მადა-ათროპათენას სახელმწიფო


შეიქმნა ჩვ.წ.ა. 321 წელს. მისი დამაარსებელი იყო ართოპადი.ეს

სახელმწიფო ოფიციალურად მადად,შემდეგ კი მისი პირველი ხელმწიფის ართოპათენას სახელით ხშირად მოიხსენიება ანტიკურ წყაროებში.ის, ურმიას ტბის სანაპიროზე და მდინარე არაზის (თანამედროვე სამხრეთ აზერბაიჯანი, ირანის ქურდისტანი და სხვადასხვა დროს ჩრდილო აზერბაიჯანის ზოგი ტერიტორია) ჩაყოლებაზე მდებარეობდა. ანტიკური წყაროების თანახმად ჩვ.წ.ა. III საუკუნის 20-იან წლებში, შახ ართაბაზანის პერიოდში ათროპათენიის ტერიტორია არაზის ჩრდილოეთით მდინარე რიონის ზემო მონაკვეთამდე იყო გადაჭიმული და

იბერიის ერთ ნაწილსაც მოიცავდა.244 წელს ათროპათენია სასანიის ხელმწიფის I შაპურის მიერ იქნა დაპყრობილი. შუა სპარსეთის (ფაჰლავი)ძეგლებში აბდარბადაგანად (მისი სიტყვასიტყვითი თარგმანი -“ ცეცხლის მფარველობის ქვეშ მყოფი სახელმწიფო“) მოხსენიებული უძველესი ათროპათენა III ასწლეულში სასანიის სახელმწიფოს შემადგენლობაში,მისი განუყოფელი ნაწილივით შევიდა.აზერბაიჯანული კონცეფცია და მასთან დაკავშირებული პოლიტიკური, ეთნო-კულტურული ხასიათის მოვლენები ათროპათენას პერიოდში განვითარდა და ჩამოყალიბება იწყო.დედაქალაქი გაზაქა იყო (ან და განზაქა).