Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev´in Romanya Senato Heyeti ile yaptığı görüşmeden - 13 Haziran 2000


Haydar Aliyev: Azerbaycan'a hoşgeldiniz! Romanya ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler dostluk ve çok kapsamlı bir işbirliği niteliğini taşımaktadır. Biz bu işbirliğine yaygınlık kazandırma, onu geliştirme kararlılığı içindeyiz.

Ben bir zamanlar Romanya'ya resmi ziyaret yapmıştım. Doğru, bu, beş sene önceydi. Cumhurbaşkanı Sayın Emil Constantinescu 1998 senesinde Azerbaycan'a resmi ziyaret gerçekleştirdi. Biz her iki gezi sırasında ülkelerimiz arasında önemli belgeler imzaladık.

Eylül 1998'de Azerbaycan'da Büyük İpek Yolu'nun restorasyonu ile ilgili TRACECA programının gerçekleştirilmesi konusunda geniş kapsamlı bir uluslararası konferans düzenlendi. Bu uluslararası konferansta da heyetin başkanlığını Romanya Cumhurbaşkanı Sayın Emil Constantinescu yapıyordu ve biz birlikte burada çok kapsamlı müzakerelerde bulunduk ve çok önemli ortak belge imzaladık.

Şimdi benim Cumhurbaşkanı Emil Constantinescu'nun daveti üzerine sizin ülkeyi tekrar ziyaret etmem gerekiyor. Ben bunu gerçekleştireceğim. Yakında büyükelçi ile görüşeceğim. Onunla bu konuyu görüşüp, büyük olasılıkla, her iki taraf için uygun bir zamanı belirleyeceğiz.

Ben görüşmelerden birinde sizin büyükelçiye, gelmişsin, burada büyükelçilik yapıyorsun, fakat ortalıkta gözükmüyorsun dedim. O bana, siz de pek görünmüyorsunuz dedi. Ben, sen beni televizyonda görüyorsun, bana gel ben de seni göreyim dedim. Burada iyi bir büyükelçiniz var, sanırım, şu günlerde bir araya gelip birçok konuları ele alacağız.

Sayın senatörler, sizin bu geziniz, tabii ki, Romanya-Azerbaycan ilişkilerinin gelişmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Biliyorum, az da olsa Azerbaycan hakkında bilgi edinmişsiniz. Ulusal Parlamento'da çok verimli temaslarınız, görüşmeleriniz oldu. Ulusal Parlamento Başkanı bugün hatta parlamento oturumuna katıldığınızı söylüyor. Bu, çok iyi. Başbakan ile de görüşmüşsünüz. Siz Azerbaycan hakkında daha detaylı bilgiler edinebileceksiniz diye düşünüyorum. Sizi tekrar selamlıyorum.

Ghiorghi Prisacaru (Romanya Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı): Sayın Cumhurbaşkanı, ben öncelikle Size bugün bizi kabul ettiğiniz için derin şükranlarımı sunmak istiyorum. Sizi temin ederim ki, bu, tüm heyet için, keza bizim büyükelçi için çok büyük bir şereftir.

Sayın Cumhurbaşkanı, izninizle Size bizim cumhurbaşkanı Sn. Emil Constantinescu'nun sıcak selamlarını, bunun yanı sıra bu sene Sizi Romanya'ya beklediğini iletmek istiyorum. Fakat Siz konuşmanızın başında bize çok hoş bir haber verdiniz.

Haydar Aliyev: Ben sizin bunu söyleyeceğinizi biliyordum.

Ghiorghi Prisacaru: Sayın Cumhurbaşkanı, bu daveti kabul ettiğiniz için Size derin şükranlarımı sunuyorum. İnanın, Romanya Sizi çok güzel bir törenle karşılayacaktır. Bu arada şunu söylemeliyim ki, Sizin demin belirtmiş olduğunuz şu beş sene önceki ziyaretiniz sırasında Romanya halkı Sizi gerçekten de çok sıcak ve dostça karşıladı.

Haydar Aliyev: Doğru, ben onu çok büyük şükran duygusu içinde hatırlıyorum.

