Przemówienie Prezydenta Republiki Azerbejdżanu Hajdara Alijewa na sesji Forum Ekonomicznego w Davos, poświęconej światowym problemom energetycznym - 30 stycznia 1995 roku


Szanowny panie przewodniczący, szanowne panie i panowie! Azerbejdżan po raz pierwszy bierze udział w Forum w Davos. Dlatego przede wszystkim wyrażam podziękowania za zaproszenie oraz zorganizowanie tak ciekawego spotkania, jak Davos-95. Uważam nasz udział w tym forum, a zwłaszcza w tym spotkaniu, poświęconym przedyskutowaniu problemów energetycznych, za bardzo pożyteczny dla naszej republiki.

Azerbejdżan to republika, która odzyskała niepodległość trzy lata temu i idzie drogą jej umacniania, demokratycznej budowy państwa, gospodarki rynkowej, swobodnej przedsiębiorczości, tworzenia warunków dla inwestycji zagranicznych, ścisłej integracji z gospodarką światową, nawiązania wzajemnie korzystnych relacji z wszystkimi krajami wykazującymi zainteresowanie współpracą z Azerbejdżanem. Azerbejdżan dysponuje dużym potencjałem ekonomicznym, zarówno w zakresie przemysłu, jak i produkcji rolnej. Przemysł naftowy i petrochemia zajmują ważne miejsce w tym potencjale.

Jak Państwu wiadomo, w Azerbejdżanie od pradawnych czasów wydobywane są ropa naftowa i gaz. Wydobycie ropy naftowej w sposób przemysłowy w naszym kraju zaczęło się jeszcze w połowie ubiegłego wieku - w roku 1848. Na początku tego wieku nasz przemysł osiągnął najwyższy stopień swojego rozwoju. W tamtych czasach większa cześć wydobytej na świecie ropy przypadała na Azerbejdżan. Do tej pory w Azerbejdżanie wydobyto 1,4 mld ton ropy. Jednak, i dziś w Azerbejdżanie istnieją bogate złoża ropy i gazu.

Obecnie, kiedy weszliśmy do grona społeczności międzynarodowej jako niepodległe państwo, podejmujemy działania zmierzające do wykorzystania naszych zasobów energetycznych - złóż naftowych.

W tym kierunku podjęto znaczne wysiłki. Jak Państwo wiedzą, we wrześniu ubiegłego roku zostało zawarte duże porozumienie naftowe między Azerbejdżanem a konsorcjum zagranicznych spółek naftowych, do którego należy dziesięć firm: "AMOCO", "Pennzoil", "McDermott", "Unocal", "British Petroleum", "Statoil", "Lukoil" i inne. Obecnie rozpoczęto praktyczne wcielenie w życie tego porozumienia. Zostało ono zawarte na 30 lat, i w tym okresie jest przewidziane wydobycie ponad 500 mln ton ropy. Uważamy, że to jest pierwszy krok Azerbejdżanu na drodze do aktywnej integracji z gospodarką światową, wykazujemy otwartość naszego kraju na inwestycje zagraniczne, biznes, wzajemnie korzystną współpracę.

Porozumienie naftowe obejmuje trzy złoża położone w azerbejdżańskim sektorze Morza Kaspijskiego. Dwa z nich zostały odkryte niedawno, natomiast trzecie eksploatujemy od dawna. Państwo wiedzą, że Azerbejdżan posiada bogate doświadczenie w zakresie wydobycia ropy naftowej na morzu. Prace te rozpoczęto w republice 45 lat temu. Azerbejdżańscy specjaliści, posiadający bogate doświadczenie w przemyśle naftowym, wydobywczym i geologii, stworzyli również mocny potencjał kadrowy. Azerbejdżan uważano za akademię naftową byłego Związku Radzieckiego. Wszystkie złoża naftowe w Związku Radzieckim odkryto i eksploatowano z udziałem naszych ekspertów. Merytoryczny i praktyczny potencjał Azerbejdżanu w tym obszarze istnieje także dzisiaj i są możliwości dla jeszcze szerszego wykorzystania go w przyszłości.

W Azerbejdżanie powstała rozbudowana infrastruktura przemysłu naftowego i gazowego. Poza instytutami naukowo-badawczymi i potencjałem naukowym dysponujemy również potężnym przemysłem petrochemicznym. Obecnie w republice wydobywa się 9 mln ton ropy rocznie, a przepustowość naszych rafinerii wynosi około 23-25 mln ton. W Azerbejdżanie są potężne kompleksy petrochemiczne i zakłady inżynierii naftowej. Blisko 70 procent sprzętu rafineryjnego wytwarzanego w byłym Związku Radzieckim produkowano w zakładach inżynierii naftowej w Azerbejdżanie.

Oczywiste jest to, że na porządku dziennym znajduje się kwestia transportu ropy wydobytej w Azerbejdżanie poza granice republiki, w szczególności na Zachód. Do głównych członków konsorcjum zaliczają się zachodnie spółki naftowe. Oprócz złóż przewidzianych porozumieniem naftowym, w azerbejdżańskim sektorze Morza Kaspijskiego istnieją i inne, bardzo perspektywiczne złoża. Oszacowano już zasoby ropy i gazu w nich zawartych. Prowadzimy obecnie rozmowy na temat eksploatacji tych złóż z zagranicznymi spółkami naftowymi. Bez wątpienia rozwój złóż można rozpocząć przez przyciągnięcie kapitału zagranicznego, wspólnie z firmami z zagranicy i z udziałem zagranicznych instytucji finansowych. W tym pokładamy nasze nadzieje. W najbliższych dniach te złoża zostaną wystawione w przetargu w celu zawarcia właściwych porozumień.

Jedną z najważniejszych kwestii pozostaje eksport wydobytej ropy naftowej. Ponad dwa lata temu nasi naukowcy i eksperci, wspólnie ze spółkami zagranicznymi i międzynarodowymi instytucjami bankowymi, opracowali kilka wariantów trasy, którą będzie poprowadzony rurociąg. Nie chciałbym w tej chwili wdawać się w szczegóły, w każdym razie, uważamy za konieczne ponowne rozpatrzenie tych wariantów i wyznaczenie najbardziej efektywnego przebiegu trasy rurociągu naftowego, kierując się jednocześnie opłacalnością rurociągu z ekonomicznego punktu widzenia, gwarancjami bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę jego długoterminowe wykorzystanie oraz, oczywiście, relacjami z krajami położonymi wzdłuż rurociągu. W związku z tym, całkowicie podzielam opinię pana Nursułtana Nazarbajewa o możliwości transportu kazachstańskiej ropy na południe przez Morze Kaspijskie oraz terytorium Azerbejdżanu, Iranu, Turcji i innych państw. Przeprowadzaliśmy w związku z tym już odpowiednie rozmowy i myślę, że te negocjacje będą kontynuowane w przyszłości.

Jednym słowem, Azerbejdżan, dysponujący bogatymi złożami ropy i gazu oraz innymi zasobami naturalnymi, jest otwarty na inwestycje zagraniczne, współpracę ze spółkami zagranicznymi na przyjętych we współczesnym świecie zasadach, jest otwarty na świat.

Dziękuję za uwagę.

Dziennik "Azerbejdżan", 2 lutego 1995 roku.