Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Bakü`de Hazar Denizi`nde petrol ve doğalgaz üretimi konulu 1.Uluslararası Fuar`ın açılış töreninde yaptığı konuşma - 24 Mayıs 1994


Sayın Bayanlar ve Baylar! Sizleri içtenlikle selamlıyor, önemli bir olay - Azerbaycan'da, Hazar havzasında petrol ve doğal gaz üretimi konulu serginin açılışı nedeniyle hepinizi kutluyorum. Ülkemizin petrol endüstrisinin eski ve zengin bir tarihi vardır. Yaklaşık 150 yıl önce Azerbaycan'da sanayi yöntemle petrol çıkarılmasına başlandığı bilinmektedir. Azerbaycan halkının çabaları, yabancı şirketlerin yardımı sonucunda o zamandan bu yana büyük bir mesafe alındı. Cumhuriyet yataklarından 1 milyar 300 milyon tonun üzerinde petrol ve büyük miktarda doğal gaz çıkarıldı. Fakat geçen tarihi dönem ve uzmanlarımızın araştırmaları günümüzde de Azerbaycan'da çok büyük petrol ve doğalgaz rezervinin bulunduğunu gösteriyor. Demek ki, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bu değerli zenginliklerinin kulanımı alanında bizi önümüzde büyük bir perspektif bekliyor. Geçtiğimiz tarihi dönemde yapılanlar, hiç kuşkusuz, bizim muazzam başarılarımızdır ve bu zengin birikim gelecek çalışmalar için iyi bir temel oluşturmaktadır. Uluslararası alanda denizden petrol çıkarılmasına ilk kez Azerbaycan'da başlandığı olgusunu da cesaretle belirtmek isterim. Tüm bu anlatılanlar Azerbaycan ve Bakü'ye petrol ününü kazandırmış ve ülkemizi dünyaya tanıtmıştır. Fakat şimdi biz petrol ve doğalgaz yataklarının değerlendirilmesinin yeni bir aşamasındayız.


Her şeyden önce bunun nedeni Azerbaycan`ın yüzlerce yıllık tarihinde ilk defa bağımsızlığını kazanmış olmasıdır. Azerbaycan halkı yeraltı zenginliklerinin ve kendi kaderinin tam sahibi oldu. Bu, kendisine yeraltı kaynakların bağımsız bir şekilde, Azerbaycan'ın çıkarlarına uygun kullanma olanağını sağlayacaktır.

Öte yandan son on yıllarda bilhassa açık deniz yataklarında petrol ve doğal gaz üretiminin tekniği ve teknolojisi konusunda uluslarası uygulamada çok büyük başarılar elde edilmiştir. İtiraf etmeliyim ki, dünyada açık deniz yataklarının işlenmesini ilk olarak başlatan Azerbaycan aslında şimdi bu alanda bir ölçü dünya seviyesinin gerisinde bulunuyor. Bununla birlikte, dünyanın, özellikle batılı ülkelerin dev petrol şirketlerinin Azerbaycan petrolüne büyük ilgi göstermesi işbirliğimizin önemini hızla artırmaktadır. Biz tamamen milli menfaatimiz doğrultusunda ve işbirliğinin Azerbaycan'da petrol endüstrisinin daha başarıyla gelişmesini sağlayacağından yola çıkarak bu şirketlerle aktif işbirliği yapıyoruz. Ayrıca, böyle işbirliği sadece petrol şirketleri ile değil, batılı ülkelerle de karşılıklı yoğun çalışmalara neden olacaktır. Batılı petrol şirketleriyle işbirliği yönünde attığımız adımlar hem ekonomik, hem siyasi anlam taşımaktadır. Biz Azerbaycan'ın, onun Devlet Petrol Şirketi'nin batılı ortaklarla işbirliğinin gelecekte bu ilkeler zemininde gerçekleştirileceğine eminiz.

