tę deklarację. Ale niestety, Armenia nie może odwołać protestu wobec Artykułu 20. Według przypuszczeń, które zostały przeze mnie skomentowane we wczorajszym przemówieniu, proponuję usunąć ten artykuł z tekstu deklaracji. Dziękuję.

Przewodniczący: Która z delegacji chce jeszcze przemówić? USA.

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki (USA) Albert Gore: Dziękuję, Panie Przewodniczący. Jak rozumiem w obecnej sytuacji żaden dokument nie osiągnął konsensusu. Azerbejdżan nie otworzył swoich nawiasów kwadratowych, w które jest wzięty cały tekst. W takim wypadku powstaje pytanie: Czy możemy dojść do porozumienia, które musi znaleźć odbicie w tym dokumencie, usunąć treść Artykułu 20. i poprosić o włączenie go nie do dokumentu, a do oświadczenia obowiązującego przewodniczącego OBWE? Jeśli to będzie możliwe w obecnej sytuacji, to może wtedy Azerbejdżan zgodzi się zdjąć swoje nawiasy kwadratowe z całego dokumentu. Taka jest sytuacja. Dziękuję.

Przewodniczący: Dziękuję. Myślę, że to jest bardzo dobry pomysł. Taka jest propozycja. Niech dokument zostanie przyjęty bez Artykułu 20. i włączony do oświadczenia przewodniczącego przy poparciu wszystkich członków OBWE, z wyjątkiem kraju, który zaproponował ten warunek. Czy w takim układzie Azerbejdżan może zrezygnować ze swoich warunków i otworzyć nawiasy kwadratowe?

Prezydent Hajdar Alijew: Na tych warunkach, wyrażając szacunek dla działalności OBWE i dla szczytu lizbońskiego oraz mając szacunek dla moich kolegów, którzy zebrali się tu i w ciągu dwóch dni omawiali bardzo poważne kwestie bezpieczeństwa i współpracy w Europie, Azerbejdżan mógłby dać zgodę na otworzenie nawiasów, czyli odwołać swój protest dotyczący tego artykułu, pod warunkiem, że w imieniu p.o. przewodniczącego i głów państw znajdujących się tu, przez przewodniczącego naszego posiedzenia będzie podane wyżej wymienione oświadczenie.

Przewodniczący: Panie Prezydencie, dziękuję, że pan nas zrozumiał. Czy możemy przyjąć ten dokument tak jak jest: uchwala się "Deklarację Szczytu Lizbońskiego", z poprawką, przyjętą w toku posiedzenia. Słowa udziela się obowiązującemu przewodniczącemu OBWE.

Przewodniczący OBWE Flavio Cotti: Panie Przewodniczący, Wasza Ekscelencjo, Panie i Panowie! Myślę, że zgodzą się państwo ze mną, że atmosfera panująca w Lizbonie w ciągu tego centralnego posiedzenia OBWE, była naprawdę wspaniała. Chciałbym podziękować przedstawicielom Azerbejdżanu za poważne potraktowanie tej sprawy. Wszyscy wiemy, że w ciągu ostatnich dwóch lat nie osiągnięto postępu w uregulowaniu konfliktu górno-karabachskiego i w sprawie integralności Republiki Azerbejdżanu. Bardzo żałuję, że wysiłki współprzewodniczących Konferencji Mińskiej w dążeniu do zbliżenia pozycji stron o zasadach uregulowania okazały się bezskuteczne. Współprzewodniczący Grupy Mińskiej zaproponowali trzy zasady uregulowania konfliktu górno-karabachskiego. Te zasady są popierane przez wszystkich członków państw Grupy Mińskiej. Brzmią następująco: terytorialna integralność Republiki Azerbejdżanu i Republiki Armenii, status prawny Górnego Karabachu, ustalony w porozumieniu na podstawie samookreślenia się, który daje Górnemu Karabachowi najwyższy stopień samorządności w ramach Azerbejdżanu, zapewniający bezpieczeństwo Górnego Karabachu i jego ludności, łącznie z obopólnymi zobowiązaniami zabezpieczającymi przestrzeganie przez strony zawartych klauzul.

Niestety, Armenia nie przyjęła tych zasad. Te zasady są popierane przez wszystkie państwa członkowskie.

Oświadczenie to zostanie włączone do dokumentów szczytu lizbońskiego. Dziękuję, Panie Przewodniczący.