TIỂU SỬ

TIỂU SỬ


Heydar Alirza oglu Aliyev - vị lãnh tụ toàn dân tộc của nhân dân Azerbaijan

Heydar Alirza oglu Aliyev sinh ngày 10 tháng Năm năm 1923 ở thành phố Nakhchivan của Azerbaijan. Sau khi tốt nghiệp Trường chuyên nghiệp sư phạm trung cấp Nakhchivan vào năm 1939, ông đã bắt đầu học tại khoa kiến trúc của Trường Đại học Kỹ nghệ Azerbaijan (ngày nay là Viện Hàn lâm Hóa dầu Quốc gia Azerbaijan). Chiến tranh nổ ra đã không cho phép ông hoàn thành việc học tập.

Từ năm 1941 Heydar Aliyev đã làm trưởng phòng trong Bộ Dân ủy Nội Vụ của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Tự trị Nakhchivan và Hội đồng Dân ủy CH XHCN XV TT Nakhchivan, và năm 1944 ông đã được phái đi làm việc ở cơ quan an ninh quốc gia. Từ đó Heydar Aliyev đã làm việc trong hệ thống an ninh; từ năm 1964 ông đã giữ chức vụ Phó Chủ tịch, và từ năm 1967 - Chủ  tịch Ủy ban An ninh Quốc gia thuộc Hội đồng Bộ trưởng CH XHCN XV Azerbaijan, ông đã được phong quân hàm thiếu tướng. Trong những năm đó, ông đã tốt nghiệp trường chuyên nghiệp cao đẳng ở Leningrađ (ngày nay là St. Peterburg), và năm 1957 đã tốt nghiệp khoa lịch sử của Trường Đại học Tổng học Quốc gia Azerbaijan.

Tháng Bảy năm 1969 Hội nghị toàn thể của Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản Azerbaijan đã bầu ông làm Bí thư thứ nhất Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản Azerbaijan, Heydar Aliyev đã trở thành nhà lãnh đạo của nuớc Cộng hòa. Tháng Chạp năm 1982 Heydar Aliyev đã được bầu làm Ủy viên Bộ chính trị Trung ương Đảng cộng sản Liên Xô và được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô, như vậy ông đã trở thành một trong những nhà lãnh đạo Liên Xô. Hai mươi năm liền Heydar Aliyev đã là đại biểu Xo-viết Tối cao Liên Xô và năm năm đã giữ chức vụ Phó Chủ tịch Xo-viết Tối cao Liên Xô.

Tháng Mười năm 1987 Heydar Aliyev đã từ chức để phản đối chính sách của Bộ chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô và bản thân Tổng Bí thư Mikhail Goorbachev.

Khi sự kiện đẫm máu bi thảm do quân xô-viết gây nên đã xẩy ra ngày 20 tháng Giêng năm 1990 ở Baku, ngày hôm sau Heydar Aliyev đã phát biểu tại trụ sở cơ quan đại diện Azerbaijan ở Maxcơva ra tuyên bố đòi hỏi trừng trị những người tổ chức và thực hiện tội ác này chống nhân dân Azerbaijan. Để phản đối chính sách hai mặt của ban lãnh đạo Liên Xô đối với tình thế có tính chất xung đột trầm trọng ở Nagornưi Karabakh đã hình thành tháng Bảy năm 1991, ông đã rời khỏi đội ngũ của Đảng Cộng sản Liên Xô.

Khi trở về Azerbaijan vào tháng Bảy năm 1990, ban đầu Heydar Aliyev sống ở Baku rồi ở Nakhchivan, cũng năm ấy ông đã được bầu làm đại biểu của Xô-viết Tối cao Azerbaijan. Trong những năm 1991-1993 ông đã giữ chức vụ Chủ tịch Quốc hội (Majlis) của Cộng hòa Tự trị Nakhchivan, Phó Chủ tịch Xô-viết Tối cao Cộng hòa Azerbaijan. Tại đại hội thành lập đảng Eni Azerbaijan tiến hành năm 1992 ở thành phố Nakhchivan Heydar Aliyev đã được bầu làm Chủ tịch Đảng.

