Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Amerika-Azerbaycan Ticaret Odası’nda onuruna verilen resepsiyonda konuşması - Washington, Ulusal Yapı Müzesi, 30 Temmuz 1997


scotch egg
scotch egg
scotch egg
scotch egg
temp-thumb
temp-thumb
temp-thumb
temp-thumb

Sayın Bakan, Sayın kongre üyeleri, büyükelçiler!

Sayın Amerikalılar, Azeriler, Bayanlar ve Baylar!

Ben hepinizi içtenlikle selamlıyor, size saygı ve sevgilerimi sunuyorum.

Ben Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Bill Clinton'un davetlisi olarak resmi ziyaret için  Amerika'ya geldim. New York kentinde Amerikan toprağına ayak bastığım andan itibaren bu gezinin başarılı geçtiğini, Amerika Birleşik Devletleri'nde bana ve beraberimdeki kişilere çok sıcak bir dostluk ortamının sağlandığını memnuniyetle söyleyebilirim.

Tüm görüşme ve  temaslarımız çok samimi, karşılıklı anlayış ve dostluk ortamında geçmektedir ve bu günlerde yapılan görüşmelerimizde arzu ettiğimden daha büyük başarı elde edilmiştir. Tüm bunlardan dolayı, bize gösterilen misafirperverlik, sıcaklık, samimiyet için Amerika Başkanı Sayın Bill Clinton'a ve bizi ağırlayan, bugün bizimle görüşme yapan ve bu muhteşem sarayda toplanan herkese teşekkür ve şükranlarımı sunuyorum.

Azerbaycan, bağımsız bir devlet olarak dünyanın tüm ülkeleriyle karşılıklı faydalı ilişkiler kuruyor ve biz bağımsızlık döneminde bu alanda bir çok başarıya imza attık. Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanması halkımız için tarihi bir gelişme, tarihi bir başarıdır. Biz bununla gurur duyuyor, seviniyoruz. Uzun yıllar ve yüzyıllar boyunca özlemini çektiğimiz ulusal özgürlüğümüze, bağımsızlığımıza kavuştuğumuz için seviniyor ve gurur duyuyoruz.

Ben bugün burada, Washington'da, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkentinde, tarihi mimarlık anıtı olan bu muhteşem sarayda Azerbaycan Bayrağını gördüğümde, Azerbaycan Bayrağının Amerika Birleşik Devletleri Bayrağı ile yan yana bu salona getirilmesini izlediğimde, ABD Milli Marşı ile birlikte bağımsız Azerbaycan devletinin milli marşını duyduğumda sevincimi anlatacak kelime bulamıyorum. Her Azerbaycanlı için, Azerbaycan'ın her vatandaşı için özgürlük, bağımsızlık çok değerlidir! Biz bunun pek çok güzel sonuçlarını alıyoruz! Dünyanın en büyük devleti olan Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington'da tüm bunları izlemek bize ayrıca gurur veriyor.

Biz buraya, sizin ülkeye iyi niyetlerle, Amerika ve Azerbaycan ilişkilerini geliştirme, genişletme ve daha üst boyutlara taşıma amacıyla geldik. Umarım ve eminim, bugüne dek temaslarımızda sağlanan başarılar devam edecek, görüşme ve toplantılarımızda daha fazla istek ve dileklerimiz gerçeğe dönüşecek ve nihayetinde, Beyaz Saray'da Başkan Bill Clinton ile bir araya gelerek ülkelerimiz arasında birçok belgeyi imzalayacak ve böylece, Amerika-Azerbaycan dostluk ilişkilerini, işbirliğini genişletecek, üst boyutlara taşıyacağız. Bu, bizim isteğimiz, temennimiz ve dış politikamızın yüce amacıdır. Bu hedeflerimizin gerçekleşmesini çok isterim.

Son yıllarda ülkelerimiz arasındaki ilişkiler olumlu bir seyir izlemektedir. Ekonomik ilişkilerimizde çok güzel başarılara imza atıldığını düşünüyorum. Biz Azerbaycan'da yasal, demokratik, hukuk devletini kuruyoruz. Piyasa ekonomisini uygulayarak Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomisini geliştirme kararlılığı içindeyiz. Biz Azerbaycan'ın kapılarını açarak yabancı yatırımın ülkemize gelmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Tüm bu alanlarda bir hayli başarı elde ettiğimizi bugün söyleyebilirim. Birçok ABD şirketinin ve özellikle petrol şirketlerinin Azerbaycan'a gelmesi, Azerbaycan ile ortak çalışmalarda bulunması ve pekçok yatırımın yapılması bu başarılar arasında yer almaktadır ve  bizim bu ilişkilerimizin fiili sonucudur.