Bildiğiniz üzere yabancı petrol şirketlerinin Azerbaycan'ın petrol ve doğal gaz yataklarına ilgisi yaklaşık üç yıl öncesine dayanıyor. Tüm bu süre boyunca ilgili görüşmeler yapılıyor. Bu görüşmeler yolu, elbette, pürüzsüz olmadı. İniş, çıkışlar yaşandı. Fakat buna karşın bu görüşmeler devam etti ve bizim fikrimizce, son dönemlerde daha başarılı bir şekilde ilerliyor. Yabancı petrol şirketlerinin yöneticileri ile görüşmemde ben bunu söyledim. Fakat bugün bir kez daha vurgulamayı gerekli buluyorum ki, biz ülkemiz için çok önemli ve sorumluluk gerektiren bu adımı attığımızda başlıca prensibi - Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ulusal çıkarlarını, hem bizim devletimize, hem ekonomimize yatırım yapma kararını alan petrol şirketlerine karşılıklı faydayı sağlama prensibini esas alıyoruz.

Memnuniyetle ifade ederim ki, sadece batılı petrol şirketlerinin değil, aynı ülkelerin yöneticileri, örneğin görüşmelere ilgi gösteren Büyük Britanya Başbakanı Sayın John Major bu süreçte yer alıyor. Sayın John Major bana gönderdiği mektubunda bu konuyla ilgili kendi görüşlerini ifade etti ve bu ülkelerimizin enerji alanındaki işbirliği anlaşmasına da yansıdı. Bilhassa bugünkü törene katılmak için Bakü'ye gelen Birleşik Krallık Enerji Bakanı Sayın Tim Eqqar`ın da fuarın açılışına katılmasından büyük memnuniyet duyduğumu ifade ederim.

Azerbaycan ile batılı petrol şirketleri arasında görüşmelerin son dönemlerde daha başarılı bir şekilde ilerlemesinden memnun kaldığımı belirtmek istiyorum. Görüşmelerin 2-19 Mayıs tarihleri arasında İstanbul'da yapılan son aşamasında, bence, iyi sonuçlar elde edildi. Bu görüşmeler, petrol endüstrisi alanında batılı ülkelerle işbirliği hakkında geçtiğimiz dönem zarfında çok çeşitli yorumlar, spekülasyonlar yapıldı. Aslında bunlar asılsız şeylerdir. Azerbaycan Cumhuriyeti`nin ve cumhurbaşkanı olarak benim tutumumuzun net olduğunun altını çizmek isterim. Tutumumuz ise şu ki, biz görüşmeleri sürdüreceğiz ve bunların başarıyla tamamlanacağını, büyük ticari sözleşmelerin yapılacağını umuyoruz.

Bu yüzden bugünkü fuara ve fuar sırasında yapılması öngörülen konferansa çok büyük önem addediyoruz. Fuara 20 ülkeden 180 kadar firmanın katılması bunun büyük önem ifade ettiğini gösteriyor. Burada Azerbaycan petrol endüstrisi de en iyi şekilde temsil edilmiştir. Umarım, fuara katılanlar, ziyaretçiler petrol üretimi, dünyanın büyük petrol şirketlerinin teknik ve teknoloji alanında elde ettikleri tüm başarılarla ilgili bilgi edinecek, aynı zamanda Azerbaycan petrol endüstrisinin tarihi, başarıları hakkında bilgi alabilecekler.

Demin belirttim, son yıllarda uluslararası petrol şirketleri denizden petrol çıkarılması tekniği ve teknolojisinin geliştirilmesi konusunda çok büyük tecrübe edinmişler. Bu başarıları bire bir izlemek bizim, Azerbaycan temsilcilerinin çok ilgisini çekecektir. Aynı zamanda eminim, fuarın amacı sadece birikimi sergilemek değil, hem de bu birikimden yararlanma çabalarını bir araya getirmektir.