Ghiorghi Prisacaru: Sayın Cumhurbaşkanı, genel anlamda, Siz Romanya'da çok ünlü birisiniz. Sizin Azerbaycan halkının mutluluğu ve geleceği için yaptığınız, şu anda yapmakta olduğunuz ve yapacağınız işlerden dolayı halkımız sizi çok iyi tanıyor. Bu nedenle de Sizi Romanya'da tekrar karşılamak, ağırlamak bizim için büyük bir şeref olacaktır. Tabii, Sizin - Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın Romanya Cumhurbaşkanı ile görüşmesi de bizim için büyük bir şeref olacaktır. Sayın Cumhurbaşkanı, biraz acele etmenizi tavsiye ediyorum, zira Kasım ayında Romanya'da seçimler yapılacak.

Haydar Aliyev: Hangi seçimler?

Ghiorghi Prisacaru: Hem genel seçimler, hem de cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılacaktır.

Haydar Aliyev: Kasım ayında mı?

Ghiorghi Prisacaru: Evet. Bu nedenle de biz Sizin Kasım ayından önce geleceğinizi umuyoruz.

Haydar Aliyev: İyi ki bunu söylediniz.

Ghiorghi Prisacaru: Sayın Cumhurbaşkanı, ben Sn. İon İliescu'nun da içten selamlarını Size iletmek istiyorum. O, Romanya eski cumhurbaşkanıdır. 1995 yılında Sizi Romanya'da karşılamıştı. O, benim de üyesi olduğum partinin başkanıdır. Sayın İliescu Azerbaycan'ı ziyaret edeceğimi duyduğunda onun en içten ve sıcak selamlarını Size iletmemi çok istedi.

Sayın Cumhurbaşkanı, Siz çok doğru söylediniz, biz Azerbaycan'a Ulusal Parlamento'nun davetlisi olarak geldik. Bizim çok ilginç bir programımız oldu. Mutavazı olursak, biz genel anlamda, bu ziyaretimizle iki ülke arasında işbirliğinin genişlemesine kendi küçük katkımızı yaptık. Tabii, bizim bu ziyaretimiz ülkelerimiz arasında işbirliğinin yaygınlık kazanmasını etkileyecektir.

Tabii ki biz Romanya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin genişlendirilmesi için temel adımın devlet başkanlarının karşılıklı ziyaretler ile atıldığını çok iyi biliyoruz.

Fakat bunun yanı sıra, düşünüyoruz ki, parlamentolar da, - ki onların üyelerini halk seçmiştir- bu ilişkilerin gelişmesine kendi küçük katkılarını yapıyorlar. Tabii, biz parlamento diplomasisini genel diplomasiye, Sizin uyguladığınız politikaya rakip olarak değil, onun tamamlayıcı bir unsuru olarak görüyoruz.

Bu ziyaretimizle ilgili hazırlanan program - ki onu Sizin parlamentodaki meslektaşlarımız hazırlamışlar - iki ülke arasındaki ilişkiler konusunda geniş kapsamlı görüş alışverişi yapma olanağını sağlıyor. Bu konuşmaların, görüşmelerin, görüş alışverişinin sonucunda biz Sizin ülkenizin bağımsızlık elde ettikten sonra kazandığı güzel başarılar hakkında bilgi edindik.

Sayın Cumhurbaşkanı, Romanya'nın Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ikinci devlet olduğunu söylemekten büyük sevinç duyuyorum. Biz her iki ülkede yaşanan süreçlerin, uygulanan reformların birbirine çok benzediğinden birkez daha emin olduk.

