Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, ABD Ticaret Bakanlığı`nın bağımsızlığını yeni kazanmış devletlerden sorumlu danışmanı, enerji özel temsilcisi Yan Kalitski başkanlığındaki heyeti kabulü - Cumhurbaşkanlığı Sarayı, 3 Mart 2000


Haydar Aliyev:  Sayın Kalitski, sayın konuklar, ben sizi selamlıyorum. Azerbaycan'a hoşgeldiniz!

Sayın Kalitski, biz toplam 15 gün önce Washington'da sizinle beraber idik. Şimdi ise siz Azerbaycan'da bulunuyorsunuz, buna çok sevindim. Ben sizinle yaptığım her görüşmeden çok memnun kalıyorum. Zira artık aramızda çok sıcak ilişkiler oluşmuştur. Bu ilişkiler de Amerika-Azerbaycan ilişkilerinin, özellikle ekonomik ilişkilerin gelişmesine yardım ediyor. Kısacası, sizin her ziyaretiniz faydalı oluyor.

Biliyorum, siz artık burada bir dizi temaslarda bulundunuz. Sanırım onlar iyi geçti. Ben de bu görüşmemizden memnunum. Buyurun.

Yan Kalitski: Çok teşekkür ederim, sayın cumhurbaşkanı. Washingotn görüşmemizden sonra Sizi tekrar Bakü'de görmek çok hoş. Başkan Clinton ile yaptığınız çok verimli, mükemmel görüşmenizden dolayı Sizi kutlamak isterim, zira o, kendisini hem Size hem Azerbaycan'a yakın görüyor. Şartlar öyle gelişti ki, Sizinle Washington'daki görüşmemizden hemen sonra biz Bakü'de tekrar bir araya geliyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, biz uzun zamandır Sizinle işbirliği yapıyoruz. Sizin belirttiğiniz üzere, bu kişisel işbirliği gerçekten ülkelerimiz arasında işbirliğine dönüşmüştür. Bizzat ben kendim bu işibrliğinden çok memnunum, bundan zevk alıyorum. Şunu da belirtmeliyim, Bakü'ye her geldiğimde yeni bir gelişmeyle karşılaşıyorum. Burada Sizin başkanlığınız altında ekonomi gelişiyor, istikrar pekişiyor, güvenlik sağlanıyor. En önemlisi şudur ki, Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkiler giderek yoğunluk kazanıyor, daha da gelişiyor.

Sayın Cumhurbaşkanı Aliyev! Sizin uzak görüşlülüğünüz sonucu Azerbaycan'da ekonomi hızla büyüyor, bizim ilişkilerimiz büyük hızla gelişiyor. Fakat yalnız ekonomide değil, genel olarak yaşamın tüm alanlarında bu gelişmeyi, kalkınmayı görmek mümkün. Artık havaalanına iner inmez, yeni terminali görünce biz bu değişimi hissettik. Şunu da söyleyeyim, Sizin işyerinizde de bekleme odasının tamamen değiştiğini, güzelleştiğini gördük. Bugünkü görüşmemizden dolayı Size birkez daha şükranlarımı sunuyorum.

Haydar Aliyev: Çok teşekkür ederim, çok teşekkür ederim. Ben Amerika Birleşik Devletleri ziyaretimden çok memnun kaldım. Tabii ki, Beyaz Saray'da Sayın Bill Clinton ile görüşmem özel önem arzetmektedir. Biz, hem Amerika hem bilhassa Azerbaycan açısından önem taşıyan konuların neredeyse hepsini yeniden bir kez daha görüştük, bu alanda dostluğumuzu, işbirliğimizi birkez daha beyan ettik.

Biliyorsunuz, Bayan Albright da, Sayın Sandy Berger de bu görüşmelere de katıldılar. Ben bundan çok memnun kaldım. Diğer görüşmelerim - Enerji Bakanı Richardson, Savunma Bakanı Kohen, Tarım Bakanı Glikman ile görüşmelerim, Eximbank'daki görüşmem de çok faydalı oldu.

Özel bir görüşmem daha oldu, benim için o da çok verimli geçti. Pazar günü ünlü politikacı, bizim dostumuz sayın Brzezinski'nin evini, ailesini ziyaret ettim. O, ailesi ile - eşi ve oğlu ile tanışmamı çok istemişti. Bir zamanlar Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı olark görev yapmış Salinger, eski Savunma Bakan Yardımcısı Büyükelçi Woolfovich de oradalardı.

Doğrusu, beni sadece bir aile yemeği diye davet etmişlerdi. Fakat bizim görüşmemiz yine de siyasi nitelikte oldu. Çok ilginç bir görüşme oldu. Konu şu ki, sizde insanlar arasında, birinin cumhuriyetçi, diğerinin demokrat olmasına rağmen, çok samimi ilişkiler sağlanmıştır.

Yan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı, siz yerden göğe kadar haklısınız. Benim her iki partide - hem cumhuriyetçi, hem demokratlar arasında pekçok arkadaşım bulunuyor. Bu, çok doğru bir izlenimdir. Bir zamanlar devlet organlarında göreve başlarken Henry Kissinger başkanlığında çalışma şansına sahip oldum. Sanırım, bu çalışmadan ben çok fazla deneyim edindim.

Haydar Aliyev: Tabii, toplumda farklı partilere üye olan kişilerin birbiriyle iyi ilişkiler içinde olması çok güzel bir durumdur. Düşünüyorum ki, bu, demokrasinin doruk noktasıdır. Bizde de böyle olmasını çok isterim. Biz oturduk, yemek yedik. Birisi bir partiden, diğeri öbür partidendi. Fakat çok içten, dostça ilişkileri vardı.

İan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı. Çok doğru söylüyorsunuz. Biz Amerika Birleşik Devletleri'nde umuyoruz ki, Azerbaycan'da da yeni seçimler yapılacak, bu seçimlerden sonra farklı partilerden olan kişiler arasında iyi, sağlıklı ilişkiler kurulacaktır. Çeşitli konularda görüş ayrılıklarına rağmen milli konularda onlar birbirlerine hep destek olacaklar.

Haydar Aliyev: Bu, bizim için çok gereklidir, son derece önemlidir. Ne yazık ki, biz bu konuda hâlâ geriyiz. Doğru, demokrasi yolunu izleyen yeni bağımsız ülkelerin hiçbiri bu düzeye ulaşamamıştır. Bunun için belli bir zaman lâzım, birikim lâzım. İnsanlar bu kültürü - demokrasi kültürünü, muhalefet kültürünü, iktidar kültürünü benimsemelidirler. Bunun benimsenmesi için zamana ve bir de isteğe ihtiyaç vardır.

Yan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı, demokratik kurumların hepsinin tüm gücüyle çalışması için bize 200 seneyi aşkın bir süre gerekli oldu. Fakat şimdi bile pekçok sıkıntılarımız bulunuyor ve biz hâlâ onların üstesinden gelmiş değiliz. Biz herkesin kendisini siyasi sistemin eşit haklı üyesi olarak görmesi için böyle bir toplum oluşturduk ve bu, gerçekten uzun zamanımızı aldı.

Öte yandan Sayın Cumhurbaşkanı, ben Azerbaycan'da siyasal liderlik niteliğine hayran kaldım. Onun için de düşünüyorum ki, tüm bunların gerçekleşmesi için Azerbaycan'a Amerika Birleşik Devletleri gibi 200 yıl gerekmeyecek.

Haydar Aliyev: Hayır, tabii ki, biz 200 sene bekleyemeyiz. Ayrıca ben 200 sene yaşayamam.

Yan Kalitski: Hiç olmazsa, 50 sene.

Haydar Aliyev: 50 sene. Evet bir 25 sene daha yaşarsam, o düzeye 25 sene sonra varabiliriz.

Yan Kalitski: Hayır, Sayın Cumhurbaşkanı. Bence siz 50 seneden az yaşamayacaksınız. Sayın Cumhurbaşkanı onun için düşünüyorum ki, 50 sene bile sürmez. Bu tür verimli bir çalışma yapılmasından sonra demokrasi burada tam anlamıyla sağlanacaktır.

Haydar Aliyev: Teşekkür ediyorum. Buyurun, sizi dinliyorum.

Yan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı, Sizinle üç konu üzerine görüş alışverişi yapmayı öneriyorum. Birincisi - ekonomi konusudur. Ben ülkelerimiz arasındaki mevcut ekonomik ilişkilerin ve gelecek işbirliğimizin ana çizgilerini görüşmek isterim. İkinci konu petrol ve doğal gazın nakli konusudur. Bu konuyu da sizinle masaya yatırmak istiyorum. Üçüncüsü ise, Kafkasya'da ekonomik ve siyasi durum ve geleceğe yönelik gelişmelerle ilgilidir.

Sayın Cumhurbaşkanı, sizin de bildiğiniz üzere, Bakü'ye gelmeden önce ben Türkiye'de oldum, ardındn Ermenistan'da temaslarda bulundum. Gürcistan'da da Cumhrubaşkanı Şevardnadze ile bir araya geldim. Cumhurbaşkanı Şevardnadze size içten selamlarını gönderdi ve Sizinle görüşmeyi çok büyük bir sabırsızlıkla beklediğini söyledi.

Sayın Cumhurbaşkanı, basın mensupları henüz buradayken son olarak şunu söylemek istiyorum. Ben sizi kutlamak istiyorum - bu hafta Gürcistan temsilcileri ile beraber İstanbul'da çok büyük bir gelişmeye imza attınız. Ben bunu söylerken ana ihraç boru hattını kastediyorum. Sayın Cumhurbaşkanı, ben bu vesileyle öncelikle Sizi ve Cumhurbaşkanı Şevardnadze'yi kutlamak istiyorum. Bu işbirliğini Siz başlattınız, siz önayak oldunuz. Asıl Sizin sayenizde bu bölgeden Türkiye'ye ve sonra Batı'ya uzanacak boru hattı gerçeğe dönüşmüştür. Sanırım, Sizin sayenizde, Cumhurbaşkanı Şevardnadze'nin, Cumhurbaşkanı Demirel'in sayesinde biz Bakü'den Tiflis'e, daha sonra Ceyhan'a uzanacak boru hattını inşa edeceğiz ve Azerbaycan'ın enerji kaynakları başarıyla Türkiye'ye, oradan ise Batı piyasalarına nakledilecektir.

Haydar Aliyev: Evet, beş sene biz bunun için uğraştık. Kasım ayında İstanbul'da Başkan Bill Clinton'un katılımıyla anlaşmayı imzaladık. Daha sonra konu biraz uzadı. Fakat bunun, bizim yüzümüzden olmadığını, bizden kaynaklanmadığını biliyorsunuz. Gürcistanlı dostlarımız bize bazı şartlar koştular. Biz onlara açıklamalar yaptık. Ancak sorunun çözüme bağlanmasında Sizin - Amerika Birleşik Devletleri'nin önemli rolü olduğunu biliyorum. Büyükelçi Woolf hem Bakü'de, hem Ankara'da, hem İstanbul'da bu yönde çok uğraştı. Konu çözüldü. Fakat bir sorunun - tarife sorununun hâlâ devam ettiğini biliyorsunuz.

Yan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı, bu, küçük bir sorundur.

Haydar Aliyev: Hayır, öyle hafife alınacak bir sorun değil, önemli bir sorundur. Biz bunu çözmek zorundayız. Belki, Gürcistan bunun küçük bir sorun olduğunu düşünüyor, zira onlar daha yüksek tarife istiyorlar. Fakat bunu da çözeceğiz. Ben talimat verdim, bizim heyet bugün başbakanın yanında bu konuyu detaylı olarak masaya yatıracak, bana rapor edecekler. Sanırım, ben Gürcistan'a gitmeden önce bu sorunu da çözeceğiz.

Yakında Gürcistan'ı ziyaret edeceğim. Sadece işler çok fazladır, 15 gün yurt dışında oldum. Ben Cumhurbaşkanı Şevardnadze'yi Azerbaycan'ın en yüksek nışanı ile ödüllendirdim. 

Yan Kalitski: Çok güzel.

Haydar Aliyev: Evet, bu, dün basında çıktı.

Yan Kalitski: Sayın Cumhurbaşkanı, ben kesinlikle eminim, hem Gürcistan hem Azerbaycan adına görüşmeleri sürdüren kişiler sorunu öyle basitleştirecek ki, bunun sonucu Cumhurbaşkanı Şevardnadze'nin Sizinle görüşmesi son derece başarılı olacaktır.

Haydar Aliyev: Hayır, bu konu görüşmeden önce çözülecektir.

Yan Kalitski: Sayın Cumhrubaşkanı, basına söyleceğiniz birşey yoksa, müzakerelere geçelim mi..

Haydar Aliyev: Hayır, söyleyecek birşeyim yok. Teşekkür ediyorum.

Çeviri 4 Mart 2000 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - ABD ekonomik ilişkileri

Bilgi notu

EKONOMİ