Azerbaycan petrol ülkesidir. Fakat önceleri Odlar Diyarı (red.Ateşler Ülkesi) olarak adlandırılırdı ve bugün Azerbaycan aynı adı gururla taşımaktadır. Bu isim kendisi de petrol ve doğalgazla bağlantılıdır. Eski zamanlarda insanlar yer altından çıkan yanar gazın sadece bir ateş olduğunu sanırlardı. Azerbaycan'da petrol yataklarının işlendiği yıllar zarfında halkımızın gurur kaynağı olan petrolcüler kuşağı oluştu. Petrolcü olmak Azerbaycan'da en onurlu meslek olarak biliniyor. Bu arada eski Sovyetler Birliği'ndeki hemen hemen tüm yatakların keşif ve işlenmesinde Azerbaycan bilimadam ve petrolcülerinin emeği ve çabaları olduğunu vurgulamam gerekir. Eski Sovyetler Birliği'nde, şimdiki Rusya'da ikinci, üçüncü, dördüncü Bakü bulunuyor. Bunlar Tataristan, Başkurdistan, Orenburg, Sibirya`dır. Bu bölgelerde her zaman yatakların keşfi ve işlenmesi Azerbaycan bilimadamları, jeologlar, uzmanlar tarafından yapıldığı için söz konusu yerleri ikinci, üçüncü, dördüncü Bakü olarak isimlendirmişler.

Bu tarihten büyük gururla bahsederek Azerbaycan petrolcülerinin birçok kuşaklarının emeğini çok takdir etmekle birlikte, bugün ülke petrol endüstrisinin gelişiminde yeni bir aşamaya girildiğini belirtirim. Bu aşama büyük batılı petrol şirketlerinin Hazar Denizi'nde petrol ve doğalgaz yataklarının işlenmesine aktif katılımıyla ilgilidir. Azerbaycan petrolcülerinin sizin uygun partneriniz olacağına inanıyorum. Umarım, Azerbaycan'a gelen batılı petrol şirketleri ülkemizin petrol ve doğalgaz endüstrisinin tarihi boyunca kazandığı başarılara her zaman büyük değer biçecekler. Büyük sevgi ve uğraş sonucu hazırlanan bu fuar da buna geniş olanak tanımaktadır. Fuarın yapılmasına çok emeği geçen Spearhead Exhibitions Ltd. şirketine ve Azerbaycan Ticaret ve Sanayi Odası`na şükranlarımı sunar, dünyanın bütün petrol şirketlerinin olanaklarını her yönüyle tanıtmak, ülke kamuoyunu bu konuda bilgilendirmek için, tüm şirketlerin birbirini tanıyabilmesi için fuarın yapıldığı günlerde burada çalışacak tüm kişilere başarılar diliyorum. Umarım, bütün bunlar hepimiz için çok faydalı olacaktır.

Sonda bir hususa değinmeden geçemem. Belki bunun petrol endüstrisi ile doğrudan bir ilgisi bulunmuyor, fakat şimdiki fuarla alakalı. 15 yıl önce benim girişimim üzerine bu spor kompleksinin yapımına başlandı. O zaman binanın temeline ilk taşı ben koydum ve kompleksin inşaatı henüz tamamlanmamış olsa bile, spor oyunlarının yanı sıra böylesine güzel bir fuar gibi iyi bir çalışmaya da ev sahipliği yaptığı için şimdi son derecede mutluyum. Hepinizi bir kez daha selamlıyor ve tebrik ediyor, esenlik ve mutluluklar diliyor, bu uluslararası fuarda, burada temsil edilen tüm şirketlere büyük başarılar diliyorum. Umarım, Azerbaycan ve batılı petrol şirketleri arasında işbirliği başarıyla gelişecektir. Hepinize büyük başarılar diliyorum.

Çeviri 25 Mayıs 1994 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır

Kısa inceleme yazısı

PETROL STRATEJİSİ