Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Türkiye`den yurda dönerken İstanbul Atatürk havalimanında gazetecilere yaptığı açıklama - 10 Haziran 1994


Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in daveti üzerine dün kısa bir çalışma ziyareti için buraya geldim. Şimdi geri dönüyorum, Azerbaycan'a gidiyorum. Bu süre zarfında burada Azerbaycan açısından çok önemli görüşmeler yapıldı. Sayın dostumuz, kardeşimiz Süleyman Demirel'in davetlisi olarak buraya geliş amacım Türkiye ile Azerbaycan arasında ilişkilerin hızla gelişmesi ile ilgili bazı temaslarda bulunmak, görüşmeler yapmaktı.

Dün Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile çok kapsamlı bir görüşmemiz oldu, ülkelerimizi ilgilendiren konuların hepsini ele aldık. Bugün Türkiye Başbakanı Sayın Tansu Çiller, Başbakan Birinci Yardımcısı Sayın Murat Karayalçın ile görüşmelerim oldu. Bu görüşmelerde Azerbaycan ile Türkiye arasında dostluk, kardeşlik ilişkilerinin geliştirilmesi ve bazı konuların çözümünün hızlandırılması için görüşmeler yaptık, temaslarda bulunduk, pekçok konuda mutabakata vardık. Benim ziyaretimin temel amacı buydu ve bu bakımdan ben ziyaretimdem çok memnun kaldım.

Sayın Süleyman Demirel, sayın Tansu Çiller, Murat Karayalçın, Hikmet Çetin ile görüşmelerde Azerbaycan'daki şimdiki durum, Ermenistan'ın Azerbaycan'a saldırısı ve sorunların çözüme bağlanması yolları tartışıldı. Fakat dünya kamuoyu biliyor ki, Azerbaycan tarafı, bizzat ben kendim bir cumhurbaşkanı olarak bu sorunun barışçıl yoldan çözümlenmesinden - savaşın son bulmasından, operasyonların durdurulmasından yanayım. Bu konuda biz birkaç kez önerilerimizi sunduk. Fakat ne yazık ki, şimdiye dek bunu sağlayamadık.

Örneğin, barışçıl yoldan çözüme bağlanması için Azerbaycan'ın çok kesin şartları vardır. Bu şartlar şudur ki, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü, onun sınırlarının dokunulmazlığı sağlanmalı, Azerbaycan topraklarını işgal etmiş Ermenistan silahlı kuvvetleri bu toprakları boşaltmalı ve Azerbaycan vatandaşları bu işgal edilmiş topraklara, kendi yerlerine geri dönmelidirler. Biz bu şartlar temelinde sorunun barışçıl yoldan çözümünden yanayız ve bu konuda AGİK ve Minsk Grubunun olanaklarını yaygın bir şekilde değerlendirmeye çalışıyoruz. Biz dünyanın büyük devletlerinin (bunların büyük bir bölümü AGİK örgütüne, Birleşmiş Milletler'e, BM Güvenlik Konseyi'ne üyedir) olanaklarından yararlanmaya çalışıyoruz. Bu konuda bizim birçok etkinliklerimiz oldu. Rusya devleti de bu konularda etkin yer alıyor, bu sorunun çözümünde arabuluculuk yapmaya çalışıyor. Son dönemlerde AGİK örgütünün Minsk Grubu ve onun Başkanı Yan Eliasson, Rusya devletinin bu konuda özel yer almasını onaylamıştır. Minsk Grubu, Bağımsız Devletler Topluluğu'nun da bu çalışmaya katılmasını uygun bulmuştur.

Biz kendi çalışmalarımızı bu ilkeler temelinde yapıyoruz. Dünyanın birçok ülkesinin dışişleri bakanının İstanbul'da bulunması üzerine ben dün ve bugün bikraç batılı ülkenin dışişleri bakanları ile bir araya geldim. ABD Dışişleri Bakanı Sayın Warren Christopher, İngiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd, İsveç Dışişleri Bakanı Bayan Margaretha Af Ugglas (biliyorsunuz, halihazırda Minsk Grubu başkanlığını yapan ülke İsveç'tir, bu gruba İsveç temsilcisi başkanlık yapıyor. Bayan Af Ugglas da şu son dönemlere kadar AGİK başkanlığını yürüttü. Kendisi bu sorunlarla ilgilenmiştir, bu sorunları iyi biliyor. Margaretha Af Ugglas Bakü'yü de ziyaret etmişti, bizim kendisi ile bir görüşmemiz olmuştu), Avrupa Ekonomik Topluluğu Başkanı, Yunanistan Dışişleri Bakanı Karolos Papulias ile görüştüm.

Bu görüşmelerde Azerbaycan'ın şimdiki zorlu durumdan kurtulması, yani savaşın son bulması, sorunun barış yoluyla çözüme bağlanması üzerine görüş alışverişinde bulunduk, müzakereler yaptık. Ben düşünüyorum ki, görüşmelerimiz çok faydalı, çok verimli geçti. Bu görüşmelerde Azerbaycan, kendi tutumunu birkez daha ortaya koydu, büyük devletlerin dışişleri bakanları da bu sorunun yalnız AGİK kapsamında, Minsk Grubu aracılığıyla çözümünden yana olduklarını belirttiler ve bu yönde çalışmalarını ileride de sürdürecekleri hakkında bana bilgi verdiler.

Onun için düşünüyorum ki, benim Türkiye gezim Türkiye ile Azerbaycan arasında ilişkilerin genişletilmesiyle doğrudan bağlantılı olsa da, ben bu süre zarfında Azerbaycan ile ilgili birçok önemli konuları burada görüşme fırsatını buldum.

Benim size söyleyeceklerim bu kadar. İstanbul'a kısa ziyaretimden çok memnun kaldım. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın dostum, kardeşim Süleyman Demirel'e bu davetinden dolayı teşekkür ederim. Türkiye Başbakanı Sayın Tansu Çiller'e, Başbakan Yardımcısı Sayın Murat Karayalçın'a, Dışişleri Bakanı Sayın Hikmet Çetin'e ve burada bulunan dostlarımıza, kardeşlerimize gösterdikleri konukseverlik, saygı, dostluk, kardeşlik için teşekkürlerimi sunarım. Türkiye halkına saygı ve sevgilerimi birkez daha sunar, bundan böyle mutlu, bahtiyar yaşamasını dilerim.

Çeviri 11 Haziran 1994 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan-Türkiye ilişkileri

Bilgi notu

Azerbaycan - Türk Dünyası