Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, İtalya Cumhurbaşkanı Oscar Luigi Scalfaro tarafından Azerbaycan Cumhurbaşkanı onuruna düzenlenen yemekte yaptığı konuşma - Roma, "Quirinale" Sarayı, 25 Eylül 1997


 Sayın Cumhurbaşkanı Scalfaro!

Sayın Bayanlar ve Baylar!

Sizi yürekten selamlıyorum. Sayın Cumhurbaşkanı, ülkenize resmi ziyaret için davetinizden dolayı, yaptığımız verimli görüşmeler, buraya geldiğimiz ilk dakikalardan itibaren karşılaştığımız dostane ve içten yaklaşım, konukseverlik için Size derin şükranlarımı sunmak isterim. Çok teşekkür ederim. Düşünüyorum ki, bugünkü görüşmemiz ve bir bütün olarak benim burayı resmi ziyaretim İatlya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerde yeni dönem açmaktadır.

Genç, bağımsız bir devlet olarak Azerbaycan`ın buna ihtiyacı vardır ve bunu çok istiyor. Biz İtalyan halkının tarihsel geçmişine, tüm dönemlerde dünya uygarlığına yaptığı çok büyük katkılara ve son elli yılda Avrupa`da ve dünya genelinde barışın, huzurun pekişitirilmesinde etkin rol almasına büyük saygı duyuyoruz.

İtalya dünyanın en büyük devletlerinden biridir, Dünya Topluluğu`nun, özellikle Avrupa`nın ekonomik, politik yaşamında son derece önemli yer edinmiştir. Bu nedenle de biz İtalya ile politik, ekonomik, kütürel, insani alanlarda etkin ilişkilerin sağlanmasını istiyoruz. Düşünüyorum ki, sizinle bugünkü toplantımız, temaslarımız işte bu ruh içinde yapılmıştır.

Sayın Cumhurbaşkanı, Azerbaycan halkı, onun bağımsızlık özlemi ile ilgili, bağımsızlık kazandıktan sonra Azerbaycan`da yaşanan demokratik dönüşümler ile ilgili söylediğiniz güzel sözler için teşekkürümü sunarım. Siz haklısınız, planlı, inzibati idari yapıdan serbest piyasa ekonomisine geçiş, totaliter, otoriter düzenden demokrasiye geçiş zorlu ve karmaşık bir yoldur. Sayın Cumhurbaşkanı, fakat Sizin ve bütün dostlarımızın şu konuda emin olmanızı isterim ki, Azerbaycan bağımsızlıkla ilgili tutumunda çok ısrarlıdır ve ülkemizin bağımsızlığı süreklidir. Bizim mutluluğumuz Azerbaycan halkının, Azerbaycan yönetim makamlarının ve cumhurbaşkanının bağımsızlık tutumunda sağlam durmuş omlasındadır. Biz demokratik dönüşümler yolunda kararlılıkla ve güvenle ilerliyoruz, demokratik, laik hukuk devletini kuruyoruz. Biz ekonomik reformlar uyguluyor ve Azerbaycan`ın tüm ekonomisini piyasa ilişkilerinin temelinde geliştiriyoruz. Mülkiyetin özelleştirilmesi süreci gerçekleştiriliyor, toprak reformu uygulanıyor, alım satım hakkının kullanılması yoluyla toprağın köylülerin özel mülkiyetine geçişi sağlanıyor.

Biz ekonomik reformlar uygularken onların başarılı bir şekilde yaşama geçirilmesi için pek çok sayıda yasa çıkarmışız. Ülkemiz ekonomisini tüm dünyaya ve yabancı yatırımlara açmış bulunuyoruz. Yabancı yatırımların Azerbaycan`a başarılı girişinin sağlanması için yasalarımızla, hukuki belgelerimizle her türlü ortamı sağlamışız. Tüm bunlar kendi olumlu sonuçlarını vermektedir. Ülkemizin ekonomik yaşamında gözle görülür şekilde pozitif değişiklikler söz konusudur. Azerbaycan`ın petrol yataklarının ortak işletilmesi ile ilgili son üç yılda 12 ülkenin petrol şirketleriyle 9 büyük anlaşma imzalanmıştır. Bu anlaşmalara 20 şirketin katılımı sağlanmıştır.

Biz 1995 yılından başlamak üzere İtalya`nın "AGİP" Şirketi ile işbirliği yapıyoruz. Bugün ise Azerbaycan`ın en büyük petrol yataklarından birinin ortak işlenmesine ilişkin Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile İtalya`nın "AGİP-Eni" Şirketi arasında anlaşmanın imzalanması öngörülmektedir.

