‎"Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in AGİT Minsk Grubu'nun ABD'li ‎eşbaşkanı Rudolf Perina ile görüşmesinden" (25 Ekim 2001 yılı, Cumhurbaşkanlığı Sarayı) ‎belgesine ilişkin tarihi vesika


Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ anlaşmazlığının çözümünde arabuluculuk görevini üstlenerek çalışmalarda bulunan AGİT Minsk Grubu'nda ABD'yi temsil eden eşbaşkan 2001 yılı sonunda değiştirildi. 3-7 Nisan 2001 tarihleri arasında yapılan Key-West görüşmelerinden birkaç ay sonra ABD'li eşbaşkan Carey Cavanaugh'ın yerine bu ülkenin eski Moldova Büyükelçisi Rudolf Perina atandı.

Bölge ile tanışma gezisine Ekim 2001 yılında başlayan Perina 25 Ekim'de Bakü'de Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile görüşmüştür. O, Ermenistan'ı ziyaret ettikten sonra Azerbaycan'ın başkentine gelmiştir.

Haydar Aliyev'in ABD'li Büyükelçi ile görüşmesinde ABD'de düzenlenen 11 Eylül terör saldırıları, onların uluslararası alandaki duruma ve Dağlık Karabağ anlaşmazlığının çözümüne etkisi ile ilgili konular ele alınmıştır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı söz konusu saldırılardan kısa süre sonra Minsk Grubu'nda yeni ABD'li eşbaşkanın atanmasını ve onun bölgeye gezisini Washington'un Dağlık Karabağ anlaşmazlığının çözümüne yönelik dikkatinin azalmadığının bir göstergesi olarak değerlendirmiştr.

Görüşmede Rudolf Perina 11 Eylül saldırılarının ardından 907. maddenin yürürlükten kaldırılması olanaklarının oluştuğunu belirtmiştir. 11 Eylül'den sonra uluslararası teröre karşı oluşturulan koalisyona Azerbaycan aktif olarak katılmaya başlamıştır. 25 Ocak 2002'de ise ABD hükümeti Azerbaycan'a devlet yardımını yasaklayan söz konusu maddenin yürürlüğünün geçici olarak durdurulması kararını almıştır.

Rudolf Perina Dağlık Karabağ anlaşmazlığının çözümünde Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın kişisel iradesinin büyük önem taşıdığını söylemiştir.

Haydar Aliyev Dağlık Karabağ sorununun çözümü için çaba harcandığı şu sırada saldırgan bölücülük ve uluslararası terörün birbirinden ayrı tutulmamasının büyük önem taşıdığını vurgulamıştır. O, büyükelçiye halihazırda büyük tehlikeye dönüşen terörün bilhassa Dağlık Karabağ ve benzeri anlaşmazlıklardan kaynaklandığını söylemiştir.

Rudolf Perina Minsk Grubundaki eşbaşkanlığı döneminde Dağlık Karabağ anlaşmazlığı ile ilgili bir dizi çelişkili açıklamalarda bulunmuştur. Şubat 2002'de Amerika'nın Ermeni toplumunun temsilcileri ile görüşmesinde Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'a ait olması görüşüne karşı olduğu yönünde bir ifade kullansa da, aynı yıl Nisan ayında Azeri gazeteci ile röportajında ABD'nin Dağlık Karabağ'ı bağımsız bir bölge olarak tanımadığını ve bu bölgenin Azerbaycan'ın bir parçası olarak gördüğünü belirtmiştir.

Aralık 2002'de ise Rudolf Perina "Echo Moskow" radyosuna verdiği demeçte uluslararası kamuoyunun eski Sovyet bölgesi ihtilaflarından Abhazya ve Dinyestr bölgelerinin Gürcistan ve Moldova'ya ait olduğunu kabul ettiğini söylese de, Dağlık Karabağ konusunda farklı bir görüş aktarmıştır.

Rudolf Perina'nın 2001-2004 yılları arasında eşbaşkan olarak görev yaptığı dönemde Minsk Grubu'nun yardımı ile Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının ve cumhurbaşkanlarının özel temsilcilerinin Prag süreci diye isimlendirilen görüşmeleri yapılmıştır. Aynı zamanda savaş bölgesinde taraflar arasında ateşkesin ihlal durumları artmıştır. Temmuz 2003'te Azerbaycan BM Güvenlik Konseyi'nde Ermenistan'ı bu konuda itham ederek bir şikayette bulunmuştur.

Perina'nın eşbaşkanlığı döneminde 14 Ağustos 2002 yılında Azerbaycan ve Ermenistan sınırında, Nahçıvan bölgesinde Haydar Aliyev ve Robert Koçaryan arasında son görüşme yapılmıştır.

Nisan 2004'te onun yerine yeni eşbaşkan - Steven Mann atanmıştır.

Haydar Aliyev Perina ile görüşmesinde ABD'li eşbaşkanın Dağlık Karabağ anlaşmazlığı ile ilgili daha sonralar yapacağı çelişkili açıklamalara benzer görüşlerin olduğunu belirtmiştir: "Şimdi bazıları yine de uluslararası terör ile saldırgan bölücülüğün birbirinden farklı olduğunu göstermek istiyorlar. Fakat bunlar birbiriyle bağlantılı şeylerdir. Bu nedenle de şimdiki zamanda güçler kenetlenmeli, uluslararası teröre karşı ortak mücadele verilmelidir".

Tarihi vesika 28 Mart 2006'da düzenlenmiştir