Sizleri şu toplantıya çağırmaktaki amacım, toprak reformunun yapılması yönündeki çalışmalarla ilgileniyor olmamdır. Genel anlamda, toprak reformu uygulanıyor, bu konuda düzenli olarak bilgiler verilmektedir. Mamafih pamuk tarımının yapıldığı rayonlarda (red.rayon-idari bölge) toprak reformunun uygulanması ve şu anki durumu özel ilgi odağı haline gelmiştir.

Düşünüyorum ki, pamuk üretilen rayonlarda bizim geniş ve çok verimli arazilerimiz bulunmaktadır. Onların bölünmesi, dağıtımı, bunların verimli bir şekilde kullanımı karmaşık bir süreçtir. Bu süreç nasıl gerçekleşiyor? İşler ne durumda, nasıl gidiyor? Ben bununla ilgili bilgi almak istiyorum.

Tarım Bakanının bizi bu konuda bilgilendirmesini isterdim. Ardından bölgelerden katılan kişiler eğer bu konuda bilgi vermek isterlerse, onları dinleyeceğim.

Kapanış konuşması

Sanıyorum, bugün biz çok yararlı bir toplantı yaptık. Bugün, genel anlamda bakarsak, gündemimiz çok önemli konularla dolu oldu. Günün ilkyarısında yaptığımız toplantı da çok büyük gereklilik ve önemlilik arzetmiştir. Fakat son dönemlerde ekonomik reformların, özellikle toprak reformunun uygulanması ile ilgili durum beni daha fazla ilgilendiriyor. Şu da bir gerçek ki, ben Cumhurbaşkanlığı Dairesi`nden, Bakanlar Kurulu`ndan ve bakanlıklardan gerekli bilgileri alıyorum. Fakat benim yapım böyle, herşeyi kendim bilmek istiyorum. Bu yüzden de, bugün bu fırsattan yararlanarak pamuk tarımının yapıldığı bölgelerin valileri, çırçır fabrikalarını özelleştirip bu çalışmalarla ilgilenen kişileri şu toplantıya davet ettim.

Doğrusu, bugün verilen bilgiler çok memnunluk vericidir. Ben böyle de biliyordum. Fakat bazı endişelerim de vardı. Sizin aktardığınız bilgiler beni bir anlamda rahatlattı. Nitekim birincisi, reformlar düzenli bir biçimde uygulanıyor, topraklar paylanmıştır, özelleştirilmiştir ve insanlar kendi topraklarında çalışıyorlar, bundan memnunlar. Reformların yapılmasıi sonucu insanların maddi durumu, refah düzeyi bir hayli yükselmiştir.

Şimdi burada siz büyükbaş hayvan sayısının ne kadar arttığına ilişkin bilgiler verdiniz. Büyükbaş hayvan sayısındaki artış sadece onların sahiplerinin maddi durumunun düzelmesi anlamına gelmiyor, hem de genel olarak, Azerbaycan`da hayvan ürünlerinin artması anlamına gelmektedir. Bu, bütün halkımız, nüfusumuz, vatandaşlarımız içindir. Yahut önceki yıllara oranla toprağın ne denli verimli kullanıldığına ilişkin bilgiler sundunuz. Görüyorsunuz, çırçır fabrikaları henüz yeni yeni özelleştiriliyor. Özelleştirmeden sonra oradaki çalışmalar henüz istenen düzeyde yapılmamaktadır. Fakat buna rağmen, burada şu bilgiler de aktarıldı, 1997 yılında toplanan pamukla ilgili, - ki biz hava şartlarının kötü olduğunu, sürekli yağmur yağdığını, yağmur olunca da pamuğun kalitesinin düştüğünü biliyoruz, - Azerbaycan`da şimdiye dek görülmemiş veriler elde edilmiştir: mahlıç pamuk üretimi %35 olmuştur.

Tüm bunlar tarım reformlarının uygulanması alanında yaptığımız çalışmaların sonucudur ve tüm bu çalışmaların Azerbaycan`ın ekonomisine, sosyal durumunun ve insanların maddi durumunun düzelmesine ne kadar katkıda bulunduğunu kanıtlıyor. Tüm bunlar çok sevindirici gelişmelerdir.

Fakat burada pamuk ekimi ile ilgili sorunların bulunduğunu da anladım. Ben, öncelikli olarak, bölge valilerine şunu yapmalarını söylüyorum,- sizin bu konulardan uzak kalmamanız, hem toprak sahiplerine, hem de çırçır fabrikaları sahiplerine yardım etmeniz gerekiyor. Şöyle ki, burada verilen sözler yerine getirilsin, tarlalar sürülsün, pamuk ekimi zamanında yapılsın, ekim için pamuk tohum hazırlansın, tarımsal teknikle ilgili önlemler zamanında alınsın diye.