Eğer Ermenistan ile Azerbaycan arasında anlaşmazlık, ülkemiz topraklarının yüzde 20`sinin işgali ile sonuçlanan askeri saldırı olmasaydı, biz daha çok şey kazanabilirdik. İşgale uğramış rayonlardan (red. rayon-idari birim) bir milyondan fazla Azerbaycanlı zorla kovulmuş, onların büyük bir bölümü beş senedir çadırlarda, son derece zor sosyo-politik koşullar altında yaşamaktadır.

Azerbaycan barışçı bir ülke, halkımız barışçı bir halktır, biz savaş, ihtilaf istemiyoruz. İşte bu nedenle üç yılı aşkın bir süre önce ateşkesi kabul ettik ve o dönemden bu yana Ermenistan`la Azerbaycan arasında sağlanan ateşkes düzenine uymaktayız. Biz anlaşmazlığın Lizbon`da kabul edilen üç ilkenin temelinde, Ermenistan askeri güçlerinin işgali altında tutulan Azerbaycan topraklarının tamamen boşaltılması, ülkemizin toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması, göçmenlerin kendi yaşadıkları yerlere geri dönmesi ve Azerbaycan`ın içinde Dağlık Karabağ`a özyönetim statüsünün tanınması koşuluyla ortadan kaldırılmasını istiyoruz.

Bu konuyla Minsk Konferansı, Minsk Grubu etkin bir biçimde ilgilenmektedir. İtalya Minsk Konferansı`nın, Minsk Grubu`nun içinde kendi uygun yerini tutmaktadır. Bu nedenle İtalya Cumhuriyeti`ne teşekkür borçluyuz. Hatırlıyorum, 1993 yılında ve 1994 yılı başlarında Minsk Grubu başkanlığını İtalya yapıyordu. Biz o sırada da bu anlaşmazlığın çözümü konusunda İtalya`nın adil yaklaşımının farkındaydık. Sayın Cumhurbaşkanı, bugün de sizinle görüşme sırasında ben şöyle bir kesin izlenim edinmiş oldum: İtalya uluslararası hukuk normlarına uyulması, her ülkenin, aynı zamanda Azerbaycan`ın toprak bütünlüğünün tanınması, anlaşmazlığın barış yoluyla çözümüne yönelik tutumunu sürdürüyor. Sayın Cumhurbaşkanı, bu adil yaklaşımınız için Size teşekkür ederim. Umarız, İtalya bundan böyle de ilkesel, adil tutum sergileyecektir. Bu arada İtalya bu tutumunu 1996 yılı Aralık ayında yapılan AGİT Lizbon Zirve toplantısında da ortaya koymuştur.

Biz iyimseriz, bu sorunun barış yoluyla çözümü için ümit besliyoruz. Bunu sağlamak için kendi adımıza herşeyi yapacağız ve ileride de İtalya Cumhuriyeti`nin desteğine güveniyoruz.

İtalya ile Azerbaycan arasında ekonomik, bilimsel-teknik, kültürel işbirliği için büyük olanaklar bulunmaktadır. Biz bu olanaklardan maksimum biçimde yararlanmaya çalışacağız. Bu işbirliğinde "AGİP-Eni" şirketi önemli bir yer edinmiş bulunmaktadır.

Ben bugün İtalya`nın tarihi ve İtalya Cumhuriyeti`nin çağdaş yaşamı konusunda birkez daha derin saygılarımı belirtmek isterim. Sayın Cumhurbaşkanı, Azerbaycan halkının, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti için söylediğiniz iyi dileklerden dolayı teşekkür ederim. Azerbaycan Avrupa`nın bir parçasıdır ve Avrupa Birliği`ne, Avrupa Konseyi`ne tam üye olmak istiyor. Biz bu konuda sizin desteğinize güveneceğiz. Ben İtalyan halkına başarılar ve gönenç, barış ve güzel bir hayat diliyorum. Sayın Cumhurbaşkanı, Size - İtalya`nın saygın devlet adamına esenlikler ve uzun seneler boyunca güzel bir yaşam dilerim. Bugün burada Sizin kızınızı görmek ve sizin ailenizle temasta bulunmaktan ben çok memnun oldum. Sizin ailenize mutluluk ve huzur dilerm. Benim en iyi dileklerimi kabul edin.

İtalyan halkının şerefine, İtalya Cumhuriyeti`nin şerefine, İtalya ile Azerbaycan arasında dostluk ilişkilerinin daha da gelişmesi, halklarımızın daha büyük gönence kavuşması, Avrupa`da ve bütün dünyada barışın, huzun bundan böyle de gelişmesi için, Sayın Cumhurbaşkanı, sizin şerefinize, kızınızın şerefine kadeh kaldırıyorum. Size uzun ömürler, işlerinizde başarılar dilerim.

Teşekkür ederim.

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - Avrupa

Bilgi notu

Azerbaycan - Avrupa