Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Kraliçesi II. Elizabeth ile görüşmedeki konuşmasından - 21 Temmuz 1998, Buckingham Sarayı, Londra


II. Elizabeth: Sayın Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, sizi en içten dileklerle, yürekten selamlıyorum, Büyük Britanya`yı resmi ziyaretinizin beni memnun ettiğini belirtiyorum.

Ekselansları, İkinci Dünya Savaşı`ndaki zaferin 50.yıldönümü nedeniyle 1995 Mayıs ayında Londra`da düzenlenen kutlamalarda sizinle yaptığım görüşmeyi ben iyi hatırlıyorum. Bunun yanı sıra şunu vurgulamam gerekir ki, Birleşik Krallık Azerbaycan ile ilişkilerin geliştirilmesine büyük önem veriyor.

Haydar Aliyev: Sayın Kraliçe Hazretleri! Sizinle görüşmemizden ben de büyük memnunluk duyuyorum. Dünyanın en büyük devletlerinden biri olan Büyük Britanya ile tüm alanlarda karşılıklı yarara dayalı ilişkilerin daha da güçlendirilmesi bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti için çok önemlidir.

Sayın Kraliçe, sizi Azerbaycan`da çok iyi tanıyorlar ve seviyorlar. Halklarımız arasında ilişkilerin tarihi de eskilere uzanıyor. Daha Orta çağlarda bile İngiltere ve Azerbaycan arasında ekonomik ilişkiler, özellikle ticari ilişkiler gelişmişti.

II. Elizabeth: Sizin ülkeniz hakkında geniş bilgim var. Sizin yönetiminiz altında son yıllarda Azerbaycan`da laik, demokratik hukuk devletinin kurulması alanında yapılan çalışmalar İngiltere`de büyük ilgiye neden oluyor.

Büyük Britanya şirketlerinin Azerbaycan`da geniş faaliyeti için sağlanan koşullardan dolayı size şükranlarımı sunuyorum. Ülkelerimizin tüm alanlarda, özellikle bilim, kültür, eğitim alanındaki ilişkilerinin düzenli bir biçimde geliştirilmesinin büyük önem taşıdığını vurguluyorum.

Haydar Aliyev: Bu alanda taraflarça atılan adımlar özel önem arz etmektedir. Biliyorsunuz ki, Hazar`ın Azerbaycan`a ait bölümündeki petrol yataklarının ortak işlenmesi için imzalanmış tarihi anlaşmaların yaşama geçirilmesinde Büyük Britanya`nın petrol şirketleri yakından iştirak ediyor.

Başbakan Tony Blair ile bugünkü görüşmemizin ardından Azerbaycan ve Büyük Britanya şirketleri arasında bir dizi yeni anlaşmalar imzalanacaktır. Ülkelerimiz arasında ekonomik alanda ilişkiler halihazırda yüksek düzeydedir. Demokratik hukuk devletinin kurulmasında ve ekonomik reformların başarılı bir biçimde uygulanmasında büyük başarılar kazanmış Azerbaycan bunun yanı sıra bir dizi sorunlarla karşılaşmıştır. Bu sorunlardan biri Ermenistan silahlı kuvvetlerinin ülkemize karşı 1998 yılından bu yana yaptığı askeri saldırıdır. Saldırı sonucunda Azerbaycan topraklarının yüzde 20`den fazlası işgal edilmiştir. Bu topraklardan göç etmek zorunda kalan 1 milyondan fazla vatandaşımız hâlâ çadırlarda zorlu koşullar altında yaşıyorlar. İşgal edilmiş Azerbaycan topraklarında yüzlerce kent ve köy yıkılmış, yakılmış, evler, okullar, hastaneler yağmalanmış, eski kültür anıtları yok edilmiştir. Halihazırda ateşkes uygulanmaktadır ve kan dökülmüyor. Fakat bu, barış demek değildir.

Bu anlaşmazlığın barışçıl yoldan giderilmesi için AGİT`in bu amaçla oluşturulmuş Minsk Grubu çerçevesinde yapılan görüşmelerden, üç büyük devletin - ABD`nin, Rusya`nın ve Fransa`nın Minsk Grubu eşbaşkanlığını üstlenmesinden bahsederken anlaşmazlığın çözümü için eş başkanların sundukları önerilerin Azerbaycan tarafından ilgiyle karşılandığı ve dikkatlice araştırıldığı vurgulamak mümkün. AGİT üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının 1996 Aralık ayında Lizbon`da yapılan zirve toplantısında Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının politik yöntemlerle çözümüne ilişkin kabul edilmiş ilkeleri Büyük Britanya dahil 53 devlet onaylamıştır. Biz bu anlaşmazlığın aynı ilkelerin temelinde kısa sürede çözüme bağlanmasından yanayız.