Genel olarak, biz Sizin Avrupa'da tanınma, ona yaklaşma çabalarınızı çok takdir ediyoruz. Romanya bir Avrupa ülkesidir. Şunu da söylemek isterim ki, biz Azerbaycan'ı Avrupa ülkesi olarak görüyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı, bu fırsattan yararlanarak Size şunu söylemek istiyorum, Romanya Azerbaycan'a Avrupa Konseyi'ne üyelik sürecinde her türlü desteği verecektir. Biz dün parlamento başkanları ile bu konu üzerine detaylı görüşmeler yaptık. Avrupa Konseyi Parlamanterler Meclisi'nde Romanya'yı temsil eden milletvekillerinin tüm süreçlerde, yani Avrupa Konseyi Parlamanterler Meclisi'nde Azerbaycan'ı destekleyecekleri konusunda Sizi şimdiden temin edebilirim. Bunun yanı sıra, Romanya ülkenizin bağımsızlığının pekiştirilmesi yolunda gösterdiğiniz etkin, kararlı girişimleri destekliyor, ülkenizin toprak bütünlüğünün korunması için gösterdiğiniz çabaları destekliyor ve genel olarak, ülkenizde tam istikrarlı ekonomik gelişmenin sağlanmasına yönelik çabalarınızı destekliyor.

Sayın Cumhurbaşkanı, ülkelerimiz arasında politik ilişkilerin son derece yüksek düzeyde olduğunu söylemeliyim. Eminim, Sizin Bükreş geziniz bu siyasi ilişkileri daha da pekiştirecektir. Tabii, bununla birlikte ekonomik işbirliğimize yeni bir boyut kazandıracaktır.

Biz hükümet delegasyonu değiliz. Buna rağmen Siz de şunu iyi biliyorsunuz ki, ekonomik işbirliğinin düzeyi bizim için de büyük önem arz etmektedir. İkili ekonomik işbirliğimizin toplam hacmi aramızda bulunan ilişkilerin, yani siyasi ilişkilerin düzeyine ulaşamıyor.

Sayın Cumhurbaşkanı, izninizle birkaç konuda kendi görüşlerimi aktarmak istiyorum. Bu, benim elime geçen çok ender bir fırsattır. Bu nedenle bu ender fırsatı değerlendirerek, birkaç konuyu ilginize sunmak istiyorum.

Birincisi, bunun üzerine araştırmalar yaparak, bu alanda durumu değerlendirerek Romanya'da Azerbaycan Büyükelçiliği'nin açılması konusunu ele almak lazım. Eminim, böyle bir gelişme olursa, Romanya'da Azerbaycan Büyükelçiliği açılırsa, bu, iki ülke arasında ilişkilerin olumlu yönde gelişmesine ve genel olarak tüm alanlarda ilişkilerin gelişmesine yardım edecektir.

İkincisi, - genel olarak, petrol ihracı alanında işbirliği yapmak konusudur. Biliyorum, Siz petrolün ihracı ile ilgili bir karar almışsınız ve bu karar petrolün Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı ile ihracını öngörmektedir. Bizim Sizden ricamız ve temennimiz ilerideki çalışmalarınızda petrol ihracının Köstence (red. Constanta) kenti üzerinden de yapılması ihtimalini göz önünde bulundurmanız. Siz bir keresinde herkese petrol yetecek diye bir ifade kullandınız. İşte bu yüzden biz hem Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı için yetecek kadar petrolün bulunduğu, hem de onun Köstence üzerinden ihracının mümkün olacağı yönünde bir kanıya vardık.

Arkadaşım büyükelçi bana şunu söyledi, bir görüşme sırasında Azeri profesör uzman ona yaklaşık olarak 2004 yılında Azerbaycan'ın Batıya yılda 100 milyon ton petrol ihraç edebileceğini söylemiş.

Haydar Aliyev: 100 milyon ton mu?

Ghiorghi Prisacaru: Biraz daha net söyleyeyim, yani bu bölgede 100 milyon ton petrol Azerbaycan üzerinden nakledilecektir. Tabii, burada Azerbaycan petrolü onun esas kısmını oluşturacaktır. Sayın Cumhurbaşkanı, umarım, bu petrolün bir bölümü de Köstence'nin payına düşer. Zira Romanya için iki güzergah var: Köstence'den Tuna nehri boyunca yukarıya ve oradan da Kuzey Denizi'ne kadar uzanan boru hattı. Bu güzergahın uzunluğu 1700 kilometredir. Diğer bir boru hattı da mevcuttur, o, Trieste kentine kadar uzanıyor. Eminim, böyle bir projenin gerçekleştirilmesi ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin önemli oranda gelişmesine büyük katkıda bulunacaktır.