Herhalde verilen bilgiler bende çok büyük umut uyandırıyor. Fakat ben bölge valilerinin bu çalışmaları sonuçlandırmak için kendi faaliyetlerini sürdürmeleri gerektiği düşüncesindeyim. Bakanlar Kurulu, Tarım Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Dairesi toplantıda öne çekilen konuları incelemeli ve gerekli yardımlarda bulunmalılar. Köy nüfusunun yakıtla, elektrik enerjisi ile teminine ve gerekli malların sağlanmasına özellikle özen göstermeliler. Ben tam eminim,1998 yılında Azerbaycan`da daha bol miktarda pamuk üretilecektir. Biz bugün özelleştirmenin, toprak reformunun tutarlı bir şekilde uygulandığına tanık olduk. Ben 1998 yılında bunun daha yüksek sonuçlarına tanık olacağımızdan eminim. Toprak Komitesi toprak sahiplerinin haklarını devlet yasalarıyla güvence altına almalıdır. Ben biliyorum, siz bununla ilgileniyorsunuz. Fakat Toprak Komitesi Başkanı yarın değilse bile, öbür gün bana gelsin, benim bu konu üzerine bazı görüşlerim var, onları size aktaracağım. Herhalde bu çalışmaları hızlandırmak gerekiyor. Biliyorum, belgelerin düzenlenmesi, dağıtımı da büyük bir süreci kapsıyor. Fakat bu çalışmanın da hızlandırılması gerek.

Sizin bölgelerde, genel olarak, tarım bölgelerinde nüfusun sosyal durumu ile ilgili verdiğiniz bilgiler de beni sevindiriyor. Yani durumun böyle olduğu konusundan hiçbir kuşkum yok. Ben Azerbaycan`ın tüm bölgelerindeki durumu hergün izliyorum, bilgiler alıyorum. Ben Azerbaycan`da nüfusun sosyo-ekonomik durumunun hangi düzeyde olduğunu biliyorum. Kuşku yok ki, bu, bizim istediğimiz, beklediğimiz düzeyde değildir.

Ben eminim, ekonomi alanında bizim yaptığımız çalışmalar, ayrıca ekonomik reformlar 1998 yılında sadece köy nüfusunun değil, cumhuriyetin tüm vatandaşlarının sosyo-ekonomik, maddi durumunu bir hayli düzeltecektir.

Bütçeden finanse edilen kuruluşlarda çalışanlar ücret alıyorlar. Fakat bu sene ücretlere zam yapacağız. Yapılan reformlar, özelleştirme sonucunda kişiler kendi mülkiyetlerini kullanarak maddi durumlarını, kuşkusuz ki, iyileştirecekler. Bunların hepsi olacak. Fakat kuşku yok ki, bugünkü durum da normal. Bazı iftiracıların, Azerbaycan`ın durumu ile ilgili yalanlar uydurup söylentiler yaymak isteyen kişilerin girişimleri anlamsızdır, boşunadır. Ben onlara gerçeklerin bilincine varmaları tavsiyesinde bulunuyorum. Gerçekler ise bugün burada aktarılmış olan bilgilerdir. Evet, gerçekler bölgelerde olan durumdur. İsteyen gidip baksın. Fakat herhangi bir odada sıcak yemekler yiyerek dış ülkelerde bir yerlerde ikamet edip halkla ilgili bu tür yalanlar söylemek halka zarar vermek dışında başka birşey değil.

Kuşkusuz ki, bunlar hepsi boş sözlerdir. Ben belki de bunlara hiç aldırmazdım. Fakat eğer bunu söylüyorlarsa, muhalifet gazetelerinde de çeşitli yazılar çıkıyorsa, ben size birkez daha sorup bir cevap almak istedim. Sizin bana tarafsız cevaplar vermiş olduğunuzu düşünüyorum. Sizin verdiğiniz cevaplar bendeki bilgilerle uygunluk arz etmektedir.

Ben bu yönde yapılan çalışmaların sürdürülmesi gerektiğini düşünüyorum. Sadece pamuk ekimine değil,- ki ben şunu günün ilkyarısında düzenlediğimiz toplantıda da söyledim,- tarımın bütün alanlarında çalışmalara özellikle dikkat edilmesi gerekiyor.

Teşekkür ederim.