Bölgede barışın, huzurun yeniden sağlanması için bu ihtilafın kısa sürede giderilmesinin önemli olduğunun, dünya kamuoyunun, nüfuzlu devletlerin bu konuya özellikle hassasiyet göstermelerine ihtiyaç duyulduğunun altını çiziyorum.

Azerbaycan demokratik gelişme, piyasa ilişkileri yolunu seçmiş, Dünya Kamuoyu ile yoğun ilişkiler kurmuş, kendi kapılarını yabancı işadamlarına açmıştır ve ekonomisinin dünya ekonomisiyle entegrasyonuna, Avrupa kuruluşlarına tam üye olmaya büyük önem veriyor. Halihazırda cumhuriyetimizde Büyük Britanya`nın 100`ü aşkın şirketi faaliyette bulunuyor.

Daha bu yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ile Azerbaycan arasında sıkı ilişkiler oluşmuştur. Bağımsız cumhuriyetimiz Büyük Britanya gibi nüfuzlu bir devletle müttefik olmaktan, onun şahsında kendisine yakın bir dost bulmaktan çok memnundur. Azerbaycan ile Büyük Britanya arasında uluslararası örgütler çerçevesinde de iyi ilişkiler kurulmuştur. Biz ülkemizin haklı davasında İngiltere`nin çabalarını daha da güçlendireceğinden eminiz.

Dünya ülkelerinin Azerbaycan ile karşılıklı yarara dayalı ilişkiler kurmaya büyük özen gösterdiklerini bildiriyorum. Bölgede stratejik bir öneme sahip olan cumhuriyetimizde Avrupa-Kafkasya-Asya ulaştırma koridorunun normal çalışması için bir hayli pozitif önlemler alınmıştır. TRACECA programı başarıyla uygulanıyor. Trans-Kafkasya ulaştırma koridoru kısa süre içinde Azerbaycan`ı, genel olarak tüm Kafkasya`yı, Avrupa`yı birleştirmiştir.

Dünya halkları arasında ekonomik, kültürel ilişkilerin kurulmasında bir zamanlar büyük önem taşımış olan tarihi "İpek Yolu"nun restorasyonu için Avrupa Birliği`nin desteği ile TRACECA programı çerçevesinde bu sene 7-8 Eylül tarihleri arasında Bakü`de uluslararası konferans düzenlenecektir. Biz bunun söz konusu uluslararası etkinliğe katılan tüm devletler için özel önem arz edeceğinden eminiz.

Azerbaycan`da ekonomik reformlar, özelleştirme düzenli bir biçimde başarıyla uygulanmıştır. Eski Sovyet coğrafyasında bulunan ülkeler arasında ilk defa Azerbaycan`da toprak üzerinde özel mülkiyet hakkı tanınmış, ülkemizde siyasal çoğulculuk, ifade özgürlüğü sağlanmıştır. Bağımsız cumhuriyetimiz gelişmiş Batılı devletlerin tüm konulardaki birikiminin incelenmesine ve uygulanmasına her zaman büyük önem veriyor.

İnanıyorum ki, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak benim bu ülkeyi resmi ziyaretim Azerbaycan ile Büyük Britanya arasında bilim, kültür, eğitim alanında ilişkilerin sürekli olarak geliştirilmesinde yeni bir aşama başlatacaktır. Halklarımız arasındaki kültürel, insani ilişkilerin daha da pekiştirilmesi için Cumhuriyetimizde faaliyet gösteren İngiliz işadamlarının gerekli çabaları göstermelerinden memnun kaldığımı belirtiyorum. (Kraliçe hazretleri ile 1995 yılındaki görüşmesinde onu Azerbaycan`a resmi ziyarete davet ettiğini hatırlatan ülke cumhurbaşkanımız halkımızın onu saygın bir konuk olarak ağırlamaktan memnun kalacağını söyledi).

Kraliçe hazretlerinin ülkemize gezisinin Azerbaycan halkı için önemli bir gelişme olacağından eninim. Halkımız sizi saygıdeğer bir konuk olarak ağırlamaktan memnun olacaktır.

II. Elizabeth: Sayın Cumhurbaşkanı, ben bu davet için teşekkürlerimi sunuyorum ve Azerbaycan`a gerçekten büyük ilgi duyduğumun altını çiziyorum.

"Haydar Aliyev: Bağımsızlığımız sonsuza dek sürecektir." (konuşmalar, nutuklar, bildiriler, demeçler, mektuplar, çağrılar, kararlar) "Azerneşr", Bakü-2005, 16.Cilt, sayfa 332-336.