Bu, henüz bir başlangıçtır. İmzaladığımız birkaç anlaşma ve yakında imzalayacağımız anlaşmalar Amerika Birleşik Devletleri ve Azerbaycan arasında ekonomik işbirliğinin onlarca yıl devam etmesini öngörüyor. 21. yüzyılın Amerika Birleşik Devletleri ve Azerbaycan arasında, özellikle Azerbaycan'ın Hazar Denizi havzasının enerji kaynaklarının kullanımı alanında kesinlikle son derece verimli ve muazzam bir gelişmenin sağlandığı bir dönem olacağını söyleyebilirim. Biz bu büyük geleceğin temelini atıyoruz.

Bağımsız Azerbaycan’ın bu iyi niyetle, - hem kendi ulusal çıkarları, hem Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarları için iyi adımlar atması bana gurur veriyor. Bu yönde kararlı bir şekilde faaliyetlerde bulunacağımızdan ve hiçbir gücün bu faaliyetimizi durduramayacağından,  önüne geçemeyeceğinden şüpheniz olmasın. Biz gelecek nesillere önemli bir anıt yapıyoruz ve bu anıt Amerika-Azerbaycan dostluk, işbirliği anıtı olacaktır.

Genç bağımsız Azerbaycan devletinin önünde bazı ciddi sorunlar bulunuyor. Biz bu sorunları çözüyoruz. Bu yolun bizim için kolay olmayacağını anlıyoruz ve nitekim bağımsızlığımızı kazanırken de bunun bilincinde idik. Büyükelçi Armitage’in, benim 1991 yılında, henüz Sovyetler Birliği’nin mevcut olduğu dönemde yaptığım bir konuşmamdan birkaç kelimeyi bugün anımsatması beni memnun etti. Hakikaten bunlar benim sözlerimdir. O zaman ben Sovyetler Birliği’nin çöktüğünü ve Komünist Partisi’nin iktidardan gitmesi ve genel olarak dünya sahnesinden çekilmesi gerektiğini söylemiştim. O zaman ben Azerbayca’ın bağımsız bir devlet olması gerektiğini ve kendi bağımsızlığını kazanmak zorunda olduğunu söylemiştim. Ben o zaman bizim  ne pahasına olursa olsun, bağımsızlığımızı sağlamamız gerektiğini söylemiştim. Bunun bizim için kolay olmayacağını, zor olacağını, ancak bu yolla gitmek zorunda olduğumuzu, eğer bu yolu izlemezsek, tarihin bizi affetmeyeceğini, gelecek kuşakların zaten bunu yapacağını, ancak  o zaman da geç kalınacağını, bizim çok şey kaybetmiş olacağımzıı söylemiştim.

Bu sözleri ben yedi yıl önce söyledim. Söylediğim kelimelerin gerçek olması, gerçeğe dönüşmesinden dolayı bugün gurur duyuyorum.  Azerbaycan, bağımsız bir devlettir. Ancak o zaman da söylemiştim ve bugün de söylüyorum, bağımsızlık yolu kolay değil, zordur. Biz bu zor yoldan yürüyoruz. Aksi takdirde düzgün, yani geniş bir yola çıkamayacağız. Fakat ben inanıyorum ve eminim: biz bağımsızlığın geniş yoluna çıkacağız ve Azerbaycan, bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürecek, Azerbaycan'ın bağımsızlığı ebedi, kalıcı olacak ve bizim bağımsızlığımızı, ulusal özgürlüğümüzü kimse, hiçbir şekilde sarsamayacaktır.

Önümüzdeki bu zorlukların çoğunun üstesinden geliyoruz. Ancak öyle sorunlar var ki, bunların bertaraf edilmesi için bizim yardıma ihtiyacımız var. Bu sorunlardan en büyüğü Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ sorunudur. Biz hiçbir zaman bu sorunu başlatmadık, - tarihi geçmiş için bunu bugün bir kez daha söylemek istiyorum. Ancak geçmişe mazi derler. Bu ihtilaf dokuz sene önce başladı. Biz büyük kayıplar, kurbanlar verdik, halkımız şehitler verdi, kanlar döküldü, Azerbaycan topraklarının yüzde 20'si Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal edildi. İşgal altındaki topraklardan bir milyon vatandaşımız göçe zorlandı, sınır dışı edildi; şu anda Azerbaycan'ın diğer bölgelerinde çadırlarda zor koşullarda yaşıyor.

