Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in Hocalı Soykırımının üçüncü yıldönümü ile ilgili düzenlenen törende konuşması - Teze Pir Camii, 26 Şubat 1995


Sayın yurttaşlarımız! Sayın müslümanlar!

Bugün biz Teze Pir camiine, Allah`ın evine matem günü dolayısıyla toplandık. Hocalı Soykırımının, trajedisinin üçüncü yıldönümünü anıyoruz.

Azerbaycan halkı, yüzyıllardır süregelen tarihinde, kendi yaşam yolunda büyük zaferler kazanmış, yüksek zirvelere ulaşmış, dünya kültürünü zenginleştirmiştir. Müslüman dünyası, uluslararası kültüre Kuran-ı Kerim gibi kutsal bir kitap hediye etmiştir. Azerbaycan halkı uzun yüzyıllara dayanan tarihi boyunca büyük belalarla karşılaşmış, değişik aşamalarda trajediler yaşamıştır. Bu facialardan biri de Ermeni saldırganlarının, işgalcilerin altı senedir halkımıza karşı sürdürdükleri saldırı ve bu saldırı sonucunda topraklarımızın bölünmesi, bir kısmının elden gitmesi, vatandaşlarımızın ölümü, kan dökülmesidir. Fakat bu ortak acıların arasında Hocalı faciası en dehşetlisidir, bizim için en derin yaradır.

Tarihte insanların birbirine vahşice davrandığı durumlar defalarca yaşanmıştır. Dünyanın çeşitli bölgelerinde soykırım yapılmıştır. Ermenistan işgalcileri, saldırganları tarafından Azerbaycan`a yönelik yapılan soykırım bunların arasında en korkunç olanlarından biridir. Uzun zaman, hemen hemen bütün 20. yüzyıl boyunca Azerbaycan halkına, ulusuna yönelik Ermenistan saldırganlarınca yapılan soykırımlar halkımızda büyük yaralar açmıştır. Onların arasında en büyük, en derin yaralardan biri Hocalı soykırımıdır, altı sene süren savaştır.

Savaşı Ermeni saldırganları başlatmışlar. Azerbaycan halkı kendi topraklarını savunuyor. Bir savaşta, kuşkusuz, kan da dökülür, şehitler de verilir, büyük acılar, meşakkatlar da çekilir. Fakat üç sene önce saldırganlar tarafından Hocalılara, sivil halka, kadına, çocuğa, yaşlıya, hastaya karşı barbarca yapılmış olan askeri operasyon, soykırım altı senelik savaşın en korkunç aşamasıdır ve en ağrılı, kara sayfasıdır.

Hocalı olayları bir de şunu gösterdi, Ermeniler yalnız Azerbaycan topraklarına göz dikmek, toprağımızı işgal etmek değil, halkımıza yönelik soykırım yapmak gibi korkunç bir yola girmişler. Bu, Hocalı olaylarında kendini açıkça gösterdi. O dehşet verici gecede Azerbaycan halkının yüreğine bir süngü saplandı. O süngü hâlâ bizi acıtıyor. Bu yara henüz iyileşmemiş, kapanmamıştır, bu yara hep kalbimizde olacaktır. Belirttiğim üzere, düşmanlarımızın gece vakti sivil halka saldırması, çocuğu, kadını, yaşlıyı, hastayı hunharca düpedüz buldukları yerde katletmesi, öldürmesi ve onlara eşi görülmemiş bir zalimlikle işkenceler yapması ne kadar vahşi olduğunu birkez daha kanıtlıyor.

Hocalı Soykırımı, Emenilerin halkımıza yönelik saldırganlığı, barbarlığı, insana karşı en onur kırıcı yöntemler kullanması insanlık tarihine geçti ve hep orada yer alacaktır. O gece, o günlerde ölenler, hayatını kaybedenler Azerbaycan`ın aziz vatandaşlarıdır, onlar cumhuriyetimizin toprak bütünlüğü uğruna canlarını feda ettiler, onlar halkımızın ulusal özgürlük yolunda verdiği mücadelenin kurbanlarıdır, şehitlerdir. Onların trajik bir şekilde ölmesi, şehit düşmesi Azerbaycan halkının kahramanlığının, metanetinin, cesaretinin bir örneğidir.