Sayın Cumhurbaşkanı, nihayet üçüncü konu şu, her iki ülkenin petrol alanında bir takım geleneklere sahip olduğu tüm dünyada bilinmektedir. Romanya'yı ilk defa gelen bazı kişiler, temsilciler bu ülkede petrol tesislerini gördüler. Ben ise onları ilk defa Hazar Denizi'nde gördüm. Romanya'nın petrol donanımları konusunda çok büyük olanakları ve uzmanları var,- ki bu böyle biliniyor ve herhalde Siz de bunu iyi biliyorsunuz.

Tabii, biz bu bakımdan Azerbaycan Petrol Akademisi ile Romanya Ploesti Petrol Üniversitesi arasındaki işbirliğini takdir ediyoruz. Biz bu alanda çok verimli işbirliği yapabiliriz gibime geliyor. Genel olarak, Romanya Azerbaycan'ın Avrupa'ya katılması için bir kapı olabilir, bu konuda ben Sizi temin ederim.

Sayın Cumhurbaşkanı, tüm bunlarla birlikte Sizin desteğinizi umuyorum ve ilişkilerimizin gelişmesi konusunda iyimserim.

Haydar Aliyev: Sayın Cumhurbaşkanı Constantinescu sizin aracılığınızla bana selam yolladığı için teşekkür ediyorum. Lütfen, benim de selamlarımı, en iyi dileklerimi Cumhurbaşkanı Constantinescu'ya iletiniz. Ben bizim aramızda çok iyi ilişkilerin kurulmasından memnunum. Biz onunla uluslararası toplantılarda sık sık bir araya gelip içtenlikle ve dostça konuşuyoruz. Tekrar söylüyorum, ben sizin cumhurbaşkanının davetini kabul ediyorum, iyi ki onun başkanlık süresi ile ilgili bana bilgi verdiniz. Ben sizin ülkede seçimler yapılana kadar bu ziyareti mutlaka gerçekleştirmeye çalışacağım.

Eski Cumhurbaşkanı Sn. İon İliescu'nun da selamları beni çok sevindirdi. Bizm onunla çok iyi dostluğumuz ve işbirliğimiz vardı. Bilindiği üzere, Çavuşesku yönetiminin çökmesi üzerine Romanya'daki söz konusu acılı, zorlu dönemde İon İliescu çok büyük hizmetler yaptı. Biz uluslararası toplantılarda onunla da sık sık karşılaşıyorduk. Ben onun davetlisi olarak Romanya'ya ilk resmi ziyarettte bulundum. Ve benim davetim üzerine O, Azerbaycan'a resmi ziyaret yaptı. Lütfen, benim selamlarımı ve en iyi dileklerimi ona iletiniz. Ona söyleyin, canı ne zaman isterse Azerbaycan'da benim misafirim olabilir.

Siz birkaç konuya değindiniz. Romanya'da Azerbaycan Büyükelçiliği'nin açılması çok gereklidir. Biz bunu istiyoruz. Cumhurbaşkanı Emil Constantinescu ile bu konu üzerine bir konuşmamız oldu, Romanya Azerbaycan'da, Azerbaycan ise Romanya'da büyükelçilik açsınlar diye. Romanya bu çalışmayı gerçekleştiriyor ve birkaç aydır bu ülkenin büyükelçisi Azerbaycan'da bulunuyor. Biz de Romanya'da bir büyükelçilik açmaya çalışacağız. Elbette, Azerbaycan Romanya'ya kıyasla daha küçük bir ülkedir. Ülkemizin ekonomik olanakları da hâlâ sınırlı.

Siz Bakü'de Azerbaycan'ın bir tarafını görüyorsunuz, fakat öteki tarafını görmüyorsunuz. O da şudur ki, Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si Ermenistan silahlı kuvvetlerinin işgali atındadır. Bir milyondan fazla vatandaşımız işgal edilmiş topraklardan zorla göç ettirilmiştir. Onlar yedi- sekiz senedir çadırlarda yaşıyorlar.