Biz bunlara katlandık, bugün de katlanıyoruz. Tüm bu zorluklara, kayıplara, darbelere rağmen, biz barış istiyoruz, sorunu barış yoluyla çözmek istiyoruz. O yüzden de üç sene önce ateşkes anlaşmasını imzaladık. Üç yıldır, bu ateşkes anlaşmasına bağlıyız, ateşkesi uyguluyoruz. Bugün birkez daha beyan ederim ki, ateşkesi bundan sonra da, kalıcı barış sağlanıncaya dek uyguluyacağız. Biz bundan böyle savaşların başlamasına asla izin vermeyeceğiz, savaşın yeniden başlamasına kendi payımıza izin vermeyeceğiz. Zira sorunu barış yoluyla çözmek istiyoruz.

Ancak bu sorunun çözümü için bize yardım lazım. Siz bunun tarihçesini biliyorsunuz. Minsk Grubu son yıllarda çok iş yaptı, ancak önündeki görevi henüz gerçekleştirmiş değil. Geçen sene Aralık ayında AGİT Lizbon Zirvesi'nde sorunun barışçıl yoldan çözümü için üç prensip belirlendi: Azerbaycan ve Ermenistan cumhuriyetlerinin toprak bütünlüğünün sağlanması, Dağlık Karabağ'a Azerbaycan Cumhuriyeti’nin sınırları içinde en geniş özekliğin verilmesi, Dağlık Karabağ'ın tüm nüfusunun güvenliğinin güvence altına alınması.

Biz bu ilkeleri kabul ettik. Bizim milli egemenliğimizi zedelemesine rağmen biz bunu kabul ettik ve Ermenistan’ın da kabul etmesini isteriz. Ermenistan henüz bunu kabul etmiş değil. Minsk Grubu, onun eşbaşkanları - Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Fransa sorunun bu ilkeler temelinde çözülmesine çalışmalılar. Eminim, eğer üç büyük devlet, üç büyük devletin başkanları - Başkan Bill Clinton, Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac bu sorumluluğu üstlenmiş ve 20 Haziran’da Denver kentinde ortak bir açıklama yapmışsalar, demek ki, onlar bu sorunu çözmeyi başaracaklar. Ben buna inanıyorum, Azerbaycan halkı inanıyor ve büyük umutlar besliyor.

Beni buraya - Amerika'ya, Washington'a uğurlarken her Azerbaycan vatandaşının bir isteği vardı - Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Amerika'dan, Washington'dan nasıl bir haberle dönecek? Bekledikleri haber, Amerika Birleşik Devletleri, onun Başkanı Sayın Bill Clinton’un bu sorunun çözümü için kesin önlemler almasından ibarettir. Amerika Birleşik Devletleri, onun başkanının bu önlemleri alması mümkün. Ben Azerbaycan halkının bu umudunun gerçek olmasını çok istiyorum. Bu illa bugün yapılmalı demiyorum. Ancak devlet başkanları bu sorunun 1997 yılında çözüm bulacağı sözünü verdilerdi. Ben  Azerbaycan'a dönüşte Bakü kentine indiğimde şu açıklamayı yapmayı çok isterim: evet, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkentinde, Washington'da bana sorunun bu yıl çözüm bulacağını ve Azerbaycan’da kalıcı barışın sağlanacağını bildirdiler.

Sayın Amerikalılar, bugün Azerbaycan'da herkesin barış istediğine inanın. Biz barış istiyoruz. Azerbaycan'da barış istiyoruz, Kafkasya'da, tüm bölgemizde barış istiyoruz. Ermenistan ve Azerbaycan arasında kalıcı ve adil barış istiyoruz. Bu, bizim temel amacımızdır ve bu konu, bu sorun bizim için en zor sorundur. Umarım, Amerika ile dostluk, işbirliği ilişkilerimizin bu sorunun çözümünde bize  yardımı dokunacaktır. Biz bu umutlarla yaşıyoruz.

Bu arada yaptığımız görüşmelerde bir meseleyi - 1992 yılında ABD Kongresi tarafından kabul edilen 907 sayılı ek maddenin kaldırılması konusunu gündeme getirdik. Geçenlerde biz Amerika Birleşik Devletleri'nde bu ek maddenin kaldırılmasına ilişkin düşüncenin oluştuğu yönünde bir haber aldık. Bugün Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanı Sayın Pena’nın da bu kürsüden söylediği bu sözler beni sevindirdi. Umarım, bu konu bugünlerde nihayet çözülecektir.

Bugün Kongrede - Temsilciler Meclisi'nde ve Senato'da yaptığımız görüşmeler de bizi çok umutlandırdı. Ayrıca Sayın Bill Clinton, açıklamalarında bu maddenin iptalinden yana olduğunu defalarca kez söyledi. Bayan Albright, Dışişleri Bakanlığı görevine henüz başlarken Senato'da yaptığı konuşmasında bu maddenin kaldırılması konusunu öne sürdü. Amerika'nın yaşamında önemli yeri bulunan, geçmişte ve günümüzde de büyük siyasetle uğraşan kişilerle bugünlerde görüşmelerimiz oldu ve ben bundan çok memnun kaldım. Ben bu görüşmeleri önemsiyorum. Bu önemli siyasetçiler de işbu maddenin iptal edilmesinden yana oldular. Bu nedenle ben Azerbaycan'a döndüğümüzde bu konuyla ilgili Azerbaycan halkına müjdeli bir haber vereceğimizi umuyorum.