Khi vào những tháng Năm - tháng Sáu năm 1993 do khủng hoảng chính phủ trở nên hết sức trầm trọng, ở đất nước Azerbaijan nảy ra nguy cơ lâm vào nội chiến và mất độc lập, nhân dân Azerbaijan lên tiếng đòi hỏi Heydar Aliyev lên cầm quyền.

Những nhà lãnh đạo Azerbaijan lúc đó bị buộc phải một cách chính thức mời Heydar Aliyev sang Baku. Ngày 15 tháng Sáu năm 1993 Heydar Aliyev đã được bầu làm Chủ tịch Xô-viết Tối cao Azerbaijan, còn ngày 24 tháng Bảy theo nghị quyết của Milli Majlis ông đã bắt đầu thực hiện quyền hạn của Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan. Ngày 3 tháng Mười năm 1993 do kết quả cuộc bầu cử toàn dân Heydar Aliyev đã được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan. Ngày 11 tháng Mười năm 1998 nhờ được 76,1 phần trăm phiếu bầu trong cuộc bầu cử tiến hành với sự tham gia tích cực của nhân dân, ông đã một lần nữa được bầu làm Tổng thống Cộng hòa Azerbaijan. Ban đầu Heydar Aliyev đã đồng ý được đề cử trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 15 tháng Mười năm 2003, nhưng sau đó đã từ chối tham gia cuộc bầu cử đó do tình trạng sức khỏe. Heydar Aliyev đã được tặng một số giải thưởng quốc tế, được phong danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường đại học tổng học những nước khác nhau và những danh hiệu danh dự cao cấp khác. Ông đã bốn lần được tặng thưởng huân chương Lê-nin, huân chương Sao Đỏ và nhiều huy chương, hai lần được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động xã hội chủ nghia, được tặng thưởng huân chương và huy chương của nhiều nước.

Vận mệnh lịch sử của Azerbaijan bao quát hơn ba mươi năm vừa qua được gắn bó chặt chẽ với Heydar Aliyev. Sự phục hưng dân tộc trong những năm đó trong mọi lĩnh vực: đời sống chính trị - xã hội, kinh tế và văn hóa được gắn bó chính với tên Người.

Trong giai đoạn Heydar Aliyev đã cầm quyền, ông đã giúp đất nước Azerbaijan là quê hương của mình mà ông luôn luôn mong nuốn làm cho nó được tiến bộ, một đất nước có văn hóa phong phú, mà ông luôn luôn lấy làm tự hạo về quá khứ lịch sử lâu đời của nó, và chăm lo đến những thế hệ tương lai của nó, - giúp quốc gia Azerbaijan vượt qua những thử thách gian khổ và gay gắt của thời đại.

Là một nhà hoạt động chính trị và nhà nước xuất sắc, vị lãnh tụ hiển nhiên của nhân dân, khi còn sống ông đã trở thành một vị anh hùng truyền thuyết có thực, nên hiện tượng Heydar Aliyev luôn luôn đã thu hút sự chú ý, hoạt động chính trị sôi nổi của vị lãnh tụ toàn dân tộc của những người Azerbaijan trên thế giới làm cho người ta khâm phục đã được sáng tỏ rộng rãi cả trong báo chí của Cộng hòa lẫn trong báo chí quốc tế.

Tháng Sáu năm 1993, khi nhân dân Azerbaijan đã thấy rõ là chế độ Nhà nước dân tộc đứng trước nguy cơ tan rã, trong những ngày gian khổ nhất ấy nhân dân đã kiên trì đòi hỏi phải thay thế ban lãnh đạo đang tồn tại và chính từ lúc đó đã lại phó thác vận mệnh của mình cho Heydar Aliyev. Vì thấy sự đau khổ của nhân dân nên Heydar Aliyev đã chấp nhận lời mời kiên trì ấy và đã trở về vũ đài chính trị Azerbaijan. Sự trở lại của Heydar Aliyev được nhân dân hoan nghênh đầy lòng hy vọng và vui mừng và ngày đó đã được ghi vào lịch sử của đất nước Azerbaijan độc lập như là Ngày cứu nguy dân tộc.