Biz Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığını barışçıl yoldan çözmek istiyoruz. Fakat ne yazık ki, Ermenistan'ın uzlaşmaz tutumu yüzünden bunu sağlayamıyoruz. Romanya Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülklerden biridir ve ben bunu çok iyi biliyorum. Sizin açıklamanız da bizim için önemlidir, Romanya Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü destekliyor. Bu, sadece Azerbaycan için değil, her ülke için, Romanya için de önemlidir. Biz de Romanya'nın toprak bütünlüğünü destekliyoruz.

Sizin ülkede de Macar azınlıklarla ilgili bazı sorunlar olduğu bilinmektedir. Siz bu sorunu barışçıl yoldan çözdüğünüz için ben çok sevindim.

Ghiorghi Prisacaru: Biz ikili bir sözleşme yaptk.

Haydar Aliyev: Biliyorum, Sn. Constantinescu bana bu konuyu anlatmıştır. İşte, siz anlaşma yapmışsınız, fakat bizde 12 sene önce savaş başlamıştır, hâlâ bitiremiyoruz.

Ben açıklamalarınızdan dolayı size bir daha teşekkür ediyorum. Umarım, siz bundan böyle de aynı tutumu savunacaksınız.

Azerbaycan Avrupa ülkesidir. Birincisi şundan dolayı, biz Avrupa kıtasında bulunuyoruz. İkinci neden, Avrupa değerleri artık Azerbaycan'ın yaşamına derinden kök salmıştır. Azerbaycan'da kendi ulusal manevi değerlerimizin yanı sıra, Avrupa değerleri de benimsenmektedir. Şimdi Azerbaycan demokrasi, ekonomik reformlar, piyasa ekonomisi yolunda ilerleyerek evrensel değerlere ve özellikle Avrupa değerlerine bağlılığını birkez daha sergiliyor. Bu nedenle de biz Avrupa Konseyi'ne üye olmak istiyoruz.

Şimdi Azerbaycan'da bazı kişiler biz bu Avrupa Konseyi'ni ne yapacağız diyorlar? Zira Avrupa Konseyi'nde Azerbaycan'a bal vermiyorlar, tam tersi çok önemli talepler öne sürüyorlar. Fakat biz kendimizi Avrupa'dan tecrit edemeyiz.

Ben teşekkür ediyorum, siz bu ayın 28'de Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nde Azerbaycan'ın Avrupa Konseyi'ne üyeliği konusunun görüşüleceği yönünde açıklama yaptınız. Açıklamanızı tasvip ediyorum ve sizin ülkenin milletvekillerinin Azerbaycan'a oy vereceklerini düşünüyorum.

Siz petrol konusuna da değindiniz. Köstence hakkında konuştunuz. Birincisi, ben söyledim,- biz burada büyük İpek Yolunun restorasyonu ve Avrupa Birliği'nin TRACECA programının gerçekleştirilmesi ile ilgileniyoruz. Romanya ve özellikle, onun büyük liman kenti olan Köstence İpek Yolunun restorasyonunda çok önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle de bizim bu alanda işbirliğimizin büyük bir geleceği var. Siz doğru buyurdunuz, Tuna nehri üzerinden Avrupa'nın kuzey noktasına kadar bu yolun yapımını sürdürmek mümkün.

Ben birkaç sene önce Almanya'yı ziyaretim sırasında Federal Şansölye Helmut Khol ile görüşmede ona da bu konuyu anlatmak istedim, Azerbaycan'dan, Gürcistan'dan, Karadeniz'den, Köstence'den, ardından Tuna nehri boyunca Almanya'dan geçip daha kuzeye doğru gitmek mümkün. Eskiden, birkaç yüzyıl önce Batı ile Doğu arasındaki ticari ilişkilerde bu yol kullanılıyordu.

Somut olarak petrol konusuna gelince ise ben söyledim ve yine söylüyorum, - Azerbaycan'ın petrolü çok ve hep çok olacaktır. Biz Bakü-Tiflis-Ceyhan ana ihraç petrol boru hattının inşasına daha şimdi başlıyoruz. Biz geçen yıl Nisan ayında Bakü-Supsa petrol boru hattını işletmeye açtık. Bakü petrolü tankerlere yüklenerek oradan birçok ülkelere taşınıyor, bu sene daha fazla taşınacak. Bu nedenle de tekrar söylüyorum, bu çalışmada Köstence limanı da kullanılabilir. Bakü-Supsa petrol boru hattı ileride daha geniş alanları kapsayacaktır.

