Arama

ÇALIŞMALARI / DIŞ POLİTİKA / Azerbaycan - Amerika Birleşik Devletleri

Cumhurbaşkanı büyükelçiyi içtenlikle selamladı ve onun nasıl olduğunu sordu.

Stanley Escudero: Sayın Cumhurbaşkanı, ben çok iyiyim. Siz nasılsınız? Sizi çok iyi gördüm.

Haydar Aliyev: Çok çalışıyorum da, ondandır.

Stanley Escudero: Doğru. Bence de siz iş yaptığınız zaman iyi görünüyorsunuz.

Haydar Aliyev: Öyle. Ben kendim de bunu farkettim. Bu yüzden de dün, Pazar günü oldukça çok çalıştım.

Stanley Escudero: Doğru, ben bunu dün duydum. Zira dün beni aradılar, Siz burada bazı konuları görüşmüşsünüz. Aslında ben kendim de işte bazı sorunlarla ilgilendim. Sayın Cumhurbaşkanı, bence biz haftanın bir gününü çalışmamalı, dinlenmeye ayırmalıyız.

Haydar Aliyev: Evet, öyle yapmak lâzım. 

Stanley Escudero: Sayın Cumhurbaşkanı, pekçok kişi Sizi kutlamak için sırada bekliyor. Nitekim Sizin uyguladığınız politika sonucunda yakın günlerde İstanbul`da dört büyük proje ile ilgili anlaşmanının, belgenin imzalanacağı bekleniyor, biz bunu hem Sizin çok büyük tarihi bir zaferiniz, hem ABD`nin tarihi bir zaferi olarak dğerlendiriyoruz. Kuşkusuz ki, bunların en başlıcası ana boru hattı ile ilgilidir. Bendeki bilgilere göre, bunun yanı sıra İstanbul`da Trans-Hazar doğal gaz boru hattının inşası ile de ilgili genel sözleşmenin imzalanması bekleniyor. Kuşkusuz ki, bu büyük proje de Sizin girişiminiz üzerine ortaya çıkan projelerden biridir ve bunun da başarıyla sonuçlanacağını umuyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, fırsattan yararlanarak, şunu da belirtmek isterim ki, Amerika Birleşik Devletleri Hazar bölgesinden dünyaya ihraç edilecek bu enerji rezervlerini dünyaya kazandırmak için Sizin yapmış olduğunuz kararlı girişimleri çok takdir ediyor.

Haydar Aliyev: Teşekkür ederim. Gerçekten, Bakü-Ceyhan petrol boru hattı artık beş senedir benim yaptığım çalışmaların bir yönünü oluşturmaktadır denilebilir. Geçen beş yılda biz bir çok aşamalardan, bir çok sıkıntılardan geçtik. Malumunuz, son dönemlere kadar bu konu henüz tam olarak çözülmüş değildi. Tabii ki, bu konuda Amerika Birleşik Devletleri`nin ilkesel tutumunun bize çok yardımı oldu. Başlıca çalışmaları yapmak bize düştü ve biz de onu tamamladık. Sözleşme hazır. Bizim temsilcilerimiz şu anda Ankara`da çalışıyorlar.

1 Kasım`da Ankara`da bana Atatürk Uluslararası Barış Ödülü verildiği sırada Türkiye`nin tüm devlet, hükümet yetkilileri - hepsi vardı. Orada şunu açıkça söyledim ki, Bakü-Ceyhan konusu çözüme bağlanmıştır ve biz İstanbul`da bu anlaşmayı imzalayacağız.

Bildiğiniz üzere, Trans-Hazar doğal gaz boru hattı ile de ilgili bizim görüşümüz olumlu olmuştur ve ben Ankara`da bu konuya ilişkin bir açıklama yaptım. Biz Amerika Birleşik Devletleri eski Dışişleri Bakanı George Shultz ile görüşmemizde de bu konuyu çok detaylı olarak ele aldık. Sanırım, İstanbul`da bu konuyla ilgili bir çerçeve anlaşması, yahut bir bildirge imzalanacaktır. Sn. George Shultz Bakü`de ziyarette bulunduğu sırada biz onunla bir konuyu görüştük. Konu şu, ileride Azerbaycan`ın söz konusu Trans-Hazar doğal gaz boru hattından gaz ihracı olanaklarını da göz önünde bulundurmak gerekir.

Stanley Escudero: Çok doğru söylediniz.

Haydar Aliyev: Sn. Shultzda bunun tamamen doğru olduğunu ve böyle olması gerektiğini söyledi. Bu koşul altında biz İstanbul`da bir bildiri imzalayacağız. Bu nedenle de gerçekten İstranbul`da önemli olaylar olacaktır. Bu, tarihi bir olaydır ve bundan sonra daha çok işler yapmamız gerekecek. Tüm bu anlaşmaların uygulanması gerekir. Fakat bu konuda bizim deneyimimiz var. Biz sizinle ve diğer ülkelerden olan şirketlerle bu konuları gerekli düzeyde çözebiliriz. Herhalde bizzat ben kendim bu beş senede yaptığımız işlerin artık tamamlanmış olmasından ve olumlu sonuçlar vermesinden çok memnunum.

Stanley Escudero: Sayın Cumhurbaşkanı, kuşkusuz ben Sizin - bu projelerin gerçekleşmesi için düzenli olarak çabalar göstermiş bir kişinin- söz konusu projelerin gerçekleşmesinin sonuçlarını veyahut, şöyle derdim, artık sona ermesini, onun sonuçlarını gördüğünüzde ne denli sevinç duyduğunuzu anlayabilirim.

Sayın Cumhurbaşkanı, diğer bir konuda Size şunu belirtmek isterim ki, geçenlerde Alaska Eyaleti`nden iş çevrelerini temsil eden bir grup kişi Azerbaycan`a çok başarılı bir ziyaret yapmışlar. Azerbaycan`ı ziyaret eden Alaska Eyaleti delegasyonunda kuşkusuz ki, Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Bakanı temsilcileri de yer almışlar. Üç günlük gezi sırasında heyet Azerbaycan`ın devlet, hükümet yetkilileri ile, Devlet Petrol Şirketi, Uluslararası İşletme Şirketi`nde, Azerbaycan`a yatırım yapmış Amerikan iş çevrelerini temsil eden şirketlerde pekçok görüşmelerde bulunmuşlar. Bu temaslar sonucunda onlar Azerbaycan`da yabancı yatırımlar için çok uygun bir ortamın bulunduğundan birkez daha emin olmuşlar. Bu şirketler kendi alanlarında Azerbaycan`a yatırım yapmak için bir dizi projelerin de geleceğe yönelik olduğunu gördüler.

Ben bunu Size önceleri söylemiştim. Bu heyet Sizin şu eyaleti ziyaret etmeniz için Alaska Eyaleti Yasama Organı`ndan resmi bir davetiye yollamıştır. Bu davetiyeyi Alaska Yasama Organı adına Dışilişkiler Komisyonu Başkanı Bayan Bornes imzalamıştır ve yasama organı Sizi Alaska`da ağırlamak istiyor. Ben Alaska`da ziyarette bulunduğum zaman Bayan Bornes ile bir araya geldim. Görüşme sırasında o, benden onların bu resmi davetiyesini Size iletmemi rica etti. Bunun yanı sıra ziyaret sırasında Sizin oğlunuz İlham`ın Size eşlik etmesini istedi. Bu davetiyede şu da belirtilmiştir ki, Sizin için uygun bir zamanda Sizi Alaska Eyaleti`ne bekliyorlar.

(ABD Diplomatı söz konusu davetiyeyi Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`e sundu.)

Haydar Aliyev: Çok teşekkür ederim, sayın büyükelçi, çok teşekkürler. Bu davete ben çok değer veriyorum. Alaska eyaleti efsanevi bir yer. Bu nedenle de oraya yapılacak gezi her yönüyle gerçekten keyifli bir gezi olacaktır. Fakat ticari ilişkiler kurmak, tabii ki, bizim için herşeyden üstündür. Ben bu daveti mutlaka değerlendireceğim ve sizin için, benim için uygun bir zamanda bu ziyareti gerçekleştireceğim.

Stanley Escudero: Çok güzel. Ben bu haberi bugün onlara ileteceğim. Sayın Cumhurbaşkanı, bence onlar bunu duyduklarında çok sevinecekler.

Sayın Cumhurbaşkanı, Sizinle görüşmek istediğim daha birçok konu var. Eğer itiraz etmezseniz, onları özel konuşurduk.

Haydar Aliyev: Evetkonuşuruz. Fakat ben bir konuya değinmek istiyorum. Siz ve daha dört kongre üyesi benden bir istekte bulunmuşlardı. Azerbaycan`da farklı din topluluklarının haklarının ihlal edildiği, onlara engel olunduğu ile ilgili. Ben bu konuyu çok detaylı olarak görüştüm. Hatta bu sorun üzerine bizim güvenlik konseyini topladım ve gerekli talimatlarda bulundum. Bizim resmi makamlara, bu konularda bürokratik yöntemler kullanmamaları husunda kesin bir ikazda bulundum.

Ben bugün birkez daha söylüyorum, Azerbaycan`da tüm özgürlükler sağlanmıştır. Bizim Anayasaya uygun bir şekilde, din ve vicdan özgürlüğü de dahil olmak üzere, kişi hak ve özgürlükleri fiilen sağlanmıştır ve sağlanacaktır.

Bu nedenle burada bir yandan Azerbaycan`ın yasaları ihlal edilmemelidir, öte yandan kişilerin hak ve özgürlükleri ihlal edilmemelidir. Yani vicdan özgürlüğünü sağlamak gerekir. Vicdan özgürlüğünü, din özgürlüğünü kısıtlayamayız. Ben bu düşüncelerimi açıkladım ve bizim ilgili makamlarımız bu düşüncelere dayanarak gerekli çalışmaları yapacaklar. Eğer gerekirse, bir dizi kararlar da kabul edilecektir. Her halde yaşanan olayların tekrar ortaya çıkmasına bundan böyle izin verilmeyecektir, bana güvenebilirsiniz. Lütfen, benim bu aldığım önlemleri ve size söylediklerimi bana mektup yollayan kongre üyelerine iletiniz.

Stanley Escudero: Sayın Cumhurbaşkanı, ben bunu hemen yapacağım. İzninizle bunun Sizin tarafınızdan atılan yeni ve çok önemli bir adım olduğunu söylemekisterim. Bu, hem şahsım için, hem temsilcisi olduğum devlet için, hem de Azerbaycan`ın dostları için bizzat Sizin tarafınızdan birkez daha atılan çok inandırıcı bir adımdır. Zira biz son dönemlerde Azerbaycan`da yaşanan bazı olaylardan endişe duymaya başladık. Fakat bu konuda güvenimiz tam, bu konuları Sizin dikkatinize sunduktan sonra, bizzat Siz kendiniz bu çalışmayı denetledikten sonra bunlar ortadan kaldırılacaktır. Demin biz buna birkez daha fiilen tanık olduk.

İzninizle bu çalışmayla ilgili daha bir konuya açıklık kazndırmak isterim. Önceleri bu tür olaylar sonucunda birkaç kişinin, yanılmıyorsam, dört yabancı vatandaşın ülkeden sınırdışı edilmesine ilişkin mahkeme kararları çıkarıldı. Şimdi şu dört yabancı vatandaşın kaderinin ve onlarla ilgili kabul edilmiş kararların tekrar gözden geçireleceği kanaatına varabilir miyiz?

Haydar Aliyev: Evet.

© aliyev-heritage.org