Altı seneyi aşkın bir süre devam eden mücadelede biz çok şehitler verdik. Bir kez daha belirtirim ki, Hocalı şehitleri de Azerbaycan`ın toprak bütünlüğü, egemenliği, bağımsızlığı uğruna şehit düşmüş vatandaşlarımızdır. Bugün biz burada onları anıyoruz, onların ruhu önünde eğiliyoruz, onlara dua ediyoruz. Ben tüm Azerbaycan halkı adına, Azerbaycan devleti adına bu matem gününde halkımıza bu trajik olay nedeniyle bir kez daha başsağlığı diliyorum. Hocalı`da şehit düşenlerin ailelerine, akrabalarına en derin taziyelerimi iletmek istiyorum. Allah Hocalı şehitlerine rahmet eylesin. Allah`tan tüm şehitlerimize rahmet dilerim. Allah Hocalı şehitlerinin ailelerine sabır versin. Allah tüm halkımıza sabır versin. Allah sabır versin, biz tüm bu belalardan kutulalım, bağımsız Azerbaycan`ın tam bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü sağlayalım, bağımsız Azerbaycan`ı sonsuza kadar yaşatalım.

Hocalı trajedisi bizim derdimiz, kederimiz, acımızdır. Fakat aynı zamanda Azerbaycan halkının yüzyıllar boyunca katettiği mücadele yolu, ulusal özgürlük yolu şanlı, başarılı bir yoldur. Eskiden de bizim yolumuzda zorluklar olurdu. Zorluklar bugün de var. Fakat hiçbir şey Azerbaycan halkının iradesini kırmadı ve kırmayacaktır. Biz bu tür olaylardan şunu anlamalıyız ki, daha cesur, daha metin olmamız, daha sıkı kenetlenmemiz gerekir. Anlamalıyız ki, biz kendi kaderimizin sahibi olduğumuz gibi, toprak bütünlüğümüzü, bağımsızlığımızı korumalı, Allah`ın bize buyurduğu yolda ilerleyerek kendi yolumuzu çizmeli ve bu yolda mesafe almalıyız.

Bu yüzden de biz bugün tüm şehitlerin ruhuna dua etmekle birlikte başımızı dik tutmalıyız. Ne kadar üzülsek de, bir o kadar iyimser olmalıyız, geleceğe umutla bakmalıyız, umutla yaşamalıyız. Ben tam eminim, Azerbaycan halkı bu zorlu aşamaları da atlatacaktır. Sıkıntılar sadece savaş, topraklarımızın işgali, mültecilerimizin zorlu koşullar içinde yaşaması ile bağlı değil. Şimdi halkımız geçiş dönemi yaşıyor. Sosyo-ekonomik kriz içindeyiz. İnsanların yaşamında zorluklar son derece fazladır. Fakat bizim halkımız yüzyıllar boyunca bu tür zorlu aşamalara dayandı, onları atlattı ve bu nedenle de bin yıllar boyunca yaşadı, bundan böyle de bin yıllar boyunca yaşayacaktır.

Biz kendi güvenimizi kaybetmemeli, amacımızdan, seçtiğimiz yoldan vaz geçmemeliyiz. İzlediğimiz bu yol Azerbaycan`ın bağımsızlığıdır, ulusal özgürlüğüdur, bağımsız Azerbaycan`ın egemen bir devlet olarak varlığını sonsuza kadar sürdüreceği bir yoldur. İzlediğimiz yol bizim manevi değerlerimize, gelenek ve göreneklerimize, dinimze, dilimize, tarihimze bağılığımızdır. Bunlara ne kadar bağlı kalırsak, bugünkü zorlu ortamın nedenlerini o kadar iyi çözecek, biribirimize destek olacak, yardım edeceğiz, Ermeni saldırganlarının da önüne geçeceğiz. Topraklarımızı da kurtacağız ve halkımızı, cumhuriyetimizi bu krizden kurtaracağız.

Ben eminim, izlediğimiz yol onurlu, doğru yoldur, halkımızın çıkarlarını gözeten bir yoldur. Biz bu yolda ilerleyeceğiz. Azerbaycan`ın bağımsız devleti, halkımızın dayanışmasına güveniyor, onun metanetine inancı tamdır ve bu birliğimiz, metanetimiz, itidalımız, sabrımız bizi bu zorlu durumdan kurtaracaktır.

Ben Hocalı şehitlerine birkez daha Allah`tan rahmet diliyorum. Birkez daha tüm şehitlerimize Allah`tan rahmet diliyorum. Sizi temin etmek isterim ki, Azerbaycan devleti halkımızın hukuklarını, topraklarımızı güvenle savunacak ve Azerbaycan halkını bu belalardan kurtacaktır.

Çeviri "Haydar Aliyev: Bağımsızlığımız sonsuza kadar sürecektir (konuşmalar, nutuklar, bildiriler, demeçler, mektuplar, seslenişler, kararlar) - 3. cilt Azerneşr, Bakü-1998, sayfa 215-217" kitabından yapılmıştır