Azerbaycan gibi Romanya da eskilerden beri petrol ülkesidir. Siz Ploesti Üniversitesi ile Azerbaycan Devlet Petrol Akademisi arasında ilişkilere değindiniz. Ben iyi hatırlıyorum, İkinci Dünya Savaşından sonra Sovyetler Birliği ile Romanya arasında dostluk ilişkileri kuruldu. Yaklaşık olarak 1940'lı yılların sonunda, 1950'li yılların başlarında Azerbaycan'dan çok sayıda uzman gidip birkaç yıl Ploesti'de petrol tesislerinde çalışmışlardı. Bunlar da bizim ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin eskilere dayandığını gösteriyor.

Bir zamanlar Piteşti ve Sumgayıt arasında çok yoğun ilişkiler vardı. Sizin Piteşti kentiniz kimya sanayi merkezidir, Azerbaycan'da da Sumgayıt kimya sanayi merkezidir. Tekrar söylüyorum, bir zamanlar bu kentler arasında yoğun ilişkiler vardı ve ben tüm bu çalışmalara katıldıydım.

Nitekim tüm alanlarda, özellikle petrol alanında bizim ilişkilerimizin gelişmesi gerektiğini düşünüyorum. Biz kendimiz bunun için önlemler alacağız. Bir düşünelim, belki benim Romanya'yı resmi ziyaretime kadar herhangi bir konuda somut çözüm sağlamak mümkün olur.

Ben biliyorum, Köstence-Trieste petrol boru hattı var. Bu petrol boru hattının kullanılması konusunu İtalya'nın Azerbaycan'da yaygın faaliyetlerde bulunan "Eni Agip" şirketi öne sürmüştür. Onlar petrolün Trieste'den İtalya'ya taşınmasını öngörüyorlar. Gördüğünüz gibi, ben tüm yolları biliyorum. Biz bunların hepsini teker teker ele alıyoruz.

Siz geldiğiniz ve biz görüşme yaptığımız için ben çok sevinçliyim. Birkez daha tekrarlıyorum, Azerbaycan ile Romanya arasında sıkı dostluk ve işbirliği mevcuttur. Ülkelerimiz parlamentoları da bu ilişkilerin gelişmesine kendi katkılarını yapmalılar. Siz bunu yaptığınız için teşekkür ediyorum.

Ghiorghi Prisacaru: Sayın Cumhurbaşkanı, çok az zamanınız olduğunu biliyoruz. Biz bunu suistimal etmek istemiyoruz. Ben bize zaman ayırdığınız ve söylediğiniz kelimeler için Size derin şükranlarımı sunuyorum. Ben şunu da doğrulamak isterim ki, bizim halklarımız kendi sorunları, yaşamlarında gelişen sosyo-politik süreçler, hatta düşünce tarzı açısından birbirine benziyorlar. Romanya Avrupa Konseyi'ne katılmak istediği sırada bizde de, Avrupa Konseyi'ne gerek var mı, yok mu diye konuşanlar oldu? Ben size tamamen katılıyorum, "Avrupa" dendiğinde mutlaka bir değerler toplusu kastedilmeli. Zira şimdi süreçler öyle bir şekilde işlemektedir ki, halihazırda dünyadan tecrit edilmiş bir biçimde yaşamak mümkün değildir. Bu nedenle de biz bu değerler düzeninde bir birliktelik içinde olmalı ve yaşamalıyız.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben Size derin şükranlarımı sunuyorum ve sizi Romanya'ya bekliyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, izninizle, ben Romanya'daki hayatın yansıtıldığı şu foto albümünü de size vermek istiyorum. Siz Romanya'yı çok iyi biliyorsunuz. Bu foto albüm Romanya'da gezdiğiniz yerlerin bazılarını Size birkez daha hatırlatacaktır.

Haydar Aliyev: Çok teşekkür ederim.

"AZERBAYCAN" Gazetesi, 15 Haziran 2000 yılı.