Ben bu umutlarla, bu dileklerle Sayın Başkan Bill Clinton ile görüşmeyi sabırsızlıkla bekliyorum. Umarım, bu görüşme de  etkili ve verimli olacaktır.

Biz Amerika'nın petrol şirketleri ile işbirliğimizi genişletmekteyiz ve birkaç anlaşmanın tasarısı de hazırlanmıştır. Uzlaşma sağlanırsa, bu anlaşmalar işte burada, Washington'da imzalanacaktır. Bu anlaşmaların işte Amerika'nın başkenti Washington'da imzalanması ve Azerbaycan'da, Hazar Denizi havzasında bunların gerçekleştirilmesi gayet sembolik olacaktır.

Bir görüşü de vurgulamak isterim ki, Azerbaycan halkı, Hazar Denizi'nde petrol üretimine 50 yıl önce başladı. Azerbaycanlılar, denizden petrol çıkarmanın öncüsü oldular. 50 yıl sonra, 20.yüzyılın sonunda Azerbaycan, Hazar Denizi'nde yeni bir aşamayı başlattı. Hazar Denizi'nin derinliklerinde bulunan petrol yataklarının dünyanın dev şirketleri, keza Amerika Birleşik Devletleri şirketleriyle ortak işlenmesi programı öne sürüldü. Azerbaycan, dünyanın  dev şirketlerinin Hazar Denizi’ne gelmesini sağladı. Günümüzde Hazar Denizi havzası, dünyanın en muazzam enerji rezervlerine sahip bir havzası olarak bilinmekte ve tüm dünyanın ilgisini çekmektedir. Bunda da Azerbaycan halkının, cumhuriyetinin büyük hizmetleri vardrı. Umarım, bizim bu hizmetlerimiz tüm halkların, özellikle Amerika Birleşik Devletleri halkının gönencine ve kalkınmasına katkıda bulunacaktır.

Bu gezi günlerinde biz Amerika Birleşik Devletleri tarihini bir kez daha incelemiş olduk. Amerika Birleşik Devletleri, tarihi anlamda önemli bir mesafe katetti. Dünyada demokrasinin, insan haklarının korunması ve pekiştirilmesinde Amerika Birleşik Devletleri beşer karşısında büyük hizmetler gösterip ve dünyaya büyük örnek olan bir devlet olarak tanındı. Amerika Birleşik Devletleri'nin bu deneyimi demokrasi, kalkınma yolunda ilerleyen her ülke, halk için bir örnek teşkil etmektedtir. Bu, bizim için de örnektir. Biz bu tecrübeyi kullanıyor, bundan sonra da kullanacağız. Amerika demokrasisi, siyasi çoğulculuğu, insan özgürlüğü bizim için örnektir, tecrübe kaynağıdır. Bu birikimden dolayı ben Amerikan halkının tarihi başarılarına değer veriyor, saygı ve sevgimi sunuyorum.

Bugün bu muhteşem salondakilerin hepsi Amerika-Azerbaycan ilişkilerini güçlendirme ve geliştirme arzusuyla burada toplanmıştır. Bu toplantıyı, geziyi organize eden Amerika-Azerbaycan Ticaret Odası  büyük hizmetlerde bulunarak önemli faaliyetlere imza atıyor ve bu arada Amerika-Azerbaycan ekonomik işbirliği için büyük bir çalışma yapmıştır. Ben bu ticaret odasının çalışmalarını beğeniyor, destekliyor ve bu çalışmalarından dolayı Amerika-Azerbaycan Ticaret Odası yönetimine, yönetim kuruluna teşekkür ve şükranlarımı sunuyorum. Bütün bu ortak çalışmaların devam edeceğinden ve hepimizi ileriye taşıyacağından emin olduğumu belirtmek isterim.

Burada, Washington'da, güzel bir mimarlık yapısı olan bu muhteşem sarayda Amerikan halkına, Amerikan devletine saygı ve sevgilerimi sunuyorum. Amerika'nın tarihi başarılarına saygı ve sevgimi ifade ediyorum.

Amerika Birleşik Devletleri’ne, Amerikan halkının şerefine, Amerika-Azerbaycan dostluğuna, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Bill Clinton şerefine kadeh kaldıralım. Lütfen. Teşekkür ederim.

Çeviri 1 Ağustos 1997 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır.