‎"Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Haydar Aliyev'in ‎Cemşit Nahçıvanski Askeri Lisesi'nin 30. kuruluş yıldönümü nedeniyle düzenlenen törende ‎konuşması" - (19 Nisan 2003 yılı) belgesine ilşikin tarihi vesika‎


Cemşit Nahçıvanski Askeri Lisesi'nin temeli 1971 yılında aynı isimli yatılı ortaokulun kurulması ile atılmıştır. Aynı dönemde Azerbaycan SSC'nin başkanlığını yapan Haydar Aliyev'in çabaları sonucunda bu okulun kurulmasıyla Azerbaycan'ın harp tarihinde oldukça önemli bir sayfa açılmıştır.

1973 yılında tüm cumhuriyet çapında bir okul statüsünü alan bu eğitim merkezinin faaliyetinin pekiştirilmesi ve maddi ve eğitimsel temelinin genişletilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla 1976, 1978 ve 1981 yıllarında cumhuriyet yönetimi tarafından bir takım önlemler alınmıştır. Bunun sonucunda okulu bitirenler arasında yüksek askeri okulları kazananların sayısı her geçen sene artmıştır. 1981 senesinde bu okulun 100'den fazla mezunu SSCB'nin farklı kentlerinde bulunan yüksek askeri okullara girmişler. Genel olarak, bu eğitim merkezinin mezunları SSCB'nin 54 yüksek okulunda ve askeri akademilerinde öğrenim görmüşler.

18 Ocak 1991 tarihinde Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra yatılı okul Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın yönetimine geçerek Cemşit Nahçıvanski askeri ilkokulu diye isimlendirilmiştir. Bir zamanlar bu askeri yatılı okulu bitiren ve daha sonra yüksek askeri okullarda eğitim gören Azerbaycanlı askeri yetkililer bağımsızlığının ilk yıllarında Azerbaycan Milli Ordusu'nun ilk askeri birliklerinin subay kadrosunu oluşturmuşlar. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in 24 Kasım 1997 tarihli kararnamesi uyarınca bu yatılı okulun ismi Cemşit Nahçıvanski Askeri Lisesi diye değiştirlmiştir.

Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik başlattığı askeri saldırının önlenmesi, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün sağlanması yolunda yapılan savaşlarda bu liseyi bitirenler kahramanlık göstermiş, onların arasında 100'den fazlası gösterdikleri kahramanlık dolayısıyla nişan ve madalyalarla ödüllendirimiş, 8 kişi ise Azerbaycan Milli Kahramanı unvanına layık görülmüştür. Lisenin mezunları arasından şimdiye kadar 5 general ve tuğamiral, onlarca yüksek rütbeli subay yetişmiştir (2003 yılı verileri). Bu generaller ve subaylar şu anda Silahlı Kuvvetler'de, İç Kuvvetler'de, Sınır Kuvvetleri'nde, ulusal güvenlik kuruluşlarında ve yasamada öngörülmüş öteki askeri makamlarda görevler üstlenerek Vatana sadakatle hizmet etmişler.

Cemşit Nahçıvanski Askeri Lisesi şimdi çağdaş standartlara uygun tesisatlar, eğitim araçları ile donatılmış, eğitim-öğrenim, fiziksel eğitim ve sporun gelişmesi için gerekli maddi, teknik olanaklara sahip bir eğitim merkezidir.

Azerbaycan Cumhutiyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in 19 Kasım 2002 tarihli kararnamesi uyarınca Cemşit Nahçıvanski Askeri Lisesi'nin 30. kuruluş yıldönümü tüm yurtta kutlanmıştır. 19 Nisan 2003 yılında düzenlenen törende bir konuşma yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev lisede eğitim gören öğrencilerin yüksek askeri okulları kazanmak için gerekli bilgileri edineceklerine ve ileride Azerbaycan'ın değerli subayları olacaklarına inandığını belirtmiştir.

Tarihi vesika 23 Şubat 2005'te düzenlenmiştir